Wykorzystanie hydroenergetyczne istniejących obiektów piętrzących wodę w Polsce. Ewa Malicka Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Praktyczne aspekty inwestycji w zieloną energię, RENEXPO Poland , Warszawa, 17 października 2013

Potencjał hydroenergetyczny Polski

Potencjał hydroenergetyczny Polski

Historia energetyki wodnej w Polsce 1925-1935: 8100 obiektów hydroenergetycznych (młyny, tartaki, kaszarnie, elektrownie…) – szacunki mówią o ok. 25tys. siłowni wodnych; 1953: 7230 obiektów wykorzystujących energię wody (6330 w eksploatacji) (prof. A. Hoffman) 1981/82 : 2131 obiektów hydroenergetycznych (300 w eksploatacji) + 863 potencjalnych miejsc instalacji na istniejących lub planowanych obiektach hydrotechnicznych (studium ENERGOPROJEKTu) 2006 676 małych elektrowni wodnych (< 10 MW) o łącznej mocy 270 MW, od roku 1983 przybyło 370 obiektów o łącznej mocy około 120 MW 2013 771 elektrowni wodnych, w tym 743 Małych Elektrowni Wodnych (< 10 MW), o łącznej mocy 966 MW (URE, 31 marca 2013)

Polityka energetyczna Polski KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Uzupełnienie do Krajowego Planu Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych z dnia 2 grudnia 2011 r., s. 1 i 2 „Polityka Energetyczna określa też główne cele w obszarze rozwoju wykorzystania OZE, które obejmują: (…) – Wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa. Polityka, oprócz określenia celów, wskazuje konkretne działania do realizacji, które obejmują: – Ocenę możliwości energetycznego wykorzystania istniejących urządzeń piętrzących, stanowiących własność Skarbu Państwa, poprzez ich inwentaryzację, ramowe określenie wpływu na środowisko oraz wypracowanie zasad ich udostępniania”.

Obiekty piętrzące – inwentaryzacja KZGW 14 420 651 4,5% Obiekty piętrzące będące własnością Skarbu Państwa, zinwentaryzowane przez KZGW (wysokość piętrzenia powyżej 0,7 m)* 14 420 MEW przy zinwentaryzowanych obiektach* 651 Stopień wykorzystania hydroenergetycznego zinwentaryzowanych obiektów piętrzących 4,5% *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, 18.10.2012.

Problemy do rozwiązania: 1. Brak dostępnego publicznie wykazu obiektów piętrzących będących własnością Skarbu Państwa; 2. Nieuregulowany stan prawny nieruchomości; 3. Brak skutecznych regulacji w zakresie udostępniania obiektów piętrzących na cele hydroenergetyczne.

Inwentaryzacja obiektów piętrzących - wyniki udostępnione przez KZGW *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, 18.10.2012

Inwentaryzacja obiektów piętrzących - wyniki udostępnione przez KZGW *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, 18.10.2012

Problemy do rozwiązania: 1. Brak dostępnego publicznie wykazu obiektów piętrzących będących własnością Skarbu Państwa; 2. Nieuregulowany stan prawny nieruchomości; 3. Brak skutecznych regulacji w zakresie udostępniania obiektów piętrzących na cele hydroenergetyczne.

Nieuregulowany stan prawny nieruchomości *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, 18.10.2012

Problemy do rozwiązania: 1. Brak dostępnego publicznie wykazu obiektów piętrzących będących własnością Skarbu Państwa; 2. Nieuregulowany stan prawny nieruchomości; 3. Brak skutecznych regulacji w zakresie udostępniania obiektów piętrzących na cele hydroenergetyczne.

Udostępnianie obiektów piętrzących

Udostępnianie obiektów piętrzących 14 420 2 920 10 Obiekty piętrzące będące własnością Skarbu Państwa, zinwentaryzowane przez KZGW (wysokość piętrzenia powyżej 0,7 m)* 14 420 Obiekty piętrzące, dla których prawa właścicielskie wykonują RZGW* 2 920 Obiekty planowane do udostępnienia w wykazach opracowanych przez RZGW, przekazanych do publicznej wiadomości** 10 Obiekty udostępnione zgodnie z obowiązującymi(?) „Zasadami udostępniania stopni wodnych będących w trwałym zarządzie RZGW”** *źródło: Prezentacja pt. Inwentaryzacja stopni piętrzących, M. Kowalczyk, KZGW, Konferencja Dziś i jutro energetyki wodnej w Polsce i UE, Renexpo, Warszawa, 18.10.2012. **dane uzyskane telefonicznie w poszczególnych RZGW.

Udostępnianie obiektów piętrzących - skuteczne regulacje?

Projekt RESTOR Hydro INFORMACJE OGÓLNE Okres trwania: 3 lata (czerwiec 2012 – maj 2015) Współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach programu Intelligent Energy - Europe 11 partnerów projektu w tym: Koordynator projektu – Europejskie Stowarzyszenie Małej Energetyki Wodnej (ESHA) Partner projektu w Polsce – Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych (TRMEW) Zasięg projektu: EU 27 Wartość projektu: € 2,581,853 www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Filozofia projektu Na terenie Europy istnieje wiele zaniedbanych, nieczynnych czy zrujnowanych kół wodnych napędzających w przeszłości młyny, tartaki, folusze i inne obiekty, w których tkwi niewykorzystany potencjał hydroenergetyczny. Potencjał ten można obecnie wykorzystać do produkcji energii w mikro i małych elektrowniach wodnych. www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Cele projektu inwentaryzacja niewykorzystanego potencjału hydroenergetycznego w UE poprzez zebranie danych na temat obiektów wykorzystujących energię wody w przeszłości i istniejących budowli piętrzących; stworzenie modelu lokalnej współpracy i zainicjowanie przedsięwzięć, których celem będzie odbudowa zinwentaryzowanych obiektów z wykorzystaniem współczesnych technologii; www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Działania 1) Aktualizacja bazy danych HYDI; 2) Stworzenie Mapy RESTOR Hydro – 50 000 lokalizacji w UE -27; 3) Zbudowanie modelu lokalnej spółdzielni, odbudowującej historyczne obiekty; 4) Stworzenie poradników na temat procedur uzyskiwania pozwoleń, finansowania oraz rozwiązań technologicznych związanych z odbudową; 5) Rozpoczęcie odbudowy kilkudziesięciu „wzorcowych” obiektów przez spółdzielnie w każdym z 8 krajów partnerskich; 6) Organizacja warsztatów informacyjnych - Dni RESTOR Hydro i działania promocyjne. www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Mapa RESTOR Hydro Zawiera dane na temat lokalizacji historycznych obiektów piętrzących i wykorzystujących energię wody: jazów, młynów, tartaków, foluszy itp. 50 000 obiektów w Europie, w tym: 6 000 lokalizacji w Polsce. www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Mapa RESTOR Hydro DANE O OBIEKTACH Współrzędne GPS Typ obiektu (jaz, młyn, inny obiekt) Stan obiektu Potencjał energetyczny Dodatkowe dane (wysokość piętrzenia, wielkość przepływu, dostępność sieci elektroenergetycznej, ocena ograniczeń środowiskowych, ocena wartości historycznej obiektu i inne) www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Mapa RESTOR Hydro Obecnie baza zawiera informacje o ponad 2 200 obiektach w Polsce. Postępy w aktualizacji mapy: http://www.restor-hydro.eu/tools/mills-map www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Mapa RESTOR Hydro http://www.restor-hydro.eu/tools/mills-map

Mapa RESTOR Hydro http://www.restor-hydro.eu/tools/mills-map

Odbudowa obiektów KRYTERIA WYBORU OBIEKTÓW Wystarczający potencjał hydroenergetyczny (min. 35 kW); Poparcie lokalnej społeczności; Znaczenie historyczne, kulturowe; Potencjał edukacyjny; Korzystny potencjał turystyczny; Potencjał ekonomiczny; Warunki techniczne (drogi dojazdowe, możliwość podłączenia do sieci energetycznej). www.restor-hydro.eu

Criteria Step 2: Overall assessment: Step 3: Selection for restoration   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 No. Criteria Site name Młyn Iłki Buśnia Młyn Czechy (Waganowice) Elektrownia wodna Trzebieszowice Jaz Cukrownia Lublin Jaz Turzyniec Jaz Bliźnia Jaz Rypinkowski Jaz Łodygowice Jaz Białogon Jaz Ropica Polska Jaz Czosnówka Jaz Wrzosów Jaz Majdan Sopocki Jaz Podedwórze Yes–1, No–0, Don't know-X 2.1 Signed letter of intent for site refurbishment 2.2 All vital parts of the site are functional X 2.3 Copy of official document of ownership 2.4 Checked that the site is less than 3 km distance from the grid 2.5 Site is not in protected area (with certain exceptions) 2.6 No risk or easily managable factors (fishermen/anglers, Ecological Flow, Environmental criteria) x 2.7 The site has historical meaning 2.8 The site has supportive heritage community 2.9 The power potential of the site is over 1 kW 2.10 The access road for the machinery transport exist Step 2: Overall assessment: 3.1 Signed letter of intent for joining the cooperative 3.2 Favourable estimation of own funding capacities 3.3 Favourable tourism potential 3.4 Educational potential 3.5 Possibility of artisanal activities Step 3: Selection for restoration Potential power: 35 kW 35 KW 50kW 100 kW 30 kW 36 kW 45 kW 75kW 37 kW 40 kW RESTOR Hydro

Mapa z lokalizacjami Buśnia Iłki Trzebieszowice Czechy www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro

Odbudowa obiektów Młyn Iłki Przeniesiony z Witoszyna około 1900 roku. w 1914 roku spalony przez cofające się wojska rosyjskie. Nowy młyn wybudowano w 1914 roku. W 1945 roku  zniszczony przez wodę i ponownie odbudowany. Obecnie świadczy usługi dla okolicznych rolników. Jedyny ocalały młyn na rzece Bystra (z 23) . www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Iłki Właściciel prywatny Lokalizacja: Celejów/Iłki gm. Wąwolnica , powiat puławski, województwo lubelskie, rzeka Bystra Przepływ średni: 1,2 m3/s, spad: ok. 3 m Szacowana moc zainstalowana: 35 kW Linia energetyczna bezpośrednio przy obiekcie Obszar chroniony: Kazimierski Park Krajobrazowy Lokalizacja o wartości historycznej Przychylność organizacji związanych z ochroną zabytków Potencjał turystyczny i edukacyjny Istnieje droga dojazdowa www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Iłki www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Iłki www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Iłki www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Iłki www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Nieczynna elektrownia wodna Trzebieszowice Właściciel prywatny Lokalizacja: Trzebieszowice, woj. dolnośląskie Szacowana moc: 100 kW Bliska odległość do sieci Brak obszarów chronionych Lokalizacja o wartości historycznej Przychylność organizacji związanych z ochroną zabytków Istnieje droga dojazdowa Możliwości finansowania (własne środki) www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Nieczynna elektrownia wodna Trzebieszowice www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Nieczynna elektrownia wodna Trzebieszowice www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Nieczynna elektrownia wodna Trzebieszowice www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Czechy Właściciel: Skarb Państwa, sprawujący zarząd: WZMiUW w Krakowie Szacowana moc: 50 kW Lokalizacja: Waganowice, powiat krakowski, rzeka Szreniawa w km 43 +960 Bliska odległość do sieci Lokalizacja nie jest w obszarze chronionym Ograniczone ryzyko związane z protestami Lokalizacja o wartości historycznej Droga dojazdowa Możliwości finansowania (własne środki) www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Czechy www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Czechy www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Czechy www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Czechy www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Buśnia Właściciel prywatny Szacowana moc: 35 kW Lokalizacja: Buśnia, rzeka Mątawa, woj. kujawsko-pomorskie, Bliska odległość do siec Lokalizacja historycznego młyna Lokalizacja nie jest w obszarze chronionym Ograniczone ryzyko związane z protestami Droga dojazdowa Potencjał edukacyjny i turystyczny www.restor-hydro.eu

Odbudowa obiektów Młyn Buśnia www.restor-hydro.eu

Zapraszamy do współpracy! Kontakt: ewa.malicka@trmew.pl www.restor-hydro.eu RESTOR Hydro