dr Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska Warszawa Tendencje w produkcji mleka w Polsce

Plan prezentacji Znaczenie produkcji mleka: Udział w globalnej i towarowej produkcji Udział Polski w produkcji mleka w UE Tendencje w produkcji mleka: Pogłowie krów mlecznych, Wydajność mleczna Produkcja mleka Przemiany strukturalne w produkcji mleka Regionalne zróżnicowanie produkcji mleka Rozdysponowanie produkcji mleka Ceny skupu mleka Tendencje cenowe Determinanty cen skupu mleka Podsumowanie

Mleczarstwo ma duże znaczenie gospodarcze, społeczne i środowiskowe. Wartość produkcji mleka w 2014 r.: 17,3 mld zł globalna - 17,3 mld zł, 14,4 mld zł towarowa - 14,4 mld zł, Udział mleka w produkcji rolnej: 16,4% globalna - 16,4%, 18,8% towarowa - 18,8%, 280 tys. Liczba gospodarstw utrzymujących krowy wynosi ok. 280 tys., 130 tys. Liczba dostawców mleka ok. 130 tys. Udział Polski w rynku mleka w UE: 8,5% pogłowiu krów - 8,5%, 6,7% produkcji - 6,7%, 7,2% skupie - 7,2%. Znaczenie produkcji mleka rolnictwie

Spadek pogłowia krów jest rekompensowany rosnącą mlecznością i w rezultacie produkcja mleka wykazuje lekką tendencję wzrostową, Pogłowie krów: 2,3 mln szt. w 2015 r. - 2,3 mln szt., 43 tys. szt. dynamika - 43 tys. szt. (-1,7%) rocznie, Produkcja mleka: 13,1 mln t w 2015 r. - 13,1 mln t, dynamika tys. t, (0,9%) rocznie, Tendencje w produkcji mleka w Polsce

Koncentracja i specjalizacja produkcji skutkuje wzrostem efektywności produkcji, czego wyrazem jest rosnąca wydajność mleczna, W 2015 r. wyniosła ona: 5,3 tys. kg 5,3 tys. kg - średnio w kraju 7,7 tys. kg 7,7 tys. kg - w oborach pod kontrolą mleczności, Dynamika mleczności: 90 kg 90 kg rocznie - średnio w kraju 130 kg 130 kg rocznie - w oborach pod kontrolą mleczności, Wydajność mleczna krów w Polsce

Struktura gospodarstw utrzymujących krowy i pogłowia krów w Polsce wg skali chowu Wielkość stada Struktura gospodarstw Struktura pogłowia % ,574,463,823, ,020,026,141, ,34,12,718, ,11,21,79,1 ≥ 1000,10,35,78,0 Razem100,0100,0100,0100,0

Liczba gospodarstw z krowami, 1996 r tys., tys., 2015 – 280 tys 2015 – 280 tys., Liczba dostawców 2004 r, tys., 2015 r tys 2015 r tys., Średnia wielkość dostawy: 2004 r, - 27 t, 2015 r t 2015 r t, Dostawcy mleka do przemysłu mleczarskiego

Regionalne zróżnicowanie produkcji mleka w Polsce Warunki przyrodniczo-produkcyjneProdukcja mleka ton/100 ha UR < > 320 < > 700 Warunki przyrodniczo-produkcyjne uwzględnia – indeks JRPP (IUNG Puławy), udział TUZ w UR oraz obszar średniego gospodarstwa

Zróżnicowanie regionalne produkcji mleka w Polsce

Rozdysponowanie produkcji mleka w Polsce Wyszczególnienie Produkcja [mln t] 11,811,812,313,1 Zużycie w gospodarstwach [%]28,823,520,114,6 na paszę [%]5,74,84,63,9 spożycie [%]23,118,715,510,6 Skup mleka [%] 57,967,778,083,6 Sprzedaż bezpośrednia [%]13,08,76,41,8 Razem100,0100,0100,0100,0

Ceny skupu 2015 r, - 1,13 zł/kg (-17,2%), I-II 2016 r. - 1,11 zł/kg (-8,9%), Ceny skupu mleka w Polsce

Ceny skupu mleka nie były skorelowane (uzależnione) od kwot mlecznych, Kwotowanie podaży nie stanowiło gwarancji stabilnych cen, W latach i system kwot mlecznych nie zapobiegł spadkowi cen, Ceny skupu mleka są uzależnione przede wszystkim od koniunktury rynkowej, które w dużym stopniu jest determinowana przez koniunkturę na rynku światowym: 26% produkcji 30% skupu Polska eksportuje ok. 26% produkcji mleka i ok. 30% skupu Ceny skupu mleka, a kwoty mleczne

Dynamika światowych i krajowych cen na rynku mleka

Dynamika cen w łańcuchu marketingowym i rentowność przemysłu mleczarskiego w Polsce

Podsumowanie i wnioski Mleczarstwo jest ważnym działem sektora rolno-żywnościowego w Polsce: Źródło dochodów i wyżywienia dla dużej grupy gospodarstw rolnych, Mleko ma największy udział w produkcji towarowej polskiego rolnictwa, W mleczarstwie zachodzą procesy restrukturyzacji, modernizacji i specjalizacji: Rosnąca wydajność mleczna krów, Koncentracja produkcji w dużych gospodarstwach, Procesy restrukturyzacyjne nie są jeszcze zakończone – możliwy wzrost koncentracji, Zróżnicowanie regionalne – duży potencjał produkcji mleka w zachodnich regionach kraju, Ceny skupu mleka są uzależnione od koniunktury na rynku światowym i UE – duży udział eksportu w produkcji i skupie, Opłaty karne za przekroczenie kwot mlecznych – negatywny wpływ na dochodowość produkcji w warunkach bardzo niskich cen skupu, Dekoniunktura na rynku mleka utrzymuje się od 2015 r. - wyrazem tego jest głęboki spadek cen skupu – działania interwencyjne tylko w niewielkim stopniu mogą złagodzić te niekorzystne skutki pogorszenia koniunktury, W rolnictwie konieczna jest dalsza poprawa efektywności – redukcja kosztów oraz zwiększanie skali produkcji - efekty skali,