Pochwała czytania, czyli o wartości życia wśród książek

Bo świat bez literatury byłby światem bez pragnień, ideałów i nieposłuszeństwa, światem automatów pozbawionych tego, co człowieka czyni człowiekiem: zdolności do wyjścia poza siebie, przemiany w drugiego, w innych, lepionych z gliny naszych marzeń. Mario Vargas Llosa (Pochwała czytania i fikcji literackiej – mowa noblowska)

Zawsze żyłem w książkach, dla książek, przez książki i wśród książek Zawsze żyłem w książkach, dla książek, przez książki i wśród książek. (…) To dzięki nim po raz pierwszy zdałem sobie sprawę, że istnieją jakieś inne światy poza moim własnym; dzięki nim po raz pierwszy wyobraziłem sobie, jak by to było, gdybym był kimś innym.(…) Oboje rodzice byli nauczycielami, więc panował u nas bezwarunkowy szacunek dla książek i ich zawartości. Dorastałem w przekonaniu, że we wszystkich domach są książki, że to jest normalne. (Julian Barnes, Życie wśród książek)

KSIĄŻKA symbolizuje : - dociekanie prawdy naukę nauczyciela mądrość, - ucieczkę od rzeczywistości - wolny czas spędzony w pokoju

Czytanie przekazów kultury utrwalonych w języku (w tym dzieł literackich) to - zdaniem Barbary Myrdzik - rodzaj wędrówki, która prowadzi do rozwoju tożsamości kulturowej człowieka

CZYTANIE­ podróż w poszukiwaniu wartości wg Barbary Myrdzik- Odbywanie podróży w celu poszukiwania przestrzeni duchowych stanowi sens czytania i budowania doświadczenia kulturowego. Podróż symbolizuje życie, drogę życia, potrzebę nowych doświadczeń, poszukiwanie duchowych celów

Podróż jest procesem, wiążącym się z dojrzałością człowieka, z kształtowaniem jego tożsamości Czytanie jako wędrowanie wymaga: Woli odbioru Przekonania, ze utwór należy przeczytać Wrażliwości Wiedzy i umiejętności interpretacyjnych

Portret współczesnego czytelnika XXI wieku Jest to osoba, która znaczną część swojego życia spędza w świecie wirtualnym Dzisiejszy czytelnik rezygnuje z tradycyjnych książek na rzecz e-tekstu. Czytelnik online – wymagający i oczekujący nowej jakości, szybkiej, łatwej w użyciu, najlepiej darmowej.

Pochłania treści bezrefleksyjnie, szybko i pobieżnie. Nowoczesny czytelnik dysponuje nadmiarem kanałów i informacji, wcale nie musi być mądrzejszy od tego, który kiedyś zaglądał do gazet, czasopism, encyklopedii. Może stać się użytkownikiem niewiele rozumiejącym świat i innych ludzi.

Jak zachęcać do czytania Uczniowie muszą pragnąć stać się czytelnikami nie dlatego, że ktoś inny tego chce, ale dlatego, że pozwolono im dostrzec korzyści płynące z czytania. Muszą pojąć, jaką wartość ma czytanie. To się nie dzieje bez wysiłku. Uczniów trzeba poprowadzić.” (Kelly Gallagher)

Jak zmienić negatywne nastawienie do lektury? Krok pierwszy: Technika czytania Na doskonalenie umiejętności czytania - w formie obowiązkowych zajęć głośnego czytania - musi znaleźć się czas nie tylko w szkole podstawowej, ale i w gimnazjum, i w liceum (nauczyciel musi czytać pięknie i sugestywnie, żeby zaciekawić uczniów i dać wzór poprawnej wymowy).

Krok drugi: Czytać dla przyjemności Szybkie czytanie, nastawione na szukanie informacji przynosi zniechęcenie. Konieczny jest dwuetapowy odbiór dzieła literackiego: a) emocjonalny, b) intelektualny.

Krok trzeci: Dialog z tekstem Poszukiwanie przez młodych ludzi czegoś o sobie, o realnym życiu (stwarzanie sytuacji motywacyjnych)

Krok czwarty: Chcę zrozumieć, nie musi się podobać Uczenie postawy otwartości wobec odmiennych niż realistyczne sposobów kreowania świata

Jak zachęcać do czytania - propozycje Polecić kolejno wszystkim uczniom odczytać zdanie najbardziej skłaniające do refleksji, na jakie natrafili podczas lektury (można dać uczniom kawałek papierowej taśmy, by zapisali na niej ulubione zdanie markerem i zawiesili je w klasie, można również przygotować gazetkę pt. „Tego nie wiedziałem” i zilustrować na niej to, czego nauczyli się podczas czytania).

Ulubione pierwsze zdania z przeczytanych książek (można stworzyć klasową tablicę informacyjną, na której powstanie kolaż ulubionych pierwszych zdań złożony z kolorowych pasków zawierających odpowiednie cytaty).

Minuta czytania interesującego fragmentu tekstu (np. z gazet, powieści, podręczników, poezji), następnie zapisanie jednozdaniowego streszczenia. Każdy uczeń przeprowadza jedną Minutę czytania wybranego przez siebie tekstu (np. piękny, zabawny, przykład świetnego pisarstwa, niepokojący, irytujący, budzący ciekawość, zmuszający do innego myślenia itp.).

Wyznaczenie w klasie miejsca oznaczonego napisem: „Myśl tygodnia”. Co tydzień inna sentencja wybrana przez nauczyciela lub klasę, którą uczniowie mają zapisać: ELITA CZYTA!!! Następnie inicjowana jest dyskusja pod koniec miesiąca lub kwartału; może być także temat wypracowania, bądź propozycja przygotowania trzyminutowego wystąpienia.

Warto zademonstrować uczniom, jakie książki znajdują się w naszej domowej biblioteczce (wymienić ich autorów – to powód do satysfakcji, dobrego samopoczucia: Jestem otoczony przez mężów stanu, pisarzy, sportowców, naukowców i artystów. ) POKAŻ MI KSIĄŻKI, KTÓRE MASZ W DOMU, A POWIEM CI KIM JESTEŚ.

Niech uczniowie przeprowadzą burzę mózgów i stworzą listę dziesięciu sławnych ludzi, z którymi chcieliby „mieszkać” w domu (jest szansa, że istnieje dobra książka na temat tych osób)

Nie ma jednej uniwersalnej metody, jak stwarzać sytuacje motywujące do przeczytania konkretnego dzieła, zależy to od specyfiki tekstu i od specyfiki zespołu klasowego (potrzeb i zainteresowań konkretnych uczniów). Ważne jest zaangażowanie emocjonalne. UWAGA! CZYTANIE WCIĄGA! WSTĘP NA WŁASNE RYZYKO

Dziękuję za uwagę Opracowała dr Dorota Karkut