"MATURA 2015 ZCHEMII"– -CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ? MOEN 4 marca 2014 r.

oraz prezentacji przygotowanej przez OKE w Gdańsku Informacje o egzaminach maturalnych zostały przygotowane na podstawie informatorów zamieszczonych na stronie internetowej CKE: http://www.cke.edu.pl/ oraz prezentacji przygotowanej przez OKE w Gdańsku

A. PODSTAWY PRAWNE EGZAMINU MATURALNEGO Egzamin maturalny jest przeprowadzany na mocy art. 9 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). W nowej formule będzie on obowiązywał: absolwentów liceów ogólnokształcących – od roku szkolnego 2014/2015 absolwentów techników – od roku szkolnego 2015/2016

EGZAMIN MATURALNY OD 2015 r. Źródła modyfikacji egzaminu maturalnego: nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego (realizowana w szkołach ponadgimnazjalnych od roku szkolnego 2012/2013) sugestie uczelni wyższych (oczekiwanie od absolwentów poszerzonej wiedzy z dziedziny dotyczącej wybranego kierunku studiów)

OD NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ DO MATURY 2015 Istota zmiany zastąpienie deklaratywnie określonych treści, które powinny być nauczane, ściśle zdefiniowanymi standardami wiedzy i umiejętności, które będą wymagane na koniec każdego etapu edukacyjnego. osiągnięcie spójnego programowo procesu kształcenia, dostosowanego do możliwości i indywidualnych potrzeb uczniów oraz uwzględniającego zwiększone aspiracje edukacyjne młodzieży.

EGZAMIN MATURALNY OD 2015 r. Cele modyfikacji egzaminu maturalnego: zakończenie rozpoczętego w 2012 r. procesu harmonizacji systemu egzaminów zewnętrznych : założony trzykrotny pomiar (sprawdzian – egzamin gimnazjalny – egzamin maturalny) wiadomości i umiejętności z zakresu trzech podstawowych języków: polskiego, obcego oraz języka „formalnego”, „symbolicznego”, jakim jest matematyka, po kolejnych etapach kształcenia matura jako narzędzie do lepszego przygotowywania do cywilizacyjnych wyzwań doskonalenie egzaminów maturalnych.

EGZAMIN MATURALNY OD 2015 r. Obszary zmian w egzaminie maturalnym, takie jak: wymagania egzaminacyjne struktura egzaminu zasady przeprowadzania egzaminu rodzaje zadań egzaminacyjnych sposoby oceniania zadań egzaminacyjnych, przedstawione zostały w: Informatorach o egzaminie maturalnym od 2015 r. Podstawie programowej kształcenia ogólnego… Rozporządzeniu „o ocenianiu”.

B. CELE PRZEPROWADZANIA EGZAMINU MATURALNEGO Egzamin maturalny nie jest obowiązkowy, co oznacza, że każdy absolwent szkoły ponadgimnazjalnej samodzielnie podejmuje decyzję o przystąpieniu do niego. Egzamin maturalny pełni trzy zasadnicze funkcje: 1. Stanowi poświadczenie osiągnięcia przez absolwenta wymaganego prawem poziomu wiadomości i umiejętności w zakresie języka polskiego, matematyki i języka obcego. 2. Określa poziom wykształcenia ogólnego absolwentów w zakresie przedmiotów, z których przystępowali do egzaminów. 3. Zastępuje egzamin wstępny do szkół wyższych, które wykorzystują wyniki egzaminu maturalnego z danych przedmiotów jako kryteria w procesie rekrutacji. Zdany egzamin maturalny nie stanowi gwarancji przyjęcia na wybrany kierunek studiów. Warunki rekrutacji określa senat każdej uczelni.

C. ZASADY PRZYSTĘPOWANIA DO EGZAMINU MATURALNEGO Egzamin maturalny jest przeprowadzany z przedmiotów obowiązkowych oraz przedmiotów dodatkowych i składa się z części ustnej oraz z części pisemnej. 2. W przypadku egzaminu maturalnego z przedmiotów dodatkowych: a. absolwent przystępuje obowiązkowo do jednego egzaminu w części pisemnej b. absolwent ma również prawo przystąpić do egzaminu z nie więcej niż pięciu kolejnych przedmiotów oprócz przedmiotu, o którym mowa w punkcie a. c. wybór przedmiotu nie jest zależny od typu szkoły, do której absolwent uczęszczał, ani od przedmiotów, których uczył się w zakresie rozszerzonym w tej szkole

D. LISTA PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH 1. Przedmioty obowiązkowe (zdawane na poziomie podstawowym): język polski matematyka język obcy nowożytny 2. Przedmioty dodatkowe (zdawane na poziomie rozszerzonym): biologia chemia fizyka geografia historia wiedza o społeczeństwie informatyka filozofia, historia sztuki, historia muzyki, język łaciński i kultura antyczna, język mniejszości etnicznej, język mniejszości narodowej, język regionalny

E. OCENIANIE I WYNIKI EGZAMINU: Aby zdać egzamin maturalny, absolwent musi: otrzymać co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania z egzaminu z każdego przedmiotu obowiązkowego w części ustnej i w części pisemnej przystąpić do egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej. Egzamin uważa się za niezdany, jeżeli: nie został spełniony którykolwiek z warunków podanych w punkcie powyżej oraz/lub egzamin z któregokolwiek przedmiotu obowiązkowego lub z jedynego przedmiotu dodatkowego w części pisemnej został unieważniony albo w trakcie samego egzaminu, albo w wyniku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań podczas sprawdzania prac.

zadań egzaminacyjnych EGZAMIN MATURALNY OD 2015 r. Zmiana sposobu oceniania zadań egzaminacyjnych Przy sprawdzaniu zadań otwartych zostanie zastosowany (wprowadzony już przy nowym egzaminie gimnazjalnym i obecnym egzaminie maturalnym z matematyki) holistyczny sposób oceniania, w którym oceniane będzie pokonanie „zasadniczej trudności zadania” oraz kolejne niezbędne czynności prowadzące do pełnego rozwiązania problemu postawionego przed zdającym.

OCENIANIE HOLISTYCZNE Ocenianie holistyczne zastępuje tak zwane ocenianie analityczne. Tak jedno jak i drugie podejście do oceniania wymaga opracowania kryteriów. Przy podejściu holistycznym budujemy kryteria bardziej uniwersalne, staramy się, by spełnienie kolejnych kryteriów oznaczało zbliżenie się do rozwiązania problemu. Oznacza to, że przyznanie kolejnych punktów będzie informowało o zbliżeniu się do pełnego rozwiązania. Schemat oceniania w podejściu holistycznym powinien być starannie opisany i zawierać przykłady wielu metod rozwiązania, ze wskazaniem punktów krytycznych (pełne rozwianie, pokonanie zasadniczej trudności, brak sukcesu).

E. OCENIANIE I WYNIKI EGZAMINU Wyniki egzaminów z przedmiotów dodatkowych, do których absolwent przystępuje dobrowolnie, nie mają wpływu na zdanie egzaminu. Odnotowuje się je jednak na świadectwie dojrzałości. Świadectwo zawiera szczegółowe wyniki, jakie zdający uzyskał. W przypadku egzaminów w części pisemnej podane będą dwie liczby: wynik w procentach oraz wynik na skali centylowej. wynik w procentach to odsetek punktów (zaokrąglony do liczby całkowitej), które absolwent uzyskał za rozwiązanie zadań zawartych w arkuszu egzaminacyjnym.

F. Chemia na egzaminie maturalnym wynik na skali centylowej to odsetek liczby maturzystów (zaokrąglony do liczby całkowitej), którzy uzyskali z danego przedmiotu na danym poziomie wynik taki sam lub niższy niż dany absolwent F. Chemia na egzaminie maturalnym

Od roku szkolnego 2014/2015 egzamin maturalny z chemii może być zdawany wyłącznie jako przedmiot dodatkowy na poziomie rozszerzonym. Egzamin ma formę pisemną i trwa 180 minut. Do egzaminu z chemii może przystąpić każdy absolwent, niezależnie od typu szkoły, do której uczęszczał, oraz od przedmiotów, których uczył się w zakresie rozszerzonym. W czasie trwania egzaminu zdający może korzystać z: linijki kalkulatora karty wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki

F. CHEMIA NA EGZAMINIE MATURALNYM Egzamin maturalny z chemii dotyczy wymagań zapisanych w: podstawie programowej kształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnego w zakresie podstawowym i rozszerzonym. zadania w arkuszu egzaminacyjnym mogą również odnosić się do wymagań przypisanych do etapów wcześniejszych, tj. III etap edukacyjny (gimnazjum).

Arkusz egzaminacyjny Arkusz egzaminacyjny z chemii będzie zawierał około 45 zadań. Przy numerze każdego zadania podana będzie maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za poprawne jego rozwiązanie.

Zadania w arkuszu egzaminacyjnym: będą dobrane w taki sposób, aby reprezentowały różnorodne wymagania ogólne i szczegółowe z podstawy programowej będą sprawdzały przede wszystkim umiejętności złożone, w tym umiejętność myślenia naukowego, projektowania doświadczeń i analizy wyników będą zróżnicowane pod względem sprawdzanych wiadomości i umiejętności, poziomu trudności, a także sposobu udzielania odpowiedzi będą występowały pojedynczo lub w wiązkach tematycznych

Zadania w arkuszu egzaminacyjnym: będą miały formę zamknięta lub otwartą. W zadaniach zamkniętych, np. wielokrotnego wyboru , prawda/fałsz, na dobieranie, zdający wybiera jedną z podanych opcji odpowiedzi, natomiast w zadaniach otwartych- zdający samodzielnie formułuje odpowiedź związaną np. z podaniem wzorów chemicznych, równań reakcji, obliczeń, wypowiedzi słownych; w arkuszu będą przeważały zadania otwarte będą odnosiły się do różnorodnych materiałów źródłowych zamieszczonych w arkuszu np. przedstawionych wykresów, rysunków, tabel, schematów itp.

4 WDRAŻANIE ZMIAN EGZAMINU MATURALNEGO Opublikowanie Informatorów z przykładowymi zadaniami (lipiec 2013) Opublikowanie przykładowego arkusza (grudzień 2013) Przeprowadzenie pilotażu (próbnego egzaminu) (grudzień 2014)

Zmiany w materiałach dodatkowych Do biologii, chemii i fizyki wspólna karta wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych

Każdy informator zawiera opis egzaminu/egzaminów z danego przedmiotu oraz przykładowe zadania egzaminacyjne wraz z rozwiązaniami. W arkuszach egzaminacyjnych mogą wystąpić zadania odnoszące się do wszystkich wymagań edukacyjnych określonych w podstawie programowej, w tym także zadania inne niż podane w informatorze jako przykładowe.

EGZAMIN MATURALNY OD 2015 r. W zadaniach egzaminacyjnych nacisk został położony na opanowanie umiejętności takich jak: korzystanie z wiedzy samodzielność twórcze działanie rozwiązywanie problemów rozwój myślenia naukowego, np.: stawianie hipotez i ich weryfikacja wyciąganie wniosków krytyczna analiza tekstu/informacji .

Przykładowe zadania: Zadanie 3. (0-2) Wodór występuje w przyrodzie w postaci trzech izotopów: 1H (prot), 2H (deuter), 3H (tryt). Masę atomową wodoru oblicza się jako średnią ważoną mas atomowych protu i deuteru. W obliczeniach pomija się tryt, który w przyrodzie występuje w śladowych ilościach. Masa protu wynosi 1,0073 u, a masa deuteru 2,0140 u. Oblicz masę atomową wodoru (stosując dane z dokładnością do czwartego miejsca po przecinku), jeśli wiadomo, że atomy 1H stanowią 99,98% wszystkich atomów tego pierwiastka w przyrodzie. Wynik podaj z dokładnością do czwartego miejsca po przecinku. Przykładowe zadania: Zadanie 3. (0-2)

Przykładowe zadania: Zadanie 4. (0-2) Kryształy metali i ich stopów mają postać sieci przestrzennych. Węzły tych sieci obsadzone są kationami metali, w tym przypadku nazywanymi rdzeniami (zrębami) atomowymi. Metale tworzą sieci różnego rodzaju. Metale, które tworzą taki sam rodzaj sieci, różnią się wartościami stałej sieciowej a, czyli odległościami pomiędzy środkami sąsiadujących rdzeni atomowych. W zestawieniu poniżej przedstawiono wartości stałej sieciowej a wybranych litowców i berylowców. Litowce: Cez, a = 6,05  10–10 m Potas, a = 5,33  10–10 m Sód, a = 4,28  10–10 m Berylowce: Stront, a = 6,07  10–10 m Wapń, a = 5,56  10–10 m Bar, a = 5,02  10–10 m Przykładowe zadania:

Ciąg dalszy zadania 4. (0-2) Zwykle ze wzrastającą liczbą elektronów walencyjnych i malejącą wartością stałej sieciowej a wzrasta temperatura topnienia metalu. Na podstawie podanych informacji określ, który spośród wymienionych berylowców charakteryzuje się najwyższą temperaturą topnienia. Uzasadnij swój wybór. b) Uzupełnij poniższe zdanie, wybierając te określenia spośród oznaczonych literami A–F, które pozwolą utworzyć poprawny wniosek. A. mniej B. więcej C. mniejszą D. większą E. niższa F. wyższa Wniosek: Wapń w porównaniu z cezem ma ( A. / B. ) elektronów walencyjnych i ( C. / D. ) wartość stałej sieciowej a, dlatego temperatura topnienia wapnia jest ( E. / F. ) niż cezu. Ciąg dalszy zadania 4. (0-2)

Przykładowe zadania: Zadanie16. (0-3) Wykonano doświadczenie. Do kolby zawierającej wodny roztwór wodorotlenku potasu z dodatkiem alkoholowego roztworu fenoloftaleiny dodano roztwór kwasu azotowego (V). W kolbie zaszła reakcja opisana równaniem: KOH + HNO3 → KNO3 + H2O W doświadczeniu zużyto 78,00 cm3 roztworu kwasu azotowego(V) o stężeniu 35% masowych i gęstości 1,21 g  cm–3 oraz 250,00 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku potasu o stężeniu 2,00 mol  dm–3. Po dodaniu kwasu do roztworu wodorotlenku potasu z dodatkiem fenoloftaleiny zaobserwowano, że malinowa barwa roztworu w kolbie zanikła. Na podstawie obserwacji postawiono następującą hipotezę: Zanik malinowej barwy roztworu w kolbie wskazuje na to, że kwas azotowy(V) przereagował z wodorotlenkiem potasu i roztwór w kolbie uzyskał odczyn obojętny. Zweryfikuj tę hipotezę, wykonaj obliczeniami przedstaw je. Uzasadnij swoją opinię przez wybranie właściwego zwrotu w każdym nawiasie i dokończenie zdania. Hipoteza ( była / nie była ) poprawna. Odczyn roztworu ( jest / nie jest ) obojętny, ponieważ…

Przykładowe zadania: zadanie 17. (0-3) Przeprowadzono dwa doświadczenia w temperaturze T. Podczas pierwszego doświadczenia do kwasu solnego dodawano kroplami wodny roztwór wodorotlenku sodu. Podczas drugiego doświadczenia do wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego) dodawano kroplami wodny roztwór wodorotlenku sodu. Poniżej podano wartości pH roztworów otrzymanych po zmieszaniu stechiometrycznych ilości reagentów. Doświadczenie 1. pH =7 Doświadczenie 2. pH = 9 Wyjaśnij, dlaczego roztwory otrzymane po zmieszaniu stechiometrycznych ilości reagentów w obu doświadczeniach mają różne pH. Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które potwierdzą Twoje wyjaśnienia dotyczące odczynu roztworów otrzymanych w obu doświadczeniach.

Ocenianie odpowiedzi zdających Odpowiedzi udzielone przez zdającego są oceniane przez egzaminatorów zgodnie ze schematem punktowania określonym dla każdego zadania. Dokonując oceny odpowiedzi udzielonej przez zdającego w zadaniu otwartym, egzaminator odwołuje się do przykładowego rozwiązania oraz schematu oceniania opracowanych przez zespół ekspertów Centralnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych. Rozwiązanie to określa wyłącznie zakres merytoryczny odpowiedzi i nie jest ścisłym wzorcem oczekiwanego sformułowania (za wyjątkiem nazw pierwiastków i związków chemicznych, symboli i wzorów związków chemicznych). Każda merytorycznie poprawna odpowiedź, spełniająca warunki zadania, zostanie oceniona pozytywnie.

SZCZEGÓŁOWE ZASADY OCENIANIA ODPOWIEDZI UDZIELONYCH PRZEZ ZDAJĄCYCH W ZADANIACH OTWARTYCH Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. 2. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidłowa, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Rozwiązanie zadania otrzymane na podstawie błędnego merytorycznie założenia, uznaje się w całości za niepoprawne. Rozwiązania zadań doświadczalnych (spostrzeżenia i wnioski) oceniane są wyłącznie wtedy, gdy projekt doświadczenia jest poprawny, czyli np. prawidłowo zostały dobrane odczynniki.

(przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń 5. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką i odpowiednią dokładnością. 6. Wynik liczbowy wielkości mianowanej podany bez jednostek lub z niepoprawnym ich zapisem jest błędny. 7. Jeżeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidłowej odpowiedzi, to za odpowiedź taką zdający otrzyma 0 punktów.

Życzę wielu sukcesów w pracy z maturzystami. Dziękuję za uwagę…. Życzę wielu sukcesów w pracy z maturzystami. Jolanta Nowak jolanta.nowak@moen.edu.pl