Monitorowanie rozwoju edukacji w Polsce na tle UE i OECD:  Komisja Europejska – „Education and Training Monitor 2015”  OECD – „Education Policy Outlook: Poland” Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce Warszawa, 25 listopada 2015 KOMENTARZ Stanisław Drzażdżewski Radca generalny, Departament Strategii i Współpracy Międzynarodowe Ministerstwo Edukacji Narodowej

Monitorowanie rozwoju edukacji przez KE i OECD  Monitorowanie rozwoju edukacji przez Komisję Europejską i OECD odbywa się poprzez użycie wskaźników uzgodnionych z państwami członkowskimi  KE stosuje wskaźniki uzgodnione w procesach współpracy europejskiej: 1/ strategia Europa / strategicznych ramach współpracy w kształceniu i szkoleniu (ET 2020)  Państwa członkowskie uzgadniają nie tylko dobór wskaźników, ale także raporty monitorujące (KE i OECD daje możliwość składania uwag do projektów tych raportów przed ich ogłoszeniem ) 2

Monitorowanie rozwoju edukacji przez KE i OECD  Stosowanie uzgodnionych wskaźników jest podstawą realizacji procesów strategicznych w UE oraz ułatwia porównania międzynarodowe w OECD  Jednak taki tryb monitorowania może mieć też strony ujemne: - zejście na dalszy plan kwestii specyfiki poszczególnych krajów - skupienie uwagi głównie na wskaźnikach, a w konsekwencji także na rankingach krajów 3

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Rozwój edukacji w Polsce wyróżniają na tle międzynarodowym następujące, główne cechy: 1)stabilne, dość dobre, a niekiedy czołowe w UE i OECD, wyniki w rozwoju środkowego etapu edukacji formalnej, tj. kształcenia średniej młodzieży 2)zbliżone do średnich w UE i OECD oraz szybko poprawiające się wyniki w rozwoju początkowych i zaawansowanych etapów edukacji formalnej, tj. edukacji przedszkolnej i szkolnictwa wyższego 3)utrwalone słabsze wyniki w zakresie przejścia z edukacji do samodzielnego życia oraz uczenia się poza szkołami 4

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 1) O dobrych wynikach rozwoju edukacji szkolnej młodzieży w Polsce świadczą następujące zjawiska:  wysokie upowszechnienie wykształcenia co najmniej na poziomie średnim drugiego stopnia (upper secondary), jednak z podkreśleniem, że obejmuje ono również wykształcenie zasadnicze zawodowe  wysokie uczestnictwo młodzieży w edukacji  ograniczenie zjawiska wczesnego kończenia nauki (early school leaving)  wybijająca się w UE poprawa poziomu umiejętności podstawowych młodzieży szkolnej (PISA, ICILS) 5

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 2) O dynamicznym rozwoju początkowych i zaawansowanych etapów edukacji formalnej w Polsce świadczą m.in. następujące porównania: 6 Odsetek dzieci od 4 r.ż. do wieku obowiązku szkolnego uczestniczących w edukacji przedszkolnej ( ) Odsetek osób w wieku lat z wykształceniem wyższym ( )

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 3) Słabsze wyniki w zakresie przejścia z edukacji na rynek pracy: 7 Stopa bezrobocia absolwentów w Polsce według poziomu wykształcenia w latach (I kwartał)

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 3) Grunt pod słabsze przygotowanie do uczenia się przez całe życie jest już w szkole: 8 Odsetek młodzieży (15-24) i dorosłych (25-64) uczestniczących w edukacji pozaformalnej w okresie 4 tygodni przed badaniem (LFS 2014) – problem niskiego uczestnictwa dorosłych w edukacji zaczyna się już w szkole

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 3) Problem niskich umiejętności podstawowych dotyczy także osób wykształconych 9 Odsetek osób (20-34) z wykształceniem wyższym według poziomu umiejętności rozumienia tekstu w skali PIAAC Odsetek osób (16-64) z niskim poziomem umiejętności (poziom 1 i poniżej na skali PIAAC) według poziomu wykształcenia

Na czym polega specyfika rozwoju edukacji w Polsce? Ad 3) Spadek uczestnictwa w edukacji i poziomu umiejętności wraz z wiekiem: 10 Uczestnictwo w kształceniu i szkoleniu w okresie 4 tygodni przed badaniem według grup wiekowych w Polsce i UE (LFS 2014) Poziom umiejętności rozumienia tekstu według grup wiekowych w Polsce i OECD według skali PIAAC

Co jest ważnie oprócz wskaźników?  Monitorowanie rozwoju edukacji przez KE i OECD może mieć szerszy wymiar niż tylko przegląd wskaźników  W monitorowaniu edukacji prowadzonym UE ważne jest promowanie celów strategicznych rozwoju edukacji w Europie: (1) urzeczywistnianie idei uczenia się przez całe życie; (2) poprawa jakości i skuteczności edukacji; (3) promowanie równych szans i spójności społecznej; (4) zwiększenie innowacyjności i kreatywności  W monitorowaniu prowadzonym przez OECD warto promować analizy łączące rozwój edukacji z powodzeniem gospodarczym i społecznym 11

Co jest ważnie oprócz wskaźników?  Biorąc pod uwagę specyfikę rozwoju edukacji w Polsce ważne jest podkreślanie integralnego podejścia do edukacji w UE jako związku dwóch obszarów o równie ważnym znaczeniu:  kształcenia (education) – realizowane głównie w systemach edukacji  szkolenia (training) – realizowanego w wielu dziedzinach życia gospodarczego i społecznego, w tym także w pracy i zorganizowanej działalności kulturalnej i obywatelskiej (nie tylko w szkołach i na kursach) 12

Co jest ważnie oprócz wskaźników? Ocena z Przeglądu gospodarczego OECD: Polska 2014 – wskaźniki zatrudnienia są wyraźnie niższe w skrajnych grupach wiekowych 13 Odsetek zatrudnionych w grupie wiekowej lat w UE i w Polsce w latach (LFS) Odsetek zatrudnionych w grupie wiekowej lat w UE i w Polsce w latach (LFS)

Co jest ważnie oprócz wskaźników?  Niskie zatrudnienie młodzieży w wieku lat współwystępuje z czynnikami wymienionymi wyżej:  wysokim uczestnictwem młodzieży w edukacji formalnej  niskim uczestnictwem młodzieży w edukacji pozaformalnej  Niskie zatrudnienie osób w wieku 50+ współwystępuje z zanikiem uczestnictwa w szkoleniach oraz z niskim poziomem umiejętności podstawowych 14 Wnioski z ocen OECD: Fragment analiz KE: Odsetek osób w wieku lat z wykształceniem wyższym według nowej klasyfikacji ISCED (LFS 2014)

15 Dziękuję za uwagę