BANKOWOŚĆćwiczenia 5 UNIWERSYTET WARSZAWSKI WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA Bankowe normy ostrożnościowe Marcin Ignatowski Warszawa 2013

2 BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Regulacje ostrożnościowe banku Podział regulacji ostrożnościowych ze względu na kryterium podmiotowe: Zewnętrzne, uregulowane przez organy nadzorujące, będące niezbędnym narzędziem do sprawowania nadzoru bankowego; Wewnętrzne, uregulowane przez organy poszczególnych banków. Regulacje zewnętrzne można podzielić wg kryterium funkcjonalnego na dwie grupy: Normy ograniczające ryzyko, czyli np. limity koncentracji, limity pozycji walutowych, rezerwy oraz regulacje w zakresie obrotu papierami wartościowymi; Normy oceniające standing banku (sygnalizacyjne), m.in. współczynnik wypłacalności, współczynnik płynności i rezerwy celowe.

3 BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Regulacje ostrożnościowe banku Regulacje wewnętrzne, uregulowane przez organy banków zgodnie z polityką kredytowania: Branżowe Geograficzne Wobec grup klientów (małe, średnie, duże przedsiębiorstwa); Ze względu na rodzaje kredytów (hipoteczne, konsumpcyjne, gospodarcze itp.). Współczynnik wypłacalności banku (§10 Uchwały nr 76/2010 KNF) oblicza się w procentach jako pomnożony przez 100 ułamek, którego: 1.licznikiem jest wartość funduszy własnych powiększona o kapitał krótkoterminowy (powiększenie jest możliwe tylko dla banków, których skala działalności handlowej jest znacząca); 2.mianownikiem jest pomnożony przez 12,5 całkowity wymóg kapitałowy. Zasadą jest, że współczynnik wypłacalności nie powinien być niższy niż 8%.

BANKOWOŚĆćwiczenia 6 Współczynnik wypłacalności Współczynnik wypłacalności – agregatowy miernik stopnia narażenia instytucji finansowej na wszystkie rodzaje ryzyka Współczynnik wypłacalności banku = Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego = = [(aktywa + zobowiązania pozbilansowe) * wagi ryzyka] > 8%

5 BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Limity koncentracji kapitałowej banków Przekroczenie progu koncentracji kapitałowej oblicza się w zakresie portfela bankowego i portfela handlowego łącznie jako większą z liczb określonych jako: 1) suma kwot, o jakie poszczególne znaczne zaangażowania kapitałowe przekraczają 15% funduszy własnych banku 2) kwota, o jaką suma znacznych zaangażowań kapitałowych przekracza 60% funduszy własnych banku Przez zaangażowanie kapitałowe rozumie się: 1) posiadane przez bank akcje lub udziały w innym podmiocie; 2) wniesione dopłaty - w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością; 3) wniesione wkłady lub zadeklarowane sumy komandytowe - w zależności od tego, która z tych kwot jest większa - w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej; 4) udzielone pożyczki podporządkowane. Przez znaczne zaangażowanie kapitałowe rozumie się zaangażowanie kapitałowe spełniające co najmniej jeden z poniższych warunków: 1) zaangażowanie stanowi co najmniej 10% kapitału podmiotu; 2) zaangażowanie uprawnia do wykonywania co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu lub umożliwia wywieranie znaczącego wpływu na zarządzanie podmiotem; 3) wartość bilansowa zaangażowania stanowi co najmniej 10% funduszy własnych banku.

6 Limity koncentracji zaangażowań banku uregulowane w Prawie bankowym (art. 71, 79) WyszczególnienieLimit Maksymalna suma wierzytelności banku, udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych oraz posiadanych przez bank bezpośrednio lub pośrednio akcji lub udziałów w innym podmiocie, wniesionych dopłat w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub też wkładów albo sum komandytowych 25% funduszy własnych banku Maksymalne zaangażowanie banku wobec innego banku krajowego, instytucji kredytowej, banku zagranicznego lub grupy podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie, składających się co najmniej z jednego banku krajowego, instytucji kredytowej lub banku zagranicznego 25% funduszy własnych banku lub 150 mln euro (w zależności, która z tych wartości jest wyższa) Maksymalne zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe banku wobec członków organów i osób zajmujących kierownicze stanowiska w banku w formie spółki akcyjnej i w banku państwowym / w banku spółdzielczym 10% sumy funduszy podstawowych / 25% sumy funduszy podstawowych

7 BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Ryzyko bankowe Bank jako pośrednik finansowy i instytucja zaufania publicznego zajmuje się transformacją ryzyka. Zjawisko ryzyka nieodłącznie towarzyszy działalności bankowej Pojęcie ryzyka bankowego, ryzyko i niepewność Ryzyko systemowe i specyficzne Ryzyko na szczeblach strategicznym i operacyjnym banku Ryzyko symetryczne i asymetryczne Są różne klasyfikacje ryzyka.

8 BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Podział ryzyka PODZIAŁ RYZYKA WG Z. ZAWADZKIEJ: Ryzyko w obszarze finansowym Ryzyko w obszarze techniczno-organizacyjnym

Podział ryzyka w obszarze finansowym Ryzyka w obszarze finansowym Ryzyka wyniku Ryzyka związane z partnerem transakcji Ryzyko niewypłacalności partnera w transakcjach bilansowych Ryzyko kredytowe Ryzyko straty z tytułu spadku wartości papierów wartościowych Ryzyko straty z tytułu niewypłacenia dywidendy Ryzyko niewypłacal ności w transakcjach pozabilanso wych Ryzyko niewypłacalności w transakcjach instrumentami pochodnymi Ryzyka rynkowe w transakcjach bilansowych i pozabilansowych Ryzyko stopy procentowej Ryzyko cenowe z tytyłu transakcji pozabilansowych Ryzyko walutowe Ryzyko spadku cen metali szlachetnych Ryzyko spadku kursów papierów wartościowych Ryzyko płynności

Ryzyko w obszarze techniczno-organizacyjnym Ryzyko banku w obszarze techniczno- organizacyjnym Ryzyko o charakterze personalnym Ryzyko o charakterze rzeczowo- technicznym Ryzyko z tytułu odpowiedzialności banku za błędy w doradzaniu klientom, realizację fałszywych czeków itp. Ryzyko zniszczenia majątku banku Ryzyko o charakterze organizacyjnym (niewłaściwa struktura organizacyjna)

Podział ryzyka finansowego banku wg prof. Górskiego Ryzyko wyniku Ryzyko związane z wyceną aktywów i pasywów Ryzyko rynkowe Ryzyko stopy procentowej Ryzyko walutowe Ryzyko płynności Ryzyko związane z nieściągalnymi należnościami Ryzyko kredytowe Ryzyko związane ze spadkiem wartości papierów wartościowych Ryzyko wypłacalności Ryzyko związane ze strukturą należności i zobowiązań Ryzyko wycofania wkładów Ryzyko związane z klientem Ryzyko utraty zaufania

Podzaił bazylejski ryzyka bankowego (wg Komitetu Bazylejskiego Ryzyko banku Ryzyko kredytowe Ryzyko kraju i transferu Ryzyko znacznych zaangażowań Ryzyko rynkowe Ryzyko stopy procentowej Ryzyko płynności Ryzyko operacyjne Ryzyko prawne Ryzyko utraty reputacji

BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Nowa Umowa Kapitałowa (NUK, Bazylea II) Główny dokument „Basel II: International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards: a Revised Framework" listopad 2005 Komitet bazylejski 3 filary: –Minimalne wymogi kapitałowe –Badanie nadzorcze adekwatności kapitałowej –Dyscyplina rynkowa NUK jest obecnie stosowana.

BANKOWOŚĆćwiczenia 5 Bazylea III Odpowiedź na ogólnoświatowy kryzys finansowy Bazyleę III tworzy zespół dokumentów i zaleceń Cel Bazylei III: wzmocnić odporność banków na szoki wynikające z kryzysów, poprawić zarządzanie ryzykiem i przejrzystość banków. Środki osiągnięcia celu – zwiększenie funduszy własnych, stworzenie dodatkowego bufora antycyklicznego, zmiany we współczynniku wypłacalności, nowy współczynnik lewarowania, możliwe zwiększenie wymogów kapitałowych, itp.

BANKOWOŚĆćwiczenia 4 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ