Seminarium Wiedza o dialogu społecznym Gdańsk - 5 grudnia 2008 r., Katowice - 22 stycznia 2009 r. WKDS – bliżej dialogu czy niedopasowania? realizowane w ramach projektu KOMPETENTNY UCZESTNIK DIALOGU SPOŁECZNEGO Prowadzący: dr hab. Jacek Sroka

Zasadność czterostronnej formuły dialogu Badania ujawniają pogląd, wg którego utrzymywanie uprzywilejowanej pozycji przedstawicielstwa rządu traci uzasadnienie systemowe, przede wszystkim z uwagi na zwiększający się zakres zadań publicznych realizowanych przez samorządy Z drugiej strony dostrzega się brak zainteresowania samorządu wojewódzkiego, który generalnie raczej nie przykłada szczególnej uwagi do działań WKDS, a także nie dostrzega jej szczególnej roli, która była uwypuklana przez twórców tego rozwiązania (rzadko spotykane wyjątki) można powiedzieć, że strona samorządowa, jeśli nie obiera kursu konfrontacyjnego, to w ogóle ignoruje prace WKDS, a w najlepszym wypadku życzliwie wycofuje się oddając pole wojewodzie znamiennym było zarazem, że we wszystkich województwach samorząd co najmniej jeden raz był w stanie dowieść, że potrafi dość skutecznie posługiwać się innymi (poza WKDS) istniejącymi w regionach formułami dialogu, a nawet tworzyć nowe platformy dialogu

Co robić w przypadku konkluzji, że czterostronna formuła dialogu nie sprawdziła się? Rysują się trzy, potencjalnie najłatwiejsze drogi mogące posłużyć wybrnięciu z sytuacji: 1.Rezygnacja z czterostronności, poprzez wyłączenie jednego spośród dwóch podmiotów administracyjnych, biorąc pod uwagę aktualne realia bardziej zasadnym wydawałoby się zrezygnowanie z reprezentacji marszałka 2.Zdecydowane poszerzenie składu komisji, zastąpienie czterostronności wielostronnością – takie rozstrzygnięcie byłoby bliskie niektórym rekomendacjom UE (deliberacja, governance), jednocześnie zagrożenie mgławicowością 3. Zintegrowanie istniejących na poziomie regionalnym rozwiązań dialogowych – zapewnienie równowagi oddziaływań, płynności i efektywności

Region czy branża? 1.W UE, oprócz rozwiązań lokalnych oraz centralnych, najbardziej rozpowszechnioną formą jest autonomiczny dialog branżowy 2.Odrębność rozwiązań polskich – WKDS, scentralizowane TZB (13,5) 3. Zarówno w WKDS-ach, jak i TZB stroną koordynującą pozostaje rząd (centralizacja) 4.Służba zdrowia, transport publiczny, edukacja – tematy stale powracające w regionach, których rozstrzyganie bez udziału strony rządowej i / lub TK, TZB jest trudne lub niemożliwe Czy możliwe byłoby wykorzystanie WKDS do przekształceń sektorowych w ochronie zdrowia, transporcie publicznym, edukacji? - Tak, ale potrzebny wysoki poziom dyscypliny, konsekwencji, profesjonalizmu, lojalności i zaufania.

Czy dialog regionalny jest dopasowany do dominujących w Polsce wzorców kulturowych? Odpowiedź niełatwa – w obiegowej opinii to co regionalne jest lepsze, bliższe ludziom, a jednak: 1.Brak siły kontynuacji, na której znaczenie w dialogu społecznym wskazuje Colin Crouch 2.Wiele regionów trudno uznać za silne układy odniesienia dla identyfikacji kulturowej (splot konotacji terytorialnych, historycznych, kognitywnych, emocjonalnych, symbolicznych) 3.Nie są autonomicznymi podmiotami politycznymi (uwarunkowania instytucjonalne, ale również wielkość zasobów, wzorce mobilizacji i rywalizacji, elity i ich rekrutacja)

Propozycja typologizacji regionów Typ regionuDominujący aktorzyWiodący efekt funkcjonowania mechanizmu regionalnego Przykłady praktyk Region identyfikacji kulturowej Podmioty społeczneReprodukcja kulturowa z rozwiniętą symboliką identyfikacji z regionem Katalonia, Baskonia, Flandria, Walonia Region politycznyPodmioty polityczneReprodukcja własnych odmian politycznych wzorców instytucjonalnych Landy niemieckie i austriackie Region administracyjny Podmioty administracyjne Reprodukcja uporządkowanego hierarchicznie aparatu administracyjnego Model prefekturalny: francuskie departamenty, polskie województwa

Czy można uciec do przodu od prefekturalnego modelu rozwoju regionów?

Region jako nisza dialogowych działań pro-innowacyjnych NazwaDominujący aktorzy Przestrzeń działań Wiodący efekt funkcjonowa nia mechanizmu regionalnego Wiodące zasoby regionalne Cele nadrzędne Region uczący się Regionalne instytucje decyzyjne, partnerzy społeczni, NGO i in., koncerny, MŚP, klastery, instytucje wsparcia itp. Regionalna, pozostająca w wyraźnym związku z poziomem centralnym (m.in. z uwagi na potrzeby dopasowywania budżetów celowych oraz wspieranie finansowania z UE) Regionalne programy polityk sektorowych, w tym m.in. spójny i efektywny regionalny system innowacji Zasoby merytoryczne kapitał ludzki, kapitał społeczny, sieci gospodarcze społeczne i polityczne Zrównoważony rozwój, konkurencyjność innowacyjność rozwój regionalnych wcieleń społeczeństwa obywatelskiego

Przemodelowanie dialogu społecznego w postulowanym kierunku oznaczałoby: odejście od interwencyjnej formuły dialogu regionalnego polegającej głównie na monitorowaniu sytuacji oraz wychwytywaniu stanów zapalnych, które znalazły się w obrębie luki systemowej, tzn. nikt się nimi wcześniej nie zajął kreację nowego, antycypacyjnego wzorca dialogu regionalnego, którego jednym z najistotniejszych celów byłoby przewidywanie i uprzedzanie zmian, a także działania na rzecz podniesienia konkurencyjności przy jednoczesnym koordynowaniu działań w obrębie polityki rynku pracy i polityki zatrudnienia budowę zintegrowanego system dialogu społecznego poprzez koordynację istniejących rozwiązań dialogowych na poziomie regionu (przede wszystkim WKDS i WRZ), a także stopniowe uzupełnianie dotychczasowej korporatystycznej czterostronności, szerszą, wielostronną formułą wykorzystującą elementy dialogu obywatelskie go

Dziękuję za uwagę.

Strona internetowa projektu: Biuro projektu: Aleje Jerozolimskie 91, piętro VI Warszawa tel fax: