Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej i budżetu państwa Partnerzy projektu: SIO – stan obecny i perspektywy zmian Mariusz Tobor VULCAN kierownik merytoryczny projektu

Trzy wiadomości o SIO – dwie dobre, jedna zła SIO jest najlepszą w świecie skarbnicą informacji o polskiej oświacie SIO zawiera bardzo dużo błędnych danych SIO może być o wiele lepsze

PRZYKŁADY NIEDOSKONAŁOŚCI DANYCH

Sprawozdania i REGON-y

Powtarzające się REGON-y

Nieoddane sprawozdania

Kłopoty z dyrektorami

Samorządowe jednostki sprawozdawcze bez stanowisk dyrektorów (w %)

Dyrektorzy jednostek samorządowych bez zniżek

Dyrektorzy jednostek samorządowych bez dodatków funkcyjnych

Poważne błędy w informacjach na temat dyrektorów zawiera ok. 35 % sprawozdań samodzielnych przedszkoli szkół podstawowych i gimnazjów ok. 25% sprawozdań zespołów szkół (jednostki prowadzone przez samorządy)

Prawdopodobne przyczyny kłopotów ze zniżkami godzin Sprawozdania wypełniają sekretarki Podstawowe źródła danych na temat obowiązków – papierowe arkusze organizacyjne lub spisy W tradycyjnym arkuszu dyrektor ma 3 godziny i jest pełnozatrudniony W SIO połowa dyrektorów bez zniżki ma pensum mniejsze od 18

Inne problemy z obowiązkami nauczycieli

Niepoprawne przypisanie obowiązków do etapu edukacyjnego

Sprawozdania, w których do całego zespołu przypisano przedmioty ogólnokształcące

Jednostki sprawozdawcze dla dzieci i młodzieży z liczbą uczniów większą niż 300, w których nie wykazano obowiązków bibliotekarza

Błędy w opisach obowiązków Ok. 15% sprawozdań – niepoprawne określenie pensum związanego z obowiązkami Ok. 15% szkół podstawowych i przedszkoli – niepoprawne przypisanie obowiązków do etapu edukacyjnego Co najmniej 3% sprawozdań zawiera błędy polegające na pominięciu obowiązków innych niż zniżka godzin dyrektora

Wprowadzenie odpowiednich blokad w programie SIO może radykalnie podnieść jakość danych

Problemy z liczbami uczniów

Uczniowie niepełnosprawni w oddziałach integracyjnych Oddział integracyjny powinien liczyć od 15 do 20 uczniów w tym 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych Teoretycznie odsetek uczniów niepełnosprawnych może wahać się od 15% do 33,33%

Uczniowie niepełnosprawni w oddziałach integracyjnych szkół podstawowych

Mamy do czynienia z podawaniem niepoprawnych liczb uczniów z orzeczeniami lub z oznaczaniem jako integracyjne oddziałów, które nie są oddziałami integracyjnymi w świetle przepisów

Uczniowie oddziałów sportowych W szkołach sportowych zwykle tylko część oddziałów stanowią oddziały sportowe W sprawozdaniach SIO wykazywano bardzo duże odsetki uczniów w oddziałach sportowych

Uczniowie oddziałów sportowych w gimnazjach sportowych i z oddziałami sportowymi

Sposoby weryfikacji danych Weryfikacja automatyczna (blokady w programie SIO) jest bardzo efektywna i wygodna, ale nie zawsze może być stosowana Weryfikowanie danych przez kompetentnych pracowników też przynosi bardzo dobre efekty

WNIOSKI Z WCZEŚNIEJSZYCH DOŚWIADCZEŃ ORAZ PRZEPROWADZONYCH BADAŃ Jak gromadzić dane oświatowe

Przekonanie odpowiadających o sensowności gromadzenia konkretnych danych sprzyja ich wiarygodności Należy rezygnować z zadawania pytań, co do których istnieje niewielka szansa uzyskania wartościowych odpowiedzi Np. zamiast 24 szczegółowych pytań o tereny sportowe zadać 2 pytania: o łączną powierzchnię terenów sportowych o powierzchnię lub wymiary największego boiska

Jeśli osoba przygotowująca sprawozdanie nie jest w stanie zdobyć danych przy sensownym nakładzie pracy, uzyskane informacje są pozorne Przykład – tabela DO6, dotycząca uczniów korzystających z wypoczynku w czasie ferii Lepiej robić profesjonalne badania ankietowe

Nie należy zadawać pytań, na które odpowiedzi zawarte są w innych danych Tygodniowy wymiar godzin nauczyciela oraz godziny ponadwymiarowe w tej części tabeli N2, która przeznaczona jest na informacje o podstawie prawnej zatrudnienia Tabele na koniec poprzedniego roku szkolnego

Nie wystarczy, żeby odpowiedź na pytanie była oczywista dla pytającego – powinna być także oczywista dla odpowiadającego Np. problem miasta na prawach powiatu jako organu prowadzącego W miastach na prawach powiatu szkoły i placówki powinny wskazywać gminę lub miasto na prawach powiatu jako organ prowadzący w zależności od tego, jaki organ jest organem właściwym do ich prowadzenia zgodnie z zapisami art. 5 ust. 5 i n. ustawy o systemie oświaty.

Nie należy żądać od odpowiadającego interpretowania informacji Przykład – pomieszczenia w zespołach W przypadku zespołów szkół każde pomieszczenie powinno być wykazane dwa razy: przez zespół (w zakładce zespołu), i przez poszczególne szkoły w zespole – suma pomieszczeń wykazanych przez szkoły musi się równać liczbie pomieszczeń wykazanych w zakładce zespołu

Należy unikać pytań wymagających uciążliwego agregowania danych Przykład: Wypadki – 5 tabel, w których należy podać informacje zagregowane z różnych punktów widzenia (w każdej tabeli trzy grupy wypadków) Lepiej byłoby zbudować rejestr, w którym każdy wypadek opisywany byłby tylko raz z podaniem: rodzaju wypadku (śmiertelny, ciężki, inny) płci poszkodowanego dziecka część ciała, która uległa uszkodzeniu rodzaju uszkodzenia działa miejsca wypadku rodzaju zajęć, w czasie których wypadek miał miejsce przyczyny wypadku

SPOSOBY POPRAWIENIA JAKOŚCI DANYCH SIO

Żeby podnieść jakość danych SIO należy: Wdrożyć centralny rejestr szkół, a następnie powiązać SIO z tym rejestrem Doskonalić programy do zbierania i analizowania danych Zmodyfikować zakres zbieranych informacji i docelowo oprzeć je na dobrze opracowanych, oficjalnie umocowanych standardach opisu ucznia, nauczyciela oraz jednostki oświatowej jako całości Zwiększyć rolę JST w weryfikowaniu danych Zwiększyć używalność danych SIO Monitorować jakość danych Wykorzystać prawne instrumenty dyscyplinujące

Centralny rejestr szkół Zapewni kompletność i ciągłość danych SIO Zapewni możliwość kojarzenia informacji SIO z innymi bazami danych (np. przyszłym rejestrem uczniów)

Identyfikator oświatowy Niepowtarzalny i niezmienny Nadawany jednostce oświatowej w momencie wpisania do rejestru i przypisany do niej aż do jej likwidacji niezależnie od przekształceń organizacyjnych

Doskonalenie formularza sprawozdawczego Wprowadzanie nowych blokad Zwiększenie liczby komunikatów ostrzegawczych. Kody tych komunikatów powinny być zapamiętywane w pliku sprawozdania doskonalenie, dzięki czemu możliwe będzie przygotowywanie specjalnych raportów kontrolnych w Sigmie SIO Rozważyć wbudowanie w program tabeli wynagrodzeń nauczycieli

Ograniczenie liczby zbieranych danych – od września 2008 r. Należy usunąć tabele z danymi za poprzedni rok W zespołach szkół informacje o majątku, kosztach itp. należy przypisywać tylko do całych zespołów Trzeba uprościć informacje o nauczycielach, koncentrując się na danych o faktycznie wykonywanych obowiązkach, a nie na danych o statusie formalno-prawnym Trzeba ograniczyć zakres informacji o bazie materialnej i wyposażeniu

Standardy opisu Precyzyjne i oficjalne standardy opisu umożliwią radykalne zwiększenie ilości danych pozyskiwanych z systemów wspomagających zarządzanie Dane nieuwzględnione w tych standardach nie powinny być zbierane

Zwiększenie roli JST w weryfikowaniu danych Upowszechnić i rozwijać Sigmę-SIO, uwzględniając informację zwrotną od jej użytkowników Zapewnić szkolenia na temat wykorzystywania i weryfikowania danych SIO

Zwiększyć wykorzystanie danych SIO Wykorzystywanie danych SIO sprzyja poprawie ich jakości MEN i instytucje mu podległe musza nauczyć się wykorzystywać SIO i nie mogą żądać od szkół innych sprawozdań z zakresu objętego przez SIO Należy unikać sprawozdań ad hoc Należy regularnie udostępniać ogólnopolskie dane SIO organizacjom samorządowym

Prawne instrumenty dyscyplinujące samorządy i jednostki sprawozdawcze Być może trzeba je będzie wzmocnić, zwłaszcza w związku z wdrażaniem rejestru szkół Najpierw jednak trzeba stworzyć warunki do rzetelnego wypełniania obowiązków związanych z SIO

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej i budżetu państwa Partnerzy projektu: Dziękuję za uwagę