Ostrowiec Świętokrzyski, 10.02.2011 r. KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA, Warszawa, ul. Jasna 1 Ewa Ochocka – główny specjalista, Spółdzielczy Instytut Badawczy Przedsiębiorczość działalność gospodarcza jako szansa rozwoju organizacji Ostrowiec Świętokrzyski, 10.02.2011 r.

Spółdzielnia socjalna jako nowa formuła gospodarowania łączy cechy spółdzielni pracy oraz organizacji pozarządowej Spółdzielnia socjalna działa na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji jej członków, prowadzi działalność gospodarczą, może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną, działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dn. 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Podstawy prawne funkcjonowania spółdzielni socjalnych w Polsce Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Inne akty prawne regulujące działalność spółdzielni socjalnych ustawa z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r., Nr 122, poz. 1143 z późn. zm.); ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; ustawa z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003r., Nr 96, poz. 873 z późn; zm.)‏ ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004r., Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.); ustawa z 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze (tekst. jedn. Dz.U. z 2003r., Nr 188 poz. 1848, z późn. zm.)‏

Założyciele spółdzielni socjalnej Możliwość tworzenia spółdzielni socjalnych przez osoby prawne. Było: Samorządy i organizacje pozarządowe mogą wspierać spółdzielnie socjalne, a nawet przystępować do nich, ale nie mogą ich tworzyć. Jest: Spółdzielnie będą mogły być tworzone przez organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne i jednostki samorządu terytorialnego. Spółdzielnię socjalną może założyć: Co najmniej 5 osób w przypadku osób fizycznych; Co najmniej 2 w przypadku osób prawnych.

Proporcje założycieli i członków spółdzielni socjalnych - osób fizycznych

Założyciele i członkowie W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej są organizacje pozarządowe lub jednostki samorządu terytorialnego, są one zobowiązane do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu osób spośród osób wymienionych w art. 4 ust. 1, w terminie 6 m-cy od dnia zarejestrowania się tej spółdzielni socjalnej. Osoby zatrudnione w spółdzielni socjalnej nieprzerwanie przez okres 12 m-cy mają prawo do uzyskania statusu członka spółdzielni socjalnej.

Dla kogo spółdzielnia? Kto może zostać jej członkiem ? Osoba bezrobotna w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tj. obywatel polski lub cudzoziemiec, bądź, jeśli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczący się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie wieczorowym albo zaocznym, zarejestrowany we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, tj. bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii, uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego, chorzy psychicznie, zwolnieni z zakładów karnych, mające trudności w integracji ze środowiskiem, uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej.

Liczba spółdzielni socjalnych w Polsce

Zakres działalności spółdzielni socjalnej

Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę swoich członków, która służy ich społecznej i zawodowej reintegracji. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność gospodarczą, społeczną i oświatowo – kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późniejszymi zmianami), np. w zakresie pomocy społecznej, usług socjalnych, sportu, turystyki i rekreacji.

Spółdzielnia socjalna jest wyodrębnionym organizacyjnie i finansowo podmiotem funkcjonującym na rynku. Tworzy alternatywne miejsca pracy dla grup defaworyzowanych na otwartym rynku pracy. Działa ona na rzecz: • społecznej reintegracji jej członków rozumianej jako działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu • zawodowej reintegracji jej członków oznaczającej działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy W obu przypadkach te przedsięwzięcia nie są podejmowane w ramach prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności gospodarczej.

W celu zdobywania nowych doświadczeń, umacniania swej pozycji ekonomicznej i tworzenia wizerunku, spółdzielnia socjalna powinna starać się tworzyć partnerstwa na rzecz realizowania różnych zadań wspólnie z innymi podmiotami gospodarczymi. Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych obejmujących między innymi: pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej; ochronę i promocję zdrowia; naukę; rynek pracy; kulturę i sztukę; ekologię; ratownictwo; rozwijanie kontaktów i współpracy między społeczeństwami; wspomaganie rozwoju gospodarczego, w tym przedsiębiorczości; upowszechnianie równych praw kobiet i mężczyzn; ochronę konsumentów; rozwój wspólnot i społeczności lokalnych

Wsparcie tworzenia i funkcjonowania spółdzielni socjalnych

Instrumenty finansowe wspierające rozwój spółdzielczości socjalnej: jednorazowe wsparcie z Funduszu Pracy lub z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych, zwolnienie z opłat za wniosek o wpis do KRS oraz od wniosków o zmiany wpisu, zwolnienie z opłat za ogłoszenie wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, możliwość sfinansowania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe w pełnej wysokości przez 24 m-ce oraz w połowie przez kolejne 12 m-cy, możliwość ubiegania się o wsparcie ze strony JST, w szczególności dotacje, pożyczki, poręczenia, zrefundowanie kosztów lustracji, zwolnienie z podatku dochodowego od dochodów wydatkowanych w danym roku podatkowym na cele związane z reintegracją społeczno-zawodową członków spółdzielni.

Możliwość preferencyjnego traktowania w ramach postępowań z zakresu zamówień publicznych dzięki tzw. KLAUZULOM SPOŁECZNYM Zmiany w Ustawie Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.): Zamawiający może określić wymagania związane z realizacją zamówienia dotyczące: Zatrudniania osób bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego; Zatrudniania osób niepełnosprawnych; Innych osób, o których mowa w Ustawie o zatrudnieniu socjalnym; Utworzenia przez pracodawcę funduszu szkoleniowego; Zwiększenia wpłat pracodawców na fundusz szkoleniowy.

Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln. zł rocznie Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013 (PO FIO) został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 listopada 2008 r. Priorytet IV. Rozwój przedsiębiorczości społecznej - 9 mln. zł rocznie Przedsiębiorczość społeczna i upowszechnianie idei partnerstwa trójsektorowego – szkoleniowo-doradcze wsparcie rozwoju różnych form przedsiębiorczości społecznej inicjowanej i prowadzonej przez organizacje pozarządowe, promowanie i upowszechnianie idei przedsiębiorczości społecznej oraz dobrych praktyk w tym obszarze, promowanie i upowszechnianie idei społecznego zaangażowania przedsiębiorców oraz współpracy organizacji pozarządowych, biznesu i administracji publicznej, promowanie nowych form gospodarowania i tworzenia własnych miejsc pracy – spółdzielczość socjalna. 18

Priorytecie III – 6 spółdzielni socjalnych; W 2009 roku do PO FIO wnioski zgłosiło 16 spółdzielni socjalnych, z czego w: Priorytecie III – 6 spółdzielni socjalnych; Priorytecie IV – 10 spółdzielni socjalnych; Na łączną kwotę: 968.247,1 zł. Dotację otrzymało 10 spółdzielni (w tym 1 w Priorytecie III) na łączną kwotę: 652.110 zł. (jeden projekt dwuletni i dziewięć jednorocznych) 19

Partnerstwo na rzecz ekonomii społecznej – projekt realizowany przez KRS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VII, Poddziałanie 7.2.2

Cel ogólny projektu: wypracowanie modelu współpracy Spółdzielni Mieszkaniowych z OPS, PUP, samorządami i lokalnymi przedsiębiorstwami celem utworzenia Osiedlowych Spółdzielni Socjalnych

Cele szczegółowe projektu: utworzenie ok. 10 spółdzielni socjalnych zwiększanie zatrudnienia bezrobotnych mieszkańców spółdzielczych osiedli mieszkaniowych podnoszenie kwalifikacji członków spółdzielni umożliwiających wykonywanie prac zleconych przez SM wyeliminowanie/zminimalizowanie jednego z największych problemów SM – zalegania z opłatami i eksmisji wdrażanie dobrych praktyk włoskiego sektora spółdzielczości socjalnej poprawa relacji członków spółdzielni z najbliższym otoczeniem

Rezultaty działań: utworzenie i kompleksowe wsparcie kilkunastu spółdzielni socjalnych utworzenie ponad 50 nowych miejsc pracy zdobycie kwalifikacji niezbędnych do wykonywania prac zleconych przez SM (szkolenia i kursy zawodowe) zawarcie porozumień między lokalnymi instytucjami oraz spółdzielniami celem wsparcia spółdzielni socjalnych stworzenie warunków do integracji społeczno-zawodowej zniesienie barier psychologicznych i społecznych w kontaktach członków spółdzielni z lokalną społecznością poprawa sytuacji materialnej, psychicznej i społecznej członków spółdzielni promocja spółdzielczości socjalnej jako formy przedsiębiorczości, zaradności i samowystarczalności ekonomicznej

Spółdzielnie socjalne, które powstały w ramach projektu: Osiedlowa Spółdzielnia Socjalna „Pokolenie” Osiedlowa Spółdzielnia Socjalna „PRAGA” Ursynowska Spółdzielnia Socjalna „URSERWIS” Spółdzielnia Socjalna „Kamionek” Spółdzielnia Socjalna „Stary Mokotów” Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” Spółdzielnia Socjalna „REM-TECH” (w organizacji) Pedagogiczna Spółdzielnia Socjalna „Baby Boom” (w organizacji) Spółdzielnia Socjalna „Astra” Spółdzielnia Socjalna ”Pokój Sztuki” oraz grupa inicjatywna „Przestrzeń Sztuki”

Zakres świadczonych usług przez OSS „Praga”: remontowo-budowlane porządkowo-sprzątające odśnieżanie/utrzymanie zieleni elektryczne i monitoring hydrauliczne ochrony opiekuńcze masaż klasyczny

Spółdzielnia Socjalna „Stary Mokotów” prowadzi sklep internetowy oferujący trzy segmenty artykułów: Zdrowa żywność bogaty wybór artykułów wegetariańskich warzywa, owoce i nabiał z ekologicznych gospodarstwa najlepsze chleby na Mazowszu według tradycyjnych receptur Produkty Fair Trade Artykuły spółdzielcze Spółdzielnia prowadzi również portal internetowy www.stary-mokotow.pl

Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” prowadzi hostel. Hostel jest spokojnym, domowym miejscem, dla osób które chcą w kameralnej atmosferze spędzić czas, Śniadania i inne poczęstunki w hostelu są wegańskie, oparte na produktach rolnych i przetworach pochodzących z ekologicznego gospodarstwa agroturystycznego w Węgajtach na Warmii Do dyspozycji gości jest kawa i herbata pochodzące ze sprawiedliwego handlu (fair-trade)

Spółdzielnia Socjalna „Warszawa” Emma Hostel ul. Wilcza 25, Warszawa www.emmahostel.pl emmahostel@gmail.com tel.: 511 202 905 Małgorzata Gąsiorowska – Prezes Zarządu

Spółdzielnie socjalne osób prawnych Spółdzielnia Socjalna „OPOKA” została założona przez dwa podmioty prawne: Stowarzyszenie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego „KLUCZ”, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne. Spółdzielnia działa w branży gastronomicznej i szkoleniowej. Kontakt: Spółdzielnia Socjalna „Opoka” 32-310 Klucze ul. Rabsztyńska 3/4 tel/fax 32 647 21 50 e-mail: biuro@opokas.pl www.opokas.pl

Spółdzielnie socjalne osób prawnych Spółdzielnia Socjalna „Gród” została założona przez: gminę Byczyna, Opolskie Bractwo Rycerskie , Stowarzyszenie Popierania Zaradności Życiowej i Rozwoju Przedsiębiorczości. Spółdzielnia zajmuje się obsługą atrakcji turystycznej miasta – zrekonstruowanego średniowiecznego grodu. Spółdzielcy wykonują różne prace – są snycerzami, garncarzami czy płatnerzami. Oczywiście zajmują się również obsługą organizacyjną grodu - hotelu z 50 miejscami noclegowymi i restauracji. Kontakt: Gród Rycerski Biskupice 58 46-220 Byczyna tel. 602 613 386

Dziękuję za uwagę Ewa Monika Ochocka Główny specjalista Spółdzielczy Instytut Badawczy - Centrum Szkolenia Spółdzielczego Kierownik projektu Krajowa Rada Spółdzielcza ul. Jasna 1 00-013 Warszawa tel. (022) 827 15 29, (022) 596 45 55 ochockae@krs.com.pl