Składka na ubezpieczenie społeczne System finansowy ubezpieczeń społecznych Podstawy prawa zabezpieczenia społecznego

Składka na ubezpieczenie społeczne jest świadczeniem pieniężnym o charakterze: przymusowym, celowym, odpłatnym, bezzwrotnym.

Stopy procentowe składek wynoszą: 19,52% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie emerytalne, 8,00% podstawy wymiaru - na ubezpieczenia rentowe, 2,45% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie chorobowe, od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie wypadkowe (art. 22 ust. 1 ustawy systemowej)

Składka na ubezpieczenie wypadkowe Wysokości stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 marca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie różnicowania stopy procentowe składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. z 2015 r. poz. 379). Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na cały rok składkowy. Rokiem składkowym w ubezpieczeniu wypadkowym jest okres rozpoczynający się od 1 kwietnia danego roku kalendarzowego i trwający do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Obecny rok składkowy rozpoczyna się 1 kwietnia 2016 r. i potrwa do 31 marca 2017 r. Wysokość składki : 1,80 % - 3,60 % podstawy wymiaru

System finansowania składek 1) finansowanie składek w równych częściach z własnych środków przez płatników składek i ubezpieczonych 2) finansowanie składek w określonej procentowo części z własnych środków przez płatników składek i ubezpieczonych 3) finansowanie składek w całości z własnych środków przez ubezpieczonych 4) finansowanie składek w całości z własnych środków przez płatników składek; 5) finansowanie składek w całości lub w części z budżetu państwa, funduszu celowego albo przez inne podmioty niż ubezpieczeni.

Podstawa wymiaru składki podstawa, od której odprowadza się składkę na ubezpieczenia społeczne, zależna od tytułu ubezpieczenia.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne może stanowić: faktyczny przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; (np. art. 18 ust. 1, 3, art. 19 ustawy systemowej) przychód w kwocie zadeklarowanej przez ubezpieczonego; (np. art. 18 ust. 7 i 8, art. 18a ustawy systemowej) kwota ustalona w ustawie. (np. art. 18 ust. 6 ustawy systemowej)

PODMIOTY KORZYSTAJĄCE Z PREFERENCYJNEJ PODSTAWY WYMIARU SKŁADEK (art. 18a ustawy systemowej)

Maksymalna roczna wysokość podstawy wymiaru składki 30 x prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego określonego w ustawie budżetowej – aktualnie wynosi: zł. Przyjęta do jej ustalenia kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia to: 4055 zł. (tylko ubezpieczenie emerytalne i rentowe obowiązkowe i dobrowolne) art. 19 ust. 1 ustawy systemowej

Maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składek 250% przeciętnego prognozowego miesięcznego wynagrodzenia – ,50 zł (dotyczy tylko dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) art. 20 ust. 3 ustawy systemowej

Terminy rozliczania i opłacania składek: do 5 dnia następnego miesiąca - jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, do 10 dnia następnego miesiąca –osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie, do 15 dnia następnego miesiąca – pozostali płatnicy.

Konto ubezpieczonego w ZUS (indywidualne) konto, na którym ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego (art. 4 pkt 7 ustawy systemowej)

Informacje ewidencjonowane na koncie ubezpieczonego w ZUS (art. 40 ustawy systemowej)

Subkonto ubezpieczonego w ZUS (art. 40 a ustawy systemowej)

Podział składki na ubezpieczenie emerytalne W przypadku:  odprowadzania składki do OFE część składki na ubezpieczenie emerytalne wynosząca: a) 2,92% podstawy wymiaru składki jest odprowadzana przez ZUS do wybranego przez ubezpieczonego OFE b) 4,38% podstawy wymiaru składki jest ewidencjonowana przez ZUS na subkoncie  nieodprowadzania lub zaprzestania odprowadzania składki do OFE część składki na ubezpieczenie emerytalne wynosząca 7,3% podstawy wymiaru składki jest ewidencjonowana przez ZUS na subkoncie.

System finansowy ubezpieczeń społecznych System oparty na funduszach, z których przychody pochodzą m.in. ze składek. Głównymi elementami systemu finansowego ubezpieczeń społecznych są: Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Fundusz Rezerwy Demograficznej Otwarte Fundusze Emerytalne

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jest państwowym funduszem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. (art. 51 ust. 1 ustawy systemowej)

Przychodami FUS są, m.in.: składki na ubezpieczenie społeczne, niepodlegające przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych; odsetki od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec Funduszu; zwrot nienależnie pobranych świadczeń i odsetki z tego tytułu. (por. art. 52 ust. 1 ustawy systemowej)

Ze środków gromadzonych w FUS finansowane są m.in.: wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego oraz wypadkowego, należności dla płatników składek, wydatki na prewencje rentową. (art. 54 ustawy systemowej)

W ramach FUS wyodrębnia się fundusze:  emerytalny;  rentowy;  chorobowy;  wypadkowy;  rezerwowe (dla ubezpieczeń rentowych oraz ubezpieczenia chorobowego i ubezpieczenia wypadkowego.

Dla ubezpieczeń emerytalnych ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu emerytalnego, pomniejszonych o kwotę niezbędną na zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku - tworzy się Fundusz Rezerwy Demograficznej (FRD) (art. 58 ust. 1 ustawy systemowej)

Inne źródła zasilania FRD m.in. prywatyzacja mienia Skarbu Państwa; przychody od środków FRD lokowanych w bonach i obligacjach skarbowych, papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa. (art. 58 ust. 2 ustawy systemowej)

Wyróżnia się dwa podstawowe systemy finansowania świadczeń:  system repartycyjny (z bieżącej składki)  system kapitałowy (ze zgromadzonego ze składki kapitału)