„Prawo dziecka do zdrowia” 100-lecie uzyskania dyplomu lekarza przez Janusza Korczaka Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Prawo dziecka do zdrowia” 17-19 listopada 2005, Konstancin – Jeziorna Ministerstwo Edukacji Narodowej i Nauki Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka

„Prawo dziecka do zdrowia” Janusz Szymborski „OCHRONA ZDROWIA DZIECI I MŁODZIEŻY W POLSCE I W EUROPIE” 100-lecie uzyskania dyplomu lekarza przez Janusza Korczaka Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Prawo dziecka do zdrowia” 17-19 listopada 2005, Konstancin – Jeziorna

Wg.Child Health Indicators of Life and Development (CHILD),

Dzieci i młodzież w Polsce (Wg GUS 2003 r.) ------------------------------------------------------------------ Wiek w latach Liczba w mln 0 – 4 1 821 176 5 – 9 2 129 304 10 – 14 2 629 691 15 – 19 3 105 666 --------------------------------------------------------------------------- Ogółem 9 685 837

Dlaczego dzieci i młodzież? Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży przyjęta na 55 Sesji Europejskiego Komitetu Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia, Bukareszt, Rumunia, 12 – 15 września 2005 Dlaczego dzieci i młodzież? 1. Moralny i prawny obowiązek (Konwencja, MCR) 2. Inwestowanie w dzieci i młodzież dziś jest najbardziej efektywną inwestycją w zdrowie, pomyślność socjalną i postęp ekonomiczny całego społeczeństwa jutra i każdego obywatela 3. Choroby i zaniedbania w opiece nad dziećmi w każdej fazie ich rozwoju mają wielorakie, negatywne skutki zdrowotne, społeczne i ekonomiczne dziś i w następnych pokoleniach

Zmniejszenia o połowę liczby ludzi cierpiących głód ( MCR 1 ) Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży a Milenijne Cele Rozwoju Zmniejszenia o połowę liczby ludzi cierpiących głód ( MCR 1 ) Zmniejszenia o dwie trzecie umieralności dzieci ( MCR 4 ) Zmniejszenia o trzy czwarte umieralności matek w okresie okołoporodowym (MCR 5 ) Zwalczania HIV/AIDS, malarii i innych chorób ( MCR 6 ).

Strategiczny cel programu poprawy zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży Umożliwienie dzieciom i młodzieży w Regionie Europejskim realizowania pełnego ich potencjału dla zdrowia i rozwoju a także zmniejszenie chorobowości i umieralności z przyczyn, które poddają się zapobieganiu Zamierzeniami długofalowymi są: - poprawa sytuacji zdrowotnej pokolenia osób dorosłych; inwestycja w zdrowy rozwój młodego pokolenia dziś, jutro zaowocuje postępem ekonomicznym - pomoc krajom członkowskim w wypełnieniu zobowiązań w ramach MCR Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

Problemy i propozycje ich rozwiązania z perspektywy wieku rozwojowego Okres ciąży i okres okołoporodowy ( okres okołokoncepcyjny, ciąża i poród, cztery pierwsze tygodnie życia ): zdrowy start do życia Pierwszy rok życia: zdrowe wzrastanie i rozwój w najbardziej niebezpiecznym okresie Okres wczesnego dzieciństwa: osiągnięcie gotowości szkolnej Okres późnego dzieciństwa: zdrowy rozwój przed wiekiem pokwitania Okres młodzieńczy: zdrowy nastolatek przygotowany do wejścia w dorosłość Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

Siedem priorytetów ŚOZ Regionie Europejskim 1. Zdrowie matki i noworodka 2. Odżywianie 3. Choroby zakaźne 4. Urazy i przemoc 5. Środowisko naturalne 6. Zdrowie młodzieży 7. Rozwój psycho-społ. i zdrowie psych. Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

PRIORYTETY W OCHRONIE ZDROWIA DZIECI I MŁODZIEŻY W POLSCE Priorytet zagrożony - opieka okołoporodowa; noworodek (WHOp1) Priorytet niedokończony - zwalczanie chorobowości i umieralności dzieci (WHOp2-5) Priorytet ignorowany - zdrowie młodzieży; medycyna szkolna (WHOp6,7)

„POLSKA DLA DZIECI” 1. cel strategiczny: „Poprawa jakości prokreacji, dbałość o zdrowie i harmonijny rozwój młodego pokolenia” Priorytet zagrożony - opieka okołoporodowa; noworodek

Umieralność okołoporodowa/1000 urodzeń Źródło: European health for all database.WHO, Regional Office for Europe. Czerwiec 2005

Zgony noworodków/1000 ur.ż. Źródło:European health for all database.WHO, Regional Office for Europe. Czerwiec 2005

Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych Źródło: European health for all database.WHO, Regional Office for Europe. Czerwiec 2005

Zalecenia w okresie okołokoncepcyjnym (Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży 2005 ) Ciąże planowane Suplementacja pokarmu kwasem foliowym Poradnictwo genetyczne Ciąża bez tytoniu, alkoholu, narkotyków Właściwe odżywianie (mikroelementy) Szczepienia (tężec; różyczka) Przygotowanie do rodzicielstwa Wczesne potwierdzenie ciąży Zapobieganie zakażeniom HIV i ZPDP

Zalecenia w okresie ciąży (Europejska strategia zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży 2005) Dostęp do kwalifikowanej opieki med. Zapobieganie i leczenie anemii Zapobieganie i leczenie zakażeń(ZPDP) Ochrona przed szkodliwą ekspozycją Wczesne wykrywanie i leczenie powikłań ciąży oraz wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu Przygotowanie do porodu

Zalecenia w okresie porodu (Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży 2005) Bezpieczny poród z udziałem wykwalifikowanego personelu Wczesne wykrywanie i leczenie powikłań płodowych Właściwa opieka nad noworodkiem i resuscytacja Opieka położnicza w przypadku powikłań Wczesny kontakt matka – dziecko i wczesne rozpoczęcie karmienia piersią Specjalistyczna opieka i leczenie noworodków z niską masą urodzeniową i n. chorych Zapobieganiu transmisji HIV od matki do dziecka

Kontynuacja wyłącznego karmienia piersią Zalecenia podczas pierwszego miesiąca życia (Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży 2005) Kontynuacja wyłącznego karmienia piersią Diagnostyka i leczenie chorób u noworodków Stały kontakt dziecka z opiekunami Szczepienia ochronne Zapobieganie i wykrywanie depresji poporodowej, opieka nad matkami z DPP Zapobiegania transmisji HIV od matki do dziecka.

Priorytet zagrożony - opieka okołoporodowa; noworodek „POLSKA DLA DZIECI” 1. cel strategiczny: „Poprawa jakości prokreacji, dbałość o zdrowie i harmonijny rozwój młodego pokolenia” Priorytet zagrożony - opieka okołoporodowa; noworodek - dezorganizacja systemu nadzoru - przerwanie realizacji programów pzp - niedocenianie profilaktyki - ignorowanie zagrożeń i problemów - pozorowanie działań naprawczych

Wyższe 4,2% Policealne i średnie 4,8% Zasad. zawodowe 6,2% Niska masa urodzeniowa niemowląt (poniżej 2501g) według wykształcenia matek, (Polska 1999) Wyższe 4,2% Policealne i średnie 4,8% Zasad. zawodowe 6,2% Podstawowe 9,6%

Palenie kobiet w ciąży według wykształcenia, Polska 1990* Wyższe 11.1% Średnie 21.7% Zas. Zawodowe 29.7% Podstawowe 41.9% * Województwo poznańskie

„POLSKA DLA DZIECI” 1. cel strategiczny: „Poprawa jakości prokreacji, dbałość o zdrowie i harmonijny rozwój młodego pokolenia” Priorytet niedokończony- zwalczanie chorobowości i umieralności dzieci

Zmiana wskaźników względnego ubóstwa w krajach OECD w dekadzie lat 90 Zmiana wskaźników względnego ubóstwa w krajach OECD w dekadzie lat 90. UNICEF Innocenti Research Centre, 2005

URAZY U DZIECI JAKO PROBLEM ZDROWIA PUBLICZNEGO 1 URAZY U DZIECI JAKO PROBLEM ZDROWIA PUBLICZNEGO 1. W całej Unii Europejskiej i w każdym kraju członkowskim więcej dzieci umiera z powodu urazów niż z powodu wszystkich pozostałych chorób łącznie 2. Notuje się istotny gradient społeczno-ekonomiczny występowania, i następstw wypadków u dzieci na niekorzyść ubogich 3. Jedynie prewencja znacząco zmniejsza umieralność pourazową u dzieci; nastawienie na leczenie z pominięciem prewencji, nie wpływa na spadek umieralności dzieci natomiast zwiększa wskaźniki trwałej niepełnosprawności.

URAZY U DZIECI JAKO PROBLEM ZDROWIA PUBLICZNEGO W POLSCE Wysoki udział w umieralności i chorobowości 24% uczniów w wieku 11, 13 i 15 lat co najmniej 1x w ciągu ostatnich 12. m-cy korzystało z pomocy medycznej z powodu wypadków w szkole/6%/ w domu/6%/, na ulicy/3,5%/w obiekcie sportowym,/4,5%/, inne/4%/ Częsta przyczyna niepełnosprawności Wysokie koszty leczenia Niekorzystne porównania międzynarodowe Możliwe zapobieganie - gdyby wdrożyć znane procedury prewencyjne, można byłoby uratować życie połowy ginących z powodu urazów dzieci, tj. życie ok. 900 dzieci rocznie

Główne przyczyny urazów u dzieci w Polsce Przyczyna wiek w latach (0-12m) 1 - 4 5 -14 15 -19 Komunikacyjne 6,5% 34,1% 48,8% 51,5% Utonięcia nl 23,0% 19,3% 10,1% Zadławienia 63,2% 7,0% 3,6% nl Zatrucia nl 7,8% 4,2% 3,8% Upadki 3,4% 5,5% 3,9% 3,7% Samobójstwa - - 6,3% 18,1% Zabójstwa 11,1% 4,6% 1,8% 2,6% Nl=nieliczne

Injury deaths for children (0-14 years) in the EU Zgony dzieci w wieku 0-14 lat z powodu urazów ogółem w UE Injury deaths for children (0-14 years) in the EU

Zgony dzieci w wieku 0-14 lat z powodu wypadków drogowych w krajach UE

Zgony dzieci w wieku 0-14 lat z powodu utonięcia w krajach UE

Ogólna liczba zgonów dzieci poniżej 15 lat oraz niemowląt z powodu maltretowania w ostatnim 5-leciu lat 90. UNICEF Innocenti Research Centre, A LEAGUE TABLE OF CHILD MALTREATMENT DEATHS IN RICH NATIONS, 2003

UNICEF Innocenti Research Centre, A LEAGUE TABLE OF CHILD MALTREATMENT DEATHS IN RICH NATIONS, 2003

Uzasadnienie łącznego podejścia do wypadków zamierzonych i niezamierzonych WHO Regional Committee for Europe 2005 Uwypuklenie rangi problemu oraz szans jego ograniczenia Synergistyczny systemu nadzoru medycznego i społecz. Podobne uwarunkowania i czynniki ryzyka ( np. alkohol), także szczególne narażenie tych samych grup w populacji Analogiczny wymóg podejścia wielosektorowego w celu ograniczenia czynników ryzyka W obu rodzajach urazów interwencje opartych na dowodach i na ewaluacji Zbliżone wymagania etyczne (sprawiedliwość społeczna i równość), gdy rozważane są problemy populacji szczególnie podatnych na urazy Ten sam personel medyczny sprawuje opiekę nad ofiarami obu rodzajów urazów np. ratownictwo, ośrodki leczenia urazów i zatruć, wsparcie psychologiczne w celu zwalczania zespołu stresu pourazowego, rehabilitacja

brak świadomości co do rzeczywistej skali problemu Urazy jako problem zdrowia publicznego i opieki medycznej - przyczyny niepowodzeń brak świadomości co do rzeczywistej skali problemu brak świadomości co do możliwości skutecznego zapobiegania urazom niechęć do wzięcia współodpowiedzialności w ramach niezbędnych działań wielosektorowych: transport, wymiar sprawiedliwości, polityka społeczna, mieszkalnictwo niedostateczna uwaga poświęcana opartemu na dowodach postępowaniu medycznemu WHO Regional Committee for Europe, Fifty-fifth session, Bucharest, Romania, 12–15 September 2005; Injuries in the WHO European Region: Burden, challenges and policy response

Ochrona zdrowia dziecka jako konsumenta Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. ogólnym bezpieczeństwie produktów art. 32 ust. 8 (Dz.U. Nr 229, poz. 2275) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu działania krajowego systemu monitorowania wypadków konsumenckich

„POLSKA DLA DZIECI” 1. cel strategiczny: „Poprawa jakości prokreacji, dbałość o zdrowie i harmonijny rozwój młodego pokolenia” Priorytet ignorowany - zdrowie młodzieży; medycyna szkolna

Równość w zdrowiu dzieci i młodzieży Analiza sytuacji zdrowotnej dzieci i młodzieży z uwzględnieniem grup wiekowych Zajęcie się podstawowymi uwarunkowaniami złego stanu zdrowia dzieci ( np.nieodpowiednie odżywianie) Priorytet dla stadiów rozwoju dziecka najbardziej podatnych na niebezpieczeństwo ( ciąża, niemowlęctwo, okres dorastania ) Inwestowanie w zapobieganie i zwalczanie chorób, które nieproporcjonalnie często dotykają dzieci biedne Inwestowanie w gospodarstwa domowe wystawione na największe zagrożenie Poprawa jakości podstawowej i szpitalnej opieki nad dziećmi i młodzieżą Ustalenie właściwych mierników równości oraz celów działania Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

Wzmocnienie systemu informacji dane demograficzne i zachowaniowe do analizy potrzeb; dane o chorobowości i umieralności do oceny wskaźników zdrowia dane na temat uwarunkowań i czynników ochronnych do podjęcia kroków zapobiegawczych lub naprawczych dane na temat polityki publicznej do ustalenia rodzaju i zakresu podejmowanych dotychczas działań, m.in. w polityce zdrowotnej i społecznej dane środowiskowe do oceny stanu środowiska społecznego i naturalnego oraz ustalenia zagrożeń i szans tkwiących w środowisku; dane programowe do śledzenia zmian zachodzących w toku realizacji programów; dane wyjściowe do ukazania bezpośrednie rezultatów dane wynikowe do pomiaru efektów Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

Pierwsze kroki realizacyjne I. Punktem wyjściowym do działania musi być podzielanie przekonania przez wszystkie sektory rządowe i społeczne, co do konieczności zintegrowanego podejścia do problematyki zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, wkomponowanego w ogólnonarodową strategię obejmującą najważniejsze priorytety. II. Strategia taka przyjęta przez rząd i parlament powinna zawierać przejrzyste kierunki działań na rzecz zdrowia narodu i ściśle określać udział różnych sektorów społecznych i ekonomicznych. III. Powołanie międzysektorowego ośrodka koordynującego złożonego z przedstawicieli kluczowych ministerstw, agencji, organizacji pozarządowych i środowisk zawodowych, do opracowania strategii, będzie pomocne w przydzieleniu poszczególnych priorytetów, planów i systemów monitorowania.

Rola sektora zdrowia Kluczowa rola nie tylko jako dostawcy świadczeń, ale także jako stymulatora działań całego rządu na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży Politycy mają do dyspozycji szeroki wachlarz instrumentów, przykładowo: inicjatywa legislacyjna, regulaminy, zmiany organizacyjne, kształcenie zawodowe, opracowywanie podstaw programowych dla szkół, edukacja publiczna, środki fiskalne, alokacja środków budżetowych, finansowanie akcji medialnych, polityka społeczna, ochrona środowiska Często politycy skupiają się wyłącznie na przeprowadzaniu zmian organizacyjnych, edukacji publicznej, kształceniu zawodowym i badaniach naukowych. Tymczasem w celu osiągnięcia rzeczywistego postępu w możliwie najkrótszym czasie przy optymalnym wykorzystaniu środków finansowych, konieczne jest sięgnięcie po szersze spektrum instrumentów. Politycy, zwłaszcza zarządzający ochroną zdrowia, muszą także sprawdzić, czy w samym sektorze zdrowia potrzebom dzieci i młodzieży nadaje się odpowiednią rangę. Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

Władze zdrowia publicznego szczerze zaangażowane w inwestowanie w zdrowie i rozwój dzieci i młodzieży powinny dopilnować żeby: została przyjęta całościowa strategia na rzecz zdrowia dzieci i młodzieży albo jako program niezależny, albo jako część innej strategii np. zdrowia narodu lub narodowego programu na rzecz dzieci; sektor zdrowia miał jasno określoną pozycję w rządzie do angażowania na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży innych sektorów, na przykład edukacji, polityki społecznej; zapewniono współuczestnictwo dzieci i młodzieży we wszystkich wymiarach ochrony zdrowia; poprawa zdrowia dzieci i młodzieży była integralnym elementem działalności i oceny sektora zdrowia; prowadzony był „audyt równości” w celu upewnienia się, że sektor zdrowia programując i realizując politykę zdrowotną nie zaniedbuje potrzeb dzieci i młodzieży ze środowisk upośledzonych społecznie na przykład żeby dzieci te miały dostęp do właściwej opieki zdrowotnej;

Pobudzanie do współdziałania wielu sektorów Zwiększanie świadomości

Czynniki decydujące o osiągnięciu sukcesu Ustanowienie kryterium sprawiedliwości i równości jako jasnych celów polityki zdrowotnej i całościowej polityki państwa wzmocnienie systemów informacyjnych jako kluczowego elementu rozwoju strategii uznanie roli działań wielosektorowych i potrzeby koordynacji wysiłków ministerstw, organizacji pozarządowych i sektora prywatnego zaangażowanie młodych ludzi, rodzin i społeczności lokalnych w proces planowania, realizacji i ewaluacji planów poprawy zdrowia dzieci i młodzieży. Europejska strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, 55 Sesja Europejskiego Komitetu Regionalnego WHO, Bukareszt, 12 – 15 września 2005

dr. Władysław Szenajch: "Tymczasowy projekt organizacji opieki nad dziećmi i młodzieżą" Rada Główna Opiekuńcza 1916r. " Wobec wielkiej śmiertelności dzieci u nas i niedostateczności opieki nad niemi, nasuwa się niezbędna potrzeba rozwinięcia planowej, należycie przygotowanej akcji, któraby obejmowała całokształt tej opieki; a wykluczając wszelkie partyzanckie, odosobnione i nie koordynujące się z całością poczynania, mogła zapewnić pożądane wyniki". Najważniejsze wspólne cechy organizacji są następujące: Przedewszystkiem opieka nad dziećmi jest to praca społeczna i dlatego nie powinna nosić charakteru filantropijnego, lecz mieć charakter obowiązku społecznego: nie należy traktować opieki nad dziećmi, jako akt dobrej woli, lecz jako obowiązek ogólnonarodowy, od którego spełnienia zależy przyszłość i dobro społeczeństwa. Dalej, opieka nad dziećmi powinna być wielostronna: powinna obejmować zarówno niemowlę i jego matkę, jak dziecko w wieku przedszkolnym, dziecko szkolne i młodzieńca; dziecko otoczone opieką rodziców, jak i dziecko opuszczone, nieślubne, występne; zarówno dziecko zdrowe, jak i dziecko chore, dziecko ułomne. Społeczeństwo powinno otoczyć dziecko opieką prawną, jak i wychowawczą i hygieniczno-lekarską; powinno dać mu opiekę w mieszkaniu, w rodzinie, w domu, jak i w różnych zakładach wychowawczych i leczniczych. Wreszcie, opieka nad dziećmi nie powinna być rozdrobniona. Wszelkie instytucje i organizacje powinny działać w stałym wzajemnym kontakcie, i opieką swą powinny obejmować nie tylko dzieci z wielkich miast, lecz również i dzieci z małych miast, osad i wsi.

"Tymczasowy projekt organizacji opieki nad dziećmi i młodzieżą" Rada Główna Opiekuńcza 1916r. – c.d. Wspólną zaś zasadą, którą winny się kierować Rady/ Opiekuńcze/ przy organizacji opieki, jest zasada następująca: "Nie odbierać dziecku matki", czyli innemi słowy: dla dziecka zdrowego pod względem umysłowym, moralnym i cielesnym najlepszą i najstosowniejszą jest opieka domowa, rodzinna. Matki, których dzieci potrzebują opieki, można podzielić na 3 grupy: Matki, które nie wiedzą, jak mają swe dzieci chronić, jak je wychowywać, jak je pielęgnować, jak je karmić - stąd wniosek: społeczeństwo winno nauczyć matki, jak mają swe dzieci wychowywać, jak je chronić od wszelkich niebezpieczeństw, jak się niemi opiekować. Matki, które z powodu różnych okoliczności, a przedewszystkiem złych warunków społeczno-materjalnych nie mogą swych dzieci otoczyć należytą opieką - stąd wniosek: społeczeństwo powinno dać matce moralną i materjalną pomoc przy wychowywaniu dziecka, otoczyć należytą opieką matkę już podczas ciąży, porodu, połogu i w okresie karmienia dziecka, aby zachować ją i dziecko przy życiu i zdrowiu i dać matce możność karmienia piersią dziecka, a następnie wspólnie z matką dać dziecku opiekę wychowawczą i lekarsko-hygieniczną podczas jej zdrowia i choroby w domu i w różnych zakładach wychowawczych i leczniczych. Matki, które nie chcą opiekować się swemi dziećmi - stąd wniosek: społeczeństwo powinno tym dzieciom opuszczonym dać to, czego matka im dać nie chciała, dać opiekę najczulszą: wychowywać je w obcych rodzinach pod ścisłym nadzorem i ciągłą opieką społeczną, lub dać im w razie potrzeby opiekę wychowawczą i leczniczą w różnych zakładach, znajdujących się również pod ścisłą kontrolą społeczeństwa. W podobnem położeniu są dzieci pozbawione rodziców, sieroty i półsieroty, względem których społeczeństwo ma do spełnienia takież obowiązki, jak i względem dziecka opuszczonego przez matkę. "

WYKONANE W LATACH 2000/2001 OPRACOWANIA ANALITYCZNO - PROGRAMOWE DLA POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO DZIECI I MŁODZIEŻY Zdrowie naszych dzieci. Uwarunkowania. Zagrożenia i problemy. Kierunki rozwiązań systemowych, 2001 Koncepcja programu poprawy opieki zdrowotnej nad matką i dzieckiem w Polsce w latach 2002-2005, 2001 Zdrowie naszych dzieci: Zróżnicowanie szans. Ubóstwo dzieci w krajach bogatych – raport Innocenti UNICEF, 2001 Zdrowie naszych dzieci: Wypadki, urazy i zatrucia u dzieci i młodzieży w Polsce. Wypadki u dzieci w krajach bogatych – raport Innocenti UNICEF, 2001 Zdrowie naszych dzieci. Dzieciństwo wolne od tytoniu, 2001 Zdrowie naszych dzieci. Bezpieczeństwo zdrowotne dziecka jako konsumenta, 2001 Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Rządowa Rada Ludnościowa: Medycyna szkolna – główne problemy i propozycje rozwiązań systemowych, 2002 Ogólnopolski Szczyt w Sprawach Dzieci, Rzecznik Praw Dziecka: Polska dla dzieci - dokumenty i materiały, 2003

Każde dziecko ma prawo do miłości, szczęścia i zdrowia Dzieci nie stanowią części problemów - dzieci są nadzieją na rozwiązanie problemów Polski, Europy, świata Każde dziecko ma prawo do miłości, szczęścia i zdrowia

Dziękuję za uwagę!

Ponadprogramowe zajęcia w szkole i poza szkołą w zależności od wykształcenia rodziców (w roku 1998/1999) % Źródło: wg CBOS 1997 i 1998 za Z. Gałązka: Trends and indicators on child and family well-being in Poland, GUS., 2001

Strategia na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży została opracowana z myślą o wspomożeniu Krajów Członkowskich w osiągnięciu następujących celów: wypracowanie podstaw dla opartego na dowodach nadzoru i poprawy krajowej polityki, programów i projektów na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży, z perspektywy wieku rozwojowego; wsparcie poczynań wielosektorowych, skupionych na głównych problemach zdrowotnych dzieci i młodzieży ustalenie roli sektora zdrowia w opracowaniu i koordynacji polityki i w zapewnieniu świadczeń odpowiadających potrzebom zdrowotnym dzieci i młodzieży.

główne metody działania Źródło: Christoffel T. , Gallagher S główne metody działania Źródło: Christoffel T., Gallagher S.:Injury Prevention and Public Health. Practical Knowledge and Strategies 1. legislacja - ranga, budowa koalicji /lobby/, prawo /tworzenie, kontrola/ 2. modyfikacja środowiska - fizyczne /dom, szkoła.../ konsumenckie, społeczne 3. edukacja społeczeństwa - szkoła, rodzice, edukatorzy, media 4. monitorowanie - epidemiologia, okoliczności, uwarunkowania, grupy ryzyka

Potrzeba wyodrębnienia polityki na rzecz dzieci Fakt, iż rodzina jest środowiskiem, w którym większość dzieci wzrasta i wychowuje się skłania jednych do poglądu, iż wszelkie problemy dzieci mogą być najbardziej efektywnie rozwiązywane pod parasolem polityki rodzinnej. Inni z kolei przekonują, że najlepiej interesy dzieci będą reprezentowane w ramach polityki na rzecz kobiet. Jest prawdą, że rodziny, w szczególności kobiety, odgrywają kluczową rolę w opiece i ochronie dzieci, dlatego nie można kwestionować ścisłego powiązania polityki na rzecz dzieci z polityką rodzinną lub polityką wobec kobiet. Jednakże polityka rodzinna lub polityka na rzecz kobiet obejmuje szeroki wachlarz zagadnień, w których nie zawsze centralne miejsce zajmuje „najlepszy interes” dzieci. W zakres polityki rodzinnej, poza dziećmi, wchodzą potrzeby rodziców, osób starszych, krewnych, rodzin zrekonstruowanych, kohabitacyjnych, rodzin niepełnych. Im bardziej złożone stają się problemy rodziny jako takiej, tym bardziej problemy dziecka są przesłaniane. Z drugiej strony wiele potrzeb i interesów dzieci wykracza dziś poza możliwości ich spełnienia przez rodzinę, a nawet może dojść do konfliktu interesów dziecka i innych członków rodziny.

Korczak: wzór dla lekarza-adwokata spraw dzieci Do zawodu lekarza pracującego z dziećmi przypisan jest działanie na rzezc jak najlepszego zdrowia dzieci. Po co więc im Konwencja, która napiosana dla prawników walczących o przestrzeganie tych praw. Co to ma wspólnego z pediatria? W każdym przypadku dzieci m aja raczej potrzeby a nie prawa. Po pierwsze nie ulega wątpliwości, iż dla osiągnięcia zdrowego rozwoju, potrzeby dzieci nie ograniczają się tylko do potrzeb fizycznych ale obejmują sferę socjalną, kulturową, emocjonalną, intelektualna, psychiczną i duchową. Jednak dzieci z powodu swej niedojrzałości i szczególnej podatności maja prawo oczekiwać od władz publicznych zapewnienia niezbędnych środków i warunków środowiskowych koniecznych do harmonijnego rozwoju. A więc dzieci mają prawa do zdrowia a władze są zobowiązane do promowania, ochrony i wypełnienia tych praw aby zapewnić dzieciom możliwości wykorzystania ich pełnego potencjału. Po wtóre Konwencja dostarcza ogólnych zasad i standardów do budowania legislacji, polityki i praktyki w odniesieniu do dzieci. Jako taka rzeczywiście sta nowi narzędzie do ochrony prfzed nadużyciem lub zaniedbaniem. Ale jest czymś więcej. Respektuje godność dzieci i uwypukla ich podmiotowość. Nie są trylko odbiorcami świadczeń opierki i ochrony ze strony dorosłych, nie są ich własnością. LekarzTrzeba ich wysłuchiwać i pracować z nimi raczej niż tylko dostarczać im usług. Po trzecie Konwencja dostarcza Thirdly, the broad scope of the Convention provides a tool for highlighting the extent to which children’s healthy development is impeded and impaired by a failure to respect their socio-economic, cultural, protection, civil and political rights. It is the medical profession which bears witness to much of this failure – poverty, poor housing, inequalities in access to health care, environmental pollution, traffic accidents, sexual abuse and exploitation, domestic violence. Accordingly, it places a burden of responsibility on doctors and other health professionals to advocate on behalf of children for the introduction of public policies which take greater account of their rights and offer enhanced opportunities for children’s healthy development.