Tworzenie listy tematów na ustnym egzaminie maturalnym

Prezentacja na temat: "Tworzenie listy tematów na ustnym egzaminie maturalnym"— Zapis prezentacji:

1 Tworzenie listy tematów na ustnym egzaminie maturalnym
w Łomży Tworzenie listy tematów i prowadzenie rozmowy na ustnym egzaminie maturalnym z języka polskiego Materiał pomocniczy dla nauczycieli i uczniów Zbigniew Kosiński Artur Lewczuk Łomża, 2009

2 Zagadnienia podjęte w prezentacji:
Charakterystyka prezentacji w Łomży Spis treści: przejdź do: części I procedury przygotowania i przeprowadzania egzaminu ustnego części II tworzenie i ocenianie poprawności szkolnych list tematów części III prowadzenie rozmowy i kryterialne ocenianie na egzaminie Zagadnienia podjęte w prezentacji: charakterystyka kategorii problemowych zasady tworzenia tematów na egzamin ustny kryteria oceniania poprawności tematów klasyfikacja, budowa i ocena funkcjonalności pytań egzaminacyjnych kryteria oceniania na ustnym egzaminie maturalnym z języka polskiego

3 Procedury przygotowania i przeprowadzania ustnego egzaminu
Część I w Łomży Procedury przygotowania i przeprowadzania ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego powrót do spisu treści

4 Zadania nauczyciela języka polskiego związane z egzaminem ustnym
w Łomży przed egzaminem (w roli nauczyciela): poszukuje ciekawych pomysłów i rozpoznaje zainteresowania uczniów po to, aby stworzyć jak najlepszą listę tematów, przygotowuje i przedstawia uczniom szkolną listę tematów, wspiera ucznia podczas pracy nad opracowaniem zagadnienia, na podstawie dostarczonej przez ucznia bibliografii i planu ramowego przygotowuje się do odbioru prezentacji; na egzaminie (w roli egzaminatora): dba o prawidłowy przebieg egzaminu ustnego, uważnie słucha wypowiedzi ucznia podczas prezentacji i rozmowy, prowadzi rozmowę z maturzystą, a nie odpytuje z bibliografii czy tematu, komunikatywnie formułuje pytania, sformułowane pytania zapisuje w protokole, na bieżąco notuje spostrzeżenia, które pomogą mu w ustaleniu oceny, stosuje do wszystkich prezentacji i rozmów jednakowe kryteria punktowania wskazane w Informatorze maturalnym od 2008 roku z języka polskiego, ocenia sposób realizacji tematu, kompozycję wypowiedzi, rozmowę i język, wraz z drugim członkiem przedmiotowego zespołu egzaminacyjnego ustala ostateczną liczbę punktów za egzamin ustny.

5 Informatora o egzaminie maturalnym od 2008 roku. Język polski.
Podstawa prawna przeprowadzania egzaminu w Łomży Procedury przygotowania i przeprowadzania egzaminu ustnego na maturze z języka polskiego opracowano na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, a także na podstawie Informatora o egzaminie maturalnym od 2008 roku. Język polski.

6 Czas przeprowadzenia egzaminu ustnego
w Łomży Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego trwa od 4 do 28 maja według harmonogramów ustalonych przez przewodniczących szkolnych zespołów egzaminacyjnych

7 Przygotowanie tematów do egzaminu ustnego
w Łomży Dyrektor szkoły zleca nauczycielom języka polskiego w swojej szkole przygotowanie listy tematów na rok szkolny 2010/2011. Nauczyciele języka polskiego przygotowują do części ustnej egzaminu maturalnego listę tematów do 10 kwietnia 2010 roku. Do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego przygotowuje się w szkole jedną listę tematów. Uczeń ma prawo złożyć nauczycielowi języka polskiego propozycję tematu prezentacji w części ustnej egzaminu – w terminie ustalonym w wewnątrzszkolnej instrukcji przygotowania, organizacji i przeprowadzania egzaminu (nie później niż do 31 stycznia roku poprzedzającego rok szkolny, w którym zamierza przystąpić do egzaminu) Nauczyciel przedstawia temat zaproponowany przez ucznia zespołowi nauczycieli opracowującemu szkolną listę tematów, a członkowie zespołu podejmują decyzję o akceptacji lub odrzuceniu tematu. O podjętej decyzji nauczyciel zawiadamia ucznia. Tematy proponowane przez uczniów, umieszczone na szkolnej liście tematów, mogą być wybierane przez innych zdających.

8 Przygotowanie tematów do egzaminu ustnego cd.
w Łomży Dyrektor komisji okręgowej może w terminie 2 miesięcy (począwszy od 10 kwietnia 2010) zwrócić się do dyrektora szkoły z prośbą o przesłanie listy tematów do oceny. Jeżeli dyrektor komisji okręgowej nie zgłosi zastrzeżeń do przedstawionej przez dyrektora szkoły listy tematów w terminie 10 tygodni od dnia jej złożenia, listę tematów uważa się za zaakceptowaną. Dyrektor komisji okręgowej może zalecić poprawienie listy tematów. Dyrektor szkoły jest wówczas zobowiązany przedstawić dyrektorowi komisji okręgowej, w terminie tygodnia od dnia otrzymania zaleceń, poprawioną listę tematów. Jeżeli dyrektor komisji okręgowej nie zaakceptuje w terminie tygodnia poprawionej listy tematów, wówczas przekazuje dyrektorowi szkoły listę tematów przygotowaną przez okręgową komisję egzaminacyjną.

9 Wybór tematu i złożenie deklaracji
w Łomży Nauczyciel języka polskiego przedstawia uczniowi na początku nauki w klasie maturalnej szkolną listę tematów. Do 30 września uczeń składa przewodniczącemu szkolnego zespołu egzaminacyjnego wstępną deklarację przystąpienia do egzaminu, w której wskazuje wybrany przez siebie temat ze szkolnej listy tematów. Decyzję o wyborze tematu wyrażoną w deklaracji wstępnej uczeń może zmienić do 7 lutego , informując o tym przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego w deklaracji ostatecznej. Jeżeli zdający nie dokona zmian w deklaracji wstępnej, to po 7 lutego staje się ona deklaracją ostateczną. Uczeń nie ma możliwości dokonywania zmian w deklaracji po 7 lutego .

10 Przedmiotowy zespół egzaminacyjny
w Łomży Część ustną egzaminu maturalnego z języka polskiego przeprowadza i ocenia przedmiotowy zespół egzaminacyjny. W skład zespołu wchodzą dwie osoby: 1) przewodniczący - będący egzaminatorem egzaminu maturalnego z języka polskiego wpisanym do ewidencji egzaminatorów prowadzonej przez OKE; 2) nauczyciel języka polskiego - jako członek. W skład zespołu nie może wchodzić nauczyciel, który w ostatnim roku szkolnym uczył zdającego. Spośród osób wchodzących w skład zespołu przedmiotowego jedna osoba jest zatrudniona w innej szkole. Członkiem zespołu przedmiotowego może być nauczyciel akademicki posiadający przygotowanie z zakresu języka polskiego.

11 Bibliografia, plan ramowy i materiały pomocnicze
w Łomży Uczeń/absolwent przekazuje przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego (dyrektorowi szkoły) nie później niż 4 tygodnie przed terminem rozpoczęcia części ustnej egzaminu maturalnego (do 7 kwietnia 2010 r.) bibliografię wykorzystaną do opracowania wybranego tematu z języka polskiego. Bibliografia musi być podpisana imieniem i nazwiskiem. Po wyznaczonym terminie bibliografii nie przyjmuje się. Razem z bibliografią zdający przedkłada informację o materiałach pomocniczych i środkach technicznych, którymi zamierza posłużyć się podczas prezentacji, a następnie ustala z przewodniczącym zespołu egzaminacyjnego sposób przygotowania zgłoszonych środków technicznych. Szkoła udostępnia środki techniczne, którymi dysponuje. Materiały pomocnicze, które uczeń może wykorzystać podczas egzaminu, to np.: wykonany przez siebie film, nagranie wywiadu lub wypowiedzi, fragmenty z literatury pełniące rolę cytatu, reprodukcje dzieł sztuki, kadry z filmu, fotografie, nagrania muzyczne. W czasie egzaminu zdający może korzystać z materiałów pomocniczych przygotowanych we własnym zakresie do prezentacji, w tym ramowego planu prezentacji, który okazuje do wglądu przed przystąpieniem do egzaminu (objętość planu nie powinna przekraczać jednej strony formatu A-4; nie jest wymagane wcześniejsze złożenie planu).

12 Przebieg egzaminu w Łomży W czasie trwania części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w sali może przebywać tylko jeden zdający. Egzamin maturalny w części ustnej z języka polskiego trwa około 25 minut i składa się z dwóch części: 1) prezentacji tematu wybranego z listy tematów, która trwa około 15 minut; 2) rozmowy zdającego z zespołem przedmiotowym, która jest związana z prezentowanym tematem i trwa około 10 minut. W części przeznaczonej na prezentację tematu nie przerywa się wypowiedzi zdającemu. Odtworzenie kadrów filmowych lub nagranej wypowiedzi, muzyki może trwać do 5 minut z czasu przeznaczonego na prezentację tematu (czas ten należy rozumieć jako czas, w którym wypowiedź zdającego jest zastąpiona przez prezentowanie materiału pom.). Pytania egzaminujących mogą dotyczyć jedynie prezentowanego tematu i przedłożonej wcześniej bibliografii. Jeżeli zdający nie wygłosi prezentacji lub zaprezentuje temat inny niż zgłoszony w deklaracji ostatecznej, lub nie dostarczy bibliografii w wyznaczonym terminie, zespół przedmiotowy nie przeprowadza z nim rozmowy.

13 Wynik egzaminu w Łomży Wyniki części ustnej egzaminu maturalnego są wyrażane w skali procentowej. Zdający zdał egzamin maturalny w części ustnej z języka polskiego, jeżeli otrzymał co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania. Wyniki części ustnej egzaminu maturalnego ustala zespół przedmiotowy. Wynik części ustnej egzaminu maturalnego ustalony przez zespół przedmiotowy jest ostateczny. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego oraz członek zespołu wypełniają karty indywidualnej oceny części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego. Wynik egzaminu zapisywany jest w protokole indywidualnym części ustnej egzaminu maturalnego. Przewodniczący zespołów przedmiotowych ogłaszają wyniki bezpośrednio po zakończeniu egzaminu maturalnego w danym dniu. Niezdanie albo nieprzystąpienie do ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego nie stanowi przeszkody w zdawaniu egzaminu maturalnego z innych przedmiotów.

14 Poprawa egzaminu w Łomży W przypadku niezdania tylko egzaminu ustnego maturzysta może zdawać ten egzamin jako poprawkowy (w sierpniu 2010 r.). Absolwent przystępujący do części ustnej egzaminu z języka polskiego może wraz z oświadczeniem o przystąpieniu do egzaminu poprawkowego złożyć poprawioną bibliografię do tematu zadeklarowanego w deklaracji ostatecznej. Zdający, który nie zdał egzaminu maturalnego w części ustnej albo przerwał egzamin maturalny, może przystąpić ponownie do części ustnej egzaminu maturalnego przez okres 5 lat od daty pierwszego egzaminu maturalnego (licząc od października roku, w którym przystąpił do egzaminu po raz pierwszy). Absolwent, który nie zdał egzaminu maturalnego w części ustnej z języka polskiego, może wskazać w deklaracji poprzednio wybrany temat lub nowy temat wybrany z listy tematów.

15 Tworzenie i ocenianie poprawności szkolnych list tematów
Część II w Łomży Tworzenie i ocenianie poprawności szkolnych list tematów powrót do spisu treści

16 Tworzenie szkolnych list tematów
w Łomży Konstruowanie tematów jest zadaniem niezwykle trudnym. Wymaga wszechstronnej wiedzy z wielu dziedzin, cierpliwości i krytycyzmu. Kształt nadany tematowi przesądzi o tym, czy uczeń nie będzie miał trudności z właściwym zrozumieniem problemu, przed jakim staje, czy poprawnie określi przedmiot czynności, które ma wykonać, czy odpowiednio dobierze materiał rzeczowy, dobrze skonstruuje wypowiedź, sformułuje istotne wnioski.

17 Tworzenie szkolnych list tematów
w Łomży Szkolne listy tematów przygotowują nauczyciele języka polskiego uwzględniając: Informator podział na kategorie problemowe: Literatura Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki Język samodzielność uczniowskich przygotowań zainteresowania polonistyczne uczniów kryteria konstruowania tematów

18 Charakterystyka kategorii problemowych - Literatura
w Łomży Problemy zawarte w tematach należących do kategorii problemowej Literatura mogą dotyczyć, np.: wyróżników literatury pięknej (np. swoistości literatury, obrazowości, fikcji literackiej) genezy dzieła literackiego (np. źródeł, czynników, okoliczności powstania dzieła literackiego, wpływu tych czynników na kształt utworu literackiego) świata przedstawionego (sytuacji lirycznej) i jego elementów (np. miejsca, czasu, przestrzeni, bohaterów, fabuły, akcji, wątków, epizodów, motywów) poetyki dzieła literackiego (np. analizy i systematyki form literackich; reguł organizacji tekstu literackiego; rodzajów i gatunków literackich; stylistyki i konwencji literackich) zależności, które zachodzą pomiędzy wizją świata zawartą w utworze a strukturą utworu (np. pomiędzy zakończeniem a wymową utworu) życia człowieka i jego świata ukazanego w dziele literackim (np. aspektów społecznych, psychologicznych, obyczajowych, narodowościowych, kulturowych, filozoficznych) zależności między tradycją kulturową a dziełem literackim (np. reinterpretacji mitów) modelów i funkcji literatury w życiu jednostki oraz życiu zbiorowym (np. istoty i funkcji literatury ludowej; roli i zadań literatury oraz pisarzy w życiu narodu) metodologii badań literackich i odczytania utworu literackiego (np.: strukturalizmu, hermeneutyki, odczytania tekstów na poziomie znaczeń dosłownych, symbolicznych)

19 Charakterystyka kategorii problemowych
- Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki w Łomży Problemy zawarte w tematach należących do kategorii problemowej Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki mogą dotyczyć, np.: interpretacji w różnych dziedzinach sztuki treści wyrażonych w dziele literackim (np. kwestii związanych z adaptacją filmową utworu literackiego) inspiracji literackich w wybranych dziedzinach sztuki (np. ukazania inspiracji wynikających z „Jądra ciemności” J. Conrada w filmie F. F. Coppoli „Czas Apokalipsy”) walorów muzycznych dzieł literackich i ich wpływu na formę i treść utworów należących do literatury pięknej (np. różnorodnych funkcji motywów muzycznych w lit.) alegorycznego (symbolicznego) znaczenia odwołań w literaturze do różnych dzieł sztuki (np. charakteru związku twórczości literackiej z malarstwem) cech konwencji, kierunków artystycznych uobecniających się w literaturze i innych dziedzinach sztuki (np. istoty ekspresjonizmu w wybranych tekstach kultury) środków służących wyrażaniu światopoglądu w dziełach literackich i innych tekstach kultury (np. charakterystyki środków wyrażających odrodzeniową wizję świata w literaturze i architekturze renesansowej) sposobów wykorzystania tych samych motywów w literaturze i innych dziedzinach sztuki (np. ukazania różnych funkcji motywu pielgrzymowania, motywów tatrzańskich) środków wyrażania kategorii estetycznych w utworze literackim i innych tekstach kultury (np. sposobów ukazywania piękna w dziełach należących do wybranej epoki )

20 Charakterystyka kategorii problemowych - Język
w Łomży Problemy zawarte w tematach należących do kategorii problemowej Język mogą dotyczyć, np.: języka jako narzędzia porozumiewania się (np. cech dialektów i gwar; funkcji dialektyzacji w tekstach) języka potocznego, socjolektów (np. charakterystyki języka potocznego wskazanego środowiska lokalnego; omówienia języka wybranej grupy społecznej, środowiskowej pod kątem jego zawodowości, ekspresywności, tajności) języka reklamy, prasy (np. istoty i funkcji nagłówków prasowych, czyli tytułów, nadtytułów i podtytułów; różnorodności środków językowej perswazji) słownictwa, słowotwórstwa (np. kształtowania się treści i zakresu znaczeniowego wybranych wyrazów; sposobów tworzenia wyrazów we współczesnej polszczyźnie, rodzajów i funkcji zapożyczeń we współczesnym języku polskim) składni, stylistyki (np. różnych funkcji struktur składniowych w budowaniu treści dzieła literackiego; wyróżników indywidualnego stylu pisarza czy postaci literackiej) językowego obrazu świata (np. obrazu świata wyrażonego w żargonie uczniowskim) kryteriów poprawności językowej (np. określenia poprawności języka wybranej grupy zawodowej, języka wybranego pisma młodzieżowego w odwołaniu do zasad, normy językowej)

21 jednoznacznie i poprawnie językowo:
Kryteria tworzenia tematów w Łomży dobry temat jednoznacznie i poprawnie językowo: A. formułuje problem B. określa czynności C. wyznacza zakres materiału rzeczowego umożliwiający twórcze rozwiązania, możliwy do realizacji na różnych poziomach trudności, niezbyt wąski i niezbyt szeroki. np.: omów, przedstaw, określ, scharakteryzuj, porównaj, zanalizuj. zgodnie z kategorią problemową, umożliwiając realizację na podstawie lektur szkolnych, umożliwiając wyjście poza kanon lektur szkolnych. • Temat nie może być wyrazem akceptacji zjawisk powszechnie uważanych za niewychowawcze. • Zatwierdzona szkolna lista tematów jest dokumentem, w którym nie można dokonywać zmian.

22 jednoznacznie i poprawnie językowo:
Kryteria tworzenia tematów w Łomży dobry temat jednoznacznie i poprawnie językowo: A. formułuje problem B. określa czynności C. wyznacza zakres materiału rzeczowego Funkcje kreacji wizerunku artysty w utworze literackim. Przedstaw je, odwołując się do dwóch wybranych powieści. A. B. C. C. Różne wizje przyszłości zawarte w literaturze fantastycznonaukowej. Przedstaw je, analizując wybrane powieści. A. B.

23 Wskazania dotyczące tworzenia tematów
w Łomży Temat należy przyporządkować do właściwej kategorii problemowej. Temat musi stawiać problem do rozwiązania. Zakres problemu przedstawionego w temacie musi być określany adekwatnie do czasu przeznaczonego na wypowiedź zdającego. Treść tematu nie może być wyrażona w sposób metaforyczny. Cytat w temacie należy stosować w sposób sfunkcjonalizowany, nie może on mieć autonomicznego charakteru. Temat nie może być wyrazem akceptacji zjawisk powszechnie uważanych za niewychowawcze. Należy wskazać w temacie przedmiot czynności. Czynności wskazane w temacie muszą być najistotniejsze z punktu widzenia rozwiązania zawartego w temacie problemu. W temacie powinien być wskazany materiał rzeczowy. Sposób określenia materiału rzeczowego powinien stwarzać możliwość realizacji tematu na podstawie lektur szkolnych (tekstów kultury) i wyjścia poza kanon lektur szkolnych (tekstów kultury).

24 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Błędy językowe i błędy zapisu

25 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu Wskazany problem jest zbyt szeroki/ zbyt wąski B. Dotyczące określania czynności Obraz świata przedstawionego w dziele literackim. Omów problem, analizując wybrane nowele pozytywistyczne. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Błędy językowe i błędy zapisu Artystyczne funkcje świata widzianego oczyma dziecięcego bohatera literackiego. Omów problem, analizując wybrane nowele pozytywistyczne. Temat zredagowany właściwie, np.: Uwaga: poprawiony temat to przykład jednej z wielu możliwości przeredagowania tematu błędnie zbudowanego.

26 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu Wskazany problem jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Wskazany w temacie problem jest odtwórczy/ sugeruje rozwiązanie B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Symbole w sztuce średniowiecznej. Przedstaw je, odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Błędy językowe i błędy zapisu Symbolika sztuki średniowiecznej. Przedstaw funkcje tej symboliki, odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych. Temat zredagowany właściwie, np.: Uwaga: poprawiony temat to przykład jednej z wielu możliwości przeredagowania tematu błędnie zbudowanego.

27 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu Wskazany problem jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Wskazany w temacie problem jest odtwórczy/ sugeruje rozwiązanie B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie problem jest niejasny/ określony niejednoznacznie Błędy językowe i błędy zapisu Maski w literaturze i malarstwie. Omów problem, odwołując się do dziewiętnastowiecznych tekstów kultury. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Role maski historycznej w dziełach literackich i malarskich. Przedstaw je, odwołując się do dziewiętnastowiecznych tekstów kultury. Temat zredagowany właściwie, np.: Uwaga: poprawiony temat to przykład jednej z wielu możliwości przeredagowania tematu błędnie zbudowanego.

28 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności Nie określono czynności, które ma wykonać zdający C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Różnorodne funkcje motywu genezyjskiego w literaturze pozytywistycznej. Analiza wybranych utworów epoki. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Błędy językowe i błędy zapisu Różnorodne funkcje motywu genezyjskiego w literaturze pozytywistycznej. Przedstaw je, analizując wybrane utwory epoki. Temat zredagowany właściwie, np.:

29 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności Nie określono czynności, które ma wykonać zdający C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazano niewłaściwe czynności/ wskazano zbyt wiele czynności Błędy językowe i błędy zapisu Różnorodne ujęcia konfliktu pokoleń przedstawionego w literaturze XIX wieku. Odwołaj się do wybranych utworów. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Różnorodne ujęcia konfliktu pokoleń przedstawionego w literaturze XIX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. Temat zredagowany właściwie, np.:

30 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności Nie określono czynności, które ma wykonać zdający C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazano niewłaściwe czynności/ wskazano zbyt wiele czynności Błędy językowe i błędy zapisu Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je, określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia i oceń, odwołując się do współczesnej literatury. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do współczesnej literatury. Temat zredagowany właściwie, np.:

31 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności Nie określono czynności, które ma wykonać zdający C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazano niewłaściwe czynności/ wskazano zbyt wiele czynności Błędy językowe i błędy zapisu W temacie brak wskazania przedmiotu czynności, które ma wykonać uczeń Literackie reinterpretacje mitu o Syzyfie. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów literatury XX wieku. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: Literackie reinterpretacje mitu o Syzyfie. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literatury XX wieku. Temat zredagowany właściwie, np.:

32 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży Porównaj różne postawy człowieka wobec żywiołów natury. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich oświecenia i romantyzmu. Temat zredagowany właściwie, np.: Porównaj różne postawy człowieka wobec żywiołów natury. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie materiał rzeczowy jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Błędy językowe i błędy zapisu

33 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży Próby przezwyciężenia poczucia bezsensu życia. Określ ich charakter, analizując wybrane utwory Leopolda Staffa z okresu Młodej Polski. Temat zredagowany właściwie, np.: Modernistyczne próby przezwyciężenia poczucia bezsensu życia. Określ ich charakter, analizując wybrany utwór Leopolda Staffa z tomiku „Sny o potędze”. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie materiał rzeczowy jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Błędy językowe i błędy zapisu

34 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
 Problemy okresu dorastania człowieka. Scharakteryzuj je, analizując biografie wybranych bohaterów literackich. Temat zredagowany właściwie, np.: w Łomży Problemy okresu dorastania człowieka. Scharakteryzuj je, odwołując się do wybranych utworów literackich i własnych doświadczeń. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności Wskazany w temacie materiał rzeczowy nie wiąże się z kategorią problemową C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie materiał rzeczowy jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Błędy językowe i błędy zapisu

35 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
 Omów problem wpływu historii na los człowieka. Realizując temat, odwołaj się do wybranych utworów literatury dwudziestolecia międzywojennego i współczesnej. Temat zredagowany właściwie, np.: w Łomży Wpływ historii na los człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu W temacie nie wskazano materiału rzeczowego B. Dotyczące określania czynności Wskazany w temacie materiał rzeczowy nie wiąże się z kategorią problemową C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie materiał rzeczowy jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Błędy językowe i błędy zapisu

36 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
 Różne sposoby pisania o przeżyciach wewnętrznych człowieka. Omów problem na przykładach z utworów wybranych z literatury po 1939 roku. Temat zredagowany właściwie, np.: Różne sposoby pisania o przeżyciach wewnętrznych człowieka. Omów problem, odwołując się do najciekawszych utworów. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: w Łomży Wskazano niewłaściwe kryteria doboru materiału rzeczowego A. Dotyczące sformułowania problemu W temacie nie wskazano materiału rzeczowego B. Dotyczące określania czynności Wskazany w temacie materiał rzeczowy nie wiąże się z kategorią problemową C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Wskazany w temacie materiał rzeczowy jest zbyt szeroki/ zbyt wąski Błędy językowe i błędy zapisu

37 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży Różne postawy człowieka wobec totalitaryzmu. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów literatury współczesnej. Temat zredagowany właściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu Różne postawy człowieka wobec totalitaryzmu w literaturze. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów współczesnych. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Błędy językowe i błędy zapisu W temacie występują błędy językowe/ logiczne

38 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
w Łomży Tęsknota za ojczyzną jako czynnik wpływający na postawy bohaterów literackich. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literatury XIX wieku. Temat zredagowany właściwie, np.: Wpływ tęsknoty za ojczyzną na postawy bohaterów literackich. Omów problem rozłąki z krajem odwołując się do wybranych utworów literatury XIX wieku. Temat zredagowany niewłaściwie, np.: A. Dotyczące sformułowania problemu B. Dotyczące określania czynności C. Dotyczące wskazania materiału rzecz. Temat jest logicznie niespójny/ niestaranny językowo/ zawiera błędy zapisu Błędy językowe i błędy zapisu W temacie występują błędy językowe/ logiczne

39 Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu
Kryteria oceny poprawności tematu - procedury stosowane przez OKE w Łomży w Łomży Temat zawiera błędy językowe (zapisu, logiczne)/jest niestaranny językowo/zawiera skróty myślowe. XVI Brak logicznego związku pomiędzy zdaniami tematu (związek jest sprzeczny lub niejasny)/ jedno z wypowiedzeń jest zbędne. XV Język Wskazany w temacie materiał rzeczowy nie wiąże się z kategorią problemową/ wiąże się częściowo. XIV Wskazany materiał rzeczowy jest zbyt wąski. XIII Wskazany materiał rzeczowy jest zbyt szeroki. XII Nie wskazano (wskazano nieprecyzyjnie/ niewłaściwie) materiału rzeczowego, który ma służyć do realizacji tematu. XI C. Czasownik operacyjny został kontrowersyjnie dobrany. X Czasownik operacyjny został źle dobrany / brak wskazania przedmiotu czynności. IX Nie została sprecyzowana czynność, którą ma wykonać uczeń (brakuje czasownika operacyjnego). VIII B. Temat (problem) jest sformułowany niejasno (niejednoznacznie). VII Temat zawiera cytat ( sformułowanie) wymagający dodatkowych interpretacji/ cytat utrudnia zrozumienie problemu . VI W temacie nie określono kategorii problemowej/ temat w całości lub częściowo nie dotyczy kategorii problemowej. V Temat wymaga dzielenia się odczuciami (poglądami, refleksjami) a nie wynikami przygotowań do prezentacji/ wymaga hierarchizowania wg niejasnych kryteriów. IV Temat nie otwiera problemu badawczego/jest odtwórczy/ sugeruje rozwiązanie/ wartościuje. III Wskazany w temacie problem jest zbyt wąski (wymaga nadmiernej specjalizacji). II Wskazany w temacie problem jest zbyt szeroki/zbyt ogólny/temat zawiera wiele problemów. I A. Typy błędów popełnianych przy redagowaniu tematu L.p. Kat. bł. Zalecenia dotyczące A. I, A. II, B. X, C. XII, C. XIII są nieobligatoryjne.

40 Przykładowa lista tematów z języka polskiego
- procedury stosowane przez OKE w Łomży w Łomży LITERATURA Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do współczesnej literatury. Różne postawy człowieka wobec totalitaryzmu w literaturze. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów współczesnych. Przemiana wewnętrzna jako czynnik charakteryzujący człowieka. Omów problem na wybranych przykładach. Dramat niespełnienia ludzkich marzeń przedstawiony w literaturze. Określ jego przyczyny i konsekwencje, analizując wybrane utwory pozytywizmu. Motyw „exegi monumentum” w twórczości Horacego jako źródło inspiracji w literaturze polskiej różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów poetyckich. Obrazy Polski i Polaków w literaturze. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów. Różne odpowiedzi na pytania o sens ludzkiego życia. Przedstaw je, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filozoficznych końca XIX wieku. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 8. … JĘZYK 15. … Przygotował zespół nauczycieli języka polskiego z LO w Osłuchach

41 Typ błędu popełnionego przy redagowaniu tematu
Karta zaleceń dotycząca przedstawionej listy - procedury stosowane przez OKE w Łomży w Łomży OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOMŻY 18 – 400 Łomża, ul. Nowa 2, tel./fax (086) , tel. (086) ekspert Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej Uwagi: Opis typów błędów znajduje się w załączonej tabeli. Wskazówki dotyczące sposobu redagowania tematów nauczyciele mogą znaleźć na stronie internetowej OKE w Łomży X 20. 18. 14. 12. 9. 7. 6. 3. 2. XVI XV XIV XIII XII XI IX VIII VII VI V IV III II I Język C. (mat. rz.) B. (czynności) A. (problem) Typ błędu popełnionego przy redagowaniu tematu Nr tematu Pan Jan Kowalski Dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w Osłuchach Zalecenia dotyczące listy tematów na egzamin ustny z języka polskiego

42 Prowadzenie rozmowy i kryterialne ocenianie na ustnym egzaminie
Część III w Łomży Prowadzenie rozmowy i kryterialne ocenianie na ustnym egzaminie maturalnym z języka polskiego powrót do spisu treści

43 Klasyfikacja pytań zadawanych na egzaminie
w Łomży KLASYFIKACJA PYTAŃ proste rozbudowane kilka wyodrębnionych pytań postawionych jedno po drugim, przez co pozornie stanowią jedno pytanie zamknięte otwarte jedno pytanie (ponieważ wyrażone jednym zdaniem) zawierające wiele problemów, które należy rozwiązać rozstrzygnięcia dopełnienia zazwyczaj jedno zdanie, jeden problem zaczynają się od „czy”, poprawna odpowiedź polega na potwierdzeniu lub zaprzeczeniu zaczynają się od: „kto?...”, „co?...”, „jak?...”, „jaki?...”, „który?...”, „dlaczego?...”, „w jaki sposób...” zdanie o charakterze pytającym (pytanie zasadnicze) jest poprzedzone wprowadzeniem (wstępna teza, stwierdzenie z prezentacji, opinia w sprawie, ukryte założenie)

44 Zakres pytań zadawanych na egzaminie dotyczy:
w Łomży problemów związanych z przygotowaniem do prezentacji: wyboru tematu, kryteriów doboru materiału rzeczowego, tworzenia materiałów pomocniczych;

45 Zakres pytań zadawanych na egzaminie dotyczy:
w Łomży problemów związanych z przygotowaniem do prezentacji: wyboru tematu, kryteriów doboru materiału rzeczowego, tworzenia materiałów pomocniczych; prezentacji: zagadnień merytorycznych (stanowiska w sprawie), wypowiedzianych stwierdzeń, przyjętego kryterium kompozycyjnego, odstępstw od ramowego planu prezentacji;

46 Zakres pytań zadawanych na egzaminie dotyczy:
w Łomży problemów związanych z przygotowaniem do prezentacji: wyboru tematu, kryteriów doboru materiału rzeczowego, tworzenia materiałów pomocniczych; prezentacji: zagadnień merytorycznych (stanowiska w sprawie), wypowiedzianych stwierdzeń, przyjętego kryterium kompozycyjnego, odstępstw od ramowego planu prezentacji; bibliografii i materiałów pomocniczych: znajomości przywołanych lektur, znajomości literatury przedmiotu, sposobu wykorzystania bibliografii, sposobu wykorzystania materiałów pomocniczych.

47 pytania na egzaminie ustnym na poziomie znaczeń mogą dotyczyć, np.:
Zakres pytań zadawanych na egzaminie w Łomży pytania na egzaminie ustnym na poziomie znaczeń mogą dotyczyć, np.: znaczenia (sensu) słów, związków frazeologicznych, zdań użytych w trakcie prezentacji lub rozmowy znaczenia (sensu) myśli zawartej w dającym się wyodrębnić fragmencie wystąpienia zdającego objaśnienia istoty (głównej myśli, wniosku) prezentacji kryteriów wyszukiwania, selekcjonowania i hierarchizowania informacji w materiałach źródłowych

48 pytania na egzaminie ustnym na poziomie struktury mogą dotyczyć, np.:
Zakres pytań zadawanych na egzaminie w Łomży pytania na egzaminie ustnym na poziomie struktury mogą dotyczyć, np.: kompozycji prezentacji, wskazywania jej etapów, wskazywania zasady kompozycyjnej warstwy argumentacyjnej: objaśnienia np. tezy, hipotezy, argumentów, kontrargumentów; objaśnienia zachodzących w prezentacji związków logicznych rozumienia funkcji i znaczenia zastosowanych operatorów metajęzykowych

49 pytania na egzaminie ustnym na poziomie języka mogą dotyczyć, np.:
Zakres pytań zadawanych na egzaminie w Łomży pytania na egzaminie ustnym na poziomie języka mogą dotyczyć, np.: cech stylistycznych wypowiedzi i rozumienia funkcjonalności zastosowanych środków językowych zastosowanych sposobów oddziaływania na adresata zastosowanych sposobów kreowania nadawcy

50 Kryteria oceniania na egzaminie
w Łomży KRYTERIA OCENIANIA NA EGZAMINIE USTNYM KRYTE RIA PREZENTACJA ROZMOWA pun kty JĘZYK punkty SPOSÓB REALIZACJI TEMATU KOMPOZYCJA WYPOWIEDZI I zna, rozumie i na ogół poprawnie interpretuje materiał rzeczowy trafnie dobiera materiał rzeczowy prezentuje podstawowe zagadnienia w związku z tematem (rozumie temat) podejmuje częściowo udaną argumentację poprawnie odtwarza interpretacje, sądy, opinie; formułuje na ogół poprawne wnioski wykorzystuje materiał pomocniczy (o ile temat tego wymaga) 1 buduje wypowiedź na ogół uporządkowaną i spójną (dopuszczalne zachwiania logicznego ciągu lub proporcji poszczególnych części wypowiedzi) formułuje na ogół adekwatne do pytań i poprawne merytorycznie odpowiedzi, wykorzystując przygotowaną bibliografię i/lub materiały pomocnicze 2 przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii, fleksji, leksyki, frazeologii, składni; (dopuszczalne usterki językowe) posługuje się stylem posługuje się stylem komunikatywnym, stosownym do sytuacji (dopuszczalna schematyczność), wystarczającym słownictwem posługuje się terminologią specjalistyczną w zakresie niezbędnym do realizacji tematu II zna i rozumie materiał rzeczowy, poprawnie go interpretuje, wykorzystując podstawowe konteksty (o ile temat tego wymaga) wykorzystuje w funkcji argumentacyjnej trafnie dobrany materiał rzeczowy (selekcjonuje materiał) prezentuje zagadnienia w ścisłym związku z tematem (rozumie temat) jasno formułuje główną myśl wypowiedzi i trafnie dobiera argumenty formułuje wnioski, sądy i opinie funkcjonalnie wykorzystuje materiał pomocniczy (o ile temat tego wymaga) buduje wypowiedź zorganizowaną, tzn. z wyraźnym punktem wyjścia uporządkowaną argumentacją i logicznym wnioskiem (zakończeniem) buduje wypowiedź spójną, o właściwych proporcjach; umiejętnie gospodaruje czasem uzasadnia własne stanowisko (rozumie stanowisko rozmówcy); uczestniczy w rozmowie dostosowuje do pytania stopień szczegółowości (ogólności) odpowiedzi 5 posługuje się komunikatywnym, stosownym do sytuacji stylem; posługuje się słownictwem stosownym i zróżnicowanym przestrzega zasad etykiety językowej posługuje się terminologią właściwą do realizacji tematu stosuje środki językowe typowe dla rozmowy 4 przestrzega zasad poprawności właściwych dla języka mówionego w zakresie: ortofonii, fleksji, leksyki, frazeologii, składni posługuje się komunikatywnym, stosownym do sytuacji stylem; bogatym słownictwem 6 III zna i rozumie materiał rzeczowy, wnikliwie go interpretuje, przywołując różnorodne konteksty formułuje i rozwiązuje problemy badawcze, hierarchizuje argumenty formułuje wnioski, sądy i opinie, wartościuje; uogólnia, syntetyzuje 3 przekonująco uzasadnia własne stanowisko (rozumie stanowisko nadawcy); swobodnie uczestniczy w rozmowie 7 posługuje się stylem stosownym do sytuacji, komunikatywnym, o wyraźnych cechach indywidualnych posługuje się bogatym słownictwem i posługuje się bogatą terminologią (unikając pseudonaukowości) 8

51 Ustny egzamin z języka polskiego
- kryteria oceny prezentacji i rozmowy w Łomży min. max. znajomość materiału rzeczowego poprawna interpretacja uporządkowanie wypowiedzi komunikatywność poprawne argumentowanie wnioskowanie poprawność języka zasób słownictwa wykorzystanie kontekstów wartościowanie uogólnianie proporcje, gospodarowanie czasem badawczy charakter prezentacji poprawność odpowiedzi, wykorzystanie bibliografii indywidualizacja języka związek z tematem - REALIZACJA TEMATU Stopień trudności pytania może zależeć od różnych czynników w zależności od przyjętego kryterium, np.: wymaganego stopnia uszczegółowienia odpowiedzi - JĘZYK - KOMPOZYCJA - ROZMOWA skala stopnia trudności

52 Czynniki wpływające na obiektywizm oceniania
w Łomży Pułapki oceniania   Ocenianie wymaga działania pod presją chwili, często pod wpływem emocji związanych z ocenianą wypowiedzią, nierzadko także pod wpływem zmęczenia czy złego samopoczucia. Tego rodzaju czynniki mogą prowadzić do nieobiektywnej oceny i związanych z nią konsekwencji. Negatywny wpływ na obiektywizm oceniania na egzaminie w szczególności mogą mieć: 1. Błędy wynikające z niedoskonałości narzędzi: porównywanie wypowiedzi poszczególnych uczniów przecenianie jednego elementu wypowiedzi przecenianie jednego kryterium oceny porównywanie poziomu wypowiedzi uczniów z różnych szkół w przypadku nauczyciela oddelegowanego do innej szkoły skupienie się na notowaniu, ocenianiu wcześniejszych elementów wypowiedzi nieuwzględnianie sytuacji żywego mówienia konfrontowanie wypowiedzi ucznia z własnymi oczekiwaniami i przełożenie wyniku tych konfrontacji na ilość przyznanych punktów próba minimalizowania ryzyka błędu przez uśrednianie wartości przyznawanych punktów 2. Błędy wynikające ze sfery emocji i etyki: emocjonalny stosunek do wypowiedzi zdającego chęć wpływania na wyniki, źle pojmowana rywalizacja uleganie własnym nastrojom nieuczciwość

53 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży
Opracowanie: Zbigniew Kosiński i Artur Lewczuk Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży ul. Nowa 2