Finanse i fundusze strukturalne Unii Europejskiej Dr Łukasz Konopielko

  Projekt : „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Organizacja zajęć Spotkania zgodnie z rozkładem – generalnie kolejne wtorki do połowy listopada Kontakt: konop@gazeta.pl Zaliczenie: opracowanie w grupie 2-3 osobowej podstawowych założeń do projektu który mógłby ubiegać się o wsparcie ze środków publicznych w dowolnym programie w Polsce Prezentacja (w miarę możliwości)- końcowe zajęcia

Literatura A. Szymańska "Fundusze unijne i europejskie 2007-2013 dla samorządu terytorialnego" Wyd. Placet 2008. A. Szymańska "Jak przygotować dobry wniosek czyli jak skutecznie pozyskiwać fundusze unijne 2007 - 2013" Wyd. Placet 2008. M. Szwabe "Zarządzanie projektami współfinansowanymi z funduszy publicznych", Oficyna Ekonomiczna 2007. R. Kasprzak "Fundusze unijne - szansa na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw" One Press 2009 J. Tkaczyński, R. Willa, M. Świstak, "Leksykon funduszy Unii Europejskiej" Beck 2009. Ogólny podręcznik: W. Molle "The Economics of European Integration: Theory, Practice, Policy". Ashgate Publishing 2008.

Po co UE wspiera poszczególne kraje i regiony? Polityka Spójności UE Budżet UE – skąd się biorą środki i na co są wydawane? Co dotychczas udało się zrobić? – Raporty Kohezyjne III etapy polityki strukturalnej: Etap wynikający z zapisów Traktatu Rzymskiego (1957-1988) Polityka po reformie Delorsa na podstawie traktatu o Unii Europejskiej (1989-2006) Polityka po roku 2007 (Strategia Lizbońska i Traktat Konstytucyjny)

Krótki słownik Polityka strukturalna – tradycyjne pojęcie odnoszące się do interwencji Wspólnoty, używane od 1957 Polityka regionalna – często zamienne użycie gdyż podstawową „strukturą” na jaką zorientowana jest interwencja to regiony a kryteria wybory sfer interwencji są także regionalne. Polityka spójności – ukierunkowanie na podstawowy cel interwencji jaką jest zmniejszanie zróżnicowania w UE.

Traktat Rzymski Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek i zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju, poprzez redukowanie zróżnicowań istniejących między regionami oraz łagodzenia zacofania mniej uprzywilejowanych regionów

Traktat rzymski Art.2 „Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie polityk gospodarczych Państw Członkowskich, popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej, stałego i zrównoważonego wzrostu, zwiększonej stabilności, przyspieszonego podwyższania poziomu życia oraz ściślejszych związków między Państwami Członkowskimi.”

Dlaczego już Traktat Rzymski? 12 lat od końca wojny Sukces EWWiS Rosnąca rola USA NATO vs UW Plan Marshalla Powołanie RWPG (1949) Dominacja ceł w polityce handlowej Pozyskanie głosów elektoratu wiejskiego

Instrumenty Europejski Fundusz Społeczny(EFS)-1958 Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnictwa (EFOiGR) – 1958 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – 1975 Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej - 1967

Jak to zmierzyć? Spójność w różnych ujeciach: Gospodarczo: PKB na mieszkańca wg. PPP Społecznie: stopa bezrobocia oraz wskaźnik zatrudnienia Terytorialnie (przestrzennie) – dostępność terytorialna za pomocą komunikacji szynowej, drogowej i lotniczej oraz syntetycznie.

Po co nam polityka spójności? Kontekst: system anglosaski (USA, Kanada, Wielka Brytania) vs system kontynentalnej Europy Zachodniej (głównie „stare” kraje UE) System anglosaski: otwartość na wprowadzanie nowych nowych pomysłów gospodarczych wychodzących od przedsiębiorców, najbardziej nowatorskie innowacje ze strony startupów. Europa: j.w. plus interesariusze – instytucje mające chronić uczestników procesu gospodarowania. Brak elastyczności ma być kompensowany wyrafinowaniem technologicznym(Phelps, 2006). Polityka spójności może być postrzegana jako jedna z takich instytucji.

Czy polityka spójności dławi dynamizm? Jak to porównać? Propozycja Phelpsa: swoboda podejmowania decyzji w pracy, rotacja firm na giełdzie, liczba patentów i nasilenia działalności badawczo-rozwojowej Swedenborg (2008) porównanie Szwecji z USA: Klin podatkowy powoduje wypieranie producentów z rynku i zastępowanie jej mniej efektywną pracą domową oraz spłaszczenie płac podnosi płace osób słabiej wykwalifikowanych co utrudnia rozwój małych firm usługowych.

Spójność vs dochód Im wyższe PKB tym niższe rozwarstwienie dochodów – słabe potwierdzenie tej tezy dla UE, w USA wręcz przeciwnie. Przyczyny wyższego poziomu PKB w USA: wyższe wykorzystanie i wydajność pracy gdy w UE brak elastyczności plus lepsze „otoczenie biznesu” (Keereman, Steinlein, 2006) Im większa spójność tym niższa konkurencyjność – wpływ klina podatkowego (Bieńkowski, 2010).

Case study Czy polityka spójności przynosi spodziewane efekty? Chcemy prześledzić to na podstawie wstępnych wyników jednego z najbardziej obleganych programów wspartych z EFRR – PO IG. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka: „Program ma zachęcić firmy do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, transferu rozwiązań z sektora nauki do biznesu, a także pomiędzy przedsiębiorstwami, zakupów i wdrożenia wyników prac badawczo-rozwojowych, a następnie ich realizacji”

Jak to działa w Polsce? Za czym kolejka ta stoi?

Punkt wyjścia Dynamika rozwoju infrastruktury sieciowej – wysoka – styczeń’08/09 – wzrost liczby szerokopasmowych łącz stałych 5% - 3 miejsce w Europie, choć na 100 mieszkańców tylko nieco powyżej 50% średniej UE (dane MSWiA) Ale problem: co z zawartością? Cele korzystania: 42,3% komunikacja (wiele substytutów), informacje o towarach 32,6%, usługi turystyczne 14%, gry 12,4%.

Przesłanki do działania Odpowiedź na diagnozę - wspomóc tworzenie i udostępnianie zawartości – e-usługi. Motorem działania są mali przedsiębiorcy, najczęściej z małym lub bez kapitału – pozwólmy im wystartować! Wyrównajmy i dajmy szanse! Odpowiedź: Działanie 8.1 w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Budżet 390 mln EUR (można by kupić milion laptopów!). Dotacje 85% wszelakich nakładów dla nowych firm na projekt wdrażający e-usługę.

Rakietowy start! Średnia kwota przyznanej dotacji: 642 tys. zł Źródło: PARP

Efekty Przykładowe projekty z II naboru: Zjedz24.pl interaktywnym medium dla rynku gastronomicznego EpisodicPlayer - internetowa platforma gier epizodycznych z obsługą społeczności fanów gier epizodycznych (serialowych) www.niejadewciemno.pl - stworzenie serwisu automatycznej rezerwacji on-line usług turystycznych Elektroniczny Kalendarz Dni Wolnych na Świecie Stworzenie aplikacji wirtualnego konsultanta ślubnego, umożliwiającej kompleksowe zaplanowanie i zorganizowanie ślubu / wesela E-PortalŚlubny.pl - największa polska baza WeddingResour Stworzenie internetowego serwisu automatycznej rezerwacji usług związanych ze ślubami i weselami. E-usługa zdalnego zamówienia i opłacenia mszy świętej w dowolnej intencji (e-msza)

Co z tego wynika? Wątpliwe aby wiele z tych usług przyniosło rzeczywistą wartość dodaną Środki trafią głównie do dużych ośrodków, producentów sprzętu i konsultantów Można poprawiać detale, ale czy egalitarne podejście do dziedziny innowacyjności w IT/e-biznesie ma sens? Czy taki system nie tworzy zakłóceń rynku i nie pogarsza warunków dla potencjalnie dobrych, ale nie dotowanych inicjatyw?

Dylemat Phelps (2006): „System swobodnej przedsiębiorczości jest tak skonstruowany, że ułatwia i pobudza dynamizm, natomiast system panujący na starym Kontynencie przeszkadza i zniechęca do niego”. Czy polityka spójności może być realizowana w taki sposób aby osiągnąć swe cele a jednocześnie nie przeszkadzać?

  Projekt : „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.