Zmiana form pomagania oraz kształtowanie potencjału solidarności Społeczna Gospodarka rynkowa jako podstawa kształtowania ustroju społeczno-gospodarczego w Polsce Zmiana form pomagania oraz kształtowanie potencjału solidarności

Społeczna gospodarka rynkowa W Polsce polityka kształtowania ładu gospodarczego opartego na koncepcji społecznej gospodarki rynkowej znalazła swoje miejsce w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku w rozdziale „Rzeczpospolita”. Brzmi on: „społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej”.

Społeczna gospodarka rynkowa Ład społeczny oparty o: Zasadę pomocniczości- państwo powinno pojawić się dopiero wówczas, gdy obywatel nie jest w stanie poradzić sobie samemu; Wolność i odpowiedzialność – odpowiedzialność to odwrotna strona wolności rozumianej jako „wolność do” ( a nie „wolność od”) Ład gospodarczy –regulacje rynku powinny dotyczyć struktury systemu gospodarczego podporządkowanego dobru społeczeństwa Upowszechnienie własności- dostępność do własności powinna stanowić podstawę bezpieczeństwa społeczno-ekonomicznego, a nie opieka państwa;

Rewizja pojęcia zysku Zysk nie tylko jako środek do bogacenia się i powiększania własnego kapitału, ale również jako instrument do realizacji wspólnych celów rozwojowych, nie lekceważąc przy tym możliwości pomnażania kapitału materialnego. Jest to wyzwanie odnoszące się przede wszystkim do licznych przedsiębiorstw i korporacji generujących zysk, na których opiera się gospodarka rynkowa i wolny rynek. Jeżeli ma nastąpić rzeczywista zmiana istniejących nierówności społecznych i uspołecznienie środków produkcji, trzeba poddać etycznemu oglądowi dotychczasowy podział wytwarzanego w przedsiębiorstwach zysku.

Instytucje, które umożliwiają poszerzanie dostępu do współwłasności Stowarzyszenia ( współwłasność i współodpowiedzialność), fundacje (mogą uwłaszczać, poręczać itp.) Centra Integracji Społecznej odbudowują potencjał osób będących poza systemem do bycia współwłaścicielem ( założenie spółdzielni socjalnej lub własnej firmy) Różnego typu spółdzielnie, w tym socjalne Przedsiębiorstwa społeczne np. spółki pożytku publicznego Akcjonariat pracowniczy Instytucje wzajemnego ubezpieczania i poręczania np. TUW, spółdzielcze kasy zapomogowo-pożyczkowe, fundusze poręczeniowo-pożyczkowe itp. b

Tradycyjne podejście Brak  relacji ( wymiana poglądów, doświadczeń, informacji) pomiędzy beneficjentami systemu gospodarczego i osobami/środowiskami wykluczonymi, co nie pozwala na włączenie „outsiderów” w system relacji społeczno-ekonomicznych w środowisku lokalnym. W praktyce polityka gospodarcza i polityka społeczna prowadzone są odrębnie, co rodzi  określone konsekwencje.

Polityka społeczna jako element polityki gospodarczej Poprawa szans osób będących dotychczas poza systemem społeczno-gospodarczym długofalowo prowadzi do poprawy kondycji konkretnych środowisk i całej gospodarki oraz do zmniejszenia obciążenia społeczności lokalnej jako takiej.

Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej KOMISJA EUROPEJSKA, Bruksela, dnia 25.10.2011, KOMUNIKAT KOMISJI Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej Budowanie ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym w centrum społecznej gospodarki i społecznych innowacji Stanowisko Rządu RP Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw

DLACZEGO KOMISJA PODEJMUJE TĘ INICJATYWĘ? Jednolity rynek wymaga dalszego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu ukierunkowanego na zatrudnienie dla każdego. Konieczne jest więc spełnienie rosnących oczekiwań Europejczyków, aby ich praca, konsumpcja, oszczędności i inwestycje miały bardziej „etyczny” i „społeczny” wydźwięk i sens. W celu sprzyjania „silnie konkurencyjnej społecznej gospodarce rynkowej” Komisja umieściła gospodarkę społeczną i innowacje społeczne w samym centrum swoich zainteresowań, pod względem zarówno spójności terytorialnej, jak i poszukiwań oryginalnych rozwiązań problemów społecznych, w szczególności walki z ubóstwem i wykluczeniem.

Społeczna odpowiedzielność biznesu Komisja Europejska (KE) zobowiązała się do odnowienia unijnej strategii na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (ang. Corporate Social Responsibility, CSR) w dokumencie „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu zapewniającego włączenie społeczne”,

Społeczna odpowiedzialność biznesu Komisja Europejska przede wszystkim zwróciła uwagę na potrzebę: ściślejszego powiązania CSR z działaniami podejmowanymi przez państwa członkowskie na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”, promowania strategicznego oraz opartego na zarządzaniu ryzykiem podejścia do społecznej odpowiedzialności, tworzenia warunków do zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstw podejmujących zobowiązania na rzecz CSR, wzmocnienia procesu transformacji gospodarki na bardziej odpowiedzialną środowiskowo i społecznie ścieżkę, zwiększania spójności społecznej oraz wspólnej wartości społeczno-gospodarczej (ang. shred value), m.in. poprzez budowanie stabilnych podstaw wzrostu umożliwiających wzrost zatrudnienia w perspektywie średnio- i długoterminowej.

Społeczna gospodarka rynkowa Relacje pomiędzy firmami komercyjnymi i przedsiębiorstwami społecznymi   For profit Not for profit Not only for profit

Przedsiębiorstwa społeczne w UE W gospodarce społecznej zatrudnienie znajduje ponad 11 mln pracowników w UE, co stanowi 6% całkowitego zatrudnienia. Należą do niej podmioty o szczególnym statusie prawnym (spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych), przy czym są to przedsiębiorstwa społeczne nie dzielące zysku, do których należą także przedsiębiorstwa społeczne w formie prywatnych spółek lub tradycyjnych spółek akcyjnych. Szczególne statusy prawne występujące w gospodarce społecznej są szczególnie dostosowane do przedsiębiorstw społecznych, gdyż ich sposób zarządzania sprzyja partycypacji i otwartości.

Przedsiębiorst-wa komercyjne Kształtowanie instytucji umożliwiających włączenie w przestrzeń gospodarczą na poziomie dzielnicy/gminy/powiatu JST Przedsiębiorst-wa komercyjne Budownictwo dostępne CIS – Centrum Integracji Społecznej ---------------------------- KIS - Klub Integracji Społecznej OWES CES CGS Przedsiębiorstwa Społeczne, spółdzielnie socjalne Osoby długotrwale bezrobotne kierowane przez OPS; Osoby, które chcą założyć PES Gminy, które chcą animować PES Organizacje obywatelskie/powołanie PES Firmy biznesowe/podzlecenia PES/zatrudnienie wspierane

Centrum i Klub Integracji Społecznej Sieci i partnerstwa PARTNERSTWA LOKALNE Powiatowe Urzędy Pracy Publiczne Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS, MOPR) Centrum i Klub Integracji Społecznej Organizacje obywatelskie Firmy komercyjne CGS/CES/OWES Instytucje szkoleniowe Rady mieszkańców osiedli Przedsiębiorstwa społeczne Spółdzielnie socjalne Spółdzielnie mieszkaniowe Parafie EDUKACJA LIDERÓW EKONOMII SOLIDARNEJ

Praca metodą budowania partnerstw lokalnych Długofalowe oddziaływania edukacyjno-formacyjne na określonym obszarze (dzielnica/gmina/powiat); Istotne doświadczenie praktyczne, świadectwo osób, które odbudowały swoje życie, dokonania wójtów/burmistrzów, kierowników OPS, organizacji obywatelskich, którzy budują zintegrowane działania ( zamiast działań liderskich- działania partnerskie) 7-12 spotkań edukacyjno-formacyjno- warsztatowych, wizyty studyjne, staże – z udziałem wójta/ burmistrza, ops, pup, organizacji obywatelskich, spółdzielni mieszkaniowych, przedstawicieli parafii, firm lokalnych itp. Porozumienie o współpracy i strategia działania w obszarze GS ( przygotowanie koncepcji uruchomienia przedsiębiorstw społecznych, oparcia o lokalny rynek, systemu wsparcia przynajmniej w pierwszym roku funkcjonowania) itp.

Praca metodą budowania lokalnych 1. Przekształcanie relacji w procesie pomocy: usługodawca- klient, relacja paternalistyczna, relacja wzajemnościowa; 2. Tworzenie miejsc rozwoju i miejsc zatrudnienia w ramach partnerstw jak: CIS-y, projekty systemowe realizowane przez OPS, PCPR, WTZ-y; ZAZ-y, spółdzielnie socjalne, przedsiębiorstwa społeczne; spółki pożytku publicznego, 3. Włączenie w system relacji wzajemnych zamiast dystrybucji dóbr i usług; 3. Praca nad formowaniem Partnerstwa Lokalnego z udziałem wszystkich ważnych instytucji, organizacji, przedsiębiorstw na danym obszarze geograficznym w kierunku włączenia osób w trudnościach życiowych w krąg wymiany dóbr i usług we wspólnocie lokalnej

Konstytucja REVES REVES jest jedyną Europejska siecią, która łączy samorządy lokalne i aktorów Gospodarki Społecznej, po to aby tworzyć stabilne partnerstwa, wspólną politykę, dla zrównoważonego rozwoju regionalnego i po to, aby walczyć o włączenie społeczne. REVES powstało we wrześniu 1997 w wyniku konstytutywnego aktu Genui, jako międzynarodowa organizacja pozarządowa. Sieć podjęła swoja działalność przy wsparciu ze strony grupy miast, takich jak Östersund (Szwecja), Reggio Calabria (Wlochy), Bruksela (Belgia) i Roubaix (Francja) oraz Europejskiej Konfederacji spółdzielni pracowniczych , spółdzielni socjalnych, przedsiębiorstw partycypacyjnych (CECOP).

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego polityka społeczna elementem strategii rozwoju Województwa Wlkp.; wpisane działania na rzecz rozwoju gospodarki społecznej, w tym powołanie Wielkopolskiego Centrum Ekonomii Solidarności ( instytucja powołana w partnerstwie) organizowanie corocznie targów przedsiębiorczości społecznej

Porozumienie Wielkopolskie w sprawie utworzenia WCGS

Porozumienie Wielkopolskie Wielkopolskie Centrum Ekonomii Społecznej pracujące metodą budowania partnerstw lokalnych na określonym obszarze geograficznym (gmina/dzielnica) np. przykłady zawiązanych Partnerstw Ziemi Czarnkowskiej, Ziemi Kawęczyńskiej, w gminie Odolanów, w dzielnicy Piątkowo – Winogrady; wypracowane rezultaty: powołanie CIS-ów, stworzenie miejsc pracy w spółdzielniach socjalnych; oparcie funkcjonowania spółdzielni socjalnych w pierwszym okresie działania o lokalny rynek zleceń; Porozumienie Wielkopolskie Porozumienie Wielkopolskie podpisał Marszałek Województwa Wielkopolskiego, prezydent Miasta Poznania, Instytut Pro publico Bono, Fundacja Barka. Porozumienie zakłada powołanie spółki pożytku publicznego zarządzanej w ramach Partnerstwa Publiczno- Społecznego. Powołanie tego typu instytucji zapewni trwałość funkcjonowania CES po 2014 r.  

Wybrane przykłady działań we wspólnotachas lokalnych prowadzonych przez Fundację BARKA w ramach projektu systemowego 1.19 pn. „Zintegrowany system wsparcia ES”

CES powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego CES Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego skonstruowany  w  partnerstwie 4ch organizacji obywatelskich oraz gminy Czarnków, miasta Czarnków, GOPS, MOPS, Starosty Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego, PUP, Czarnkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej oraz Forum Gospodarczego Pracuje metodą partnerstw lokalnych; Rezultaty: CIS –y: w Gębiczynie, Wieleniu, Krzyżu, Spółdzielnie Socjalne: „Słoneczko”, „Jodła”; 3 grupy inicjatywne w Trzciance, Krzyżu, Wieleniu

Partnerstwo Ziemi Czarnkowskiej   współpraca partnerów w tworzeniu rynku zleceń dla powstających podmiotów gospodarki społecznej np. od gmin, OPS, od nadleśnictwa i ZUL, od lokalnych firm; konstrukcja systemu poręczeń dla spółdzielni socjalnych (współpraca PUP i Fundacji Barka); powstających w kolejnych gminach Powiatu Zintegrowane partnerstwa lokalne oraz przedsiębiorstwa społeczne powstały w kolejnych gminach Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego: w gminie Krzyż, Wieleń, Trzcianka, Drawsko;  

Partnerstwo Ziemi Dobiegniew Urząd Miasta Dobiegniew, utworzył CIS jako samorządowy zakład budżetowy; Rada Miasta Dobiegniew; Ośrodek Pomocy Społecznej: kieruje do CIS; zleca usługi opiekuńcze; realzuje projekt systemowy poprzez CIS Zakład Usług Komunalnych; zleca usługi porządkowe, pielęgnacji zieleni; PUP, świadczenia integracyjne; Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Dromader”; Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Małej Przedsiębiorczości ( przygotowują partnerski projekt na OWES) Koszt roczny funkcjonowania CIS dla 20 osób - 180 tys. CIS wypracowuje 100 % środków tj. 15 tys. miesięcznie w wyniku zbudowanego Partnerstwa Lokalnego;

Partnerstwo Ziemi Dobiegniewskiej Uchwała Nr VII/34/11 Rady Miejskiej w Dobiegniewie z dnia 24 lutego 2011roku  w sprawie utworzenia samorządowego zakładu budżetowego pod nazwą „Centrum Integracji Społecznej w Dobiegniewie” Na podstawie: art. 18 ust. 2 pkt.9) lit. h Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz.1591 z późn. zm.), art. 16 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009r. Nr 157 poz. 1240 z późn. zm.) oraz art. 3 ust.2 pkt.1b) Ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r. Nr 122, poz.1143 z późn. zm.) uchwala się co następuje:  § 1 Tworzy się dniem 1 marca 2011 roku samorządowy zakład budżetowy o nazwie Centrum Integracji Społecznej w Dobiegniewie z siedzibą w Dobiegniewie zwany dalej CIS. §2 Przedmiotem działania CIS jest wykonywanie zadań Miasta i Gminy Dobiegniew w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej.  

Partnerstwo Ziemi Dobiegniewskiej §3 1. Źródłem przychodów własnych CIS jest odpłatnie wykonywanie zadań zleconych przez instytucje, organizacje, firmy oraz osoby prywatne. CIS może otrzymać dotacje z budżetu Miasta i Gminy Dobiegniew w wysokości do 50% swoich kosztów działalności. §4 Upoważnia się Burmistrza Miasta i Gminy Dobiegniew do wyposażenia CIS w niezbędne składniki majątkowe. §5 1. CIS działa na podstawie Statutu stanowiącego Załącznik nr 1 do niniejszej Uchwały oraz Regulaminu Organizacyjnego. 2. Regulamin Organizacyjny CIS opracowuje Kierownik CIS. 3. Regulamin Organizacyjny wprowadzany jest w życie Zarządzeniem Burmistrza Miasta i Gminy Dobiegniew. §6 Wykonanie Uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Dobiegniew. §7 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej w Dobiegniewie Tomasz Karpiński  

Partnerstwo Lokalne w Częstochowie Zaangażowane są władze miejskie z prezydentem na czele; wydziały UM otrzymały polecenie stosowania w przetargach klauzuli społecznej; CIS prowadzi org. obywatelska; ZGM- zleca CIS-owi sprzątanie i pielęgnację zieleni w budynkach komunalnych; Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie – kieruje osoby zdiagnozowane wspólnie ZGM, które mają zadłużenie czynszowe; Osoby te przyjęte są do CIS-u w formie tzw. zatrudnienia socjalnego”; okres pobytu w CIS liczy się do okresu zatrudnieniowego; otrzymują świadczenie integracyjne w wys. 760 zł oraz wypracowaną premię motywacyjną w wys. 100 zł Z tych środków spłacają swoje zadłużenie; ZGM umarza odsetki karne; Osoby przygotowywane są do założenia spółdzielni socjalnej

Przykład Kamienia Pomorskiego Uchwała Rady Miejskiej w Kamieniu Pomorskim z dnia 23 października 2009 roku § 1 Wyraża się zgodę na utworzenie z udziałem Gminy Kamień Pomorski Kamieńskiej Spółdzielni Socjalnej „Warcisław” w Kamieniu Pomorskim. §2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Gminy Kamień Pomorski. § 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej mgr Henryk Masłowski

Partnerstwo w gminie Kwilcz Gmina przystąpiła do spółki z.o.o. pożytku publicznego pn. Diakonijna Spółka Zatrudnienia z udziałem Stowarzyszenia „Dla Ludzi i Środowiska”, Kościoła protestanckiego oraz Fundacji Barka w celu utworzenia miejsc pracy dla osób bezrobotnych, niepełnosprawnych w gminie. Zlecenia pochodzą od Voltzwagen Poznań

Partnerstwo lokalne w Gminie Kwilcz Funkcjonuje tu wspólnota dla 70 osób odbudowujących swoje życie, gospodarstwo ekologiczne jako przedsiębiorstwo społeczne, 2 Centra Integracji Społecznej, 3 spółdzielnie socjalne, spółka z o.o non-profit, WTZ, powstaje osiedle domów ekologicznych dla osób odbudowujących swoje życie;

Osiedle ekologiczne w Chudopczycach Partnerzy: Politechnika Poznańska, Architekt dr hab. Radosław Barek; Marc Crijnas z Holandii, ekspert ds. budownictwa ekologicznego, animator osiedla zbudowanego z gliny i słomy w Holandii; Powiat Międzychodzki, gmina Kwilcz Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego Stowarzyszenie „Wędrowni Architekci” Fundacja Barka

Dziękuję za uwagę Barbara Sadowska sadowscy@barka.org.pl www.barka.org.pl