Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Fundusze pożyczkowe i fundusze poręczeń kredytowych a Krajowy System Usług dla MSP Prezentacja wyników badania Warszawa, 10 czerwca 2008 r. Anna Forin Zastępca Dyrektora Zespołu Instytucjonalnego Systemu Wsparcia Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Niniejsze badanie prowadzone jest w ramach projektu własnego PARP pt. „Budowa i wzmocnienie sieci organizacji należących do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU)”, realizowanego w ramach poddziałania 1.1.1 Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw”, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetowych.

Cele badania Badania zostało zrealizowane w okresie styczeń-kwiecień 2008 przez firmę Policy & Action Group Uniconsult Sp. z o.o. na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Celem nadrzędnym, do osiągnięcia którego przyczynić ma się przeprowadzone badanie, jest budowa zintegrowanego, efektywnego systemu instytucji pożyczkowych i poręczeniowych, służących ułatwieniu dostępu do finansowania zewnętrznego mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Operacyjnie badanie miało służyć: opracowaniu koncepcji funkcjonowania funduszy pożyczkowych i poręczeniowych w KSU, zidentyfikowaniu potrzeb funduszy pożyczkowych i poręczeniowych w zakresie wsparcia pozainwestycyjnego oraz wypracowaniu systemu komplementarnego i systematycznego wsparcia szkoleniowego i doradczego dla funduszy pożyczkowych i poręczeniowych będących członkami KSU, wypracowaniu metodologii badania i analizy jakości usług finansowych świadczonych przez ww. podmioty. Prezentujemy tylko jego wybrane wyniki.

Metodologia Analiza dokumentów programowych i opracowań (desk research). Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) wśród funduszy i innych kluczowych instytucji (15 wywiadów), zostały zrealizowane w okresie luty-marzec 2008. Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) zrealizowano w marcu i kwietniu 2008. Prezentowane dane liczbowe pochodzą z badań przedstawicieli funduszy pożyczkowych oraz funduszy poręczeń kredytowych przeprowadzonych w dniach 31 marca – 9 kwietnia 2008 techniką wywiadu telefonicznego ze wspomaganiem komputerowym (CATI). Ogółem zrealizowano 51 wywiadów z przedstawicielami funduszy poręczeń kredytowych oraz 65 wywiadów z przedstawicielami funduszy pożyczkowych. W sumie nie udało się zrealizować tylko 2 założonych wywiadów.

Punkt wyjścia badania Odmienna sytuacja funduszy pożyczkowych i poręczeniowych, praktycznie w każdym wymiarze. Wielkie wyzwanie, jakim pozostają zasady przyznawania i wykorzystywania środków na wsparcie funduszy pożyczkowych i poręczeniowych w ramach regionalnych programów operacyjnych i ich wpływ na system (?) obu rodzajów funduszy. Inicjatywa JEREMIE, jej ostateczny kształt i wpływ na system obu rodzajów funduszy.

Sytuacja obu rodzajów funduszy Fundusze poręczeniowe Niski stopień uczestnictwa w KSU (19% liczby, 13% kapitału). Znaczna grupa funduszy skupiona w KGP (fundusze z udziałem BGK). Dyskusyjność konkurencji między funduszami, szczególnie regionalnymi, jednocześnie zaś konieczność szanowania praw nabytych. Wtórność instrumentu, jakim są poręczenia i stąd kluczowa rola sektora bankowego. Fundusze pożyczkowe Niezły stopień uczestnictwa w KSU (53% liczby, 61% kapitałów). Brak instytucji skupiającej większość funduszy. Całkowicie wolna konkurencja między różnymi rodzajami funduszy. Brak uzależnienia od sektora bankowego.

Fundusze pożyczkowe

Członkowie KSU: czy członkostwo w KSU przynosi Państwu korzyści w związku z prowadzoną przez Państwa działalnością pożyczkową? N=41

Członkowie KSU: czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi KSU ZGADZAM SIĘ NIE ZGADZAM SIĘ N=41

Członkowie KSU: czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi KSU ZGADZAM SIĘ NIE ZGADZAM SIĘ N=41

Fundusze nie będące członkami KSU: czy Pana(i) zdaniem Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw dysponuje interesującą ofertą dla funduszy pożyczkowych? N=21

Fundusze nie będące członkami KSU: czy rozważaliście lub rozważacie Państwo możliwość wstąpienia do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw? N=21

Czy według Pana(i) wiedzy istniejąca obecnie w Polsce sieć funduszy pożyczkowych ma charakter spójnego systemu? N=65

Fundusze poręczeniowe

Członkowie KSU: czy członkostwo w KSU przynosi Państwu korzyści w związku z prowadzoną przez Państwa działalnością poręczeniową? N=17

Fundusze nie będące członkami KSU: czy rozważaliście lub rozważacie Państwo możliwość wstąpienia do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw? N=27

Fundusze nie będące członkami KSU: czy Pana(i) zdaniem Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw dysponuje interesującą ofertą dla funduszy poręczeniowych? N=27

Członkowie KSU: czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi KSU ZGADZAM SIĘ NIE ZGADZAM SIĘ N=17

Członkowie KSU: czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi KSU ZGADZAM SIĘ NIE ZGADZAM SIĘ N=17

Czy według Pana(i) wiedzy istniejąca obecnie w Polsce sieć funduszy poręczeniowych ma charakter spójnego systemu? N=51

Czy Pana(i) zdaniem za stworzenie, koordynację i rozwój spójnego systemu funduszy poręczeniowych w Polsce powinien być odpowiedzialny(a)? N=51

Fundusze pożyczkowe – wybrane wnioski (badania ilościowe, jakościowe, desk research) Niezła, choć mieszana opinia na temat KSU, w szczegółach szereg zastrzeżeń (brak konkretnej oferty, dyskusyjne ISO dla niektórych funduszy, dyskusyjne postanowienia niektórych zapisów rozporządzenia). Niedostatek szkoleń, wspólnych spotkań etc. Zasadne wprowadzenie standardów pożyczkowych, choć o ograniczonym charakterze. Niejasne opinie, co do istnienia i przyszłości systemu funduszy pożyczkowych. Problemy związane z finansowaniem w ramach RPO.

Fundusze poręczeniowe – wybrane wnioski (badania ilościowe, jakościowe, desk research) Mieszana opinia na temat KSU, w szczegółach szereg zastrzeżeń (brak konkretnej oferty, dyskusyjne ISO dla niektórych funduszy, dyskusyjne postanowienia niektórych zapisów rozporządzenia). Zdecydowanie zasadne wprowadzenie standardów poręczeniowych. Problemy związane z finansowaniem w ramach RPO. Pomysły związane z rozwijaniem nowych produktów. Rola systemu regwarancji. Zdecydowanie brak systemu funduszy – pytania o szereg rozstrzygnięć: (nie) dopuszczanie konkurencji, rola BGK, akceptowalnego poziomu strat i mnożnika. Kluczowa rola współpracy z bankami i jasnego prawnego wyodrębnienia funduszy poręczeniowych. Niejasności, dotyczące interpretacji przepisów o dopuszczalności pomocy publicznej.

REKOMENDACJE Krajowy System Usług dla MSP

Oba rodzaje funduszy Atrakcyjna, dostosowana do potrzeb różnych funduszy oferta szkoleniowo-doradcza. Ułatwianie dostępu do kapitału. Zmiana niektórych postanowień rozporządzenia KSU. Opracowanie i monitorowanie standardów działalności poręczycielskiej / pożyczkowej. Uruchomienie systemu monitoringu działalności pożyczkowej / poręczeniowej oraz wypracowanie odpowiednich wskaźników. Współpraca w ramach KSU koordynowana przez odpowiedni sekretariat branżowy.

Okresowe badanie jakości usług (badanie stosowania odpowiednich procedur, satysfakcji klientów oraz analiza ekonomiczno-finansowa funduszy i efektów ich działalności. Badanie i doskonalenie kompetencji pracowników funduszy. Fundusze pożyczkowe: Pomoc w promocji funduszy pożyczkowych wobec przedsiębiorców. Fundusze poręczeniowe: Uzgodnienie zakresu wspierania z BGK. Promocja działalności funduszy poręczeniowych wobec banków.

REKOMENDACJE OGÓLNE

Oba rodzaje funduszy Dokonanie kompleksowej ewaluacji obu systemów. Opracowanie docelowego kształtu systemu funduszy pożyczkowych w Polsce z uwzględnieniem roli KSU. Opracowanie docelowego kształtu systemu funduszy poręczeniowych w Polsce z uwzględnieniem roli KSU. Działania mające na celu doskonalenie kompetencji pracowników administracji publicznej. Wyjaśnienie „odwiecznego” problemu statusu udzielanych poręczeń w kontekście przepisów, dotyczących pomocy publicznej.

Informacje: ksu@parp.gov.pl Dziękuję za uwagę Informacje: ksu@parp.gov.pl