Aglomeracja Kalisko-Ostrowska jako uczestnik nowej polityki rozwoju SEMINARIUM INAUGURUJĄCE PROJEKT: STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ 18 grudnia 2013r. OSTRÓW WIELKOPOLSKI Paweł Churski Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

PLAN WYSTĄPIENIA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej PLAN WYSTĄPIENIA STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

Plan wystąpienia Zróżnicowanie rozwoju w przestrzeni UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Plan wystąpienia Zróżnicowanie rozwoju w przestrzeni Zmiana paradygmatu polityki regionalnej: modele polityki regionalnej trzy modele spójności terytorializacja polityki rozwoju Aglomeracja Kalisko-Ostrowska a terytorializacja polityki rozwoju 4 Wnioski STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

UWARUNKOWANIA POLARYZACJI I DYFUZJI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI UWARUNKOWANIA POLARYZACJI I DYFUZJI ROZWOJU Cechą charakterystyczną procesu rozwoju społeczno-gospodarczego jest jego zróżnicowanie w przestrzeni ekonomicznej. Wynika ono z różnych uwarunkowań endogenicznych poszczególnych obszarów, w tym z różnej umiejętności ich wykorzystania oraz z różnych powiązań egzogenicznych, w tym zdolności do ich tworzenia i utrzymywania. Do głównych czynników geograficznych warunkujących polaryzację i dyfuzję rozwoju należą: korzyści aglomeracji dostępność przestrzenna kapitał terytorialny - przestrzenne niemobilne czynniki rozwoju, w tym funkcjonowanie tzw. milieu rozwojowego STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI - GLOBALNIE UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI - GLOBALNIE Europa Środkowo-Wschodnia Świat STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI – NA POZIOMIE PAŃSTW UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI – NA POZIOMIE PAŃSTW Belgia USA Japonia Egipt STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI W POLSCE UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI W POLSCE STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

CZYNNIKI ROZPRZESTRZENIANIA EFEKTÓW ROZWOJOWYCH UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU W PRZESTRZENI CZYNNIKI ROZPRZESTRZENIANIA EFEKTÓW ROZWOJOWYCH Jakie czynniki sprzyjają dyfuzji rozwoju ? Jak skutecznie wzmacniać i tworzyć czynniki dyfuzji rozwoju ? Jaka jest specyfika regionów mniej rozwiniętych ? Projekt badawczy: Czynniki rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych w kształtowaniu poziomu spójności regionów mniej rozwiniętych KONKURS OPUS 6 - Narodowego Centrum Nauki STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ Model polityki regionalnej Trzy wymiary spójności Terytorializacja polityki rozwoju STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

MODEL POLITYKI REGIONALNEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ MODEL POLITYKI REGIONALNEJ W aspekcie geograficzno-ekonomicznym głównym problemem rozwoju społeczno-gospodarczego jest jego pogłębiające się zróżnicowanie przestrzenne występujące i rozpatrywane w ujęciu regionalnym. Z.Chojnicki i T.Czyż (2006, s.26) zwracają uwagę, że „...rosnące zróżnicowanie geograficzne charakteru i poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w skali światowej zmniejsza znaczenie teorii i badań ogólnoekonomicznych na rzecz badań regionalnych. Utrwala się pogląd, że koncepcje i badania regionalne stają się kluczem do zrozumienia charakteru rozwoju społeczno-gospodarczego...”. O znaczeniu tego problemu świadczy również bardzo ożywiona dyskusja, jaka toczy się w literaturze przedmiotu na temat przyczyn występującej dywergencji i możliwości stwarzania warunków dla konwergencji rozwoju regionalnego (por. Regional development in Europe..., 2000; R.Barro, X.Sala-i-Martin, 2004) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

MODEL POLARYZACYJNO-DYFUZYJNY UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ MODEL POLITYKI REGIONALNEJ MODEL WYRÓWNAWCZY wyrównywać różnice rozwojowe, tj. wspierać regiony problemowe, aby minimalizowały swój dystans rozwojowy w stosunku do biegunów wzrostu MODEL POLARYZACYJNO-DYFUZYJNY utrzymywać kreatywne gospodarczo zróżnicowanie rozwoju, tj. wspierać najsilniejszych, aby ich potencjał rozwojowy był jeszcze większy i zakładać wystąpienie pozytywnego oddziaływania tych biegunów na peryferia zgodnie z koncepcją peryferiów wstępujących STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

SPÓJNOŚĆ TERYTORIALNA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ TRZY WYMIARY SPÓJNOŚCI Wyróżnianie wymiarów spójności w ramach unijnej polityki spójności wiąże się z odnoszeniem jej do wybranych aspektów życia społeczno-gospodarczego. Ograniczając się do najważniejszych wyróżnia się: SPÓJNOŚĆ EKONOMICZNA SPÓJNOŚĆ SPOŁECZNA SPÓJNOŚĆ TERYTORIALNA STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU Można uznać, że najnowsza historia terytorializacji polityki rozwoju opierająca się na doświadczeniu planowania przestrzennego w Europie rozpoczęła się kilka lat po zakończeniu II wojny światowej. W 1950r., Walter Christaller, autor teorii miejsc centralnych, opublikował mapę miejsc centralnych w Europie. Mapa Waltera Christallera sugerowała hierarchię europejskich miast, która nie była co prawda oparta na wynikach przeprowadzonych badań empirycznych, ale opierała się na subiektywnej percepcji kontynentu autorstwa tego geografa. Zaprezentowana mapa, ze względu na trwającą zimną wojnę nie znalazła zastosowań praktycznych, ale stanowiła z pewnością pierwszą powojenną inspirację dla przyszłej europejskiej polityki przestrzennej. (por. W.Christaller, 1950; R.E. Dickinson, 1967; K.R.Kunzmann, 1992; P.J.Taylor, M.Hoyler, R.Verbruggen, 2010) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU Europejską dyskusję na temat konieczności koncentrowania przestrzennego interwencji publicznej udzielanej w ramach realizacji polityki rozwoju, a tym samym terytorialnego podejścia do polityki rozwoju (place-base policy), wyznacza następujący układ „kamieni milowych”: Pierwsze spotkanie ministrów właściwych ds. planowania przestrzennego państw członkowskich Unii Europejskiej - inicjatywa Francji i Holandii – 1988r. Europe 2000. Outlook for the Development of Community’s Territory – 1991r. – opracowanie Komisji Europejskiej stanowiące konsekwencje przyjęcia pakietu reform Delorsa w 1988r. uwzględniające konieczność uwzględnienia w dyskusji na temat rozwoju przestrzennego Wspólnot Europejskich nowych uwarunkowań rozwojowych wynikających m.in. z: rozwoju gospodarki opartej na wiedzy oraz społeczeństwa informacyjnego, tworzenia warunków dla unii gospodarczej i walutowej oraz rozpady bloku państw komunistycznych. Dokument wprowadzał m.in. termin „przestrzennej spójności - spatial coherence” oraz zwracał uwagę na „specific areas - specyficzne obszary”, w grupie których wyróżniano: obszary miejskie, obszary wiejskie, obszary wybrzeży i wysp. Europe 2000+. Cooperation for European territorial development – 1994r. – opracowanie Komisji Europejskiej stanowiące kontynuację dokumentu z 1991r. Obejmujące analizę podstawowych czynników wpływających na rozwój terytorialny Europy, analizę uwarunkowań rozwoju obszarów specyficznych oraz charakterystykę systemów planowania przestrzennego w państwach członkowskich. W części odnoszącej się do obszarów specyficznych wskazano na: problemy wykluczenia społecznego i przestrzennej segregacji na obszarze dużych miast, problemy środowiskowe i transportowe dużych miast, konieczność rozwoju miast średnich i małych w celu zachowania równowagi systemu osadniczego, zmianę znaczenia obszarów wiejskich przy jednoczesnym zapewnieniu wzrostu konkurencyjności rolnictwa i leśnictwa, poprawie warunków środowiskowych, optymalizacji zarządzania gruntami oraz zapewnieniu zróżnicowania gospodarczego pozwalającego osiągać jak najwyższą jakość życia. ESDP – European Spatial Development Perspective. Towards Balanced and Sustainable Development of the Territory of European Union – Perspektywy Rozwoju Przestrzennego Europy. Kierunki zrównoważonego i trwałego rozwoju terytorialnego – 1999r. (POCZDAM). Dokument stanowi efekt pięcioletnich cyklicznych spotkań (2 konferencje w roku pod przewodnictwem kolejnych Prezydencji) ministrów właściwych ds. planowania przestrzennego i polityki regionalnej oraz DG Regio Komisji Europejskiej. Uzgodnienia przedstawione w ESDP stanowią fundament dla budowania europejskiej współpracy w zakresie strategicznego planowania przestrzennego. Przedstawiona w drugiej części ESDP diagnoza warunków i tendencji rozwoju przestrzennego Unii Europejskiej prowadzi do identyfikacji STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU obszarów problemowych rozwoju przestrzennego Unii Europejskiej. Są to: obszary miejskie – wykazujące m.in.: zmiany w strukturze bazy ekonomicznej, problemy segregacji społecznej, rozlewanie się na obszary podmiejskie, obszary wiejskie – wykazujące m.in.: niedorozwój partnerstwa miasto-wieś, niewystarczający poziom wielofunkcyjności, niekorzystne przemiany struktury użytkowania gruntów, obszary komunikacyjne – wykazujące m.in.: problemy kongestii, gwarantujące niezadawalający poziom dostępności, niewystarczającą efektywność dyfuzji wiedzy, obszary dziedzictwa kulturowego i naturalnego – wykazujące m.in.: utratę biologiczne zróżnicowania, nasilający się deficyt wody, wzrost antropopresji negatywnie skutkujący zmianami krajobrazu oraz zasobów kulturowych. W celu konkretyzacji założeń ESDP podjęto na forum europejskim szereg inicjatyw: INTEREG, TEAP, ESPON TA - Territorial Agenda of European Union – Agenda Terytorialna Unii Europejskiej – 2007r. (LIPSK). Dokument został przyjęty na nieformalnym spotkaniu ministrów właściwych ds. planowania przestrzennego i polityki regionalnej, które odbyło się w Lipsku w dniach 24-25 maja 2007r. Agenda Terytorialna Unii Europejskiej stanowi odpowiedź na zmieniające się uwarunkowania procesów rozwojowych w Europie oraz odpowiada potrzebom nowej perspektywy programowania polityk wspólnotowych 2007-2013. Obok Agendy Terytorialnej Unii Europejskiej na spotkaniu w Lipsku przyjęto też Kartę Lipską na rzecz zrównoważonego rozwoju miast europejskich, która zwróciła uwagę na konieczność określenia polityki wobec miast na poziomie krajowym. Green paper on territorial cohesion. Turning territorial diversity into strength.– 2008r. – podkreślono miejsce spójności terytorialnej w realizacji polityk wspólnotowych, podkreślając znaczenie polityk zorientowanych terytorialnie w poprawie efektywności udzielanej interwencji poprzez integrację działań sektorowych na obszarach różnych typów, w tym obszarach miejskich pełniących funkcję biegunów rozwoju. Traktat Lizboński – 2009r. – w artykule 3 rozszerzono wymiary spójności ekonomicznej i społecznej, jako główne cele UE o spójność terytorialną nadając wymiarowi terytorialnemu podstawowe znaczenie w procesie realizacji polityk wspólnotowych. Deklaracja z Toledo przyjęta w czerwcu 2010 r. podkreśla znaczenie kompleksowej rewitalizacji miast dla rozwoju inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu. Fifth report of economic, social and territorial cohesion. Investing in Europe’s Future. 2010r. – w rozdziale III i IV zwrócono uwagę na konieczność realizacji polityk wspólnotowych w oparciu o model polityk zorientowanych terytorialnie. Eighth progress report on economic, social and territorial cohesion. The urban and regional dimension of the crisis 2013r. – podkreślający wymiar terytorialnych różnic w rozwoju oraz wrażliwości na zjawiska kryzysowe, co prowadzi do konieczności wzmocnienia polityk zintegrowanych terytorialnie. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

KONKURENCYJNOŚĆ ROZWÓJ DOBROBYT UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ DYLEMATY POLITYKI ROZWOJU Zmiana paradygmatu polityki regionalnej i przyjęcia związanego z tym funkcjonalnego podejścia do spójności prowadzi w konsekwencji do przesunięcia szali podstawowego dylematu ukierunkowania polityki regionalnej z wyrównywania (equity) na efektywność (efficiency). Skutkuje to reorientacją podstaw teoretycznych, podejścia rozwojowego, strategii interwencji, jej koncentracji merytorycznej i przestrzennej, wykorzystywanych narzędzi oraz głównych podmiotów. Podejmując interwencję publiczną w proces rozwoju należy również pamiętać, że nie zawsze wzmacnianie konkurencyjności prowadzi do rozwoju oraz, że nie każdy rozwój prowadzi do dobrobytu. SPÓJNOŚĆ KONKURENCYJNOŚĆ KONKURENCYJNOŚĆ ROZWÓJ DOBROBYT STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

PARADYGMAT WYRÓWNAWCZY PARADYGMAT POLARYZACYJNO-DYFUZYJNY UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej ZMIANA PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ Aspekty PARADYGMAT WYRÓWNAWCZY PARADYGMAT POLARYZACYJNO-DYFUZYJNY strategia podejście sektorowe podejście zintegrowane cele KOMPENSACJA vs. KONKURENCYJNOŚĆ narzędzie ukierunkowanie na wsparcie słabszych, brak jednoznacznego odniesienia do konkurencyjności ukierunkowanie na konkurencyjność, koncentracja merytoryczna, koncentracja przestrzenna subwencje i pomoc publiczna PPP, kapitał ludzki i socjalny, usieciowienie, itp. ukierunkowanie terytorialne regiony administracyjne regiony funkcjonalne podmioty rząd, samorząd wielopoziomowe współrządzenie (multilevel governance) teoria geografii ekonomicznej - teoria bazy ekonomicznej - hipoteza konwergencji - nowa geografia ekonomiczna - nowa geografia ekonomiczna - sektorowe i regionalne modele polaryzacyjne podejście rozwojowe odgórne (top-down) oddolne (bootom-up) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA a TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

Strategia lizbońska Strategia Europa 2020 2014-2020 2007-2013 UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU Strategia lizbońska 2007-2013 Strategia Europa 2020 2014-2020 1. Rozwój inteligentny 2. Rozwój zrównoważony 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu 75% zatrudnienie osób 20-64 (z 69%) 20/20/20% w zakresie klimatu i energii zmniejszenie o 20 mln osób zagrożonych ubóstwem 3% PKB UE na badania i rozwój 10% przedwcześnie kończących naukę (z 15%) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

2007-2013 2014-2020 Konwergencja (ERDF, ESF, CF) UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU 2007-2013 2014-2020 Konwergencja (ERDF, ESF, CF) Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie (ERDF, ESF) Europejska współpraca terytorialna (ERDF) Inwestowanie dla wzrostu i zatrudnienia (ERDF, ESF, CF) Europejska współpraca terytorialna (ERDF) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

Skoncentrowanie na wynikach UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU Skoncentrowanie na wynikach Koncentracja zasobów na kilku wybranych priorytetach Warunkowość pomocy REALIZACJA POLITYKI SPÓJNOŚCI STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

Założenia terytorializacji polskiej polityki rozwoju UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU Założenia terytorializacji polskiej polityki rozwoju STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Aglomeracja Kalisko – Ostrowska leży w południowo – wschodniej części Województwa Wielkopolskiego. Jest typowym przykładem aglomeracji bicentrycznej, której głównymi miastami są: Kalisz i Ostrów Wielkopolski. Aglomeracja oddalona jest o 125 km od stolicy województwa – miasta Poznania. W zależności od przyjętej delimitacji obszar Aglomeracji zamieszkuje od 320 do blisko 410 tys. mieszkańców. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2011) Obszary funkcjonalne ośrodków regionalnych tworzone są wokół ośrodków niepełniących funkcji ośrodków wojewódzkich, ale mających duży potencjał i duże znaczenie dla rozwoju kraju z punktu widzenia celów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju – zasadniczo liczących między 100 a 300 tys. mieszkańców (Częstochowa, Radom, Bielsko-Biała, Rybnik, Płock, Elbląg, Wałbrzych, Włocławek, Tarnow, Kalisz z Ostrowem Wlkp., Koszalin, Legnica, Grudziądz, Słupsk). Są to miasta pełniące ważne role administracyjne, gospodarcze i społeczne, koncentrujące niektóre funkcje metropolitalne, ale o skali oddziaływania znacznie mniejszej (przeważnie regionalnej) niż ośrodki metropolitalne czy pozostałe wojewódzkie. Odgrywają one podstawową rolę w życiu gospodarczym, społecznym i administracyjnym poszczególnych regionów, a niektóre z ich, dzięki specjalizacji, oddziałują bezpośrednio na rozwój kraju. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2011) STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ ESPON i EUROSTAT Obszar Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej pokrywa się z zasięgiem obszaru funkcjonalnego miasta Kalisza i miasta Ostrowa Wlkp., które zostały wyznaczone w ramach delimitacji europejskich miejskich obszarów funkcjonalnych przez ESPON. Według programu ESPON obszar funkcjonalny Kalisza (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 zamieszkiwało 134 tys. osób, a obszar funkcjonalny Ostrowa Wlkp. 127 tys. osób (por. ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions (Final Report). Luxembourg: The ESPON Monitoring Committee, 2007-03, s. 94. ISBN 2-9600467-2-2). Według Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej EUROSTAT, obszar Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej obejmuje tzw. LUZ (ang. Larger Urban Zone) Kalisza, czyli dużą strefę miejską Kalisza, którą w 2004 zamieszkiwało 409 tys. osób i która zajmuje powierzchnię 102 km² (por. Urban Audit Data). STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ ESPON 1.4.3. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ URBAN AUDIT – program pilotażowy EUROSTAT Program Urban Audit (pilotaż w 1998 r.) kolejne edycje w 2003 r., 2006 r., 2009 r., 2012 r. • Od edycji 2012 wyznaczone obszary obejmują miasta zdefiniowane zgodnie z klasyfikacją DEGURBA wraz z rozszerzeniem liczby miast z 45 w poprzedniej edycji projektu do 68 • Delimitacja szerszych stref miejskich (LUZ) na podstawie wyników badania Przepływy ludności związane z zatrudnieniem • LUZ stanowi ciągły obszar utworzony z gmin, z którego powyżej 15% pracowników najemnych dojeżdża do pracy do miasta rdzeniowego. R.Buciak, M.Pieniążek, Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej. Polityka miejska – wyzwania, doświadczenia, inspiracje • Warszawa • 25-26 czerwca 2013 r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ URBAN AUDIT – program pilotażowy EUROSTAT R.Buciak, M.Pieniążek, Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej. Polityka miejska – wyzwania, doświadczenia, inspiracje • Warszawa • 25-26 czerwca 2013 r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ URBAN AUDIT – program pilotażowy EUROSTAT R.Buciak, M.Pieniążek, Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej. Polityka miejska – wyzwania, doświadczenia, inspiracje • Warszawa • 25-26 czerwca 2013 r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ DEGURBA – Degree of Urbanisation - European Commission Podstawą systematyzacji jest kryterium gęstości zaludnienia i minimalnej liczby ludności w oparciu o siatkę kwadratów (1 km x 1 km). Klasyfikacja obejmuje wszystkie jednostki LAU 2 (NUTS 5) na terenie państw członkowskich UE, które dzieli się na trzy klasy: • tereny gęsto zaludnione (centra miejskie, obszary miejskie) – ≥50% ludności zamieszkuje klastry o wysokiej gęstości zaludnienia (≥1500 osób/km2) i liczbie ludności ≥50 tys. mieszkańców • pośrednie (miasta, przedmieścia) – klastry gridów, w których <50% ludności zamieszkuje gridy wiejskie i <50% ludności gridy o dużej gęstości zaludnienia • obszary słabo zaludnione (wiejskie) – klastry gridów, w których ≥50% ludności zamieszkuje gridy wiejskie R.Buciak, M.Pieniążek, Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej. Polityka miejska – wyzwania, doświadczenia, inspiracje • Warszawa • 25-26 czerwca 2013 r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ DEGURBA – Degree of Urbanisation - European Commission R.Buciak, M.Pieniążek, Delimitacja otoczenia miasta w badaniach statystyki publicznej. Polityka miejska – wyzwania, doświadczenia, inspiracje • Warszawa • 25-26 czerwca 2013 r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY W dniu 19 lutego 2008 w Sali Recepcyjnej ratusza w Kaliszu 22 przedstawicieli samorządów lokalnych zawarło oficjalne Porozumienie o współpracy pomiędzy samorządami aglomeracji kalisko-ostrowskiej. Porozumienie obejmuje obszar 20 gmin, które tworzą dwa pierścienie wokół miast centralnych. Są to: 2 gminy miejskie: Kalisz, Ostrów Wielkopolski 4 gminy miejsko – wiejskie: Nowe Skalmierzyce, Odolanów, Raszków, Stawiszyn 14 gmin wiejskich: Blizanów, Brzeziny, Ceków Kolonia, Godziesze, Koźminek, Lisków, Mycielin, Opatówek, Ostrów Wielkopolski, Przygodzice, Sieroszewice, Sośnie, Szczytniki i Żelazków Powierzchnia tak postrzeganej Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej wynosi 2100 km2, a jej obszar zamieszkuje ponad 350 tys. osób. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY Powierzchni: 2100 km2 Ludność: 350 tys. mieszkańców 2 gminy miejskie 4 gminy miejsko-wiejskie 14 gmin wiejskich STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu W 2010 Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu przedstawiło w planie zagospodarowania przestrzennego województwa koncepcję aglomeracji kalisko-ostrowskiej obejmującej 15 gmin z głównymi ośrodkami w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim. Według tej koncepcji obszar Aglomeracji obejmowałby powierzchnię 1873 km² i byłby zamieszkiwany przez ok. 318 tys. osób STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ ZINTEGROWANA INWESTYCJA TERYTORIALNA W dniu 7 listopada 2013 Zarząd Województwa Wielkopolskiego podjął uchwałę w sprawie wyznaczenia zasięgu terytorialnego Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) dla obszaru funkcjonalnego ośrodka regionalnego Kalisza z Ostrowem Wielkopolskim w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. ZIT obejmuje teren 21 jednostek: 2 gminy miejskie: Kalisz, Ostrów Wielkopolski 4 gminy miejsko – wiejskie: Nowe Skalmierzyce, Odolanów, Raszków, Stawiszyn 15 gmin wiejskich: Blizanów, Brzeziny, Ceków Kolonia, Godziesze, Gołuchów, Koźminek, Lisków, Mycielin, Opatówek, Ostrów Wielkopolski, Przygodzice, Sieroszewice, Sośnie, Szczytniki i Żelazków Powierzchnia tak postrzeganej Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej wynosi 2235 km2, a jej obszar zamieszkuje ponad 360 tys. osób. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej AGLOMERACJA KALISKO-OSTROWSKA A TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU ZASIĘG PRZESTRZENNY AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ ZINTEGROWANA INWESTYCJA TERYTORIALNA Powierzchni: 2235 km2 Ludność: 360 tys. mieszkańców 2 gminy miejskie 4 gminy miejsko-wiejskie 15 gmin wiejskich STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA Jak stwierdziła Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska podczas otwarcia Konferencji Krajowa Polityka Miejska - od Założeń do realizacji, która odbyła się 13 czerwca 2013 r.: …Krajowa Polityka Miejska ma być manifestem rządu, akcentującym sposób w jaki ośrodki miejskie powinny się rozwijać. Nie chodzi o to by miastom z góry narzucać określone rozwiązania, ale wspólnie zdefiniować kierunek ich rozwoju… Podjęte działania odbywają się w dwóch wymiarach: instytucjonalnym programowym STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA Decyzje o włączenie zagadnień miejskich do działu „rozwój regionalny” jaki stało się faktem zarówno na poziomie instytucjonalnym Unii Europejskiej: DYREKCJA GENERALNA ds. POLITYKI REGIONALNEJ i MIEJSKIEJ jak również poziomie instytucjonalnym administracji rządowej w Polsce: MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO I INFRASTRUKTURY pozwalają na traktowanie polityki miejskiej jako jednego z instrumentów rozwoju społeczno-gospodarczego Europy i Polski. Ważnym pierwszym, wymiernym efektem prac zgodnych z powyższym założeniem jest przygotowanie w 2012 r. przez Ministerstwo Założeń Krajowej Polityki Miejskiej, stanowiących wstęp do treści dokumentu docelowego, jakim ma być Krajowa Polityka Miejska. Powinien on wskazywać te obszary tematyczne, dziedziny i konkretne zagadnienia, w których zmiany legislacyjne są konieczne. Będzie wyznaczał kierunki tych zmian. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA Polska Polityka Miejska powinna być budowana przy wykorzystaniu, m.in.: priorytetów Karty Lipskiej narzędzi polityki spójności dostępnych dla działań polityki miejskiej diagnozy problemów polskich obszarów miejskich koordynacji działań w ramach miasta, regionu i kraju przejrzystego i czytelnego systemu zagospodarowania przestrzennego znaczenia społeczności lokalnych monitoringu realizacji polityki miejskiej STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA KALENDARIUM Przegląd OECD Krajowej Polityki Miejskiej – 2011 r. Założenia Krajowej Polityki Miejskiej – projekt z dnia 20 lipca 2012 r. Zasady uwzględniania wymiaru miejskiego polityki spójności UE, w tym realizacja Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych – 4 stycznia 2013 r. Plan Działań służących realizacji KPZK 2030 - przyjęty przez RM 4 czerwca 2013 r. Założenia Krajowej Polityki Miejskiej – przyjęte przez Radę Ministrów 16 lipca 2013r. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA PRZEGLĄD OECD KRAJOWEJ POLITYKI MIEJSKIEJ STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA ZAKRES Krajowa polityka miejska realizowana jest w odniesieniu do miast i obszarów zurbanizowanych rozumianych w ujęciu funkcjonalnym. Miejski obszar funkcjonalny, zgodnie z KPZK 2030, definiowany jest jako układ osadniczy, ciągły przestrzennie, złożony z odrębnych administracyjnie jednostek. Obejmuje zwarty obszar miejski i powiązaną z nim funkcjonalnie strefę zurbanizowaną. Tym samym polityka miejska będzie oddziaływać zarówno na obszary gmin miejskich i powiatów grodzkich, jak również wchodzących z nimi w interakcje gmin miejsko-wiejskich i wiejskich. Odnosi się ona do wszystkich typów miejskich obszarów funkcjonalnych, a więc zgodnie z klasyfikacją zaproponowaną w KPZK 2030, do ośrodków wojewódzkich (w tym do ośrodków metropolitalnych), ośrodków regionalnych, ośrodków subregionalnych oraz ośrodków lokalnych. Instrumenty oraz działania podejmowane wobec poszczególnych typów obszarów funkcjonalnych zgodnie z zasadą terytorialnego, zintegrowanego podejścia są różnicowane tak, aby uwzględnić specyficzne ich potrzeby, a także potencjał rozwojowy. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA CELE STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej MIEJSCE POLITYKI MIEJSKIEJ W POLITYCE ROZWOJU NOWA POLSKA POLITYKA MIEJSKA NARZĘDZIA Zintegrowane Inwestycje Terytorialne – ZIT (skrót od angielskiej nazwy Integrated Territorial Investment – ITI) – instrument proponowany w ramach pakietu rozporządzeń polityki spójności po roku 2014 przeznaczony na rozwój miast, ale i innych obszarów, gdzie istnieje konieczność zaangażowania wsparcia z więcej niż jednego priorytetu z jednego lub kilku programów operacyjnych (w ramach ERDF i ESF lub Funduszu Spójności). Przewiduje on możliwość delegowania zarządzania i wdrażania ITI na niższy poziom np. do władz miejskich, instytucji rozwoju regionalnego lub organizacji pozarządowych. Realizacja działań związanych ze zrównoważonym rozwojem miast, wspieranych środkami polityki spójności za pośrednictwem ZIT, będzie zależna od spełnienia odpowiednich warunków przez funkcjonalne ośrodki miejskie. Dla zwiększenia jakości tych działań niezbędne jest wprowadzenie obowiązku przygotowania strategii rozwojowych obejmujących jednostki administracyjne wchodzące w skład obszaru funkcjonalnego lub/i przygotowanie odpowiednich planów zagospodarowania przestrzennego, co oznacza z kolei konieczność uprzedniego dokonania delimitacji obszarów funkcjonalnych. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

WNIOSKI UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej WNIOSKI STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej WNIOSKI Aglomeracja Kalisko-Ostrowska, w perspektywie 2014-2020, staje się istotnym uczestnikiem programowania i realizacji polityki rozwoju. Polityka miejska, zgodnie z założeniami modelu polaryzacyjno – dyfuzyjnego, wzmacnia skuteczność działań interwencyjnych polityki spójności. Interwencja polityki miejskiej w odniesieniu do obszaru Aglomeracji Kalisko- Ostrowskiej powinna być realizowana z uwzględnieniem jej dwóch wymiarów: > wewnętrznego – poprawiającego atrakcyjność inwestycyjną, a w konsekwencji poziom i warunki życia mieszkańców ośrodków wzrostu – miast (konkurencyjność biegunów wzrostu), > zewnętrznego – poprawiającego zasięg i siłę oddziaływania ośrodków wzrostu na ich bliższe i dalsze otoczenie (dyfuzja procesów rozwojowych). Koncentracja działań na obszarze Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej poprzez wykorzystanie polityki miejskiej w programowaniu i realizacji polityki spójności sprzyja ich terytorializacji, co podnosi ich efektywność. STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ SEMINARIUM INAUGURUJĄCE PROJEKT: STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ 18 grudnia 2013r. OSTRÓW WIELKOPOLSKI Paweł Churski – chur@amu.edu.pl Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Analizy Regionalnej ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań tel.: 061 829 61 35, fax: 061 829 61 27 e-mail: chur@amu.edu.pl http://www.churski.pl/ STRATEGICZNIE DLA ROZWOJU – AGLOMERACJI KALISKO-OSTROWSKIEJ Urząd Miasta w Ostrowie Wielkopolskim 18 grudnia 2013 r. – OSTRÓW WIELKOPOLSKI