Warsztaty: „Nowe regulacje unijne w zakresie pomocy publicznej i pomocy de minimis” Trudna sytuacja ekonomiczna. Warszawa,

I.Znaczenie dla udzielania pomocy II.Definicja, przesłanki III.Problemy Trudna sytuacja ekonomiczna

Znaczenie ? Sytuacja ekonomiczna przedsiębiorcy warunkuje dopuszczalność udzielenia mu pomocy: 1.trudna sytuacja musi wystąpić – pomoc na ratowanie i restrukturyzację Trudna sytuacja ekonomiczna

2.trudna sytuacja nie może wystąpić: -pomoc wyłączona blokowo (w ramach GBER) – ale wyjątek: programy pomocy na naprawienie szkód wywołanych przez klęski żywiołowe - może wystąpić -pomoc regionalna -pomoc ochronę środowiska i energetykę -pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną -pomoc na finansowanie ryzyka -pomoc na ważne przedsięwzięcia leżące we wspólnym europejskim interesie` -pomoc de minimis - ale ograniczone zastosowanie warunku: -tylko w przypadku pomocy w formie pożyczek lub gwarancji -tylko spełnienie przesłanki dotyczącej upadłości oraz w przypadku dużych przedsiębiorców rating gorszy niż B- Trudna sytuacja ekonomiczna

Różny sposób sformułowania warunku: rozporządzenie/komunikat się nie ma zastosowania (GBER, 1407, IPCEI) pomocy nie można udzielać (RAG, EEAG) pomoc jest wyłączona z zakresu wytycznych (RDI) środek nie będzie uznawany za zgodny z rynkiem wewnętrznym (RF) To samo znaczenie: takiej pomocy nie można udzielać przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej Trudna sytuacja ekonomiczna

Pojęcie: przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej Definicja: -wytyczne RR ( Wytyczne dotyczące pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz. Urz. UE z , C poz. 249, str. 1)) -GBER -wytyczne RF (Risk Finance Guidelines) ( de minimis ) 6 Trudna sytuacja ekonomiczna

Wytyczne RR Przedsiębiorca który:  bez interwencji państwa  prawie na pewno  będzie skazany na zniknięcie z rynku  w perspektywie krótko- lub średnioterminowej czyli jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności: 7 Trudna sytuacja ekonomiczna

a)spółka o ograniczonej odpowiedzialności wspólników  więcej niż połowę subskrybowanego kapitału podstawowego utracono wskutek poniesionych strat WYJAŚNIENIE KOMISJI: odliczenie poniesionych strat z kapitałów rezerwowych (i z wszystkich innych elementów ogólnie uznawanych za część funduszy własnych spółki) prowadzi do ujemnego wyniku przekraczającego połowę subskrybowanego kapitału podstawowego 8 Trudna sytuacja ekonomiczna

Do kogo stosować lit. a)? spółka o ograniczonej odpowiedzialności wspólników - zał. I do dyrektywy 2013/34: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka akcyjna spółka komandytowo-akcyjna (??? – raczej lit. b?) osoby fizyczne? - NIE spółdzielnie ??? 9 Trudna sytuacja ekonomiczna

Jak ustalić?  dokumenty finansowe (bilans, rachunek zysków i strat)  jeśli brak dokumentów finansowych - wiarygodne dane finansowe np. wyciąg z systemu księgowego (reliable financial data e.g. extract from accounting system)  moment – dokumenty finansowe za ostatni zamknięty okres księgowy (for the latest closed accounting period) a Komisja może, gdy to konieczne, oprzeć się także na ostatnich zatwierdzonych i zaudytowanych dokumentach finansowych 10 Trudna sytuacja ekonomiczna

subskrybowany kapitał podstawowy  kapitał zakładowy (zarejestrowany przez sąd)  nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej (share premium) - w Polsce ukryta w kapitale zapasowym, trudna do wyodrębnienia kapitały o charakterze rezerwowym  kapitał zapasowy  kapitał z aktualizacji wyceny  pozostałe kapitał rezerwowe poniesione straty  niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych plus wynik finansowy ostatniego roku 11 Trudna sytuacja ekonomiczna

KAPITAŁY WŁASNE 100 kapitał podstawowy (zakładowy) równowartość wkładów zadeklarowanych przez właścicieli (zarejestrowany przez sąd) minus 10 należne wpłaty na kapitał podstawowy część kapitału podstawowego która nie została opłacona - korygująca kapitał zadeklarowany minus 10 udziały (akcje) własne udziały (akcje) nabyte przez spółkę np. w celu umorzenia lub w drodze egzekucji od wspólnika 70 kapita ł zapasowy w tym: zyski zatrzymane nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej 10 kapitał z aktualizacji wyceny 20 pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe tworzone zgodnie ze statutem spółki na pokrycie jakichś wydatków nadzwyczajnych (300) niepodzielony wynik finansowy z lat ubiegłych – zysk(strata) zysk z lat ubiegłych, który nie został przeznaczony do podziału ani przeniesiony na kapitał zapasowy (niepokryte straty z lat ubiegłych) 100 wynik fiannsowy netto – zysk(strata)zysk (strata) z ostatniego roku obrotowego minus 10 odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego np. zaliczkowa wypłata dywidendy 12 Trudna sytuacja ekonomiczna

13 kapitał zapasowy + kapitał z aktualizacji wyceny + pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe + niepodzielony wynik finansowy lat ubiegłych + wynik finansowy netto < 0 ^ (koniunkcja) I kapitał zapasowy + kapitał z aktualizacji wyceny + pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe + niepodzielony wynik lat ubiegłych + wynik netto I > ½ kapitał podstawowy (zakładowy) Trudna sytuacja ekonomiczna

– = < 0 SPEŁNIONE ^ I I > ½ > 50 SPEŁNIONE 14 Trudna sytuacja ekonomiczna

b)spółka, w której przynajmniej niektórzy wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za długi spółki więcej niż połowę kapitału spółki według dokumentów księgowych utracono wskutek poniesionych strat 15 Trudna sytuacja ekonomiczna

Do kogo stosować lit. b)? spółka, w której przynajmniej niektórzy wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za długi spółki zał. II do dyrektywy 2013/34: spółka jawna spółka komandytowa osoby fizyczne? - NIE spółdzielnie ??? 16 Trudna sytuacja ekonomiczna

Czy przesłanki z lit. a) i lit. b) są metodologicznie tożsame??? a)połowa zakładowego i całe rezerwy b)połowa całego kapitału 17 Trudna sytuacja ekonomiczna

c)przedsiębiorca  jest przedmiotem zbiorowego postępowania upadłościowego (czyli ogłoszono upadłość)  spełnia kryteria objęcia zbiorowym postępowaniem upadłościowym na wniosek wierzycieli (zgodnie z prawem krajowym) 18 Trudna sytuacja ekonomiczna

Prawo upadłościowe Art. 10 Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Art Dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych 2. Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. 19

niewypłacalność nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązania przekroczą zobowiązań pieniężnych wartość jego majątku (art. 11 ust. 1) (art. 11 ust. 2)  dwie przesłanki alternatywne – wystarczy że wystąpi jedna z nich (dotyczy tylko niektórych podmiotów)  ważny moment wystąpienia wcześniejszej Prawo upadłościowe

nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 14 lutego 2013 r. (I ACa 24/13 ) Każdorazowo brak realizacji zobowiązania w wymaganym terminie będzie skutkował uznaniem, iż w przypadku dłużnika zachodzi stan jego niewypłacalności. Nie ma tutaj znaczenia, z jakiego powodu nie wypełnia on swoich wymagalnych zobowiązań, jaki jest okres tego opóźnienia, ani też, jaka jest wysokość długu w porównaniu do stanu jego aktywów. Nie ma również znaczenia, czy są to zobowiązania publicznoprawne, czy cywilnoprawne oraz to, czy są one stwierdzone tytułem egzekucyjnym, czy wykonawczym. 21 Prawo upadłościowe

 brak realizacji zobowiązania w terminie  nie ma znaczenia wysokość zobowiązania  nie ma znaczenia wysokość zobowiązań w porównaniu do stanu aktywów  nie ma znaczenia okres opóźnienia  nie ma znaczenia powód nie wypełniania zobowiązań  nie ma znaczenia, czy zobowiązania są stwierdzone tytułem egzekucyjnym, czy wykonawczym  nie ma znaczenia, czy publicznoprawne czy cywilnoprawne. Prawo upadłościowe

wyrok NSA W-wa (II FSK 1743/12)  NSA nie podziela poglądu że obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstaje już w momencie niezapłacenia jednego czy kliku długów.  Wprawdzie literalna wykładnia art. 11 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze może doprowadzić do wniosku, że niezapłacenie choćby jednego wymagalnego zobowiązania pieniężnego powoduje niewypłacalność dłużnika w rozumieniu tego przepisu, to jednak wykładnia celowościowa wskazuje na to, że niewykonywanie zobowiązań, prowadzące do uznania dłużnika za niewypłacalnego winno mieć charakter trwały i dotyczyć przeważającej części zobowiązań.  Świadczy o tym użycie przez ustawodawcę wyrażeń "niewykonywanie", a nie "niewykonanie" i użycie liczby mnogiej "zobowiązań", a nie pojedynczej "zobowiązania"  Nie wystarczające było bowiem wskazanie na istnienie niespłaconych długów, skoro nie wiadomo, czy ich niepłacenie miało w okresie, kiedy skarżąca pełniła funkcję członka zarządu charakter trwały i dotyczyło przeważającej części zobowiązań. Prawo upadłościowe

Art Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli. 24 Prawo upadłościowe

Art Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. 2.Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. 25 Prawo upadłościowe

art. 13 – przesłanki formalne  wyłączają ogłoszenie upadłości ale  nie wyłączają trudnej sytuacji 26 Prawo upadłościowe

od 1 stycznia 2016 r. – ZMIANY! art Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 1a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. 2. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. (…) 27 Prawo upadłościowe

od 1 stycznia 2016 r art Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. 6. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie. 7. Przepisy ust. 2–6 nie mają zastosowania do spółek osobowych określonych w ustawie z dnia 15 września 2000 r. − Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.2)), zwanej dalej „Kodeksem spółek handlowych”, w których co najmniej jednym wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem jest osoba fizyczna. 28 Prawo upadłościowe

od 1 stycznia 2016 r Art. 12a. Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości złożony przez wierzyciela, jeżeli dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny, a spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Art Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. 29 Prawo upadłościowe

d)w przypadku dużego przedsiębiorcy, jeśli w ciągu ostatnich dwóch lat: stosunek księgowej wartości kapitału obcego do księgowej wartości kapitału przedsiębiorstwa (ang.: debt to equity ratio) był większy niż 7,5 oraz (koniunkcja) wskaźnik pokrycia odsetek do EBITDA tego przedsiębiorstwa (ang.: EBITDA interest coverage ratio) wynosił poniżej 1,0 dokładniejsze tłumaczenie: wskaźnik pokrycia odsetek EBITDA lub stosunek EBITDA do wielkości odsetek 30 Trudna sytuacja ekonomiczna

debt / equity > 7,5 ^ (koniunkcja) EBITDA / odsetki < 1 31 Trudna sytuacja ekonomiczna

w ciągu ostatnich dwóch lat – ustala się na podstawie dokumentów finansowych za dwa ostatnie zamknięte lata finansowe (for the latest two closed financial years) a Komisja może, gdy to konieczne, oprzeć się także na ostatnich zatwierdzonych i zaudytowanych dokumentach finansowych debt – dług oprocentowany: pożyczki bankowe, leasing finansowy, wyemitowane papiery dłużne (pozycje z zobowiązań długo i krótko terminowych wobec pozostałych jednostek, bez dostaw i usług) equity – kapitał własny EBITDA – zysk (strata) z działalności operacyjnej + amortyzacja odsetki – koszt odsetkowy w rachunku zysków i strat 32 Trudna sytuacja ekonomiczna

Definicja GBER: lit. a), b), c), e) tak samo jak w RRG plus dodatkowo lit. d) – w sytuacji gdy przedsiębiorca otrzymał pomoc na ratowanie i nie spłacił do tej pory pożyczki ani nie zakończył umowy gwarancji lub otrzymał pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu (realizuje plan) 33 Trudna sytuacja ekonomiczna

Nie uznaje się za przedsiębiorcę znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej: -MŚP które istnieje krócej niż 3 lata – chyba że spełnia przesłankę upadłościową - GBER -w zakresie pomocy na finansowanie ryzyka - MŚP w okresie 7 lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej która kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedur due diligence przez wybranego pośrednika finansowego - chyba że spełnia przesłankę upadłościową – GBER i RFG 34 Trudna sytuacja ekonomiczna

„Definicja” 1407 Rozporządzenie stosuje się do pomocy „przejrzystej” Przejrzysta: w przypadku pomocy w formie pożyczek i gwarancji: pomoc udzielana przedsiębiorcy który nie jest przedmiotem zbiorowego postępowania upadłościowego lub nie spełnia określonych właściwym prawem krajowym kryteriów objęcia zbiorowym postępowaniem upadłościowym na wniosek wierzycieli pomoc udzielana dużemu przedsiębiorcy w sytuacji porównywalnej do ratingu co najmniej B- 35 Trudna sytuacja ekonomiczna

Stosowanie przesłanek : w stosunku do beneficjenta oraz w stosunku do wszystkich przedsiębiorców z nim powiązanych 36 Trudna sytuacja ekonomiczna

Dziękuję za uwagę Sylwia Ojdym Zastępca Dyrektora Departamentu Monitorowania Pomocy Publicznej