Wstępny komentarz do Position Paper Komisji Europejskiej Strategia wykorzystania środków europejskich w Polsce w latach 2014-2020 Wstępny komentarz do Position Paper Komisji Europejskiej dr Piotr Żuber, Dyrektor Departamentu Polityki Strukturalnej, MRR Warszawa, 17 grudnia 2012 r. 1 1

Aktualny stan prac nad Umową Partnerstwa Umowa Partnerstwa Aktualny stan prac nad Umową Partnerstwa Założenia Umowy Partnerstwa (ZUP): przyjęte przez Komitet ds. Europejskich RM 30 października 2012 r., przyjęte przez Komitet ds. Cyfryzacji RM w dniu 15 listopada 2012 r., przyjęte przez Komitet stały RM w dniu 12 grudnia 2012 r., przyjęcie przez RM spodziewane do końca roku. Przyjęcie Założeń Umowy Partnerstwa przez Radę Ministrów rozpocznie formalne prace nad przygotowaniem programów operacyjnych. Jednocześnie prowadzone będą prace nad projektem Umowy Partnerstwa.

Idea przewodnia programowania Umowa Partnerstwa Idea przewodnia programowania W nowej perspektywie nie koncentrujemy się na zaprogramowaniu poszczególnych funduszy europejskich, ale na wskazaniu celów rozwojowych, które będą osiągane dzięki uzupełnianiu się interwencji finansowanych z różnych funduszy. W latach 2014-2020 środki UE muszą być przeznaczane na cele związane z rozwojem kraju, które wpisują się w Strategię Europa 2020 oraz gwarantują największe efekty mnożnikowe w sferze społecznej, gospodarczej, instytucjonalnej, jak również w wymiarze terytorialnym.

Diagnoza i wyzwania Umowa Partnerstwa Jesteśmy zgodni z KE co do diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej naszego kraju oraz wyzwań stojących przed Polską perspektywie 2020 r. Główne priorytety wsparcia funduszy UE dla Polski określone w Position Paper, mimo że zostały inaczej ujęte w Position Paper i ZUP (4 priorytety finansowania vs. 3) są zbieżne ze strategicznymi celami rozwojowymi Polski, wskazanymi w polskich dokumentach strategicznych stanowiących podstawę dla sformułowania strategii wykorzystania funduszy ZUP. Polska w okresie 2014-2020 koncentruje się na 3 celach strategicznych, zidentyfikowanych w Strategii Rozwoju Kraju 2014-2020. Koncentracja nastąpi zarówno w wymiarze tematycznym jak i terytorialnym.

Cele strategiczne wykorzystania środków UE Umowa Partnerstwa Cele strategiczne wykorzystania środków UE Cel strategiczny 1. Zwiększanie konkurencyjności gospodarki Koncentracja tematyczna: Innowacyjność - innowacje własne, zaangażowanie przedsiębiorstw, kreatywność i kapitał intelektualny (cel tematyczny 1, 2, 10.); Efektywność energetyczna gospodarki - mniejsze straty energii, wyższy udział energii odnawialnej (cel tematyczny 4, 7); Impet cyfrowy - dostęp do sieci, e-gospodarka, e-usługi, kompetencje cyfrowe (cel tematyczny 2); Większa dostępność transportowa - sieć TEN-T, połączenia między miastami wojewódzkimi (cel tematyczny 7).

Cele strategiczne wykorzystania środków UE Umowa Partnerstwa Cele strategiczne wykorzystania środków UE Cel strategiczny 2. Poprawa spójności społecznej i terytorialnej Koncentracja tematyczna: Wyższa jakość kapitału ludzkiego - wiedza, umiejętności, kompetencje, zatrudnienie (cel tematyczny 10, 8); Niższy poziom zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym - dostęp do usług publicznych (edukacja, zdrowie, usługi społeczne, kultura itp.), programy aktywizacji społeczno-zawodowej, włączenie cyfrowe (cel tematyczny 9, 2); Zwiększenie dostępności transportowej - łączenie z siecią TEN-T, połączenia lokalne zwiększające możliwości inwestycyjne, wynikające z działań rewitalizacyjnych (cel tematyczny 7); Jakość środowiska naturalnego - gospodarka wodna, gospodarka odpadami, zapobieganie negatywnym konsekwencjom zagrożeń naturalnych (cel tematyczny 5, 6).

Cele strategiczne wykorzystania środków UE Umowa Partnerstwa Cele strategiczne wykorzystania środków UE Cel strategiczny 3. Podnoszenie sprawności i efektywności państwa Koncentracja tematyczna Przejrzyste otoczenie prawne dla obywatela i przedsiębiorcy - zmiany instytucjonalne i prawne w kluczowych obszarach, jak np. sprawiedliwość, przedsiębiorczość (cel tematyczny 11); Wyższa jakość funkcjonowania administracji publicznej - zarządzanie, zdolność instytucjonalna (cel tematyczny 11); Otwieranie zasobów publicznych - dostępu do informacji publicznej (open government), digitalizacja zasobów (cel tematyczny 2); Rozwój e-usług publicznych (cel tematyczny 2); Rozwój i wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego (cel tematyczny 11); Inne działania związane z realizacją celów strategicznych 1 i 2.

Polska przywiązuje dużą wagę do koncentracji tematycznej. Umowa Partnerstwa ZUP vs. Position Paper Polska przywiązuje dużą wagę do koncentracji tematycznej. Spodziewaliśmy się większej koncentracji w Position Paper. Z treści Position Paper nie wynika jednoznacznie, czy dokument ma wyłącznie charakter ramowy i wskazuje na przykłady najistotniejszego z punktu widzenia KE zakresu interwencji, czy też enumeratywnie wskazuje priorytety, poza które nie będzie można wyjść. Wiele pytań odnośnie szczegółów zakresu wsparcia zaproponowanego w Position Paper w ramach poszczególnych celów tematycznych – do doprecyzowania na dalszym etapie. KE bazuje na projekcie pakietu legislacyjnego KE z października 2011 r., zaś ZUP na wynikach kompromisu PRES DK. Stąd Position Paper nie uwzględnia możliwości m.in.: - finansowania inwestycji związanych z przesyłem, dystrybucją i magazynowaniem energii elektrycznej oraz gazu ziemnego, - rewitalizacji linii kolejowych, - ujęcia transportu miejskiego w celu tematycznym 4, - wspierania linii średniego napięcia w zakresie elektroenergetyki, - wspierania dużych przedsiębiorstw w zakresie OZE. PL zgadza się co do zasady z ograniczeniem finansowania inwestycji nie przynoszących znaczącej wartości dodanej, np. dróg lokalnych czy infrastruktury sportowej.

Polska przywiązuje dużą wagę do zintegrowanego podejścia. Umowa Partnerstwa ZUP vs. Position Paper Polska przywiązuje dużą wagę do zintegrowanego podejścia. Trwają prace nad zapewnieniem mechanizmów koordynacji i komplementarności zarówno pomiędzy programami, jak i funduszami WRS. Position Paper nie daje wskazówek odnośnie powyższych zagadnień. Polska przywiązuje dużą wagę do osiągania konkretnych rezultatów. Planowane jest przeprowadzenie ewaluacji ex-ante Umowy Partnerstwa. Trwają prace nad wzmocnieniem systemu wskaźników i monitorowania postępu rzeczowego (m.in. wspólny katalog wskaźników), Trwają prace nad wskazaniem odpowiednio dobranych celów pośrednich na potrzeby rezerwy wykonania. Position Paper w bardzo niewielkim stopniu odnosi się do powyższych kwestii.

Polska przywiązuje dużą wagę do wymiaru terytorialnego. Umowa Partnerstwa ZUP vs. Position Paper Polska przywiązuje dużą wagę do wymiaru terytorialnego. Position Paper niemal całkowicie pomija tę kwestię. W Polsce Dla osiągania celów określonych tematycznie, koncentracja funduszy europejskich w wymiarze przestrzennym będzie następowała w 5 wyodrębnionych obszarach strategicznej interwencji. Wśród tych obszarów znajduje się Polska Wschodnia. A. Polska Wschodnia B. Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne C. Miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji D. Obszary, w szczególności wiejskie, o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe E. Obszary przygraniczne

Zmiany lub rozbieżności z KE: Architektura Programów Operacyjnych Zaproponowana przez Polskę architektura programów operacyjnych jest zbliżona do obecnego układu. Zmiany lub rozbieżności z KE: Program dotyczący cyfryzacji - zgodne z Position Paper; Program operacyjny dot. gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego – KE w Position Paper proponuje wydzielenie mniejszych programów; „Mniejszy” program pomocy technicznej (PP) – propozycja uzgodnienia tej kwestii po określeniu zakresu PO PT. Brak w Position Paper zaznaczenia komponentu współpracy międzyregionalnej w ramach EWT.

Architektura Programów Operacyjnych Programy regionalne. Wzrośnie udział środków funduszy strukturalnych zarządzanych na poziomie regionalnym. W przypadku Europejskiego Funduszu Społecznego wyniesie on 75%. Przewiduje się realizację dwufunduszowych programów operacyjnych – KE zaleca pozostanie przy dotychczasowym systemie. Specyficzna sytuacja Mazowsza – Position Paper niemal całkowicie pomija tę kwestię.

Dziękuję za uwagę Komitet.Koordynacyjny@mrr.gov.pl 13 13