1 Środowisko bankowe w systemie absorpcji funduszy unijnych Związek Banków Polskich XII Forum Bankowe Warszawa Fundusze: Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Programów Wspólnotowych w Polsce

2 Agenda Wprowadzenie - doświadczenia banków polskich z lat (Krzysztof Pietraszkiewicz – Związek Banków Polskich) Rola banków na etapie programowania perspektywy (Włodzimierz Kiciński – prezes Nordea Bank Polska) Rola banków na etapie wdrażania programów w latach (Mariusz Grendowicz – wiceprezes Banku BPH S.A.). Rola banków w programach dot. rozwoju obszarów wiejskich (Anna Żelazna – dyrektor w BPS S.A.).

3 WPROWADZENIE. 1. DOŚWIADCZENIA BANKÓW POLSKICH Z LAT DLACZEGO BANKI?

4 AD. 1. DOŚWIADCZENIA… Konieczność odpowiedzi na pytania: A)JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE ? C)CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU ? D) JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM ?

5 JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE ? -OGRANICZONĄ. -POMINIĘTO BANKI W ETAPIE PROGRAMOWANIA SYSTEMU NA ETAPIE WDRAŻANIA WŁĄCZONO BANKI POWAŻNIE /CHOĆ DOŚĆ PÓŹNO/ TYLKO W DZ SPO WKP. -NIEUWZGLĘDNIONO UWAG I PROPOZYCJI ŚRODOWISKA BANKOWEGO M.IN.W ZAKRESIE SPO RZL, ZPORR, SPO RiMSRSiROW (Rolnym). - ZJAWISKO WYPYCHANIA INSTRUMENTÓW KOMERCYJNYCH /W TYM BANKOWYCH/ PRZEZ NIEKOMERCYJNE PUBLICZNE (NP. W SFERZE INWESTYCJI JST). AD. 1. DOŚWIADCZENIA…

6 Struktury bankowe Akcja informacyjno-promocyjna Oferta banków Doradztwo bankowe Udział w monitoringu i ewaluacji AD. 1. DOŚWIADCZENIA… CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU ?

7 AD. 1. DOŚWIADCZENIA… WNIOSEK: BANKI MOGĄ BYĆ SKUTECZNYM OGNIWEM SYSTEMU

8 AD. 1. DOŚWIADCZENIA… OCENA SYSTEMU ABSORPCJI PRZEZ BANKOWCÓW: NIEDROŻNY, PRZEREGULOWANY, STWARZAJĄCY OKAZJĘ DO NADUŻYĆ /NP. KORUPCJI/, W WIELU CZĘŚCIACH ODERWANY OD RZECZYWISTOŚCI GOSPODARCZO-FINANSOWEJ KRAJU-W TYM POTRZEB I MOŻLIWOŚCI BENEFICJENTÓW, TRUDNY DO MONITOROWANIA I KONTROLI W WYNIKU BRAKU WYDOLNYCH NARZĘDZI

9 AD. 2. DLACZEGO BANKI? INSTYTUCJE FACHOWO PRZYGOTOWANE DO OBSŁUGI OBROTU FINANSOWEGO ORAZ BENEFICJENTÓW W TYM- INWESTYCJI. (DOŚWIADCZENIE, EFEKTYWNOŚĆ, CZAS). DOSKONAŁA SIEĆ DYSTRYBUCJI- WŁĄCZNIE Z TERENAMI WIEJSKIMI WYKSZTAŁCONE KADRY SPRAWDZONE INSTRUMENTY INFORMACYJNO-PROMOCYJNE KONIECZNOŚĆ OBSŁUGI FINANSOWEJ 91 MLD EUR + ZAPOTRZEBOWANIE NA ŚRODKI PRYWATNE: nawet do 40 MLD EUR. ŹRÓDŁO FINANSOWANIA ZEWNĘTRZNEGO REALIZACJA ZASADY DODATKOWOŚCI I MNOŻNIKOWEGO EFEKTU WSPARCIA BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU ABSORPCJI OBNIŻENIE KOSZTÓW OBSŁUGI SYSTEMU ABSORPCJI BLISKA WSPÓŁPRACA Z INNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWYMI (np. leasing, fundusze poręczeń) ZGODNE ZAINTERESOWANIE WIĘKSZOŚCI ŚRODOWISKA BANKOWEGO WIEKSZYM UDZIAŁEM W SYSTEMIE ABSORPCJI ZAUFANIE SPOŁECZNE DO BANKÓW /v. dalej: slajdy nr10 i 11/;

10 AD. 2. DLACZEGO BANKI? OGÓLNA OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ] AUDYT BANKOWOŚCI DETALICZNEJ Źródło PENTOR

11 AD. 2. DLACZEGO BANKI? OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ] : POZIOM KORUPCJI W BANKACH PRÓBA PRZEDSIĘBIORSTW (N=500) Źródło PENTOR

12 PROPOZYCJE: Środowisko bankowe w systemie absorpcji funduszy unijnych Fundusze: Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Programów Wspólnotowych w Polsce KONKRETNE UWAGI I PROPOZYCJE ZWIĄZANE Z UDZIAŁEM BANKÓW W NOWYM SYSTEMIE DOTYCZĄ PRZEDE WSZYSTKIM (wg aktualnej nomenklatury pojęć podanej w lutym br. przez Rząd): PO KG, 16 RPO, PO RPW, PO ROW, PO KL, PO IiŚ, PO PT Programy: JEREMIE, JASPERS, JESSICA

13 ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE PROGRAMOWANIA

14 ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE PROGRAMOWANIA 1.Udział w tworzeniu diagnozy sytuacji 2.Udział w opiniowaniu instrumentów wsparcia 3.Udział w tworzeniu zwrotnych instrumentów wsparcia 4.Udział w tworzeniu systemu wdrażania finansowego 5.Udział w tworzeniu procedur aplikacyjnych na poziomie działania 6.Udział w tworzeniu systemu zabezpieczania inwestycji

15 AD. 1. UDZIAŁ W TWORZENIU DIAGNOZY SYTUACJI ZAWARTEJ W NSRO ORAZ PROGRAMACH OPERACYJNYCH UZASADNIENIE: Bardzo dobra znajomość sytuacji w sektorach objętych dofinansowaniem z funduszy unijnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO : Lepsza diagnoza bieżącej sytuacji umożliwi zaprojektowanie instrumentów dopasowanych do rzeczywistych problemów i potrzeb Szybsze przyjęcie NSRO i programów operacyjnych przez Komisję Europejską

16 AD. 2. UDZIAŁ BANKÓW W OPINIOWANIU INSTRUMENTÓW WSPARCIA W PROGRAMACH OPERACYJNYCH UZASADNIENIE: Doświadczenia banków w obsłudze beneficjentów korzystających ze wsparcia w latach KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Większa efektywność wdrażania instrumentów Przejrzyste procedury wdrażania Szybsze przygotowanie systemu wdrażania Lepsze dopasowanie instrumentów do rzeczywistych problemów i potrzeb

17 AD. 3. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU ZWROTNYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA UZASADNIENIE: W okresie programowania część funduszy strukturalnych ma być przeznaczona na zwrotne instrumenty wsparcia Doświadczenie banków w przygotowaniu i wdrażaniu instrumentów zwrotnych Propozycja: połączenia dotacji z kredytem inwestycyjnym w formie dopłaty do odsetek i/lub do kapitału KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Transfer know-how do sektora publicznego Sprawniejsze przygotowanie programów operacyjnych zawierających zwrotne instrumenty wsparcia Niższe koszty (np. ze względu na brak konieczności zamawiania ekspertyz)

18 AD. 4. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU SYSTEMU WDRAŻANIA FINANSOWEGO UZASADNIENIE: Banki są elementem przepływów finansowych związanych z funduszami unijnymi KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Usprawnienie transferu środków z KE na poziom indywidualnego beneficjenta

19 AD. 5. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU PROCEDUR APLIKACYJNYCH NA POZIOMIE DZIAŁANIA UZASADNIENIE: Pozytywne doświadczenia ze współpracy z PARP Zapewnienie koordynacji aplikowania o dotację i finansowanie zewnętrzne Ujednolicenie dokumentów aplikacyjnych w ramach poszczególnych programów dla tych samych odbiorców KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Prostsze procedury aplikacyjne Zmniejszenie uciążliwości przy wnioskowaniu o dotację i finansowanie zewnętrzne (wspólny wniosek kredytowy i wniosek o dotację) Zmniejszenie kosztów przygotowania procedur aplikacyjnych ze względu na zaangażowanie ekspertów bankowych

20 AD. 6. UDZIAŁ BANKÓW W TWORZENIU SYSTEMU ZABEZPIECZANIA INWESTYCJI UZASADNIENIE: Konieczność zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa w projektach unijnych Doświadczenia banków w zabezpieczaniu inwestycji i windykacji KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zmniejszenie kosztów w związku z zaangażowaniem ekspertów bankowych Stworzenie skutecznego systemu zabezpieczenia inwestycji i windykacji

21 POSTULATY GENERALNE Zwiększenie wielkości środków przeznaczonych na inwestycje twarde kosztem środków przeznaczonych na projekty miękkie Rynkowe podejście do kredytu technologicznego- z możliwością udziału banków komercyjnych Udział Państwa w finansowaniu projektów obarczonych ryzykiem nieakceptowalnym przez banki komercyjne (np. poprzez BGK) Włączenie kosztów doradztwa związanego z przygotowaniem wniosku do kosztów kwalifikowanych (lepsze wykorzystanie środków na doradztwo niż w działaniu 2.1) Włączenie do kosztów kwalifikowanych kosztów obsługi rachunku projektów, kosztów akredytywy dokumentowej i gwarancji bankowej Uproszczony wniosek dla przedsięwzięć małych (w tym ograniczona liczba załączników) Brak oceny finansowej projektu inwestycyjnego w przypadku posiadania przez przedsiębiorcę promesy kredytowej/leasingowej lub kredytu Ciągłość oceny wniosków o dotację zamiast sesyjności

22 ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE WDRAŻANIA

23 ROLA SEKTORA BANKOWEGO NA ETAPIE WDRAŻANIA 1.Działania informacyjne, doradcze i promocyjne 2.Ocena formalna i finansowa projektów 3.Udział w ocenie merytorycznej projektów 4.Finansowanie projektów 5.Zabezpieczanie realizacji projektów 6.Monitorowanie projektów 7.Wdrażanie zwrotnych instrumentów wsparcia

24 AD. 1. INFORMACJA, DORADZTWO I PROMOCJA FUNDUSZY UE UZASADNIENIE: Dotychczasowe osiągnięcia banków w ramach programów Sieć placówek bankowych zapewniająca łatwy dostęp do informacji i doradztwa Możliwość wykorzystania różnych kanałów dystrybucji informacji do klientów (=potencjalnych beneficjentów) Istniejące w bankach jednostki, kadry zajmujące się funduszami unijnymi Praktyczna wiedza doradców bankowych na temat funduszy unijnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zmniejszenie kosztów związanych z promocją funduszy UE Większa efektywność działań promocyjno-informacyjnych Zwiększenie popytu na środki UE Praktyczna realizacja zasady partnerstwa

25 AD. 2. OCENA FORMALNA I FINANSOWA PROJEKTÓW UZASADNIENIE: Popyt na finansowanie zewnętrzne wśród wnioskodawców (fundusze UE refundacją poniesionych wydatków) Konieczność przestrzegania zasady dodatkowości – środki pomocowe nie powinny zastępować środków własnych Profesjonalne narzędzia oceny projektów inwestycyjnych Szybkość procesu oceny Sieć placówek bankowych zapewniająca pełną dostępność dla wnioskodawców Pozytywne doświadczenia przy realizacji działania 2.3. SPO WKP Ograniczony know-how sektora publicznego w zakresie oceny finansowej inwestycji KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zmniejszenie kosztów związanych z oceną finansową projektów Wyższa jakość projektów dofinansowywanych z funduszy UE Skrócenie czasu oceny projektów Zmniejszenie ryzyka nietrwałości projektów Zwiększenie wartości inwestycji realizowanych w Polsce Weryfikacja zasady dodatkowości

26 AD. 3. UDZIAŁ W OCENIE MERYTORYCZNEJ PROJEKTÓW UZASADNIENIE: Przyspieszenie procesu oceny projektów Zapewnienie profesjonalnego składu grup oceniających- udział przedstawicieli sektora bankowego, leasingowego, innych instytucji finansowych. Pozytywne doświadczenia udziału ekspertów bankowych i leasingowych w ocenie merytorycznej projektów w ramach działania 2.3. SPO WKP KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Skrócenie czasu oceny wniosków aplikacyjnych Profesjonalni eksperci

27 AD. 4. FINANSOWANIE PROJEKTÓW UZASADNIENIE: Zasada refundacji ze środków UE wydatków faktycznie poniesionych przez beneficjenta Coraz niższy koszt finansowania zewnętrznego (kredyt, leasing, fundusze inwestycyjne) – korzystna alternatywa dla środków własnych Specjalne oferty banków dla beneficjentów funduszy UE Pozytywne efekty powiązania korzystania unijnej dotacji z prefinansowaniem instytucji finansowych (banku, przedsięb. lesingowego) na przykładzie dz SPO WKP. KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zapewnienie płynności finansowej inwestycji Większa wartość inwestycji realizowanych przy wykorzystaniu funduszy UE Większy udział środków prywatnych w finansowaniu inwestycji, zgodny z wymaganiami Komisji Europejskiej Monitoring dotowanych inwestycji przez okres kredytowania

28 AD. 5. ZABEZPIECZANIE REALIZACJI PROJEKTÓW POPRZEZ GWARANCJE I PORĘCZENIA UZASADNIENIE: Konieczność zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa Konieczność zabezpieczenia interesów zamawiających Konieczność zabezpieczenia interesów instytucji finansowych- dawców kapitału (jako instytucji zaufania publicznego) KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zabezpieczenie środków publicznych (unijnych i krajowych) Większa trwałość projektów Monitorowanie przez banki projektów zabezpieczonych gwarancją bankową Monitorowanie przez fundusze poręczeń projektów zabezpieczonych poręczeniem

29 AD. 6. MONITOROWANIE PROJEKTÓW UNIJNYCH UZASADNIENIE: Obowiązek monitorowania przez banki projektów korzystających z finansowania zewnętrznego (w okresie kredytowania) Dostępność do danych gromadzonych poprzez podmioty infrastruktury bankowej, np. Biuro Informacji Kredytowej Możliwość wykorzystania infrastruktury podmiotów infrastruktury bankowej, np. Biura Informacji Kredytowej do monitorowania programów operacyjnych KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Zmniejszenie kosztów związanych z monitorowaniem projektów Zapewnienie prawidłowej realizacji projektów Zapewnienie prawidłowego i skutecznego monitoringu

30 Ad. 7. WDRAŻANIE ZWROTNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH UZASADNIENIE: Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie stosowania zwrotnych instrumentów wsparcia (JEREMIE) i udziału banków w ich wdrażaniu Doświadczenie sektora bankowego w zarządzaniu zwrotnymi instrumentami wsparcia (środki MIF) KORZYŚCI DLA SEKTORA PUBLICZNEGO: Profesjonalne zarządzanie zwrotnymi instrumentami Zmniejszenie kosztów administracyjnych obsługi programów Większa wartość zrealizowanych inwestycji

31 ROLA BANKÓW W ABSORPCJI ŚRODKÓW UNIJNYCH W POLSCE - także w zakresie Rozwoju Obszarów Wiejskich

32 ZADANIE 1 Opiniowanie programów oraz instrumentów wsparcia dla obszarów wiejskich. UZASADNIENIE Doskonała znajomość problematyki i specyfiki sektora oraz udział banków w finansowaniu SAPARD, SPO ROLNY, ZPORR KORZYŚCI - Możliwość przygotowania przez banki odpowiednich instrumentów finansowych wspomagających proces wdrażania pomocy UE. -Ujednolicenie wymaganych dokumentów Należy uwzględnić uwagi i propozycje banków przedstawione wcześniej ws. całego systemu- ale należy podkreślić niektóre kwestie szczególnie wobec wyzwań i odrębności w administracji publicznej co do systemu rozwoju obszarów wiejskich: ETAP PROGRAMOWANIA

33 ZADANIE 2 Udział w przygotowaniu zwrotnych instrumentów inwestycyjnych – kredyty połączone z dotacjami PROPOZYCJA: Połączenie dotacji z kredytem inwestycyjnym w formie: Wariant A- dotacja do odsetek oraz dotacja do kapitału lub Wariant B – dotacja do kapitału

34 ZADANIE 2 UZASADNIENIE -Duże oczekiwanie społeczne na tanie kredyty, szczególnie w środowisku wiejskim -Realizacja zasady dodatkowości. KORZYŚCI -Zwiększenie prawdopodobieństwa utrzymania projektu przez obowiązujące 5 lat. -W przypadku dopłaty do odsetek możliwość korzystania z pomocy od początku realizacji inwestycji.

35 UZASADNIENIE Usprawnienie i skrócenie czasu oceny wniosków, ze względu na rozłożenie na wiele podmiotów. KORZYŚCI Bardzo duża dostępność dla klienta, ze względu na mnogość placówek bankowych ZADANIE 3 Udział w przygotowaniu systemu przejęcia przez banki niektórych zadań Instytucji Wdrażających w zakresie: - przyjmowania i oceny formalnej oraz wykonalności finansowej wniosków o pomoc UE.

36 ZADANIE 4 Wykorzystanie i rozwój sieci bankowych, np. PUNKTY DORADZTWA UNIJNEGO. Przygotowanie konsultantów bankowych do nowego okresu UZASADNIENIE - Brak skutecznej, kompleksowej informacji o środkach UE, szczególnie na terenach wiejskich. - Rozpoczęte prace banków w tym zakresie w latach KORZYŚCI - Rozwiązanie problemu braku informacji i przybliżenie jej do beneficjentów. - Zmniejszenie kosztów administracji, ze względu na wykorzystanie istniejącej infrastruktury.

37 ETAP WDRAŻANIA ZADANIE 1 Doradztwo finansowe w zakresie pozyskiwania środków pomocowych z UE oraz możliwości montażu finansowego; PUNKTY DORADZTWA UNIJNEGO ZADANIE 2 Instruktaż wypełniania i przyjmowanie wniosków o dotacje na działania inwestycyjne na wsi i w rolnictwie. Ocena formalna oraz wykonalności finansowej projektu. ZADANIE 3 - Finansowanie projektów: Obsługa linii kredytowych przeznaczonych do finansowania projektów wspomaganych pomocą UE. - Udzielanie poręczeń i gwarancji

38 Dziękujemy za uwagę WIĘCEJ INFORMACJI NA: