Polityka organizacji międzynarodowych w odniesieniu do ruchu osobowego

Liberalizacja formalności granicznych w Unii Europejskiej

Umowa z Saarbrucken 13 lipca Umowa międzyrządowa o stopniowym zniesieniu kontroli na granicach Francji i Republiki Federalnej Niemiec

Etap pierwszy Istotą było zniesienie kontroli granicznej w ruchu osobowym nie tylko dla obywateli obu podpisujących umowę państw, ale również stosowanie jej wobec obywateli pozostałych państw członkowskich EWG. Umowa nie znosiła obowiązku dokonywania przez służby graniczne kontroli, ponieważ zalecała przeprowadzanie zwykłej kontroli wzrokowej pojazdów przekraczających granice ze zmniejszoną prędkością, bez zatrzymywania. W celu ułatwienia tej kontroli na przedniej szybie pojazdu jego właściciel powinien przymocować zielony krążek o średnicy 8 cm, tzw. „europlakietka”. Nie zniesiono jednak obowiązku systematycznej kontroli granicznej, zalecono przeprowadzanie kontroli wybranych pojazdów poza pasem ruchu. Innym ważnym postanowieniem związanym z przedsięwzięciami natychmiastowego zastosowania było ustanowienie wspólnych placówek kontroli granicznej.

Etap drugi Zakładał przesunięcie kontroli z granicy francusko-niemieckiej na zewnętrzne granice obu państw, przygotowanie podstaw prawno- organizacyjnych wspólnej polityki wizowej i wzmocnienie współpracy między policjami i administracjami celnymi obu państw. Etap trzeci Etap ten dotyczył stworzenia odpowiednich przesłanek do zniesienia wszelkich kontroli w ruchu osobowym. Do przesłanek tych zaliczono harmonizację odpowiednich przepisów prawnych i aktów administracyjnych związanych z kontrolą graniczną, do najważniejszych zaliczono regulacje w prawie o cudzoziemcach.

Pierwszy Układ z Schengen W dniu 14 czerwca 1985 roku przedstawiciele rządów Francji, RFN, Belgii, Holandii i Luksemburga podpisali w Schengen układ dotyczący stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach. Druga część poświęcona była realizacji programu wspólnych długoterminowych przedsięwzięć związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa wewnętrznego, które uznano za niezbędne przed wprowadzeniem pełnego zniesienia kontroli na granicach zewnętrznych. Konkretnych przedsięwzięć jednak nie uzgodniono, a jedynie przewidziano późniejsze ich uchwalenie.

Umowa Schengen II W dniu 19 czerwca 1990 r. podpisano „Porozumienie wykonawcze o realizacji Układu z dnia 14 czerwca 1985 r. zawartego w Schengen pomiędzy rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Niemiecką Republiką Federalną i Republiką Francji dotyczący stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach oraz deklarację na temat pościgu na podstawie art, 41 ust. 9 Porozumienia”. Z punktu widzenia europejskiego ruchu osobowego istotne znaczenie mają postanowienia Tytułu II „Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych oraz przepływ osób” zawarte w rozdziale I i II „Porozumienia wykonawczego...”.

Rozdział I Rozdział I dotyczy przekraczania granic wewnętrznych. Granice te mogą być przekraczane w jakimkolwiek miejscu bez przeprowadzania kontroli osób przekraczających granicę, z zastrzeżeniem, że w wypadku gdy porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwa tego wymaga, państwa podpisujące porozumienie, mogą przez określony okres czasu przeprowadzać kontrole graniczne dostosowane do zaistniałej sytuacji.

W ustępie 3 art, 2 zastrzeżono między innymi, że zniesienie kontroli osób na granicach nie ogranicza zakresu kompetencji policji w stosunku do właściwych władz zgodnie z przepisami prawa wewnętrznego obowiązującymi na terytorium każdego państwa podpisującego porozumienie, ani też obowiązku otrzymania, posiadania i okazywania dokumentów i uprawnień przewidzianych przez te przepisy.

Rozdział II W rozdziale II „Przekraczanie granic zewnętrznych” zostały określone warunki pobytu nie przekraczającego okresu trzech miesięcy dla obywateli państw nie będących członkami Unii Europejskiej. Na podstawie art. 5, zgoda na wjazd na terytorium państw, które są sygnatariuszami porozumienia, może zostać udzielona cudzoziemcowi, który: - posiada ważny dokument lub kilka ważnych dokumentów uprawniających do przekraczania granicy określonych przez Komitet Wykonawczy - posiada ważną wizę, jeżeli jest ona wymagana

- w razie konieczności powinien okazać dokumenty uzasadniające cel i warunki zamierzonego pobytu, posiadać wystarczające środki utrzymania zarówno na czas zamierzonego pobytu, jak i na powrót do swojego kraju lub na tranzyt do państwa trzeciego, do którego osoba ta ma zagwarantowany wjazd, albo być w stanie legalnie zdobyć wyżej wymienione środki - nie znajdować się na liście osób, którym odmówiono zgody na wjazd - nie być uznawanym za osobę, która może naruszyć porządek publiczny, bezpieczeństwo państwa lub stosunki międzynarodowe jednego z państw będących sygnatariuszami

Jednolite zasady kontroli ruchu granicznego na granicach zewnętrznych zostały określone następująco: - kontrola osób obejmuje nie tylko sprawdzanie dokumentów podróży uprawniających do przekroczenia granicy i innych warunków wjazdu, pobytu, podejmowania pracy i wyjazdu oraz poszukiwanie i zapobieganie zagrożeniu dla bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego. Kontrola dotyczy również pojazdów oraz przedmiotów będących w posiadaniu osób przekraczających granice i jest przeprowadzana zgodnie z ustawodawstwem wewnętrznym danego państwa, którego granicę przekracza cudzoziemiec

- wszystkie osoby muszą być poddane przynajmniej jednej kontroli pozwalającej na ustalenie ich tożsamości w oparciu o posiadane lub okazane dokumenty podróży - przy wjeździe cudzoziemcy muszą być poddani szczegółowej kontroli - przy wyjeździe kontrolę przeprowadza się w stosunku do wszystkich obywateli państw trzecich, zgodnie z prawem o cudzoziemcach, a także dla potrzeb poszukiwania i zapobiegania zagrożeniu dla bezpieczeństwa państwa i dla porządku publicznego

Umowa Schengen II Państwa strony porozumienia wykonawczego postanowiły również ujednolicić przepisy związane z polityką wizową w odniesieniu do państw trzecich. Postanowiono wprowadzić jednolitą wizę obowiązującą na ich terytorium. Ważność wizy krótkoterminowej została określona na czas nie przekraczający trzech miesięcy. Od 26 marca 1995 roku układ Schengen I wraz z porozumieniami wykonawczymi wszedł w życie na terytorium siedmiu państw. Do pięciu państw, które 14 czerwca 1985 roku podpisały układ, dołączyły Hiszpania i Portugalia.

Włochy, Grecja, Austria oraz pięć krajów nordyckich (Dania, Finlandia, Szwecja, Norwegia, Islandia) uzyskały wówczas status obserwatorów. Pełnomocnik Rządu do Spraw Przygotowania Organów Administracji Państwowej do Współpracy z Systemem Informacyjnym Schengen i Systemem Informacji Wizowej został ustanowiony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2004 (Dz. U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2788). Rządowy projekt ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej wpłynął do Sejmu 5 lipca 2007

Projekt dotyczył uporządkowania i uzupełnienia w niezbędnym zakresie podstaw prawnych dotyczących uczestnictwa Polski w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS) i Systemie Informacji Wizowej (VIS), ustalenia w odpowiedni sposób kompetencji poszczególnych organów w zakresie wprowadzania i udostępniania danych SIS i VIS. Nad projektem pracowała Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych.

24 sierpnia 2007 roku Sejm uchwalił ustawę o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 165, poz. 1170). Senat nie wniósł poprawek. 7 września 2007 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę. Ustawa realizuje decyzję Rady 2004/512/WE z dnia 8 czerwca 2004 r. w sprawie ustanowienia Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) (Dz. Urz. UE L 213 z , str. 5-7 (CELEX: 32004D0512)) i inne. Zgodnie z art. 46 ustawy i decyzją Rady Rzeczpospolita Polska weszła do Układu z Schengen 21 grudnia 2007.

Charakterystyka Układu z Schengen

Układ jest otwarty dla wszystkich członków Unii Europejskiej. Wynikająca z niego swoboda przepływu osób wewnątrz tzw. strefy Schengen dotyczy nie tylko obywateli państw - sygnatariuszy, ale wszystkich osób wszelkiej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice wewnętrzne na terenie objętym porozumieniem. Do układu z Schengen należą obecnie 23 państwa Unii Europejskiej oraz Islandia i Norwegia, wchodzące w skład Związku Paszportowego Krajów Nordyckich oraz Szwajcaria, która jest z grupą z Schengen stowarzyszona.

Państwa, które chcą przystąpić do strefy Schengen Cypr (dopiero dwa z pięciu punktów zostały zamknięte na drodze do pełnego członkostwa w Strefie - stan na ) Państwa, które muszą najpierw usunąć niedostatki osłabiające skuteczność ich walki z korupcją i zorganizowaną przestępczością (z datami przewidywanego przystąpienia do strefy Schengen): Bułgaria (najwcześniej marzec 2012) Rumunia (najwcześniej marzec 2012)

Tymczasowe przywrócenia kontroli

System Informacyjny Schengen

System Informacyjny Schengen (SIS, ang. Schengen Information System) – komputerowa baza danych, która pozwala na sprawdzenie, czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę Strefy Schengen, bądź już znajdujące się na jej terenie, nie są poszukiwane, niejawnie nadzorowane lub czy nie dotyczy ich zakaz wstępu.ang. Dostęp do niej mają policja i urzędy konsularne oraz straż graniczna i służba celna z państw członkowskich układu z Schengen. W Polsce listę instytucji uprawnionych do dostępu do SIS definiuje Ustawa o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym.

SIS składa się z narodowych sekcji w każdym z krajów członkowskich oraz z układu centralnego. Centralny serwer SIS znajduje się w Strasburgu. Narodowe bazy danych (N-SIS) są jednakowe w każdym kraju, dzięki stałej aktualizacji informacji za pośrednictwem jednostki koordynującej, tj. Centralnego Rejestru (C-SIS).

Wizowy System Informacyjny

System wymiany informacji wizowej pomiędzy Państwami Członkowskimi budowany jest na podstawie Decyzji Rady z 8 czerwca 2004 r. Kwestie związane z funkcjonowaniem tego systemu regulowane są przez następujące akty prawne – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 767/2008 z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) oraz wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi na temat wiz krótkoterminowych oraz Decyzję Rady (WE) nr 2008/633/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie dostępu wyznaczonych organów państw członkowskich i Europolu do Wizowego Systemu Informacyjnego (VIS) do celów jego przeglądania, w celu zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i innym poważnym przestępstwom, ich wykrywania i ścigania.

Celem utworzenia VIS jest wymiana danych o wizach między Państwami Członkowskimi, które zniosły kontrole na swoich granicach wewnętrznych i zapewniają swobodę przepływu osób bez kontroli na granicach wewnętrznych. Wizowy System Informacyjny ma umożliwić m.in.: lepszą realizację wspólnej polityki wizowej; poprawę współpracy konsularnej i procesu konsultacji pomiędzy centralnymi organami konsularnymi poprzez ułatwienie wymiany informacji pomiędzy Państwami Członkowskimi o wnioskach wizowych i podjętych w ich przedmiocie decyzjach;

zapobieżenie handlowi wizami; uproszczenie procedur składania wniosków wizowych i ułatwienie rozpatrywania wniosków wizowych; ułatwienie odprawy na przejściach przez granice zewnętrzne i na terytorium Państw Członkowskich; ułatwienie identyfikacji osób, które nie spełniają warunków wjazdu, pobytu lub zamieszkania na terytorium Państw Członkowskich lub też przestały spełniać te warunki; zapobieganie zagrożeniom bezpieczeństwa wewnętrznego Państw Członkowskich

Problematyka rozwoju międzynarodowego ruchu turystycznego w działalności organizacji międzynarodowych

Organizacja Narodów Zjednoczonych

Jednym z podstawowych celów działalności ONZ jest popieranie rozwoju współpracy międzynarodowej w dziedzinie politycznej, społecznej, gospodarczej, kulturalnej i humanitarnej. Sprawami turystyki w ramach ONZ zajmuje się Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych oraz Rada Gospodarcza i Społeczna.

Z inicjatywy ONZ odbyły się dwie ważne dla rozwoju międzynarodowego ruchu osobowego konferencje państw członkowskich: w 1954 r. w Nowym Jorku, uchwalono turystyczne konwencje celne; w 1963 roku w Rzymie, przyjęto obowiązujące nadal dokumenty w sprawie turystyki i podróży międzynarodowych, tzw. „Rzymską Kartę Turystyki”

Program rozwoju ONZ W jego ramach udzielana jest pomoc na: - rozwój wielu rodzajów turystyki, - budowę międzynarodowych tras turystycznych, - ochronę i odnawianie zabytków historycznych, - ochronę środowiska naturalnego w tym wybrzeży morskich, - doskonalenie zawodowe pracowników zatrudnionych w turystyce, - rozwój parków narodowych i rezerwatów.

Światowa Organizacja Turystyki

Światowa Organizacja Turystyki (World Travel Organization - WTO). Powstała w 1975 r. w miejsce działającego od 1947 r. Międzynarodowego Związku Oficjalnych Organizacji Turystycznych. Obecnie do WTO należy 140 państw, reprezentowanych przez rządowe organy do spraw turystyki i ponad 350 członków afiliowanych. WTO jest jedną z nielicznych instytucji międzynarodowych o statusie organizacji międzyrządowej dopuszczającej udział w jej pracach przedstawicieli sektora prywatnego. Organizacje pozarządowe oraz przedstawiciele sektora prywatnego, jako członkowie afiliowani WTO, są skupieni w Radzie Biznesu. Głównym zadaniem Rady Biznesu jest pogłębianie współpracy pomiędzy sektorami prywatnym i publicznym w ramach prowadzonej przez WTO polityki nakierowanej na kreowanie pozytywnego wizerunku turystyki i tworzenia jak najlepszych warunków dla jej rozwoju.

Głównym celem działalności Światowej Organizacji Turystyki jest: - promocja i rozwój turystyki jako dziedziny stymulującej przedsiębiorczość, rozwój gospodarczy i społeczny; - inicjowanie działań w zakresie ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego; - służenie radą i pomocą rządom państw członkowskich w zakresie rozwoju turystyki.

Program działania WTO obejmuje następujące zadania: - prowadzenie badań w zakresie statystyki turystyki międzynarodowej; - dokonywanie analiz ekonomicznych wpływu turystyki na rozwój różnych sektorów gospodarek narodowych; - działalność na rzecz wprowadzania ułatwień granicznych dla międzynarodowego ruchu turystycznego; - działalność informacyjno-publicystyczna i organizacyjna związana z organizowaniem międzynarodowych konferencji, szkoleniem kadr dla potrzeb turystyki; - koordynacja działalności organizacji regionalnych; - działalność na rzecz rozwoju turystyki w krajach rozwijających.

Powyższe zadania WTO realizuje w ścisłej współpracy z ONZ i jej wyspecjalizowanymi instytucjami. Na pierwszy plan wysunięta jest pomoc organizacyjno-techniczna, a dopiero na drugim miejscu udzielanie pomocy finansowej ze środków przyznawanych przez ONZ.

Najwyższą władzą WTO jest Zgromadzenie Ogólne (Zgromadzenie Generalne). Posiedzenia Zgromadzenia organizowane są co dwa lata. Kolejnymi organami są Komitet Wykonawczy i Sekretariat. Instytucjami pomocniczymi Zgromadzenia Ogólnego są Komisje Regionalne WTO, a Komitetu Wykonawczego: - Komitet Programowania i Koordynacji, - Komitet Budżetu i Finansów, - Komitet Ochrony Środowiska, - Komitet Ułatwień.

Globalny Kodeks Etyki w Turystyce Został przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne WTO w Santiago Chile 1 października 1999 roku. Kodeks jest podsumowaniem dotychczasowej działalności ONZ i WTO dotyczącej całokształtu problematyki związanej z turystyką międzynarodową. Kodeks jest zestawem zasad, wzajemnie ze sobą powiązanych w ich interpretacji i stosowaniu, którymi powinny kierować się państwa, organizacje międzynarodowe, przemysł turystyczny, bezpośredni organizatorzy turystyki międzynarodowej oraz sami turyści.

Art. 2 Kodeksu Za konieczne uznano: - prowadzenie i uczestniczenie w działalności turystycznej w harmonii ze specyfiką i tradycjami regionów i krajów przyjmujących, - odnoszenie się przez miejscowych organizatorów i społeczeństwa z szacunkiem do odwiedzających ich turystów zagranicznych, - zapewnienie bezpieczeństwa turystom przez władze państwowe, - przestrzeganie przez turystów praw i przepisów odwiedzanego kraju. Wyrażono poparcie dla rozwoju turystyki utożsamianej z wypoczynkiem, sportem, obcowaniem z kulturą i przyrodą, edukacją, przeżyciami religijnymi jako środka indywidualnej i zbiorowej samorealizacji, służącego samokształceniu i budowaniu wzajemnej tolerancji i poznawania różnic pomiędzy narodami i kulturami.

Art. 3 Kodeksu Doceniając ważne znaczenie środowiska naturalnego dla turystyki wezwano wszystkich uczestników rozwoju turystyki do jego ochrony w ramach trwałego i zrównoważonego rozwoju gospodarki turystycznej. Ma się to osiągnąć przez: - odpowiednią politykę turystyczną władz wszystkich szczebli, - regulowania ruchu turystycznego w czasie i w przestrzeni, - tworzenie bazy turystycznej, - programowanie działalności turystycznej, która uwzględnia ochronę dziedzictwa naturalnego poprzez rozwój turystyki przyrodniczej i ekoturystyki

Art. 4 Kodeksu W odniesieniu do wykorzystywania przez turystykę dziedzictwa kulturowego ludzkości zwrócono uwagę na konieczność jego ochrony zarówno przez społeczności zamieszkujące dane tereny, jak i przez odpowiednie prowadzenie polityki i działalności turystycznej mającej na uwadze zachowanie dziedzictwa artystycznego, archeologicznego i kulturowego w taki sposób, by mogło być przekazane przyszłym pokoleniom

Art.8 Kodeksu Swoboda ruchu turystycznego 1.Przy poszanowaniu prawa międzynarodowego i krajowego ustawodawstwa, turyści i inne osoby odwiedzające powinny dysponować swobodą poruszania się w obrębie danego kraju oraz podróżowania z jednego państwa do drugiego. Zgodnie z artykułem 13 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka stwierdzono, że turyści: powinni mieć dostęp do obszarów tranzytu i pobytu oraz do miejscowości i obiektów kulturalnych bez zbędnych formalności i bez dyskryminacji. 2.Turyści i inne osoby odwiedzające powinny mieć możliwość korzystania ze wszystkich dostępnych środków komunikacji, zarówno wewnętrznej, jak i międzynarodowej. Powinni mieć zapewniony szybki i łatwy dostęp do miejscowych władz administracyjnych, sądowych i służby zdrowia, jak również możliwość swobodnego kontaktowania się ze służbą konsularną swojego kraju zgodnie z obowiązującymi konwencjami dyplomatycznymi

c. d. Art. 8 Kodeksu 3.Turyści i inne osoby odwiedzające powinny korzystać z tych samych praw co miejscowi obywatele w zakresie ochrony danych osobowych i innych informacji ich dotyczących, zwłaszcza w sytuacji, gdy są one przechowywane w formie elektronicznej. 4.Procedury administracyjne związane z przekraczaniem granicy należące do kompetencji Państw lub też wynikające z umów międzynarodowych, takie jak formalności wizowe, celne lub zdrowotne, powinny być dostosowane do możliwie najłatwiejszych form zapewniających maksymalną swobodę podróżowania i dostęp jak największej liczby osób do turystyki międzynarodowej. Na poparcie zasługują porozumienia zawierane przez grupy państw w celu zharmonizowania i ułatwienia tych procedur. Stopniowo usuwane lub modyfikowane powinny być specjalne podatki i obciążenia nakładano na przemysł turystyczny, które mają wpływ na jego konkurencyjność.

Art. 10 Kodeksu Zalecono wszystkim uczestnikom rozwoju turystyki ścisłe współdziałanie i uznanie wiodącej roli instytucji międzynarodowych, zwłaszcza Światowej Organizacji Turystyki oraz kompetentnych organizacji pozarządowych, zajmujących się rozwojem i promocją turystyki, ochroną praw człowieka, środowiska naturalnego i zdrowia, przy poszanowaniu ogólnych zasad prawa międzynarodowego. Wszelkie spory dotyczące stosowania i interpretacji Globalnego Kodeksu Etyki w Turystyce powinny być rozpatrywane przez Światowy Komitet ds. Etyki w Turystyce.

Polityka OECD na rzecz integracji turystycznej państw członkowskich

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. OECU - Organization For Economic Cooperation and Development; franc. OCDE - Organisation de Cooperation et Development Economiąues) powstała na podstawie Konwencji Paryskiej, 14 grudnia 1960 roku, ale działalność rozpoczęła po wejściu tego dokumentu założycielskiego w życie, 30 września 1961 roku. Członkami-założycielami OECD było 20 najbardziej rozwiniętych krajów świata: Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, RFN, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, USA, Wielka Brytania i Włochy. Następnie kolejno do OECD były przyjmowane: Japonia (1964 r.), Finlandia (1969 r.), Australia (1971 r.), Nowa Zelandia (1973 r.), Meksyk (1994 r.), Czechy (1995 r.), Polska i Węgry (1996 r.), Korea Południowa (1997 r.) oraz Słowacja w roku 2000.

Celem powstania OECD było promowanie rozwoju handlu światowego opartego na wielostronnej niedyskryminacyjnej podstawie, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami i podejmowanie wysiłków na rzecz zmniejszenia lub likwidacji barier w wymianie towarów, usług i liberalizacji przepisów związanych z przepływem kapitałów. Metodą działania OECD jest zasada „nacisku równych sobie”, która polega na tym, że każdy kraj niezależnie od potencjału ekonomicznego i wkładu do budżetu organizacji, jest traktowany równoprawnie.

Członkami OECD są prawie wszystkie kraje Unii Europejskiej. W pracach tej światowej organizacji bierze aktywny udział Komisja Wspólnot Europejskich. Decyzje Rady OECD, najwyższego organu organizacji, są prawnie wiążące i obowiązują wszystkich członków. W działalności merytorycznej OECD bardzo ważną rolę odgrywają specjalistyczne komitety sektorowe. Jednym z komitetów jest Komitet Turystyki OECD, w którego skład wchodzą wysocy urzędnicy (wiceministrowie, dyrektorzy departamentów), odpowiedzialni za politykę turystyczną w swoich państwach.

Działalność Komitetu Turystyki jest skoncentrowana na trzech dziedzinach: - na kontroli polityki i kontroli zmian strukturalnych, które wywierają wpływ na turystykę międzynarodową, zarówno w krajach należących do OECD, jak i nie będących jej członkami; - na liberalizacji przepisów i wprowadzaniu ułatwień w turystyce i w gospodarce turystycznej oraz innych sektorów gospodarek narodowych związanych z działalnością turystyczną; - na prowadzeniu rozmaitych badań związanych z rozwojem turystyki i publikowaniu wyników tych badań.

Zalecenia Rady dotyczące Rządowych Działań dla Wspierania Turystyki Z inicjatywy Komitetu Turystyki, 20 lipca 1965 r. Rada OECD, przyjęła ten dokument. Zalecono rządom państw członkowskim OECD, by w ramach polityki ekonomicznej i programów: - stymulowały i koordynowały działalność turystyczną w kraju poprzez krajową organizację turystyczną mającą uprawnienia i środki niezbędne do prowadzenia skutecznych działań; - podejmowały odpowiednie działania dla zapewnienia, zachowania i ochrony turystycznych walorów przyrodniczych, historycznych i kulturalnych; - zachęcały do podróżowania w celach edukacyjnych, naukowych, kulturalnych lub sportowych;

Zalecenia Rady dotyczące Rządowych Działań dla Wspierania Turystyki (c.d.) - zapobiegały, by w sferze turystyki nie dochodziło do jakichkolwiek działań dyskryminacyjnych opartych na podstawach ekonomicznych, politycznych, religijnych lub rasowych; - tworzyły ułatwienia i bodźce dla przedsięwzięć związanych z budową, powiększeniem i modernizacją bazy hotelowej; - zachęcały do wprowadzania niższych opłat za przejazdy dla turystów; - kontrolowały zakładanie i działalność biur podróży; - badały rozkład urlopów i wakacji w ścisłej współpracy z władzami oświatowymi, organizacjami pracodawców i pracobiorców oraz z różnymi gałęziami przemysłu turystycznego, a także w miarę możliwości koordynowały ich działania z działaniami podejmowanymi w sąsiednich krajach członkowskich.

Kolejnymi dokumentami dotyczącymi polityki państw członkowskich OECD wobec turystyki międzynarodowej były: Decyzja Rady z 20 lutego 1968 r. w sprawie Ułatwień Administracyjnych dotyczących Turystyki Międzynarodowej, Zalecenia Rady z 20 lutego 1968 r. w sprawie Formalności Administracyjnych związanych z Turystyką Międzynarodową.

Obydwa dokumenty, po uzupełnieniu i aktualizacji, zostały 27 listopada 1985 r. opublikowane w jednym „Decyzja - Zalecenie Rady OECD w zakresie Międzynarodowej Polityki Turystycznej”. W pracach nad powstaniem dokumentu brała aktywny udział Komisja Wspólnot Europejskich, która zobowiązała się, że jego postanowienia będą przedmiotem działań związanych z ich wprowadzeniem do dokumentów wewnętrznych EWG. W dokumencie, na wniosek Komitetu ds. Turystyki, określono m.in. warunki podróżowania w ramach międzynarodowego ruchu turystycznego na obszarze państw członkowskich OECD, w szczególności w odniesieniu do formalności granicznych i pobytu. W „Załączniku II. Wytyczne dotyczące niektórych aspektów ułatwień”, stanowiącym integralną część zaktualizowanej ponownie 16 stycznia 1987 r. „Decyzji - Zaleceń Rady OECD…”, precyzyjnie określono wymogi dotyczące dokumentów podróży, spraw wizowych, ułatwień celnych i sposobów traktowania podróżnych przekraczających granice państw w celach turystycznych.

Wymogi paszportowe W odniesieniu do podstawowych dokumentów podróży wskazano, że kraje członkowskie OECD nie będą wymagały od turystów przebywających na ich terytorium krócej niż trzy miesiące, żadnego innego dokumentu tożsamości oprócz ważnego paszportu i będą dążyć poprzez zawieranie dwustronnych i wielostronnych porozumień, do przyjmowania turystów na podstawie jedynie oficjalnego dokumentu tożsamości zamiast ważnego paszportu. Zalecono by państwa należące do OECD tworzyły odpowiednie warunki uzyskania paszportu przez swoich obywateli. Powinny one być łatwe i możliwie najtańsze, a okres ważności paszportu należy ustalić na minimum 5 lat.

Wymagania wizowe - wiza powinna być dostępna nieodpłatnie i bez szczególnych utrudnień administracyjnych; - posiadać ważność minimum trzech miesięcy od daty pierwszego wjazdu i pozwalać na wielokrotne przekraczania granicy; - zawierać wszelkie istotne informacje w języku francuskim, angielskim lub niemieckim oraz w oficjalnym języku (językach) państwa wydającego wizę; - jeśli uznano, że opłaty za wizę są konieczne, opłata taka nie powinna w żadnym wypadku przekraczać kosztów administracyjnych związanych z jej wydaniem.

Zalecenia dodatkowe W odniesieniu do dokumentacji dodatkowej związanej z podróżą krótszą niż trzy miesiące postanowiono, że państwo goszczące turystę, poza ważnym paszportem lub innym uznanym dokumentem tożsamości oraz wizy, może domagać się od niego tylko ważnego biletu powrotnego oraz udzielenia bardzo ograniczonych informacji dla celów statystycznych. Zalecono by państwa członkowskie zapewniły, aby nie były nakładane na przyjeżdżających i wyjeżdżających turystów podatki, opłaty i należności inne niż należności bezpośrednio związane z korzystaniem za świadczone usługi turystyczne. Ponadto państwa nie będą wymagać składania żadnych zabezpieczeń lub kaucji gotówkowych przed wyjazdem. W przypadku jeśli podatki, opłaty i należność uznane zostaną za konieczne, zapłata nie powinna być wymagana w walucie miejscowej przy wjeździe lub wyjeździe, a włączona w cenę usługi turystycznej płatnej przed wyjazdem z kraju macierzystego. Zalecono również, by turyści, nie opuszczający środka transportu w czasie przejazdu granicy lub przy przekraczaniu obszaru tranzytowego mogli kontynuować podróż bez formalności celnych związanych z odprawą ich osobistego bagażu.

Załącznik I do „Decyzji…” Określono tutaj zobowiązania państw członkowskich odnoszące się do: ułatwień celnych dla podróżnych i międzynarodowego ruchu prywatnych pojazdów mechanicznych, samochodów kempingowych, przyczep kempingowych i bagażowych oraz czasowego przywozu przedmiotów związanych z dziedzinami pokrewnymi do turystyki. Państwa członkowskie winny zezwalać w ramach procedur granicznych przywozu czasowego, na wolny od wszelkich ceł importowych i podatków wwóz przedmiotów osobistego użytku posiadanych przy sobie lub w bagażu włączając w to ubrania, przybory toaletowe na czas trwania pobytu w zakresie, który może być rozsądnie uznany za niezbędny.

Załącznik I (c.d.) Zalecono również, by obok rzeczy osobistych, państwa członkowskie OECD zezwoliły podróżnym na przywóz przez osoby zagraniczne i wywóz przez osoby powracające do własnych krajów wolny od ceł i podatków dodatkowo: g tytoniu lub wyrobów tytoniowych lub 200 sztuk papierosów lub 50 cygar, lub jakichkolwiek ich kombinacji nie przekraczających 250 g, 1 litra wyrobów spirytusowych, 2 litrów wina, l litra wody toaletowej, 50 g perfum, 500 g kawy i 100 g herbaty; - leków na potrzeby osobiste; - innych towarów do wysokości 150 jednostek rozliczeniowych. Jednostka rozliczeniowa oznacza kwotę w walucie krajowej równą jednostce wartości specjalnych ciągnięcia (SDR) według kursu ustalonego przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Niezmiernie ważne dla rozwoju prywatnego międzynarodowego ruchu turystycznego była decyzja dotycząca uznawania przez państwa członkowskie za ważnych; międzynarodowych i krajowych praw jazdy; krajowych lub państwowych dowodów rejestracyjnych; międzynarodowych polis ubezpieczeniowych od odpowiedzialności cywilnej (zielone karty) wydawanych przez odpowiednie upoważnione towarzystwa ubezpieczeniowe poszczególnych krajów członkowskich. Postanowiono dopuszczać w ramach procedury przywozu czasowego, wjazd własnych i wynajętych przez turystów pojazdów mechanicznych, samochodów kempingowych, przyczep kempingowych i bagażowych. Zalecono państwom członkowskim dopuszczanie w ramach procedury przywozu czasowego, wwozu bez pobierania ceł importowych i podatków części zamiennych, akcesoriów i wyposażenia przez założone za granicą przedsiębiorstwa transportu pasażerskiego obsługujące międzynarodowy ruch turystyczny i zajmujących się promocją turystyki własnego kraju w danym państwie członkowskim.

Kodeks Liberalizacji Bieżących Operacji Niewidzialnych, Część bezpośrednio związana z turystyką Podróżny wjeżdżając do państwa członkowskiego ma prawo automatycznie przywieźć 1250 jednostek rozliczeniowych w banknotach krajowych tego państwa. Natomiast powracając ma prawo przywieźć do swego macierzystego kraju tyle banknotów tego państwa w wysokości całkowitej kwoty ile miał przy wjeździe, lub ile zarobił zgodnie z prawem w czasie pobytu za granicą. Podróżny zagraniczny opuszczając państwo członkowskie może bez zezwolenia wywieźć w banknotach tego państwa co najmniej 150 jednostek rozliczeniowych na osobę na podróż, bez udokumentowania ich pochodzenie. W podobny sposób uregulowano przywóz i wywóz czeków podróżniczych.

Lista środków postrzeganych jako przeszkody w rozwoju turystyki międzynarodowej „Lista środków...” oparta jest na dwóch zasadach, którymi powinny kierować się państwa świadczące usługi turystyczne i zainteresowane rozwojem międzynarodowej turystyki: - możliwość uczestnictwa w podróżach międzynarodowych jest podstawowym prawem, a nie przywilejem człowieka; - podstawowym wymogiem w świadczeniu usług turystycznych jest stosowanie takich samych reguł postępowania, jak w przypadku innych dziedzin gospodarki.

Do najistotniejszych przeszkód w rozwoju międzynarodowego ruchu turystycznego zaliczono: - restrykcje odnoszące się do indywidualnego podróżnego przekraczającego granicę państwa i korzystającego z jego usług turystycznych; - różnego rodzaju specyficzne działania mające na celu zachęcenie mieszkańców danego kraju do podróżowania w jego obrębie lub wyboru konkretnego kraju jako miejsca docelowego; - stosowanie większych wymogów prawno- administracyjnych w odniesieniu do turystycznych przedsiębiorstw zagranicznych niż w stosunku do przedsiębiorstw krajowych.

Kodeksy liberalizacyjne OECD Kodeks Liberalizacji Bieżących Transakcji Niewidzialnych Kodeks Liberalizacji Przepływów Kapitałów

Kodeksy są ciągle uzupełniane i aktualizowane przez Komitet Przepływów Kapitałowych i Transakcji Niewidzialnych. Dla rozwoju turystyki międzynarodowej szczególnie ważne są postanowienia zawarte w Załączniku A „Kodeksu Liberalizacji Bieżących Transakcji Niewidzialnych”. Na liście liberalizacyjnej zostało umieszczonych 11 sektorów usług i innych rodzajów transakcji, które z kolei zostały podzielone na bardziej szczegółowe kategorie.

Instrument Traktowania Narodowego (ITN) Podstawową zasadą, wynikającą z obu Kodeksów i Instrumentu Traktowania Narodowego, jest niedyskryminacja i równe traktowanie przedsiębiorstw zagranicznych i krajowych we wszystkich krajach OECD. Oznacza to, że rezydenci państw członkowskich powinni mieć taką samą swobodę prowadzenia interesów w danym kraju, jak rezydenci tego kraju. Jeżeli dane państwo członkowskie nie jest w stanie zapewnić zagranicznym przedsiębiorstwom niedyskryminacji i równego traktowania to powinno powiadomić inne państwa członkowskie, zgodnie z przepisami ITN, o wyjątkach od zasady narodowego traktowania, które zmuszone są wprowadzić.

Wyjątki te powinny być przedstawione w tzw. „Liście wykluczeń od traktowania narodowego” oraz na tzw. „Liście środków przejrzystości”. Ograniczenia podane w liście wykluczeń od traktowania narodowego powinny być stopniowo liberalizowane, natomiast ograniczenia z listy środków przejrzystości są motywowane dbałością o porządek publiczny i żywotny interes państwa i nie podlegają liberalizacji.

Najwięcej ograniczeń w krajach OECD występuje w transporcie pasażerskim, lotniczym, morskim, śródlądowym, kolejowym i drogowym. Ograniczenia związane z przewozem lotniczym dotyczą: uzyskiwania zezwoleń przez zagraniczne linie lotnicze na dokonywanie przewozów, dopuszczalnego udziału kapitału zagranicznego. Limitowana jest wielkość kapitału zagranicznych udziałowców we własności statków świadczących usługi turystyczne. Większość krajów OECD nie dopuszcza kapitału zagranicznego do krajowych przed­siębiorstw kolejowych, kierując się sprawami bezpieczeństwa państwa. W rozkładowym transporcie drogowym stosowany jest skomplikowany system ubiegania się o zezwolenia i umów dwustronnych, a niekiedy obowiązują również zakazy.

Dziękuję za uwagę