Szkoła MIEJSCEM BudowaNIA kapitału społecznego Rodzice w Edukacji PARTNERSKIE WSPOŁDZIAŁANIE: Szkoła MIEJSCEM BudowaNIA kapitału społecznego Wzmocnić tytuł

Kim są rodzice dla polskiej szkoły ? Badania prof. M.Mendel (1998-2001) Prof. Maria Mendel ( Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego) zrealizowała badania wśród amerykańskich i polskich studentów ostatnich lat kierunków nauczycielskich. ( 2000 / 2001).   Celem było określenie orientacji przyszłych nauczycieli wobec współpracy szkoły z rodzicami i lokalnym środowiskiem. Badania Marii Mendel nt postrzegania rodziców

Kim są rodzice dla polskiej szkoły ? Badania prof. M.Mendel (1998-2001) Ważne w badaniach było porównanie wyników polskich z opiniami wyrażanymi przez Amerykanów, których dorobek w zakresie partnerstwa edukacyjnego i pomnażanego za jego sprawą kapitału społecznego jest bardzo bogaty.

Kim są rodzice dla polskiej szkoły ? Badania prof. M.Mendel (1998-2001) Jak postrzega się rodziców w szkole?

Partnerstwo rodziny, szkoły lokalnej wspólnoty wg badanych: Kim są rodzice dla polskiej szkoły ? Badania prof. M.Mendel (1998-2001) Partnerstwo rodziny, szkoły lokalnej wspólnoty wg badanych: Amerykanie: Oczywiste, zrozumiałe Polacy: Bardzo interesujące ale nieznane zagadnienie!

Rodzice w szkołach Warszawskich Współpraca dyrekcją, radą pedagogiczną:

Rodzice w szkołach Warszawskich Problemy rad rodziców BADANIA SAMORZĄDNOSCU RODZICIELSKIEJ W SZKOŁACH WARSZAWASKICH RAPORt 2009

Rodzice w szkołach Warszawskich Podsumowanie – (opinie o samorządności rodzicielskiej): Niska znajomość praw, brak wiedzy poczucie niskiego wpływu na sprawy szkolne, duża rotacja, niski przepływ informacji w obrębie społeczności szkolnej i wśród samych rodziców. Niska aktywność rodziców, brak zainteresowania ogółu rodziców działaniami rady Funkcja rady – reprezentacyjna, gromadzenie funduszy (na nagrody, potrzeby szkoły), rzadko – opiniująca, jeszcze rzadziej inicjująca Funkcjonowanie rady określa zazwyczaj dyrekcja Działania rad są sformalizowane (kultura urzędowa szkoły), Motywacja działania – chęć współdecydowania, kontroli spraw dotyczących własnego dziecka, rzadziej BADANIA SAMORZĄDNOSCU RODZICIELSKIEJ W SZKOŁACH WARSZAWASKICH RAPORt 2009

Porównanie wskaźników Uczenie się dla wiedzy Uczenie się dla działania Uczenie się aby żyć razem Uczenie się aby być Europejski Uczenia Się Przez Całe Życie (Elli) jest coroczną miarą sytuacji kształcenia na poszczególnych etapach życia "od kołyski po grób " oraz w różnych środowiskach edukacyjnych - szkoły, społeczności, pracy i rodziny w krajach Europy. Elli mierzy uczenie się w czterech różnych dziedzinach: naukę dla wiedzy, naukę dla działalności, naukę dla życia razem , naukę aby być. OPISAĆ WSKAŹNIK!!!! JEDNO ZDANIE

Porównanie wskaźników Badanie EPA (European Parents Association) udział rodziców w sprawach szkół Uzupełnić źródła duża decyzyjność Pełna decyzyjność duża decyzyjność Mała decyzyjność Mała decyzyjność Mała decyzyjność

Rodzice muszą być zauważeni Szkoła ignorująca rodziców: komunikacja jednokierunkowa, niezrozumienie, zamęt, gwarancja konfliktów, zamiast kapitału społecznego – głupota społeczna Szkoła integralna : Efekt synergii: wiedzy, nauki, wychowania, doświadczenia życiowego, kultury ogółu członków społeczności szkolnej, kapitał społeczny mocno w górę!!! nauczyciele dzieci rodzice nauczyciele dzieci rodzice RxNxD!!!  !!! N ≠ R !!!  !!!

RodzicE są ważni w edukacji Dane: Ilość uczniów „Prognoza ludności 2008-2035” GUS Ilość rodziców = ilość uczniów x 1,39 dzietność (2008 wg GUS) x 2 Ilość nauczycieli = ilość uczniów / 11 (śr. OECD: 1 nauczyciel / 15 uczniów) 7 milionów rodziców nie wolno ignorować!!!

Wnioski Duży udział i zaangażowanie rodziców w procesach i decyzjach edukacyjnych jest: możliwością budowania zaufania obywateli do państwa i administracji samorządowej objawem zaufania państwa do obywateli objawem wysokiej świadomości społecznej i kompetencji obywateli dowodem na istnienie państwa obywatelskiego i dużego kapitału społecznego jest podstawą rozwoju środowiska lokalnej społeczności możliwością budowania kompetencji społecznych rodziców, nauczycieli i dzieci w partnerskim współdzałaniu. metodą budowania autorytetu rodziców i prestiżu nauczycieli: - nauczyciele i rodzice działają i mówią spójnie

Kapitał społeczny może być budowany skutecznie w szkołach jeżeli: rodzice będą traktowani podmiotowo – jako pełnoprawni i kompetentni partnerzy szkoły i lokalnej administracji. Jeżeli szkolenie i rozwój kompetencji społecznych oraz technik pracy grupowej równocześnie wśród rodziców , nauczycieli i dzieci będzie jednym z podstawowych zadań szkół. samorządność uczniów i rad rodziców będzie filarem działania szkół (a nie kłopotliwą dla nauczycieli formalnością) dyrektorzy będą posiadali wysokie kwalifikacje w zakresie kompetencji społecznych

Proponowane działania do roku 2020 Etap wstępny 1 rok Przegląd rozwiązań zastosowanych przez kraje , które wprowadzały takie programy np. Walia, Dania, Wlk. Brytania, Szkocja Przygotowanie wstępnego programu na bazie diagnoz potrzeb i doświadczeń innych Pilotaż cz. 1 1 rok Szkolenie pilotażowe dyrektorów, nauczycieli i rad rodziców szkół, „podatnych”, np. tych, które utrzymują normy z programów „Szkoła Partnerska”, „Warszawskie Forum Rodziców i Rad Rodziców”, „Szkoła z Klasą” Pilotaż cz. 2 2-3 lata Szkolenie liderów lokalnych (rodziców i nauczycieli), którzy będą prowadzili warsztatowe i teoretyczne zajęcia dla nauczycieli i rodziców – liderów lokalnych szkół. Ewaluacja programu szkoleń – zbieranie doświadczeń lokalnych → wzbogacanie bazy dobrych praktyk Wdrażanie programu: 7-11 lat Wprowadzenie do kultury szkolnej stałych szkoleń dla rodziców, nowych nauczycieli, samorządów uczniowskich, prowadzonych przez trenerów zewnętrznych Ewaluacja programu – wymiana doświadczeń pomiędzy społecznościami szkolnymi

Program szkoleń NAUCZYCIELI i rodziców Podstawowe szkolenia powinny objąć teorię i warsztaty z zakresu: Wpływ zaangażowania rodziców w procesie wychowawczym i edukacyjnym ich dzieci. Wprowadzenia do tematyki kapitału społecznego, partycypacji w życiu publicznym i społecznym. Pracy grupowej, procesów grupowych, technik działania kreatywnego, prowadzenia projektów indywidualnych i grupowych Technicznych umiejętności prowadzenia zebrań, działań grupowych i organizacyjnych Praw dzieci i rodziców, prawa oświatowego, samorządowego i postępowania administracyjnego. Pracy rodziców z uczniami (pomoc w nauce własnej) Komunikacji z dziećmi i ogólnych kompetencji interpersonalnych Zapoznawanie rodziców z nowoczesnymi metodami nauczania, Jak: lekcje wielointeligentne, techniki pamięci, dramy Spójność działań dorosłych (szkoły i domu) wobec dzieci Taka wiedza motywuje i uzdalnia do współpracy.

Potencjalne bariery Niezrozumienie wagi problemu niskiego KS i niskiej partycypacji rodziców przez dyrektorów, decydentów organów założycielskich, organy nadzoru pedagogicznego Opór związków zawodowych (karta nauczyciela) Słaby PR (popularyzacja sensu) całej strategii Brak środków na szkolenia. Nadmiar obowiązków biurokratycznych (trzeba odciążyć nauczycieli od bieżącej biurokracji – więcej sensu mniej papierów) Brak konsekwencji – konieczne jest podpisanie narodowego paktu, aby kolejne ekipy kontynuowały program przez 15 lat. Brak zdefiniowania szkoły jako najważniejszego miejsca budowania KS!

Podsumowanie (1) Budowanie kapitału społecznego znajdzie najlepsze pole w szkole, która jest naturalnym miejscem spotykania się interesów obywateli i państwa, pod warunkiem, że działania obejmują całość środowiska. Wystarczy zwiększyć kompetencje interpersonalne nauczycieli, żeby polepszyć klimat społeczny szkoły Szkoły muszą uwzględniać naukę działania w grupie Zwiększenie partycypacji społecznej rodziców wspomaga aktywność i samorządność uczniów Dodatkowymi szkoleniami powinno się objąć różne małe organizacje: np. stowarzyszenia lokalne, sąsiedzkie, wspólnoty mieszkańców, rady osiedlowe, rady parafialne, rady zakładowe i związki zawodowe

Podsumowanie (2) Szczególnie należy przygotować organy administracji rządowej i samorządowej, aby traktowały obywateli podmiotowo unikając formalizowania. Racjonalizacja i upraszczanie prawa powinno być stałym elementem strategii budowania KS, ponieważ proste, klarowne prawo buduje zaufanie obywateli do państwa, poszerza pole aktywności społecznej i indywidualnej. Szkoła jest własnością społeczną i należy do obywateli a nie do państwa . To obywatele powinni mieć największy wpływ na jej kształtowanie i działanie.

Bibliografia Maria Mendel : „Edukacja społeczna. Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy w perspektywie amerykańskiej”, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001 Maria Mendel :”USPOŁECZNIENIE SZKOŁY. Mikrohistoria demokracji” dz. uprzejmości prof. M.Mendel Bogusław Śliwerski – „O potrzebie uspołecznienia polskiej szkoły, czyli o niedokończonej zmianie oświatowej” (Edukacja dla rozwoju) , Polskie Forum Obywatelskie, Gdańsk 2010 Bertelsmann Stiftung: „ELLI Index Results 2010”, http://www.elli.org/en/home.html Dr. Brigitte Haider (EPA): „Participation in schooll in Europe” (prezentacja 2009) dz. uprzejmości prof. Dr. B.Haider Julian Radziewicz „Samorządność i Samorząd Młodzieży Szkolnej” (Wykład), dz. uprzejmości prof. M.Mendel Centrum Komunikacji Społecznej U.m.st. Warszawy, opracowanie Alicja Papierowska: „Samorządność rodzicielska w warszawskich szkołach - raport z badania”(2009), http://www.rodzicewedukacji.pl

Koniec ? To nie koniec, zapraszamy do dyskusji i współpracy nad Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego Logo Rodzice w Edukacji G. Wnorowski z zespołem Stowarzyszenia © 2011