EDUKACJA ZDROWOTNA W NOWEJ PODSTAWIE PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO. HANNA RAJCIC-MERGLER Poznań 7 grudnia 2009 r.

TROCHĘ HISTORII: - edukacja zdrowotna w podstawach programowych kształcenia ogólnego pojawiła się po raz pierwszy w 1997 r., - w ramach reformy systemu edukacji w 1999 r. wprowadzono ścieżkę edukacyjną „edukacja prozdrowotna” w SP i G, - w 1999 r. utworzono Pracownię Edukacji Zdrowotnej i Promocji Zdrowia w Krajowym Ośrodku Wspierania Edukacji Zawodowej MEN, - rozpoczęto kształcenie edukatorów ds. edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia,

od 2000 r. wydawane są zeszyty „Edukacja Zdrowotna i Promocja Zdrowia w Szkole” - w wyniku kolejnej modyfikacji podstawy programowej , w 2002 r. ścieżkę tę uwzględniono we wszystkich typach szkół, - w 2003 r. Pracownię Edukacji Zdrowotnej przeniesiono do Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (CMPPP). Pracownia Edukacji Zdrowotnej jest to 6 osobowy zespół pedagogów, psychologów, nauczycieli, posiadający znaczący dorobek we wdrażaniu edukacji zdrowotnej w szkole. CMPPP opracowało i wdraża wiele programów edukacyjnych związanych z promocją zdrowia psychicznego, a także koordynuje na szczeblu krajowym program „szkoła promująca zdrowie”.

PRACE NAD NOWĄ PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ w 2007 r. rozpoczynając prace nad nową podstawą programową założono likwidację ścieżek edukacyjnych, ustalono, że „edukacja prozdrozdrowotna” realizowana będzie w ramach biologii i wychowania fizycznego, w marcu 2008 r. zespół ekspertów zakresu nauk medycznych i zdrowia publicznego opracowała projekt wymagań z zakresu edukacji zdrowotnej i zwrócił się do Ministra Edukacji Narodowej z postulatem włączenia do podstawy programowej odrębnego przedmiotu o nazwie „zdrowie”- propozycji nie przyjęto,

MEN zaprosił przedstawicielkę ekspertów zakresu nauk medycznych i zdrowia publicznego, którzy opracowali projekt wymagań z zakresu edukacji zdrowotnej, panią prof. dr hab. med. Barbarę Woynarowską do udziału w pracach nad nową podstawą programową, W wyniku współpracy z zespołem wychowania fizycznego pod kierunkiem prof. Wojciecha Przybylskiego włączono moduł „edukacji zdrowotnej” do podstawy programowej wychowania fizycznego w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych, W preambule podstawy programowej dla SP, G, szkół PG, zamieszczono ważne stwierdzenie nadające edukacji zdrowotnej wysoką rangę wśród zadań szkoły: „Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna, realizowana przez nauczycieli wielu przedmiotów, której celem jest kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętność tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu”.

EDUKACJA ZDROWOTNA W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOLACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORMACH WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W wielu obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji zdrowotnej: w podstawie programowej jednym z celów wychowania przedszkolnego jest: „troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych”, aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w wielu obszarach, w tym obszarze „Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci”. Ze względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach w domu i przedszkolu.

EDUKACJA ZDROWOTNA W SZKOLE PODSTAWOWEJ Wiodącą rolę w edukacji zdrowotnej ma wychowanie fizyczne , w I etapie edukacyjnym wyodrębniono obszar „wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna” w edukacji wczesnoszkolnej znajduje się wiele wymagań np. „zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się; rozumie konieczność kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń stomatologa i lekarza”, w II etapie edukacyjnym wymagania dotyczące różnych aspektów edukacji zdrowotnej wymieniono w: wychowaniu fizycznym (wskazując jego wiodącą rolę), przyrodzie, wychowaniu do życia w rodzinie; są one również obecne w przedmiotach: język nowożytny, język polski, etyka, zajęcia praktyczno-techniczne, komputerowe i muzyka, liczba wymagań i zakres tematyczny zapisany w podstawie programowej stwarzają szansę na realizację edukacji zdrowotnej.

EDUKACJA ZDROWOTNA W GIMNAZJUM I SZKOLE PONADGIMNAZJALNEJ pojawia się nowe rozwiązanie w formie modułu „edukacji zdrowotnej” w podstawie programowej wychowania fizycznego realizowany w ramach puli zajęć fakultatywnych – zajęcia te są obowiązkowe, prowadzone w każdym etapie przez jeden semestr (około 30 godzin), cała podstawa programowa wychowania fizycznego jest przesycona treściami dotyczącymi różnych aspektów zdrowia ( przede wszystkim fizycznego), co sprawia, że staje się wiodącym przedmiotem w realizacji szkolnej edukacji zdrowotnej, w III i IV etapie edukacyjnym wymagania dotyczące różnych aspektów edukacji zdrowotnej wymieniono w: wychowaniu fizycznym, biologii, przyrodzie, wychowaniu do życia w rodzinie, wiedzy o społeczeństwie, edukacji dla bezpieczeństwa, etyce, języku nowożytnym i podstawach przedsiębiorczości,

Na II, III i IV etapie edukacyjnym na wychowaniu fizycznym wprowadzono zajęcia do wyboru typu rekreacyjno-zdrowotnego, które: - powinny umożliwić aktywność fizyczną służącą zdrowiu, - powinny mieć wpływ na ograniczenie nadmiernej liczbie zwolnień lekarski z tych zajęć.

Do korzyści wynikających z nowego statusu i miejsca edukacji zdrowotnej w szkole należy zaliczyć: utrzymanie w zapisie podstawy programowej nazwy „edukacja zdrowotna” i podkreślenie jej znaczenia w preambule do podstawy programowej, określenie czasu trwania i liczby godzin zajęć, ustalenie, że wiodącą rolę w szkolnej edukacji zdrowotnej pełni nauczyciel wychowania fizycznego, których rola i prestiż w szkole może korzystnie się zmienić, rozszerzenie zakresu edukacji zdrowotnej o aspekty zdrowia psychospołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności życiowych (osobistych i społecznych), realizowanie w ramach przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie” edukacji seksualnej, która jest istotnym elementem edukacji zdrowotnej.

Przyjęte rozwiązanie dotyczące edukacji zdrowotnej stwarza szansę na poprawę zdrowia ludności w Polsce bo: systematycznie prowadzona edukacje zdrowotna w szkole jest najbardziej opłacalną, długofalową inwestycją w zdrowie społeczeństwa, przyjęty w podstawie programowej zapis jest elementem polityki państwa, zgodnym z Narodowym Programem Zdrowia na lata 2007-2015.

STRATEGIA WDRAŻANIA EDUKACJI ZDROWOTNEJ W SZKOLE (prof. dr hab. med STRATEGIA WDRAŻANIA EDUKACJI ZDROWOTNEJ W SZKOLE (prof. dr hab. med. Barbara Woynarowska): utworzenie w resorcie edukacji narodowej ośrodka organizującego, koordynującego i monitorującego przebieg wdrażania edukacji zdrowotnej w szkole, stworzenie systemu doskonalenia nauczycieli wychowania fizycznego w zakresie edukacji zdrowotnej, uwzględnienie edukacji zdrowotnej w kształceniu nauczycieli, opracowanie materiałów (podręczników metodycznych i innych pomocy) dla nauczycieli, w tym zwłaszcza wychowania fizycznego i dla wychowawców klas

Dziękuję za uwagę.