,, Nie samym chlebem człowiek żyje…” ŚWIĘTO BIBLI 07-09.10.2011 ,, Nie samym chlebem człowiek żyje…”

Historia Biblii

Nazwa Biblia pochodzi od greckiego słowa biblos oznaczającego papirus bądź świętą czcigodną księgę. W terminologii biblijnej słowo to znalazło się za sprawą tłumacza Biblii hebrajskiej na język grecki, który przez biblos (lub biblion) oddał hebrajskie ha-sefer - zbiór ksiąg. We wczesnym chrześcijaństwie stosowano dla określenia Pisma Świętego liczbę mnogą od biblion - biblia. Słowo to zostało zapożyczone przez język łaciński (używane w liczbie pojedynczej rodzaju żeńskiego - biblia, -ae), a za pośrednictwem łaciny przez języki europejskie (por.: fr. La Bible, niem. die Bibel, wł. La Bibbia, pol. Biblia). 

Pismo Święte. Już Nowy Testament określa księgi Starego Testamentu jako grafi (pisma) lub grafe (pismo). Kościół pierwotny posługiwał się tą nazwą odnosząc ją do Nowego i Starego Testamentu, a dla podkreślenia Bożego pochodzenia tekstu dodawał "święte". Stąd pochodzi nazwa. Pismo Święte. Religia Izraela była opartą na Przymierzu zawartym z Bogiem Jahwe na górze Synaj. Cały Stary Testament jest opisem dziejów tego Przymierza. Przez krew Jezusa Bóg zawarł z Nowym Izraelem Nowe Przymierze, o którym traktuje Nowy Testament (por.: 2Kor 3, 14). Greckie słowo diateke znaczy przymierze i testament, stąd utarły się nazwy Stary Testament, Nowy Testament oraz Stare Przymierze, Nowe Przymierze. Dla oznaczenia zbioru ksiąg natchnionych używa się ponadto takich określeń jak: Słowo Boże, Święte Litery, Księgi święte, itd.

Na przestrzenie wieków powstało wiele przekładów Pisma Świętego Na przestrzenie wieków powstało wiele przekładów Pisma Świętego. Najwcześniejszym przekładem Biblii jest Pięcioksiąg Samarytański. Zgodnie ze swą nazwą zawierał on zaledwie pierwsze pięć ksiąg biblijnych, Mojżeszowych, stanowiących zresztą pierwotnie jedną księgę. Nie był on w gruncie rzeczy przekładem sensu stricte, lecz zaledwie transliteracją tekstu hebrajskiego na alfabet samarytański, który rozwinął ze starohebrajskiego. Transliteracja ta była dziełem Samarytan - potomków mieszkańców Samarii, którzy pozostali tam po upadku dziesięcioplemiennego królestwa Izraela w 740 roku p.n.e., oraz osiedleńców sprowadzonych wtedy przez Asyryjczyków.

PIĘCIOKSIĄG SAMARYTAŃSKI

TARGUMY ARAMEJSKIE Aramejskie słowo targum oznacza tłumaczenie bądź "parafrazę". Począwszy od czasów Nehemiasza aramejszczyzna była językiem używanym na co dzień przez wielu Żydów żyjących na terenie Persji, toteż istniała potrzeba przetłumaczenia tekstu hebrajskiego na aramejski. Targumy przybrały swą obecną postać prawdopodobnie nie wcześniej niż około V wieku n.e. Chociaż nie są dokładnym tłumaczeniem, lecz dość swobodnym, często wręcz parafrazą tekstu oryginalnego, są źródłem obfitego materiału porównawczego.

Targumy aramejskie

SEPTUAGINTA Najważniejszym z wczesnych przekładów pism hebrajskich Starego Testamentu i pierwszym tłumaczeniem z hebrajszczyzny zachowanym na piśmie jest greckojęzyczny przekład dokonany na przestrzeni lat 250-150 p.n.e. Określenie septuaginta oznacza 'siedemdziesiąt' - tylu bowiem, a dokładnie siedemdziesięciu dwóch tłumaczy uczestniczyło w pracach nad tym przekładem na greckiej wyspie Faros koło Aleksandrii. Działali oni na zlecenie greka, Ptolemeusza II Filadelfa, króla Egiptu, za sprawą Demetriosa z Faleronu, wybitnego myśliciela a zarazem kustosza Biblioteki Aleksandryjskiej. Do dziś występują liczne fragmenty Septuaginta spisane na papirusie pochodzące z czasów wczesnochrześcijańskich, i wcześniejszych, np. odkryty w Egipcie papirus Fuad 266 datowany jest na I wiek p.n.e.

Septuaginta

TEKSTY GRECKIE Ze Wszystkich 27 uznawanych za kanoniczne ksiąg Nowego Testamentu nie jest dostępny ani jeden oryginał - pozostały jedynie odpisy oryginałów oraz kopie tych odpisów, tworzące całe rodziny kopii, razem - ogromny zbiór manuskryptów, będących wspaniałym materiałem porównawczym. Prawdopodobnie niektóre oryginalne księgi spisano pierwotnie w języku hebrajskim, tak jak ewangelię wg Mateusza, którą Mateusz spisał po hebrajsku, i którą później osobiście przetłumaczył na język grecki.

GRECKIE PRZEKŁADY

WULGATA Już w drugiej połowie II wieku n.e. powstały pierwsze przekłady łacińskojęzyczne Pisma Świętego, w rzymskiej prowincji na północy Afryki, Kartaginie, w południowej Galii, również w II wieku, czy w III wieku w Rzymie. Dalszych przekładów dokonywano np. w IV wieku n.e. Pierwsze przekłady, zwane starołacińskimi, (Vetus Latina) pochodziły od różnych tłumaczy, o różnym przygotowaniu, i niestety też były przekładami dokonanymi z najróżniejszych tekstów źródłowych, co czyni oczywistym dlaczego cechowały się różnorakim stopniem wierności.

Wulgata

TEKSTY HEBRAJSKIE Istnieje wiele opinii na temat momentu ostatecznego ukształtowania się kanonu hebrajskiego. Przyjmuje się, że nastąpiło to pomiędzy II w p.n.e, a II w. n.e.Kopistów, którzy od dni Ezdrasza aż do czasów Jezusa przepisywali hebrajskie pisma Biblii, nazywano soferami, czyli skrybami lub uczonymi w piśmie. Nie byli oni przesadnie dokładni - niejednokrotnie wprowadzali do tworzonych przez siebie kopii zmiany. Po czasach Chrystusa pracę soferów kontynuowali przez kilka wieków masoreci. Po ustaleniu kanonu hebrajskiego działalność rozpoczęli Masoreci, którzy bardzo dokładnie kopiowali księgi – dzięki temu dysponujemy dzisiaj hebrajskimi tekstami, które są identyczne z tymi, których używano w czasach Chrystusa. Dostrzegali oni zmiany wprowadzone przez swych poprzedników i zaznaczali je na marginesach lub na końcu tekstu hebrajskiego. Te uwagi marginesowe nazywa się masorą.

TEKST MASORECKI W drugiej połowie pierwszego tysiąclecia n.e. wyżej wspomniani masoreci (hebr. ba'alé hammasoráh, 'panowie tradycji') opracowali system znaków samogłoskowych i akcentowych ułatwiających właściwe stosowanie samogłosek w czytanym zapisie tekstu hebrajskiego. W swej skrupulatności masoreci zwracali uwagę na osobliwości językowe i jeśli uznawali to za konieczne, podawali w masorze właściwe brzmienie tekstu.

Teksty hebrajskie

KANON PISMA ŚWIETEGO Alfabet hebrajski tworzą wyłącznie 22 spółgłoski, bez samogłosek. Pierwotnie czytelnik sam musiał je dodawać na podstawie własnej znajomości czytanych słów. W ten sposób tekst hebrajski obejmował szeregi słów zapisanych samymi spółgłoskami. Określenie tekst spółgłoskowy oznacza więc tekst hebrajski bez jakichkolwiek znaków samogłoskowych. Taki sposób zapisywania tekstu hebrajskiego był już utrwalony w I czy II wieku n.e. jednak równocześnie były w obiegu też i inne warianty.

Podział i liczba ksiąg. A) Stary Testament a) podział żydowski: Biblia hebrajska dzieli księgi Starego Testamentu na trzy grupy: 1. Tora (Prawo): Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt 2. Nebiim (Prorocy): - wcześniejsi: Joz, Sdz, 1-2 Sm, 1-2 Krl - późniejsi: Iz, Jr, Ez, Oz, Jl, Am, Ab, Jon, Mi, Na, Ha, So, Ag, Za, Ml 3. Ketubim (Pisma): - wielkie: Ps, Prz, Hi - pięć zwojów: Pnp, Rt, Lm, Koh, Est - inne: Dn, Ezd, Ne, 1-2 Krn

Żydowski Stary Testament liczy 24 księgi Żydowski Stary Testament liczy 24 księgi. Liczbę tę uzyskują Żydzi, tworząc po jednej księdze z następujących grup:

Współcześnie możemy spotkać się między innymi z takimi przekładami Biblii jak: Biblia Tysiąclecia (I wydanie – 1965, potem wydania po rewizjach) Biblia Warszawsko-Praska (1997, Nowy Testament 1975) Biblia Poznańska (1973-1975) Biblia Lubelska (kolejne księgi wydawane od lat 90.) Biblia Warszawska (1975) Słowo Życia – parafraza Nowego Testamentu (1989) Nowa Biblia Gdańska (lata 90. XX wieku) Biblia Ekumeniczna (Nowy Testament i Psalmy – 2001, księgi dydaktyczne ST - 2008) Grecko-polski Nowy Testament , tłum. ks. Remigiusza Popowskiego i Michała Wojciechowskiego (1993) – przekład interlinearny z kodami gramatycznymi (2000) Nowy Testament, Przekład na Wielki Jubileusz Roku 2000 Nowy Testament w przekładzie na gwarę górali Skalnego Podhala (2005) Wcześniejsze: Przekłady biblijne Józefa Kuszyńskiego (1926-1939; większość ksiąg Starego Testamentu) Nowy Testament w przekładzie Eugeniusza Dąbrowskiego (1949) Nowy Testament w przekładzie Seweryna Kowalskiego (1956)

WSPÓŁCZESNE PRZEKŁADY BIBLII

WSPÓŁCZESNE PRZEKŁADY BIBLII

WSPÓŁCZESNE PRZEKŁADY BIBLII

UCZEŃ I KLASY GIMNAZJALNEJ PREZENTACJĘ WYKONAŁ: DANIEL KOZAK UCZEŃ I KLASY GIMNAZJALNEJ