Potrzeby ludzkie i ich rodzaje
Brak czegoś, co jest niezbędne człowiekowi do życia i rozwoju Potrzeba to: Brak czegoś, co jest niezbędne człowiekowi do życia i rozwoju
Potrzeby ludzkie: to pragnienia chęci odczucia, które człowiek stara się zaspokoić mają decydujący wpływ na działanie człowieka kiedy potrzeba nie zostaje zaspokojona, pojawia się stan napięcia
Potrzeba Potrzeba pobudza ludzki organizm do działania, mającego na celu jej zaspokojenie Źródłem potrzeb są fizyczne i duchowe wymagania ludzkiego organizmu, wynikają one także z uczestnictwa człowieka w życiu gospodarczym i społecznym
Hierarchia potrzeb A. Maslowa Potrzeby rozwoju Samorealizacji Potrzeby wyższego rzędu Uznania Przynależności Potrzeby odczuwalnych braków Bezpieczeństwa Potrzeby niższego rzędu Fizjologiczne
Charakterystyka potrzeb FIZJOLOGICZNE Biologiczne warunkujące przetrwanie i prawidłowe funkcjonowanie pożywienia, wypoczynku, snu BEZPIECZEŃSTWA ochrony dążenie do bezpieczeństwa osobistego i socjalnego Zapewnienie sobie stałej pracy, dochodów warunkują egzystencję
Charakterystyka potrzeb PRZYNALEŻNOŚCI potrzeba społeczna: miłości przyjaźni przywiązania akceptacji kontakty z innymi osobami lub grupami Brak zaspokojenia tej potrzeby może być przyczyną wielu frustracji UZNANIA (szacunku) Potrzeba psychologiczna: sukcesu i uznania przez samego siebie szacunku i uznania przez innych Prestiż i uznanie zapewnia ludziom władza i niezależność
Charakterystyka potrzeb SAMOREALIZACJI Możliwość rozwoju osobowości i wyrażanie własnego „ja” w działaniu Celem jest samo działanie, a nie wynagrodzenie Praca staje się wartością samą w sobie Bodźcem do działania jest rozwój wewnętrzny Dążenie do osiągnięcia tego co jest możliwe
Znaczenie hierarchii potrzeb zaspokojenie jednej potrzeby powoduje powstanie nowej warunkiem przejścia do potrzeby wyższego rzędu jest zaspokojenie potrzeb niższego rzędu hierarchia potrzeb jest indywidualna i zmienna w czasie
Na zmianę hierarchii potrzeb mają wpływ: Osobowość Wiek Aktualny stopień zaspokojenia potrzeb Płeć Poziom zadowolenia Sytuacja rodzinna Sytuacja zawodowa
Środki zaspokajające potrzeby
Środkami służącymi do zaspokajania potrzeb są dobra i usługi to świadczenie wszelkich czynności na rzecz zaspokajania potrzeb ludzkich w sposób bezpośredni i pośredni Dobrami są wszelkie wartości materialne, rzeczowe, potrzebne i sprzyjające rozwojowi człowieka
DOBRA TOWARY GOSPODARCZE - PRODUKTY WOLNE KONSUMPCYJNE PRODUKCYJNE ŻYWNOŚCIOWE PRZEMYSŁOWE ŚRODKI PRACY PRZEDMIOTY PRACY TOWARY WYROBY GOTOWE SUROWCE MATERIAŁY PÓŁFABRYKANTY FINALNE KOOPERACYJNE
USŁUGI Rzeczowe Skierowane na przedmioty Osobiste -w zakresie edukacji, -w zakresie ochrony zdrowia i opieki społ. -związane z rekreacja, kulturą, i sportem -fryzjerskie i kosmetyczne -hotelarskie i gastronomiczne -świadczone w gospodarstwach domowych USŁUGI renowacyjne (remontowe, naprawcze współdziałające w procesie produkcji (zlecone prace w zakresie obróbki mech., farbowania) eksploatacyjne w sferze wymiany (transport, handel) Rzeczowe Skierowane na przedmioty Osobiste Skierowane na człowieka (zaspokajają potrzeby psych. I fiz.) usługi pośrednictwa finansowego usługi w zakresie administracji publicznej, bezpieczeństwa publicznego, sprawiedliwości i obrony narodowej usługi komunalne Ogólnospołeczne Skierowane na całą gospodarkę narodową i społeczeństwo (zaspokajają potrzeby organizacyjno-porządkowe)
KLASYFIKACJA USŁUG Rzeczowe Osobiste Ogólnospołeczne Produkcyjne Konsumpcyjne -indywidualne, np. usługi gastronomiczne, hotelarskie, turystyczne -zbiorowe np. usługi oświatowe, kulturalne -ogólnospołeczne np. usługi w zakresie administracji, bezpieczeństwa Nieodpłatne Odpłatne -Odpłatne indywidualnie lub częściowe, np.. za przedszkole -finansowane przez budżet państwa Dla gospodarki narodowej Dla ludności
Proces gospodarczy i jego elementy
Proces gospodarczy Jako całość obejmuje szereg kolejno po sobie następujących procesów: Produkcji Wymiany Konsumpcji
produkcja wymiana konsumpcja To działalność gospodarcza, w wyniku której wytwarza się produkty: wyroby i usługi zaspokajające potrzeby ludzkie. Produkcja wyrobów i usług jest realizowana przez różne podmioty Wyroby w drodze wymiany poprzez handel trafiają do innych podmiotów, a w ostatnim etapie do konsumentów. Polega na spożyciu (zużyciu) dóbr i usług, czyli jest procesem zaspokajania potrzeb. Zaspokajanie potrzeb przez dobra i usługi doprowadziło do specjalizacji działalności, o charakterze: rolniczym, przemysłowym, usługowym, handlowym
RYNEK DÓBR I USŁUG PRODUKCJA WYMIANA KONSUMPCJA GOSPODARSTWA DOMOWE I INSTYTUCJE KONSUMPCJI ZBIOROWEJ PRZEDSIEBIORCY (PRZEDSIĘBIORSTWA) POPYT PODAŻ POPYT RYNEK DÓBR I USŁUG PRODUKCJA WYMIANA KONSUMPCJA
Gospodarstwo domowe To jednostka, niezależnie od liczby osób składających się z na nią, której celem głównym jest zaspokajanie potrzeb swych członków. Gospodarstwo posiada zasoby dóbr konsumpcyjnych (mieszkanie, wyposażenie, ubiór) i najczęściej stałe źródła przychodów pieniężnych. Tworzący je zespół jest zróżnicowany demograficznie. Część zespołu przyczynia się do powstania zasobu dóbr i źródeł przychodów, a część tylko z nich korzysta (dzieci)
We współczesnym gospodarstwie domowym dokonują się następujące procesy: Aktywizacja własnych zasobów pracy (praca poza gospodarstwem domowym w celu uzyskania przychodów pieniężnych lub naturalnych oraz praca na rzecz samego gospodarstwa) Organizacja i realizacja procesów konsumpcji Przygotowanie nowego pokolenia do pracy
Funkcje społeczne gospodarstwa domowego: Prokreacyjna, zapewniająca reprodukcję społeczeństwa Wychowawcza, polegająca na kształtowaniu postaw i poglądów swoich członków Opiekuńcza, zapewniająca opiekę i pielęgnację swoim członkom Ekspresyjną, tworząca szczególne więzi uczuciowe (miłość, szacunek, życzliwość,tolerancyjność), które wpływają na kształt stosunków międzyludzkich Rekreacyjna, umożliwiającą wypoczynek członkom gospodarstwa
Źródła dochodów w gospodarstwie domowym: Pracownicze Rolnicze Działalność gospodarczą pozarolniczą Emerytów i rencistów Bezrobotnych Mieszane Z majątku
ZASOBY rzeczowe ludzkie naturalne finansowe
Zasoby ludzkie Tworzą ludzie i ich psychofizyczne predyspozycje O przydatności zasobów ludzkich do produkcji decydują kwalifikacje ludzi i ich stan zdrowia Inwestowanie w człowieka jest najbardziej efektywne
Zasoby naturalne Są darem natury Obejmują ziemię i wszystko to, co jest użyteczne dla człowieka w jej wnętrzu (surowce mineralne) oraz na jej powietrzu (przestrzeń, gleba, woda, powietrze, ciepło słoneczne) Jako czynnik produkcji mają zróżnicowaną wartość, decyduje o niej wielkość i struktura złóż surowców mineralnych, żyzność gleb, klimat, położenie geograficzne, ukształtowanie terenu, akweny wodne itp. Dzielą się na odnawialne (woda)i nieodnawialne (surowce naturalne)
Zasoby rzeczowe Stanowią wartości potrzebne w procesie produkcji, a wytworzone przez człowieka Zaliczamy tu środki produkcji, składające się ze środków pracy i przedmiotów pracy Wzrasta wartość środków rzeczowych w procesie produkcji, natomiast maleje udział i wartość przedmiotów pracy
Zasoby finansowe Składają się ze środków pieniężnych Ich rola polega na tym, ze w każdej chwili można je zmienić poprzez zakup zasobów naturalnych i rzeczowych oraz pracy ludzkiej
Przedstawione zasoby służą bezpośrednio do produkowania wyrobów i usług i dlatego zalicza się je do czynników produkcji
Ze względu na spełniana funkcję rozróżnia się 3 podstawowe czynniki produkcji: Praca ludzka Środki produkcji Przedmioty pracy, do których zalicza się również zasoby naturalne Środki produkcji Oraz posługujący się nimi ludzie, dzięki posiadanym umiejętnościom wytwórczym, tworzą: Siły wytwórcze- zespół czynników decydujących o potencjale produkcyjnym społeczeństwa
SIŁY WYTWÓRCZE SPOŁECZEŃSTWA Jest celową działalnością człowieka mającą na celu zaspokajanie potrzeb, występuje w postaci wysiłku fizycznego oraz pracy umysłowej Środki produkcji Przedmioty pracy Praca ludzka Środki pracy Organizacja (przedsiębiorczość)
Szczególnie cenioną w procesie produkcji cechą człowieka jest przedsiębiorczość, która pozwala mu zarówno na podjęcie działalności gospodarczej, jak i na efektywne jej prowadzenie.