Klasyczny nurt w zarządzaniu

Tło filozoficzne i naukowe Paradygmat kartezjański – opisana w XVII w. przez Kartezjusza metoda naukowa postulująca m.in. badanie całości poprzez analizę części. Rozważania dotyczące podziału procesu pracy – A. Smith „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” 1776. Reguła Babbage’a – „proces pracy podzielony na części, z których każda jest przydzielana innemu pracownikowi w efekcie jest szybszy i tańszy, niż ten sam proces wykonywany od początku do końca przez tę samą osobę”. REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA – TZW. „DRUGA FAZA UPRZEMYSŁOWIENIA”

Kierunek klasyczny Nurt administracyjny Nurt przemysłowy Specjalizacja Opracowanie ogólnych, uniwersalnych zasad administracji „One best way” Racjonalizacja metod zarządzania Formalizacja – jako podstawa racjonalizacji działań. Homo oeconomicus Rozdział „myślenia” i „wykonania” – ścisłe określenie i oddzielenie odpowiedzialności kierowników i robotników. Zarządzanie poprzez dyscyplinę Hierarcha zapewnia porządek Przedstawiciele: F.W. Taylor, H. LeChatelier Przedstawiciele; H.L. Gantt, M. Weber – idealny typ biurokracji F. i L. Gilbreth - therbligi K. Adamiecki, H. Ford H. Fayol

Nurt przemysłowy Jak odnaleźć „one best way”? – Czyli, co oznacza „metoda naukowa” (Le Chatelier, 1926) Przyjęcie deterministycznej wizji świata. Wyszczególnienie wszystkich czynników wpływających na dane zjawisko. Określenie stopnia wpływu każdego czynnika na skutek. Przeprowadzenie szczegółowych pomiarów (chronometraż, eksperymenty) w celu określenia siły i sposobu wpływu badanych czynników na zjawisko – time and motion study. Gdy już zostanie odnaleziony, to : Szczegółowa instrukcja Szkolenie Nadzór Odpowiedni system wynagradzania.

Szkoła klasyczna w teorii organizacji – nurt przemysłowy Frederick Taylor – zastosowanie metod naukowych w celu wykrycia najskuteczniejszych metod pracy. Twórca naukowego zarządzania. 4 czynniki ograniczające wydajność robotnika (Zawiślak, 1975): Wadliwy system wynagradzania robotników – ukrywanie możliwości produkcyjnych. Bark zgodności pomiędzy cechami robotników i wymaganiami pracy. Nieracjonalne metody pracy stosowane w przemyśle. Przekonanie pracowników, że wzrost produkcji prowadzi nieuchronnie do wzrostu bezrobocia.

F.W Taylor – c.d Wydajność miał pobudzać i wpierać: różnicowy system płac w zależności od zadania – wysoka stawka za każdą sztukę dobrej jakości, przy wyrobieniu normy dziennej. Kary w postaci obniżenia stawki jednostkowej w przypadku niewykonania zadania. Stawka zawsze wyższa niż u konkurencji. Taylor krytykował system: dniówkowy, akordowy, czasowo-premiowy. Poszanowanie przepisów, ale i „traktowanie robotników w sposób bardziej ludzki”. Propagowanie racjonalizacji w organizacjach – obiektywny pomiar i definiowanie wszystkich czynności. Podwaliny pod współczesne zarządzanie poprzez jakość.

Karol Adamiecki (1866 – 1933) „(…) Z żadnym materiałem nie obchodzimy się tak nieoszczędnie jak z czasem, toteż bardzo często badając przyczyny wysokich kosztów własnych (…) musimy stwierdzić, ze najgłówniejszą z tych przyczyn jest za duże zużycie czasu”.

Prawa Karola Adamieckiego Prawo optymalnej produkcji – dla każdego zakładu, maszyny robotnika istnieje ściśle określona granica wydajności, przy której koszt jednostkowy jest najmniejszy. Koszt straconego czasu – sytuacja niedociążenia/ przeciążenia pracą kiedy produkcja rzeczywista jest mniejsza/ większa od produkcji wzorcowej. Prawo harmonii działania – konieczne jest, aby „te organy działały w ścisłym ze sobą związku, tak, aby każda czynność odbyła się w swoim czasie (eliminacja „wąskich gardeł”). Prawo harmonii duchowej – konieczność istnienia więzi emocjonalnych łączących „jednostki ludzkie współpracujące w jednym zbiorowym organizmie, jakim jest każdy zakład wytwórczy” (Adamiecki, 1924, Kurnal, 1972).

Henry Ford (1863- 1947) 1900r. – zaprezentował pierwszy skonstruowany przez siebie automobil. 1903r. – zakłada Ford Motor Company. Cel: wielkie pieniądze to ekonomiczna produkcja wielkoseryjna, szybki obrót kapitału, tanie, standardowe części zamienne. 1909r. – Pierwszy egzemplarz forda „T” (Blaszanej Lizy) opuszcza linie montażową- cena 875 $ - sprzedaż 10 000 szt. Pierwszy wprowadza „montaż w ruchu” –> taśma produkcyjna. Czas montażu od 12,5 h --------93 min.!!! 1913r. – płynność załogi przekroczyła 380% ze względu na niekorzystne warunki pracy Rozwiązanie: 5$ dniówka i 8h dzień pracy 1919r. – cena 575$ - sprzedaż około 1mln szt.

Nurt administracyjny – Henri Fayol Henri Fayol – „Zarządzanie ogólne i przemysłowe” 1919 r. Odniósł sukces, jako dyrektor spółki węglowej: od granicy bankructwa do lidera rynku. Po odejściu z pracy założył ośrodek naukowy, aby opracować zebraną wcześniej wiedzę Sukces przedsiębiorstwa to konsekwentne i systematyczne stosowanie szeregu prostych i efektywnych zasad. „Nigdy prawie nie stosuje się dwa razy tej samej zasady w identycznych warunkach: należy brać pod uwagę zmienne okoliczności, ludzi również różnych i zmieniających się oraz wiele innych, coraz to nowych czynników. Liczba zasad administracji nie jest ograniczona”. (Fayol, 1947, Kurnal, 1972). ”

Zasady Fayola Funkcje administracyjne – „rozkładają się pomiędzy kierowników i pracowników wykonawczych” Główne 14 zasad: Podział pracy Autorytet Dyscyplina Jedność rozkazodawstwa Jednolitość kierownictwa – jeden kierownik w zespole i jeden plan dla wszystkich. Prymat interesu ogółu Wynagrodzenie – sprawiedliwe, motywujące, nie przesadnie wysokie. Centralizacja - „zmienna zależnie od potrzeb” Hierarchia Ład Ludzkie traktowanie pracowników Stabilizacja personelu Inicjatywa Harmonia personelu