dr Krzysztof Głuc WSB-NLU w Nowym Sączu Rola samorządu we wspieraniu uczniów zdolnych w USA na przykładzie doświadczeń stanu Illinois dr Krzysztof Głuc WSB-NLU w Nowym Sączu   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

WSTĘP Dlaczego zajmujemy się przykładem USA? Struktura szkolnictwa w USA Finansowanie szkolnictwa Samorząd terytorialny stanu Illinois a opieka nad uczniem zdolnym Wnioski dla Projektu DiAMEnT   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przykład USA – dlaczego? Dlaczego warto sięgać po przykład USA? Stany Zjednoczone są ciągle światowym liderem w zakresie kształcenia na poziomie wyższym – stale w rankingach najlepszych uniwersytetów na świecie amerykańskie uniwersytety dominują w pierwszej dziesiątce. Osiągnięcia naukowe amerykańskich ośrodków badawczych są stale punktem odniesienia dla innych krajów. Unia Europejska wykorzystuje wskaźniki osiągnięć naukowych i edukacyjnych USA jako odniesienie dla celów zakreślonych w Strategii Lizbońskiej. Ciągła przewaga gospodarcza USA rodzi konieczność analizowania źródeł tej dominacji także w zakresie rozwoju zasobów ludzkich, w tym kształcenia na wszystkich poziomach szkolnych. Stany Zjednoczone posiadają bardzo bogate i długie doświadczenia w kształceniu uzdolnionych uczniów – pierwsze rozwiązania o charakterze systemowym pojawiły się w USA już w końcu XIX wieku.    Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Struktura szkolnictwa w USA Wysoka decentralizacja Nie istnieje w gruncie rzeczy jeden dominujący i uniwersalny system szkolny - głos decydujący w sprawach edukacji posiadają poszczególne stany oraz okręgi szkolne, a szczególnie mieszkający w nich obywatele (zasada ceniona i pojmowana jako jedna z podstawowych wartości i prerogatyw obywateli). Rząd federalny nie określa treści programowych dla całego kraju, ani systemu nadzoru pedagogicznego, czy też sposobu, ani zakresu kształcenia nauczycieli. Zgodnie z Konstytucją USA (10 poprawka z 1791 r.) są to uprawnienia zarezerwowane dla niższych niż szczebli, niż poziom federalny Federal Definition of Giftedness: The term “gifted and talented” when used in respect to students, children, or youth means students, children, or youth who give evidence of high performance capability in areas such as intellectual, creative, artistic, or leadership capacity, or in specific academic fields, and who require services or activities not ordinarily provided by the school in order to fully develop such capabilities.” (Improving Americas Schools Act, 1994, p. 388) How will the DiAMEnT program define gifted and talented? Show Science and Arts Academy http://www.scienceandartsacademy.org   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Struktura szkolnictwa w USA W procesie historycznym ukształtowały się pewne cechy uniwersalne systemu szkolnego w USA. Dzieci rozpoczynają naukę w szkole w wieku 6 lat, bardzo często poprzedzoną przygotowaniem przedszkolnym od piątego roku życia. Większość przedszkoli dla pięciolatków jest bezpłatna. Kształcenie dalsze jest również bezpłatne i przebiega w formie szkolnej przez kolejne 12 lat w różnorodnych modelach strukturalnych: 8 lat szkoły podstawowej + 4 lata szkoły średniej 4 lata szkoły podstawowej + 4 lata middle school (odpowiednik gimnazjum) + 4 lata szkoły średniej 5 lat szkoły podstawowej + 3 lata junior high school (odpowiednik gimnazjum) + 4 lata szkoły średniej 6 lat szkoły podstawowej + 6 lat szkoły średniej   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Struktura szkolnictwa w USA Kształcenie na wyższych poziomach ma charakter w zdecydowanej większości odpłatny, przy czym istnieje dobrze rozbudowany system stypendiów federalnych, stanowych, lokalnych oraz fundacyjnych, jak również system kredytów niskooprocentowanych. Istniejące formy kształcenia na poziomie powyżej szkoły średniej obejmują: Kształcenie zawodowe (1-2 lata) Community/Junior Colleges (2 lata) – do pewnego stopnia odpowiednik 2 lat kształcenia w polskich wyższych szkołach zawodowych, ewentualnie szkół policealnych Szkoły wyższe kształcące na poziomie undergraduate (licencjackim) Szkoły wyższe kształcące na poziomie master’s (magisterskim) Programy doktorskie i uczelnie kształcące w niektórych specjalnych zawodach (prawo, medycyna).   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Finansowanie szkolnictwa w USA Finansowanie systemu szkolnego polega na kombinacji źródeł finansowych z różnych poziomów: lokalnego, stanowego i federalnego. Zasadnicza część środków finansowych pochodzi ze źródeł lokalnych - finansowanie oparte jest o podatek od nieruchomości płacony przez mieszkańców danego rejonu szkolnego. Jest to bardzo istotny element budżetów szkół dający zarazem obywatelom poczucie „własności” szkół. Na tym oparty jest też silnie zakorzeniony postulat obywateli dotyczący bieżącej lokalnej kontroli nad systemem szkolnym. Finansowanie stanowe i federalne dopełnia finansowanie z budżetów lokalnych (ma to szczególnie znaczenie w dużych miastach i rejonach o niskich dochodach ludności) oraz pozwala na finansowanie specjalnych programów inicjowanych przez władze stanowe, czy też federalne.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Inicjatywy stanu Illinois Poziom stanowy Illinois Math and Science Academy (IMSA) Stanowa uczelnia publiczna dla uzdolnionej młodzieży (jedna z najlepszych w USA) 26 stycznia 2010 – Gubernator Stanu Illinois Pat Quinn w wystąpieniu przed Parlamentem Stanu Illinois podkreślił szczególną rolę IMSA w budowaniu pozycji ekonomicznej stanu Poziom lokalny Miejskie szkoły dla uczniów zdolnych Koordynatorzy kształcenia dzieci zdolnych w większości szkół Powszechny program identyfikacji dzieci zdolnych Pull-out programs – programy zajęć dla uczniów zdolnych w szkołach After school programs – programy dodatkowe Ważna rola inicjatyw indywidualnych i organizacji pozarządowych Should we use their definition of giftedness here? Small groups on fourth bullet. How does “producer of work” and “consumer” of work look in Malopolska schools? LG discussion: Someone can be creative, but not productive. How can we help them to become both? Schoolhouse Giftedness Schoolhouse giftedness might also be called test-taking or lesson-learning giftedness. It is the kind most easily measured by IQ or other cognitive ability tests, and for this reason it is also the type most often used for selecting students for entrance into special programs. The abilities people display on IQ and aptitude tests are exactly the kinds of abilities most valued in traditional school learning situations. In other words, the tasks required in ability tests are similar in nature to tasks that teachers require in most lesson-learning situations. A large body of research tells us that students who score high on IQ tests are also likely to get high grades in school, and that these test-taking and lesson-learning abilities generally remain stable over time. The results of this research should lead us to some very obvious conclusions about schoolhouse giftedness: it exists in varying degrees, it can be identified through standardized assessment techniques, and we should therefore do everything in our power to make appropriate modifications for students who have the ability to cover regular curricular material at advanced rates and levels of understanding. Curriculum compacting (Renzulli, Smith, & Reis, 1982; Reis, Burns, & Renzulli, 1992) is a procedure used for modifying standard curricular content to accommodate advanced learners. Other acceleration techniques should represent essential parts of every school program that strives to respect the individual differences that are clearly evident from classroom performance and/or scores yielded by cognitive ability tests. Creative-Productive Giftedness Creative-productive giftedness describes those aspects of human activity and involvement in which a premium is placed on the development of original material and products that are purposefully designed to have an impact on one or more target audiences. Learning situations that are designed to promote creative-productive giftedness emphasize the use and application of information (content) and thinking skills (process) in an integrated, inductive, and real-problem oriented manner. The role of the student is transformed from that of a learner of prescribed lessons to one in which she or he uses the modus operandi of a firsthand inquirer. This approach is quite different from the development of lesson-learning giftedness, which tends to emphasize deductive learning, structured training in the development of thinking processes, and the acquisition, storage, and retrieval of information. In other words, creative-productive giftedness is simply putting one's abilities to work on problems and areas of study that have personal relevance to the student and that can be escalated to appropriately challenging levels of investigative activity. The roles that both students and teachers should play in the pursuit of these problems have been described elsewhere (Renzulli, 1977, 1982), and have been embraced in general education under a variety of concepts such as constructivist theory, authentic learning, discovery learning, problem based learning, and performance assessment   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wnioski dla Projektu DiAMEnT Rzecz nie w kopiowaniu, a w inspiracji dla szukania rozwiązań systemowych Edukacja jest doskonałą platformą dla budowy społeczeństwa obywatelskiego Samorząd lokalny rozumiany jako wspólnota obywateli jest odpowiedzialny za maksymalny rozwój potencjału swoich członków Środki finansowe są ważne – to oczywiste, ale kluczowe jest podejście systemowe i strategiczne traktowanie szkolnictwa O przyszłości naszej i naszych dzieci w coraz większym stopniu decydować będzie rozwój kapitału intelektualnego – to jest paradygmat przyszłości Dla sukcesu wszystkich dzieci niezbędne jest budowanie koalicji lokalnej wokół szkół Projekt DiAMEnT daje szansę na powodzenie, ale warunkiem jest zaangażowanie społeczności lokalnych Handout: Achieving Excellence – Table 9-1, p. 138 Small group work around this. Break up into groups – by grade level Review the characteristics chart and discuss your experience working with students who have exhibited some of these characteristics. Also, if you think of other characteristics, add them to the chart.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Large Group: How do these characteristics apply for schoolhouse gifted? How do they apply for other types of gifted? What culture questions arise for you here?   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego