Polska Wyzwania rozwojowe.

Prezentacja na temat: "Polska Wyzwania rozwojowe."— Zapis prezentacji:

1 Polska 2030. Wyzwania rozwojowe.
Wyzwanie 6: „Rozwój kapitału intelektualnego i gospodarki opartej na wiedzy”

2 Polska 2030 – o dokumencie Nową busolą powinien być projekt cywilizacyjny adekwatny do wyzwań przyszłości. Dokument „Polska Wyzwania rozwojowe” stanowi podstawę dla Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju – Strategicznego Dokumentu Rządowego. Zawiera: diagnozę sytuacji Polski po dwóch dekadach transformacji, opis 10 kluczowych wyzwań stojących przed naszym krajem, sformułowanie głównych czynników długoterminowego rozwoju Polski, zestaw spójnych rekomendacji kierunkowych stanowiących odpowiedź na wyzwania i wzmacniających czynniki rozwoju. Nasz kraj potrzebuje jasnego określenia własnego modelu rozwoju – projektu cywilizacyjnego adekwatnego do wyzwań przyszłości. Decyzje, które teraz podejmujemy, a także działania których zaniechamy zaważą na miejscu, w którym znajdziemy się za pięć, dziesięć i dwadzieścia lat. Dlatego, jeśli chcemy zmierzyć się z wyzwaniami stojącymi przed Polską w najbliższych dwóch dekadach, już teraz - w roku musimy zdefiniować dylematy, które są silnie zakorzenione w obecnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej i będą określały nasze szanse i zagrożenia rozwojowe w następnym dwudziestoleciu. Musimy także osiągnąć consensus w zakresie podstawowych kierunków zmian prawnych, instytucjonalnych i organizacyjnych jakich powinniśmy dokonać by Polska w tej perspektywie stała się krajem rozwiniętym. Jeśli tego nie uczynimy grozi nam popadnięcie w dryf rozwojowy i niewykorzystanie otwierających się przed nami szans na modernizację, a tym samym utrata naszego potencjału. Potrzebujemy celów, które będą wystarczająco odważne, wystarczająco porywające, aby zmobilizować wszystkich nas do dalszego wysiłku, do dalszego rozwoju. Musimy „wymarzyć sobie Polskę” w jakiej będziemy chcieli żyć, pracować, rodzić i wychowywać dzieci. Potrzebujemy też strategii, jak tę wizję zrealizować.

3 Wyzwania rozwojowe Potrzeba porozumienia co do tego, że przed Polską stoją wyzwania rozwojowe, wymagające ogólno-społecznego zaangażowania i odpowiedzialności politycznej wyzwań ma charakter kluczowy. STABILNY, WYSOKI WZROST GOSPODARCZY SYTUACJA DEMOGRAFICZNA WYSOKA AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA ORAZ ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY ODPOWIEDNI POTENCJAŁ INFRASTRUKTURY BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY I ROZWÓJ KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO SOLIDARNOŚĆ I KONWERGENCJA REGIONALNA POPRAWA SPÓJNOŚĆI SPOŁECZNEJ SPRAWNE PAŃSTWO WZROST KAPITAŁU SPOŁECZNEGO

4 Kluczowe czynniki rozwoju Polski w perspektywie 2030r.
Warunki dla szybkiego wzrostu inwestycji Wzrost aktywności zawodowej i mobilności Polaków Rozwój produktywności i innowacyjności Efektywna dyfuzja rozwoju w wymiarze regionalnym i społecznym Wzmocnienie kapitału społecznego i sprawności państwa Polska gospodarka ma dziś cztery wyraźne słabości: niewielkie stopy inwestycji i oszczędności, niską aktywność osób w wieku i 45+, nie odpowiadającą polskiemu potencjałowi dynamikę produktywności, ograniczoną innowacyjność. Rozwój w najbliższym dwudziestoleciu będzie możliwy, jeśli podejmiemy reformy: zwiększające podaż pracy i kapitału, sprzyjające podnoszeniu kwalifikacji, zachęcające do innowacyjności, zwiększające adaptacyjność wzmacniające makrostabilność Jeśli będziemy unikać działania, dynamika wzrostu Polski nieuchronnie spadnie.

5 Jaki model długookresowego rozwoju proponujemy?
Model zrównoważonego rozwoju Polski wymaga harmonijnego pogodzenia dwóch mechanizmów rozwoju: polaryzacji i dyfuzji. Obszary o wysokim poziomie i dynamice rozwoju w Polsce Afiliacje polskich autorów artykułów w bazie Web of Science w 2006 r. W obu wymiarach modelu polaryzacyjno dyfuzyjnego poprawa sytuacji wymaga skoncentrowania energii na zwiększaniu sprawności państwa w zarządzaniu tymi procesami. Innymi słowy by wykorzystać możliwości, jakie otwierają się przed Polską w perspektywie roku 2030 oraz by przygotować kraj na wyzwania stwarzane przez zmieniający się świat, zaproponowany model rozwojowy zakłada podjęcie działań dynamizujących rozwój największych polskich aglomeracji oraz likwidujących bariery dla stopniowego uczestniczenia w tym procesie coraz większej grupy regionów i społeczności. Polaryzacja – musimy wspierać metropolie – współczesne „lokomotywy wzrostu”. W potencjałach innowacyjności, kreatywności, zaufania i mobilności, koncentrujących się w największych aglomeracjach, leży siła nowoczesnych państw. Dyfuzja – musimy stymulować potencjał regionów Polski i uzupełniać lokalne deficyty zasobów, dzięki czemu stopniowo wyrównywać się będą poziomy życia w różnych częściach kraju.

6 Polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju
DŹWIGNIE ZMIAN I DYFUZJI: dostępność transportowa i teleinformatyczna udział w inwestycjach dostępność każdej ścieżki edukacyjnej realokacja zasobów pracy do nowych sektorów gospodarczych ograniczenie nawyku życia z transferów (od welfare do workfare) przyjazna administracja każdego szczebla tożsamość i siła więzi lokalnych, wzrost zaufania i zdolności do współpracy BUDOWANIE POTENCJAŁU DYFUZJI WYRÓWNYWANIE SZANS I POTENCJAŁÓW LOKOMOTYWY ROZWOJU: OBSZARY O NIŻSZYM POTENCJALE: LOKOMOTYWY ROZWOJU: DŹWIGNIE SUKCESU: nowoczesna infrastruktura (odrobić zapóźnienia cywilizacyjne) wysoka stopa inwestycji rozwój kapitału intelektualnego wysoka aktywność zawodowa i równowaga praca-życie premiowanie pracy (workfare state) przyjazne i sprawne państwo zaufanie społeczne KONKURENCYJNOŚĆ (nowe przewagi): BIEGUNY ROZWOJU: POLARYZACJA DYFUZJA

7 Model długookresowego rozwoju „Polska 2030”
Dobra jakość życia Wizja i oczekiwania obywateli Zrównoważony rozwój regionalny Większa spójność społeczna Społeczny wymiar rozwoju Rozwój kapitału społecznego Oś polaryzacji Oś dyfuzji Nowoczesna infrastruktura Mikropolityki rozwoju Wydajny rynek pracy Rozwój kapitału intelektualnego Bezpieczna energia, czyste środowisko Nasz kraj potrzebuje jasnego określenia własnego modelu rozwoju – projektu cywilizacyjnego adekwatnego do wyzwań przyszłości. Decyzje, które teraz podejmujemy, a także działania których zaniechamy zaważą na miejscu, w którym znajdziemy się za pięć, dziesięć i dwadzieścia lat. Dlatego, jeśli chcemy zmierzyć się z wyzwaniami stojącymi przed Polską w najbliższych dwóch dekadach, już teraz - w roku musimy zdefiniować dylematy, które są silnie zakorzenione w obecnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej i będą określały nasze szanse i zagrożenia rozwojowe w następnym dwudziestoleciu. Musimy także osiągnąć consensus w zakresie podstawowych kierunków zmian prawnych, instytucjonalnych i organizacyjnych jakich powinniśmy dokonać by Polska w tej perspektywie stała się krajem rozwiniętym. Jeśli tego nie uczynimy grozi nam popadnięcie w dryf rozwojowy i niewykorzystanie otwierających się przed nami szans na modernizację, a tym samym utrata naszego potencjału. Model przewiduje również trzy główne, wzajemnie powiązane i oddziałujące na siebie wymiary polityk: tworzące demograficzne, makroekonomiczne i instytucjonalne fundamenty rozwoju podnoszące produktywność, mobilność i adaptacyjność gospodarki oraz kształtujące społeczny wymiar rozwoju i stwarzające warunki dla jego dyfuzji. Sprawne państwo Potencjał demograficzny Polityka wzrostu gospodarczego Solidne fundamenty rozwoju Polski

8 Czym jest kapitał intelektualny?
KAPITAŁ INTELEKTUALNY POLSKI to ogół niematerialnych aktywów , które odpowiednio wykorzystane, mogą być źródłem obecnego i przyszłego dobrostanu kraju Kapitał Ludzki Kapitał Strukturalny Kapitał Intelektualny Kapitał – z łacina Capita – Head. Jak mówi prof.. Edvinsson – pojęcie zostało zawłaszczone przez sferę finansową na przetrzeni ostatnich kilkuset lat. Kapitał ludzki: potencjał zgromadzony we wszystkich Polakach wyrażający się w ich wykształceniu, doświadczeniu życiowym, postawach, umiejętnościach i mogący służyć poprawie aktualnego i przyszłego dobrobytu społecznego Polski. (Becker) Kapitał relacyjny: potencjał związany z wizerunkiem Polski na zewnątrz, poziomem integracji z globalną gospodarką, atrakcyjnością dla jej zagranicznych „klientów” – partnerów handlowych, inwestorów, turystów. (Bontis) Kapitał strukturalny: kapitał zgromadzony w namacalnych elementach infrastruktury narodowego systemu edukacji i innowacji – placówkach oświatowych, naukowych, badawczych, infrastrukturze teleinformatycznej, własności intelektualnej. (Bontis) Kapitał społeczny: potencjał zgromadzony w polskim społeczeństwie w postaci obowiązujących norm postępowania, zaufania i zaangażowania, które wspierając współpracę i wymianę wiedzy przyczyniają się do wzrostu dobrostanu Polski. (OECD) Kapitał Społeczny Kapitał Relacyjny Źródło: Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, Bochniarz (red), KPRM, Warszawa 2008

9 Najbardziej pożądanym owocem KI są innowacje
Najbardziej pożądanym owocem KI są innowacje. Już od czasów Schumpetera uważa się je za kluczowy czynnik rozwoju gospodarczego. Schumpeter utożsamiał innowację z tzw. twórczą destrukcją w której stare, mało produktywne usługi i produkty są zastępowane przez nowe, bardziej wydajne i o większej użyteczności. W tym procesie twórczej destrukcji kapitał ludzki – wiedza, ukryta w głowach ludzi przetwarzana jest w aktywa trwałe i namacalne. To, że przeciętny telefon komórkowy dziś posiada moc obliczeniową równą wszystkim komputerom jakie były dostępne w Polsce 50 lat temu jest możliwe, ponieważ zawarta w nim jest skumulowana wiedza wielu pokoleń naukowców.

10 W Polsce powstaje mniej innowacji niż innych krajach europejskich.
Źródło: Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, Bochniarz (red), KPRM, Warszawa 2008

11 Nie wolno utożsamiać kapitału intelektulnego jedynie z innowacją
Nie wolno utożsamiać kapitału intelektulnego jedynie z innowacją. To tak jakby utożsamiać jabłko z jabłonią.

12 Jeżeli chcemy zbierać innowacje, musimy zasiać wiedzę
Aby zbierać innowacje musimy siać wiedzę, a uczyć muszą się nie tylko uczniowie i studenci ale również dorośli i seniorzy. Uczymy się przez całe życie i we wszystkich rolach jakie w życiu pełnimy.Dlatego w naszym raporcie o kapitel intelektualnym przedstawiamy ocenę KI poszczególnych generacji i wskazujemy na wyzwania kluczowe dla każdej z nich.

13 Nakłady czasu na pracę i edukację w XX wieku
Liczba godzin przepracowanych przez zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw (16+) Liczba godzin per capita spędzanych w szkołach (5-22 lata) Żródło: Ramey V.A., Francis N. 13 13 Źródło: Ramey V.A., Francis N., A century of work and leisure, Cambridge 2006 Źródło: Ramey V.A., Francis N., A century of work and leisure, Cambridge 2006

14 Life-long learning i Life-wide learning
Stopa zwrotu z edukacji Wiek Niskie korzyści Wysokie korzyści Niskie uzdolnienia Wysokie uzdolnienia 14 14

15 Zwrot z inwestycji w edukację nie koniecznie jest proporcjonalny do nakładów finansowych…
Relacja pomiędzy skumulowanymi nakładami na edukację na ucznia w PPP (6-15 lat) a wynikami matematyki PISA (2003) Źródło: za Prezentacja koncepcji „Narodowego Centrum Doskonałości w Edukacji Matematycznej i Informatycznej:, Kisielewicz et. Al, Warszawa 2008, na podst. danych OECD

16 …ani do nakładów czasu. Źródło: za prezentacja koncepcji „Narodowego Centrum Doskonałości w Edukacji Matematycznej i Informatycznej:, Kisielewicz et. Al, Warszawa 08, na podst. danych OECD

17 Kluczowe jest podniesienie użyteczności edukacji
Źródło: World Economic Forum Źródło: Światowe Forum Gospodarcze, 2008

18 Będąc jednym z najbardziej przedsiębiorczych narodów świata, jednocześnie nie dostrzegamy potrzeby uczenia się przez całe życie Żródło: Global Entrepreneurship Monitor, 2005 Żródło: Fundacja Obserwatorium Zarządzania, obliczenia własne 2007

19 Jakie postawy studentów powinny rozwijać polskie uczelnie?
Orientacja na karierę naukową Odsetek populacji w wieku lat studiujący na studiach doktoranckich wynosił u nas w 2005 roku tylko 0,19%, co jest jednym z niższych współczynników w Europie. Dla porównania, w Finlandii współczynnik ten jest równy 1,33%, zaś w Szwecji: 0,87%. Brakuje również, w porównaniu z bardziej zaawansowanymi krajami Europy zachodniej, odpowiedniej oferty i zachęt dla studiów podoktorskich. Mobilność pracowników naukowych i studentów Choć w 2007 roku blisko o 15%² wzrosła liczba zagranicznych studentów uczących się w Polsce, to nadal ich odsetek jest niewielki. Promowanie mobilności studentów i młodej kadry naukowej oraz otwartości samych uczelni. Rotacja ludzi to obieg idei, pomysłów, źródło kompetencji, które powstają na styku różnych osobowości i kultur. Niekompatybilny z zagranicznymi polski model kariery naukowej, Zbyt skomplikowane procedury przyjazdowe dla studentów i pracowników naukowych z zagranicy. Źródło: ¹

20 Jak zwiększyć sprawność uczelni w tworzeniu nowej wiedzy?
Polska, w stosunku do potencjału, jest jednym z najmniej innowacyjnych krajów świata. W większości wskaźników opisujących rozwój technologii i poziom innowacji Polska jest na ostatnich miejscach wśród 27 krajów UE. W rankingu stworzonym przez World Economic Forum na podstawie Executive Opinion Survey Polska uplasowała się na 56 miejscu na świecie!¹ Pomiędzy nauką a gospodarką wyrosła przepaść. Przeważająca obecnie postawa „nauka powinna mieć czystą formę i nie kalać się praktycznością” powinna być uznawana za największy grzech. Niechlubnym owocem takiego podejścia jest wzajemny brak zaufania przedsiębiorców do naukowców, który wzmagany jest ponadto przez brak efektywnych regulacji zabezpieczające prawa własności intelektualnej w przypadku wspólnych przedsięwzięć biznesu i uczelni. Nic dziwnego, że finansowanie badań i rozwoju sektora przedsiębiorstw (jako % PKB) w jest w tej sytuacji w Polsce najniższe wśród krajów UE i OECD.² Współpraca pomiędzy uczelniami i przedsiębiorstwami Ocena poziomu współpracy biznesowej z uczelniami w związku z działalnością badawczo-rozwojową Żródło: ¹World Economic Forum Executive Opinion Survey ² „Main Science and Technology Indicators” OECD, 2006

21 Rekomendacje – jak rozwijać kapitał intelektualny Polski
Wizja Polski AD 2030 Poprawa średnich wyn. PISA (mat/nauki przyrodnicze) do wys. pierwszej 10. krajów OECD 2030 2015 wzrost odsetka naukowców pracujących w sektorze prywatnym z 8% do 40% Polityki na rzecz zwiększenia % studentów na kierunkach inż/tech i mat-inf. do około 20% wzrost liczby polskich patentów w EPO z 4 do 40 patentów na 1 mln mieszkańców Modernizacja systemu kształcenia przez całe życie Polityki na rzecz podniesienia jakości współpracy na linii szkoła-rodzina Wprowadzenie nowych metod oceny, motywacji i rozwoju nauczycieli Zwiększenie publicznych nakładów na B+R do2% PKB rocznie Polityki na rzecz zapewnienia wszystkim dzieciom dostępu do dobrej wczesnej edukacji zwiększenie odsetka polskich prac naukowych w puli cytowań do 3% Polityki wspierające nawiązywanie współpracy przez sektor nauki z gospodarką Zmiana zasad finansowania jednostek naukowych Otwarcie instytucji szkolnictwa wyższego i nauki na sektor gospodarki i współpracę międzynarodową Aktywne pozyskiwanie inwestycji zagranicznych w sektorach opartych na wiedzy Polityki wspierające integralność rodzin dziś

22 Zapraszamy na stronę poświęconą raportowi KIP
Raport jest pierwszym produktem ZDS. Zapraszamy do szczegółowego zapoznania się z nim. Aby to ułatwić oraz umożliwić skomentowanie go uruchomiliśmy dzięki współpracy z GPW serwis internetowy. Znajdą tam Państwo cały raport, będą mogli poznać metodologię wg której został opracowany.

23 ZESPÓŁ DORADCÓW STRATEGICZNYCH PREMIERA RP
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ WIĘCEJ INFO NA: Czy spoczniemy na laurach? Bez długookresowej mapy drogowej, możemy ulec zniechęceniu, dać pierwszeństwo sprawom bieżącym, rozmienić nasze marzenia na drobne Wizja Polski oraz to, jak chcemy ją zrealizować muszą być zrozumiałe dla wszystkich Polaków. W szczególności dla tych, na których barkach spocznie odpowiedzialność za wdrożenie strategii w życie – politykach i urzędnikach administracji państwowej Nie możemy już liczyć na równie hojną pomoc zagranicznych partnerów zagranicznych, ponieważ przestaliśmy być ich ubogim krewnym, a staliśmy się partnerem, a nierzadko również konkurentem w rywalizacji o wykwalifikowanych pracowników i kapitał na inwestycje Zagrożenie dryfem rozwojowym to przede wszystkim niebezpieczeństwo popadnięcia w bierność i zadowolenie z osiągnięć przeszłości w sytuacji gdy przyszłość wymaga działania i adaptacji do zmian. To także, niechęć do krytycznej analizy własnych i cudzych doświadczeń oraz do wyciągnięcia z nich wniosków na przyszłość. Uleganie dryfowi rozwojowemu oznacza rezygnację ze strategii rządzenia opartej na racjonalnych przesłankach i dorobku nauki na rzecz rządów przypadku i podporządkowywania celów polityki kalendarzowi wyborczemu oraz badaniom opinii społecznej. W okresach koniunktury dryf oznacza konsumowanie owoców wzrostu, a w czasie dekoniunktury wiąże się z wykorzystaniem tylko politycznie bezpiecznych form dostosowania. Przypadkowość wyboru i inercja polityki rozwoju w szybko zmieniającym się świecie i w sytuacji nasilania się presji konkurencyjnej ze strony globalnej gospodarki, jest drogą donikąd. Z jednej strony stojące przed Polską potrzeby modernizacyjne obejmują konieczność niwelowania zapóźnień rozwojowych wszędzie tam, gdzie negatywny balast przeszłości nadal jest bardzo duży (m.in. nierozwinięta infrastruktura transportowa, telekomunikacyjna i energetyczna, niska sprawność instytucji publicznych, niewielka innowacyjność polskiej nauki i przedsiębiorstw), a z drugiej konieczność elastycznego odpowiadania na nowo rodzące się wyzwania m.in. z obszaru demografii, zmian klimatycznych, przemian technologicznych, czy globalizacji. By uniknąć dryfu nasz kraj potrzebuje jasnego określenia własnego modelu rozwoju - odpowiadającego na potrzeby modernizacji projektu cywilizacyjnego na najbliższe dwudziestolecie.