W RAMACH SZCZYTÓW IBEROAMERYKAŃSKICH WSPÓŁPRACA PAŃSTW IBEROAMERYKAŃSKICH W RAMACH SZCZYTÓW IBEROAMERYKAŃSKICH Mgr. Jarosław Mąsior

Umiejscowienie Szczytów Iberoamerykańskich Szczyty Iberoamerykańskie odbywają się w ramach Organizacji Państw Iberoamerykańskich dla Edukacji, Nauki i Kultury (Organización de Estados Iberoamericanos para la Educación, la Ciencia y la Cultura- OEI). W corocznie odbywających się Szczytach uczestniczą głowy 23 państw iberoamerykańskich (Hiszpanii, Portugalii oraz dawnych kolonii tych państw).

Pojęcie Organizacji Państw Iberoamerykańskich Cz.I Aktualnie OEI jest organizacją międzynarodową, czyli jest „zrzeszeniem bądź państw, bądź też innych osób prawnych (najczęściej krajowych związków lub stowarzyszeń), lub osób fizycznych z różnych krajów, powołaną do życia w celu realizowania zadań określonych w statucie”.

Pojęcie Organizacji Państw Iberoamerykańskich Cz. II Ma ona również charakter międzyrządowy, co oznacza, że tworzą je państwa, posiada statut, uznawany na szczeblu międzynarodowym. Kraje członkowskie mogą w ramach Organizacji realizować własną politykę zagraniczną.

Organy OEI Cz. I Zgromadzenie Generalne (Asamblea General) – najważniejsza instytucja w ramach Organizacji, pełniąca funkcję legislatywy. Rada Kierownicza (Consejo Directivo)- organ oddelegowany przez Zgromadzenie, odpowiadający między innymi za przyjęcie Budżetu i Planu Działalności Organizacji.

Organy OEI Cz. II Sekretariat Generalny (Secretaria General) – Sekretarz Generalny to osoba reprezentująca OEI na zewnątrz. Konferencje Iberoamerykańskie (Conferencias Iberoamericanas) – spotkania przedstawicieli rządów państw członkowskich. Dotyczą trzech zakresów tematycznych: edukacji, nauki i technologii, kultury.

Dokumenty programowe OEI Cz. I Organizacja aktualnie opiera swoją działalność na dwóch dokumentach: „Iberoamerykańskiej Karcie Kulturalnej” (Carta Cultural Iberoamericana) – zakłada ona m.in. wspólne projekty kulturalne między krajami iberoamerykańskimi, zwiększenie dostępności dóbr kultury, stworzenie Listy Dziedzictwa Kulturowego Iberoameryki.

Dokumenty programowe OEI Cz. II „Cele Edukacyjne 2021” (Metas Educativas 2021) – zakłada on stworzenie wspólnego modelu kształcenia w państwach członkowskich, oraz polepszenie jakości edukacji, szczególnie w przypadku zawodów technicznych.

Geneza Szczytów Iberoamerykańskich Cz. I Politica de Estado prowadzona przez Hiszpanię po okresie transformacji demokratycznej opierająca się na zasadach: Współzależności- Hiszpania powinna prowadzić politykę opierająca się na solidarności z Iberoameryką.

Geneza Szczytów Iberoamerykańskich Cz. II Wiarygodności- odejście od polityki planowania do realizacji konkretnych działań. Ciągłości- nastawienie na realizację celów. Niedyskryminacji- równe prawa dla Narodów Iberoamerykańskich, mimo dzielących je różnic ideologicznych.

Geneza Szczytów Iberoamerykańskich Cz. III Wspólnoty- najważniejsza z zasad. Zgodnie z nią, wspólnota stanowi jedność pod względem językowym, historycznym, kulturalnym. W jej ramach realizowane miały być zasady solidarności, oraz wolnej konkurencji między państwami Iberoamerykańskimi. Z niej wynikała idea „Iberoamerykańskiej Wspólnoty Narodów” (Comunidad Iberoamericana de Naciones).

Zwołanie I-ego Szczytu Podczas wizyty króla Hiszpanii w Meksyku w styczniu 1990 roku, monarcha hiszpański zaproponował, że pierwszy Szczyt Iberoamerykański odbędzie się w Meksyku, a rok później na terenie Hiszpanii. Ostatnim etapem formalnego utworzenia instytucji Szczytów było spotkanie w ramach IV Szczytu Prezydenckiego Grupy z Rio na jesieni 1990 roku w Caracas, gdzie prezydent Meksyku stwierdził, że Szczyt w 1991 roku odbędzie się w Guadalajarze, a głowa państwa brazylijskiego uznała, że Szczyt dwa lata później będzie na terenie jego państwa.

Inne czynniki sprzyjające powstaniu Szczytów Odejście od bipolaryzmu na rzecz unipolaryzmu. Brak istnienia jednego forum dialogu politycznego wszystkich państw latynoamerykańskich. Zbliżanie się 500 lecia odkrycia Ameryki przez Kolumba.

Szczyt w Guadalajarze Cz. I Szczyt Iberoamerykański odbył się w dniach 17-18 lipca 1991 roku. Podczas jego obrad przyjęto oficjalną nazwę spotkań, czyli Konferencję Iberoamerykańską Szefów Państw i Rządów (Conferencia Iberoaméricana de Jefes de Estado y de Gobierno), która jednak jest nazywana w literaturze jako Szczyt Iberoamerykański (Cumbre Iberoamericana). Przyjęto zasadę, że na każdym Szczycie przyjmuje się Deklarację Końcową.

Szczyt w Guadalajarze Cz. II Zwrócono uwagę na problem Indian. Podjęto decyzję o powstaniu Funduszu dla Rozwoju Ludów Indiańskich Ameryki Południowej i Karaibów. Niektóre z państw należących do Organizacji zawarły ze sobą traktaty np. Brazylia z Argentyną w sprawie ochrony nuklearnej.

Szczyt w Madrycie w 1992 r. Zadecydowano na nim o utworzeniu Iberoamerykańskiej Telewizji Edukacyjnej oraz Programu MUTIS (zakładającego współpracę pomiędzy studentami oraz uczelniami Iberoamerykańskimi). Zwrócono także uwagę na problemy socjalne, proponując przyjęcie Iberoamerykańskiego Kodeksu Bezpieczeństwa Socjalnego i Porozumienia dotyczącego Bezpieczeństwa Socjalnego.

Szczyty Iberoamerykańskie w latach 1993-2010 Cz. I Na Szczytach poruszane jest wszechstronna problematyka, wśród której można wyróżnić między innymi: Gospodarkę- podczas Szczytu w 1994 roku w Cartagenie w Kolumbii zwrócono uwagę na odbycie się w przyszłości Rundy Urugwajskiej oraz na powstanie GATT. Pięć lat później na Szczycie w Hawanie uznano, że należy nawiązać współpracę, by zmniejszyć różnicę w rozwoju gospodarczym pomiędzy krajami regionu.

Szczyty Iberoamerykańskie w latach 1993-2010 Cz. II Edukację- podczas piątego Szczytu Iberomerykańskiego w San Carlos de Bariloche skoncentrowano się tematyce współpracy pomiędzy państwami w zakresie edukacji. Natomiast podczas zeszłorocznego spotkania na Szczycie w Mar de la Plata przyjęto „Cele Edukacyjne 2021”.

Szczyty Iberoamerykańskie w latach 1993-2010 Cz. III Problemy społeczne - podczas Szczytu w Bahia w Brazylii w 1993 roku uznano, że rozwój społeczny Iberoameryki miał się dokonać głównie dzięki walce z biedą. Państwa należące do regionu miały stworzyć specjalne programy zwalczające biedę, jednocześnie zapewniające właściwy podział zasobów naturalnych pomiędzy państwami regionu. Natomiast na Szczycie w Santiago de Chile w 2007 roku zdecydowano o utworzeniu „Funduszu dla Wody Pitnej”.

Szczyty Iberoamerykańskie w latach 1993-2010 Cz. IV Politykę międzynarodową- w czasie Szczytu w Limie w listopadzie 2001 roku poruszono na nim problem prowadzenia wspólnej polityki w zakresie zwalczania terroryzmu. W Salamance w 2005 roku zwrócono uwagę na rolę emigracji, uznano ją za istotny, państwa członkowskie wyraziły wolę, prowadzenia wspólnej polityki w tym zakresie.

Szczyty Iberoamerykańskie w latach 1993-2010 Cz. V Demokrację i prawa człowieka- na Szczycie w Panamie w 2000 roku zajęto się sytuacja dzieci, w tym dorastających. Uznano, że należy bronić praw przysługujących młodemu obywatelowi, na podstawie Konwencji o Prawach Dziecka. Dzieci, zgodnie z postanowieniami przyjętej na Szczycie deklaracji miały mieć zapewniony dostęp do edukacji podstawowej. Państwa członkowskie z kolei miały obowiązkowo przekazywać informacje na temat praw przysługujących dzieciom, nie angażować je w konflikty zbrojne. Wreszcie, ochroną miały zostać objęte kobiety będące w ciąży.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. I Wśród programów obecnie realizowanych przez państwa Iberoamerykańskie, przyjęte na Szczytach można wyróżnić: ATEI-TEIB (Stowarzyszenie Iberoamerykańskiej Telewizji Edukacyjnej- Program Iberoamerykańskiej Telewizji Edukacyjnej). Telewizja rozpoczęła nadawanie w 1993 roku, jej program trwa 8 godzin dziennie, odbiera ją ponad 100 milionów obywateli w Ameryce Południowej oraz Hiszpanii, Portugalii, Andorze.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. II CYTED (Iberoamerykański Program Nauki i Technologii dla Rozwoju) - głównym celem programu jest współpraca w zakresie badań naukowych, ich zastosowanie, oraz rozwój technologiczny poprzez wymianę wiedzy, ruchliwość naukowców oraz ekspertów. CYTED ma wspierać modernizację, unowocześnienie aparatów produkcyjnych, polepszyć jakość życia Wspólnoty Iberoamerykańskiej.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. III IBERPYME (Iberoamerykański Program współpracy międzyinstytucjonalnej dla rozwoju małych i średnich firm) - jego głównym celem jest wsparcie dla współpracy między firmami i stowarzyszeniami. PAEBA (Program Alfabetyzacji i Podstawowego Kształcenia Osób Dorosłych w Iberoameryce) - realizowany jest, w krajach takich jak: Republika Dominikany, Salwador, a następnie w Hondurasie, Nikaragui i Paragwaju. Najważniejszym jego celem było zmniejszenie poziomu analfabetyzmu wśród osób starszych niż 10 latkowie o 25% w ciągu 10 lat.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. IV Program Pablo Nerudy - jest to program zakładający zwiększenie ruchliwości akademickiej, na szczeblu regionalnym. W ramach niego tworzą się sieci tematyczne, za których ukształtowanie się odpowiadają instytucje edukacji wyższej, reprezentujące przynajmniej trzy państwa należące do OEI. Każdy kraj musi określić swoje najważniejsze pola badawcze oraz stworzyć listę programów studiów doktoranckich, które będą wsparte w ramach Programu.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. V IBERMADE (Iberoamerykański Program Modernizacji Administracji Edukacyjnej) - jego głównym celem jest zapewnienie wsparcia, również technicznego dla unowocześnienia administracji edukacyjnej, naukowej oraz kulturalnej. IBERFOP (Program Współpracy z Iberoameryką dla Projektu Kształtowanie Zawodowego) - jego najważniejszym celem jest stworzenie powiązania pomiędzy rynkiem produkcyjnym, pracy i systemem kształtowania zawodowego.

Aktualnie realizowane programy w ramach Szczytów Cz. VI Program Ewaluacji Jakości Edukacji - ma on na celu zapewnienie systemu wzajemnej informacji na temat jakości edukacji w krajach członkowskich OEI.

Bibliografia [1] ATEI-TEIB- Asociación de Televisión Educativa Iberoaméricana- Programa de Televisión Educativa Iberoamericana [dok.elektr.] www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?pl=855&p=800 [2] Cumbres y Conferencias Iberoaméricanas. Programas de Cooperacion Iberoaméricana [dok.elektr.] www.oei.es/progcumbre.thm [3] CYTED- Programa Iberoaméricano de Ciencia y Tecnologia para el Desarollo [dok.elektr.] www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?pl=855&p=801 [4] Cziomer E., Międzynarodowe stosunki polityczne, Krakowska Wyższa Szkoła im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2008. [5] Declaración deBahia [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=65 [6] Declaración de Bariloche [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=67 [7] Declaración de Bavaro [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=74

Bibliografia c.d. [8] Declaración de Cartagena [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=66 [9] Declaración de Guadalajara [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=63 [10] Declaración de La Habana [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=71 [11] Declaración de Lima [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=73 [12] Declaración de Lisboa [dok.elektr.] www.oei.es/Declaracion_Lisboa.pdf [13] Declaración de Madrid [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=64 [14] Declaración de Margarita [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=69 [15] Declaración de Mar del Plata [dok.elektr.] www.oei.es/declaraciondemardelplata.php [16] Declaración de Montevideo [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=78

Bibliografia c.d. [17] Declaración de Oporto [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=70 [18] Declaración de Panama [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=72 [19] Declaración de Salamanca [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=77 [20] Declaración de Santa Cruz de la Sierra [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=75 [21] Declaración de Santiago de Chile [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=79 [22] Declaración de San José [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=76 [23] Declaración de San Salvador [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=80 [24] Declaración de Viña del Mar [dok.elektr.] http://www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?p=68

Bibliografia c.d. [25] del Arenal, C., La política exterior de España hacia Iberoamérica, Editorial Complutense, Madrid 1994. [26] IBERPYME- Programa iberoaméricano de cooperación interinstitucional para el desarollo de la pequeña y mediana empresa [dok.elektr.] www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?pl=855&p=805 [27] Metas Educativas 2021. La Educación que queremos para la generación de los bicentenarios [dok.elektr.] http://www.oei.es/metas2021/libro.htm [28] PAEBA- Programas de Alfabetización y Educación Básica de Personas Adultas en Iberoamérica [dok.elektr.] www.cumbresiberoamericanas.com/principal.php?pl=855&p=806 [29] Reglamento del OEI [dok.elektr.] http://www.oei.es/reglamento.htm [30] Sanhueza Carvajal, R., Las Cumbres Iberoaméricanas. Comunidad de Naciones o Diplomacia Clientelar?,Editorial Universitaria, Santiago de Chile 2003. [31] Un proyecto cultural para la decada de los bicentenarios [dok.elektr.] http://www.culturasiberoamericanas.org/Doc.Cultura_23ago1.pdf

Dziękuję za uwagę:)