Samorząd a Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych ONZ Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego Komisja Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnością przy RPO Konferencja „Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych – nowe zadania dla samorządów” Katowice, 19 marca 2013 r.

Konwencja NZ prawach osób niepełnosprawnych Akt prawa międzynarodowego wypracowany w ramach ONZ-u, Ratyfikowany przez Polskę, Spuścizna międzynarodowych aktów dotyczących praw człowieka (w tym ONZ-u) i prawa krajowego jak Americans with Disabilities Act (ADA) – kodyfikuje prawa obywatelskie osób niepełnosprawnych, Nie tworzy nowych praw, Pokazuje, jak je rozumieć i interpretować.

Kalendarium 10 lat pracy, negocjacji, ustaleń, grudzień 2006 r. – wystawienie do podpisu, 30 marca 2007 r. – podpisanie przez Polskę, 3 maja 2008 r. – wejście w życie na świecie, 6 września 2012 r. – ratyfikacja przez Polskę, 25 października 2012 r. – wejście w życie w Polsce, 127 krajów związanych, 155 sygnatariuszy.

Zastrzeżenia i interpretacje przy ratyfikacji Pozostawienie instytucji ubezwłasnowolnienia jako formy podmiotowości prawnej osób niepełnosprawnych i środka ich zabezpieczenia. Wyłączenie przepisów o małżeństwie. Zastrzeżenie antyaborcyjne.

Protokół fakultatywny Brak podpisu i ratyfikacji. Brak zewnętrznego i międzynarodowego mechanizmu kontroli wykonywania Konwencji przez badanie skarg indywidualnych (tylko badanie sprawozdań okresowych). Brak jurysdykcji w tym obszarze Komitetu do spraw Praw Osób Niepełnosprawnych.

Tekst Konwencji Oficjalne języki: angielski, arabski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski. Oficjalny przekład na język polski – Dziennik Ustaw z (25 października) 2012 r. poz. 1169: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2012/1169/D2012000116901.pdf (plik niedostępny!). Plik dostępny dla osób z niepełnosprawnościami w serwisie http://www.niepelnosprawni.gov.pl.

Porządek prawny Ranga źródeł prawa: Konstytucja. Ratyfikowane umowy międzynarodowe. Ustawy. Rozporządzenia. Konwencja jest nadrzędna w stosunku do ustaw i rozporządzeń.

Definicja osób niepełnosprawnych Art. 2 akapit 2: „Do osób niepełnosprawnych zalicza się te osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami”. Definicja „społeczna”, nie „medyczna”. Brak odwołania do formalnego potwierdzenia niepełnosprawności (na przykład orzeczenia).

Samorząd a Konwencja Konwencja wiąże Państwa-Strony, nie wskazuje konkretnych adresatów. Samorząd to Państwo, to Rzeczpospolita w pigułce – art. 16 w związku z art. 1 Konstytucji. „Prawdziwa polityka [wobec osób niepełnosprawnych] nie dzieje się w Warszawie, tylko tu – w samorządach, bo tu żyją osoby niepełnosprawne” – samorządowiec, SRS 2010. Decentralizacja zadań Państwa vide zadania PFRON-u.

Zadania i udział samorządu (1/2) Infrastruktura (art. 9 Konwencji opon, pkt 8 Karty pon), Usługi transportowe (9K, 8k), Inne usługi powszechne (9K, 1k), Uniwersalne projektowanie (9K, 1,8k), Stany zagrożenia (11K), Służby porządkowe (13K), Usługi asystentów osobistych (19K, 4,6k), Inne usługi wsparcia (19K, 4,6k), Informacja (21K, 8k), Oświata (24K, 4k), Kształcenie ustawiczne, w tym fundusze strukturalne (24K),

Zadania i udział samorządu (2/2) Usługi medyczne (25K, 2k), Wczesna interwencja (26K, 2,3,4k), Rehabilitacja społeczna (26K, 3k), Zatrudnienie w sektorze publicznym (27K, 6k), Publiczne służby zatrudnienia (27K, 6k), Pomoc społeczna (28K, 7k), Mieszkalnictwo chronione (28K, 7k), Wybory (29K, 8k), Kultura, potencjał twórczy i artystyczny (30K, 10k), Sport (30K, 10k), Turystyka i rekreacja (30K, 10k), Podnoszenie świadomości (8K).

Dziękuję za uwagę Aleksander Waszkielewicz Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego e-mail Aleksander.Waszkielewicz@firr.org.pl tel. 508 21 33 22 WWW www.firr.org.pl