Egzamin gimnazjalny i wykorzystywanie jego wyników do podniesienia jakości pracy szkoły na przykładzie Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich w Gliwicach Gliwice, 2011r.

Gimnazjum nr 3 im Noblistów Polskich w Gliwicach Miejskie gimnazjum publiczne utworzone w 1999r. Liczba uczniów: 486 Liczba oddziałów: 15 Liczba nauczycieli na pełnych etatach: 32 Liczba nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze godzin: 13 Liczba pracowników obsługi i administracji: 12

Średnia punktów w województwie Średnia punktów w szkole Zestawienie wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez szkołę część humanistyczna Rok Średnia punktów w kraju Średnia punktów w województwie Średnia punktów w szkole 2003 31,83 32,8 35,8 2004 27,01 28,1 34,7 2005 32,9 33,5 37,4 2006 30,75 31,7 38,9 2007 31,48 31,75 38,75 2008 31,14 38,7 2009 31,98 38,5 2010 30,26 30,88 33,7

Średnia punktów w województwie Średnia punktów w szkole Zestawienie wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez szkołę część matematyczno-przyrodnicza Rok Średnia punktów w kraju Średnia punktów w województwie Średnia punktów w szkole 2003 25,55 25,3 31,03 2004 24,5 24 28,3 2005 24,3 28,9 2006 23,9 23,85 34,1 2007 25,31 25,02 32,1 2008 27,07 29,96 35,30 2009 26,03 25,84 33,75 2010 23,90 23,65 29,59

Harmonogram Posiedzenie rady Zespołu Spotkanie z rodzicami Zadanie Cel Odpowiedzialni Termin /miesiąc Konferencja rady pedagogicznej Przekazanie informacji o wynikach egzaminu Informacja o efektach pracy szkoły Dyrektor VI Spotkanie zespołów przedmiotowych Opracowanie analizy wyników Przygotowanie prezentacji dla rady pedagogicznej Przewodniczący zespołów VI/VII Spotkania zespołów przedmiotowych Wnikliwa analiza wyników egzaminu Wskazanie zadań do pracy zespołów i nauczycieli poszczególnych przedmiotów VIII Konferencja rady pedagogicznej Przedstawienie analizy wyników egzaminu Wskazanie mocnych i słabych stron szkoły, wyciągnięcie wniosków do planu pracy szkoły, Dyrektor, przewodniczący zespołów Przedstawienie sposobu przeznaczenia godzin z art. 42 KN zgodnych z wnioskami Praca z uczniem ze specyficznymi potrzebami Harmonogram

Harmonogram Posiedzenie rady Zespołu Spotkanie z rodzicami Zadanie Cel Odpowiedzialni Termin /miesiąc Powołanie zespołu do opracowania planu pracy szkoły Podjęcie działań służących podniesieniu jakości pracy szkoły Dyrektor VIII Powołanie zespołów opracowujących testy diagnostyczne Przeprowadzenie testów w celu pozyskania inf. o wiedzy i umiejętnościach Dyrektor, przewodniczący zespołów Konferencja rady pedagogicznej, zebranie rady rodziców Przedstawienie planu nadzoru pedagogicznego uwzględniającego wnioski z egzaminów oraz planu pracy szkoły Podniesienie jakości pracy szkoły IX Zespół wychowawczy Założenie kart monitorowania postępów uczniów i wpisanie wyników sprawdzianu po szkole podstawowej Zebranie informacji o potencjale pierwszoklasistów Wychowawcy Harmonogram

Harmonogram Posiedzenie rady Zespołu Spotkanie z rodzicami Zadanie Cel Odpowiedzialni Termin /miesiąc Zespół nauczycieli uczący w klasach pierwszych Analiza wyników testów diag., przedstawienie kontekstu indywidualnego i środowiskowego uczniów, modyfikacja planu pracy Objęcie szczególną opieką uczniów o specyficznych potrzebach edukacyjnych Dyrektor, pedagog, psycholog, wychowawcy, nauczyciele uczący IX Konsultacje indywidualne, wywiadówka Przekazanie informacji o wynikach testów Omówienie wyników testów, pozyskanie rodziców do współpracy Wychowawcy X/XI Monitorowanie postępów uczniów- bieżąca analiza wyników nauczania i frekwencji, obserwacje lekcji i zajęć pozalekcyjnych, analiza dokumentacji Uzyskanie informacji o efektach wdrażania wniosków Dyrektor Zgodnie z planem nadzoru Zespoły przedmiotowe Opracowanie, przeprowadzenie, analiza próbnych egzaminów uwzględniających wnioski z egzaminów zewnętrznych Ewaluacja działań służących poprawie wyników egzaminów Przewodniczący zespołów, nauczyciele XII- klasy III, V - klasy I i II Harmonogram

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez uczniów Analiza wyników uzyskanych w trzyletnim cyklu nauczania Narzędzie do monitorowania postępów uczniów - od klasy pierwszej (przykład poniżej) do klasy trzeciej włącznie Monitoring postępów uczniów - klasa I Imię i naz-wisko/ Kod Wynik ze spr. po SP Test diag. j.pol.+ hist. Test diag. język obcy matematyka Egzamin humanistyczny mat.- przyr. A01

Analiza zakresu treści egzaminu Podstawa programowa Umiejętności Standardy Zajęcia edukacyjne Przykład z egzaminu wewnętrznego Fenoloftaleina jest substancją słabo rozpuszczalną w wodzie, dlatego do celów laboratoryjnych najczęściej stosuje się jej roztwór alkoholowy o stężeniu 1%. Oblicz, jaką masę fenaloftaleiny i jaką masę alkoholu należy zmieszać, aby otrzymać 200 g 1-procentowego roztworu. Zapisz obliczenia. Nr zadania Badana umiejętność Standard Zajęcia edukacyjne 7. Wykonuje obliczenia w różnych sytuacjach praktycznych. Oblicza stężenia procentowe. 1.2 chemia, matematyka

Część matematyczno – – przyrodnicza Język nowożytny j. niemiecki Zestawienie wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez szkołę w 2010roku Egzamin -zakres Średnia punktów w kraju Średnia punktów w województwie w Gliwicach w powiecie w szkole Część humanistyczna 30,34 30,88 30,94 29,95 33,85 Część matematyczno – – przyrodnicza 23,90 23,65 24,74 23,82 29,59 Język nowożytny j. angielski 29,88 30,20 31,72 30,75 36,45 Język nowożytny j. niemiecki 29,36 30,12 34,01 28,69 45,38

Zestawienie wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez szkołę - część humanistyczna

Zestawienie wyników egzaminu gimnazjalnego uzyskanych przez szkołę - część matematyczno - przyrodnicza

Zewnętrzne i wewnętrzne czynniki kontekstowe Czynniki wewnętrzne Zmiany kadrowe - w 2009r. 30% nauczycieli na urlopach macierzyńskich, wychowawczych (łącznie 12 osób) , zdrowotnych (1 osoba), 2009 - trzykrotna zmiana pedagoga szkolnego i dwukrotna psychologa, 2006-2010 - zmiany 7 polonistów i 6 chemików, Zmiany wychowawców, Kładzenie nacisku przez rodziców na kształcenie ich dzieci w kierunku przedmiotów ścisłych (obserwacje na podstawie rekrutacji do klas z innowacjami), Przekonanie uczniów o wysokim stopniu trudności egzaminu matematyczno- przyrodniczego i skoncentrowanie wysiłku na przygotowaniu się właśnie do niego.

Zewnętrzne i wewnętrzne czynniki kontekstowe Czynniki zewnętrzne Podkreślanie znaczącej roli matematyki w karierze zawodowej – Strategia Lizbońska – Edukacja 2010 (cel 1.4. zwiększenie rekrutacji w dziedzinach nauk ścisłych i technicznych), rola mediów, oferta Politechniki Śląskiej, obowiązkowa matura z matematyki, oferty pracy dla „ ścisłowców”, rozbudzanie zainteresowań - np. Noc Naukowców, Spadek zainteresowania czytelnictwem: „Telewizyjne Wiadomości Literackie” po 14 latach zdjęte z emisji; poziom czytelnictwa w 2009r. w Polsce był najniższy od początku jego badań przez BN, Ogólnie dostępne streszczenia i tzw. „Ściągi” z lektur, Coraz mniejsza sprawność językowa społeczeństwa, ubóstwo języka (e-maile, sms-y), Arkusz egzaminacyjny – zmienione kryteria punktowania (np. styl - 1/0 pkt).

Charakterystyka klas Charakterystyka klas III - rok szkolny 2009/2010 167 uczniów; 86 dziewcząt i 81 chłopców, 6 % uczniów z dysleksją, 37% rodzin niepełnych, 20% rodzin o trudnej sytuacji finansowej, 17% rodzin patologicznych społecznie, 24,5% uczniów o niskim potencjale edukacyjnym, 23% uczniów o wysokim potencjale edukacyjnym, 16% uczniów mających znaczne problemy zdrowotne, 28% uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego W różnych zespołach analizujemy wyniki egzaminu dla: rocznika, poszczególnych klas, poszczególnych uczniów, pod kątem czynników: pedagogicznych, środowiskowych, indywidualnych.

EWD – program kalkulator EWD PLUS część humanistyczna część matematyczno – – przyrodnicza

Informacje o klasie X Kontekst pedagogiczny: w trzyletnim cyklu nauczania: dwóch matematyków, dwie polonistki, dwóch nauczycieli fizyki; dodatkowo zmiany nauczycieli języków obcych. Kontekst indywidualno-środowiskowy: 40% niepełnych rodzin, 20% rodzin w trudnej sytuacji materialnej, 16% rodzin patologicznych społecznie, 35% uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym, 16% uczniów o niskim potencjale edukacyjnym, 24% uczniów o wysokim potencjale edukacyjnym, 12% uczniów z dużymi problemami zdrowotnymi.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Plan pracy szkoły /wybrane przykłady/: Dzień Teatru, Dzień Noblowski, Dzień Języków Obcych, Szkolny Tydzień Projektów, Wdrożenie i realizacja różnych innowacji pedagogicznych w 5 klasach i na 2 między-szkolnych kołach: Oblicza sztuki 2010 – 2013, Człowiek-poznaję, doświadczam i promuję zdrowy tryb życia 2010 – 2013, Nauczanie przedmiotów ścisłych w oparciu o technologię informacyjną 2008 – 2011, Klasa kultury i języków 2008 – 2011, Klasa rozwijająca umiejętności sportowo-turystyczne 2008 – 2011, Międzyszkolne koło fizyczne 2005 – 2008, Z lornetką i mikroskopem 2008 – 2009. Wprowadzenie trzeciego języka obcego – języka francuskiego i utworzenie klasy frankofońskiej, Realizacja programów i projektów zewnetrznych; m. in.: program pilotażowy GIODO "Twoje dane – twoja sprawa", CEO: "Aktywni z natury", "Zachowaj trzeźwy umysł", "Szkoła bez przemocy".

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Spotkania z naukowcami z UŚ i Uniwersytetu Opolskiego, Współpraca z PŚ – Wydział Architektury i Chemii, Organizacja międzygimnazjalnego konkursu słownikowo-frazeologicznego w ramach Polonistycznej Ligi Gimnazjalnej prowadzonej przez SNaP, Współpraca międzynarodowa, wyjazdy edukacyjne, wizyty native speakera, Współpraca z kombatantami – żywe lekcje historii, Zaprojektowanie, utworzenie, rozbudowywanie i pielęgnacja arboretum, Systematyczne wyjazdy do teatru, organizowanie warsztatów teatralnych, Spotkania z twórcami kultury: aktorami, scenarzystami, pisarzami, Prowadzenie różnorodnych kół zainteresowań i konsultacji, „Sobota z egzaminem” – powtórka z zakresu przedmiotów mat. – przyr., Opracowanie i realizacja programu prozdrowotnego – certyfikat Śląskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Nowe działania ujęte w Planie pracy szkoły w 2010 r. na podstawie wniosków wynikających z analizy egzaminu: Tworzenie szlaków turystyczno – edukacyjnych we współpracy z Wydziałem Kultury i Promocji Miasta UM, Udział w projekcie MEMO – Muzeum w Gliwicach i GOM, Szkolny konkurs ortograficzny z języka pol., ang., niem., franc., Szkolny konkurs literacki, Obchody Roku Czesława Miłosza i Marii Skłodowskiej – Curie (łącznie 9 imprez, w tym: konkursy, wystawy, sesje i występy), Organizowanie maratonów filmowych i kręcenie filmów uczniowskich (koło filmowe), Warsztaty literackie prowadzone przez młodych prozaików, Projekt „Okno”- spotkania z podróżnikami, wystawy promujące podróże, szkolne biegi na orientację, zajęcia laboratoryjne z chemii (Strona Młodego Eksperymentatora na stronie internetowej szkoły), wystawy fotograficzne…, „Sobota z egzaminem humanistycznym”.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Praca dydaktyczna uwzględniająca wnioski poegzaminacyjne: Weryfikacja zespołowych oraz indywidualnych planów pracy, Weryfikacja przedmiotowych systemów oceniania, Opracowanie i stosowanie zasad zadawania zadań domowych, Zmiany w zakresie form i metod pracy – częstsze wykorzystywanie nowych technologii, nacisk na indywidualizację pracy, różnorodność sposobów aktywizowania uczniów (np. CLIL, LdL, uczenie parami, nauczanie skorelowane, tutoring rówieśniczy, nauczanie projektami), większa dbałość wszystkich nauczycieli o poprawność językową uczniów, systematyczna kontrola zeszytów, Prowadzenie zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych służących rozwijaniu kreatywności, Podnoszenie kwalifikacji przez nauczycieli (np. ukończenie studiów podyplomowych z doradztwa zawodowego przez 1 osobę, podjęcie studiów przez pedagoga szkolnego z zakresu socjoterapii z elementami profilaktyki szkolnej); zdobywanie kolejnych stopni awansu zawodowego.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Rozbudowa bazy szkoły - kierunek: uczyć efektywnie to uczyć interesująco: Wyposażenie 5 klas w rzutniki multimedialne i komputery, Zakup 2 telewizorów i odtwarzaczy DVD, Pozyskanie tablicy interaktywnej, Rozbudowa pracowni informatycznej, Doposażenie biblioteki (lektury, słowniki, albumy, najnowsze pozycje metodyczne), Zakup pomocy dydaktycznych do języka polskiego, chemii, matematyki, fizyki, muzyki, wychowania fizycznego, zajęć z wychowania do życia w rodzinie, Utworzenie arboretum, Utworzenie sali do tańca na zajęcia pozalekcyjne.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Uwzględnienie wniosków z analizy egzaminów gimnazjalnych w planie nadzoru pedagogicznego w: Obserwacji zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych, szkolnych uroczystości (odpowiednio skonstruowane arkusze obserwacji), Organizacji wspomagania nauczycieli – zakup pomocy dydaktycznych, zakup nowości metodycznych, umożliwienie uczestnictwa w szkoleniach, organizacja WDN-u: lekcje otwarte, cykl szkoleń pt. „Jak się uczy mózg” , szkolenie dla polonistów przez egzaminatora, szkolenie dotyczące nauczania uczniów ze specjalnymi i specyficznymi potrzebami, szkolenie dla nauczycieli zespołu mat.- przyr. z zakresu dysleksji i dyskalkulii, Płynna organizacja zastępstw za nauczycieli na urlopach i długoterminowych L4, bez zmiany planu lekcji.

Działania szkoły w zakresie czynników pedagogicznych Uwzględnienie wniosków z analizy egzaminów gimnazjalnych w działaniach organizacyjnych w 2010 r.: Zmiana terminu egzaminu próbnego dla klas III- przesunięcie z lutego na grudzień, Ustalenie dodatkowego terminu zebrania z rodzicami w celu omówienia wyników tegoż egzaminu, Nowy system monitorowania frekwencji ustalony z rodzicami uczniów, Elastyczna reorganizacja zajęć z art. 42 KN w miarę potrzeb uczniów, Wprowadzenie drugiego wychowawcy wspomagającego w zespołach o niskich postępach i z problemami rodzinno-rówieśniczymi, Pomoc klasom jej potrzebujących przez dodanie godziny dyrektorskiej.

Działania szkoły w zakresie czynników środowiskowych Uwzględnienie wniosków z analizy egzaminów gimnazjalnych w działaniach środowiskowych w 2010 r.: Współdziałanie rodziców ze szkołą - działania służące pozyskaniu większej liczby rodziców zainteresowanych postępami dzieci w nauce i pracą szkoły: np. koncert dla rodziców w wykonaniu uczniów i absolwentów szkoły, festyn z okazji Dnia Dziecka, przedstawienia klasowe dla rodziców, zorganizowanie spotkania z doradcami zawodowymi z SzOK-u w Gliwicach, szkolenie na temat dopalaczy, Zacieśnienie współpracy z kombatantami, opieka nad pomnikiem –Czołgiem, opieka nad Dębem Katyńskim – zainteresowanie uczniów historią, Współrealizowanie z Wydziałem Architektury PŚ projektu związanego z historią i architekturą Gliwic - rozwijanie zainteresowań, Zintensyfikowanie szkolnej pracy na rzecz innych – wolontariat – poczucie odpowiedzialności i obowiązkowości: Założenie przez nauczycielkę języka angielskiego uczniowskiego oddziału miedzynarodowego stowarzyszenia charytatywnego People To People; w jego ramach uczniowie naszej szkoły pomagaja w nauce dzieciom z jednej ze szkół podstawowych, Praca na rzecz gliwickiego Hospicjum i schroniska dla zwierząt.

Działania szkoły w zakresie czynników indywidualnych ucznia Uwzględnienie wniosków z analizy egzaminów gimnazjalnych w działaniach dotyczących uczniów indywidualnie w 2010 r.: Udział szkoły w pilotażu projektu MEN „Jak organizować edukację uczniów ze specjalnymi potrzebami ?”, Wspieranie ucznia w drodze ku dorosłości poprzez realizację zmodyfikowanego programu profilaktycznego, Pomoc uczniom powracającym z zagranicy, Realizacja indywidualnego programu nauczania dla uczniów szczególnie uzdolnionych, Pomoc uczniom przewlekle chorym- szkolenie dot. cukrzycy, Przeprowadzanie warsztatów Jak się uczyć i Jak rozładowywać stres przez pedagoga szkolnego, Przeprowadzanie warsztatów pomagających w planowaniu własnej kariery przez szkolnego doradcę zawodowego, Rozwijanie zainteresowań uczniów poprzez organizację kół zainteresowań i innowacje (informacje pozyskujemy na podstawie podań do szkoły, weryfikujemy w trakcie roku na podstawie ankiet), Motywowanie i rozbudzanie aspiracji poprzez realizację programu wychowawczego i planu pracy szkoły, Zajęcia logopedyczne.

Podsumowanie Wnikliwa analiza wyników egzaminów związana z oceną jakości pracy szkoły i samooceną nauczycieli wymaga atmosfery otwartości i współpracy w radzie pedagogicznej. Wnioski „poegzaminacyjne” powinny być znane uczniom i rodzicom – dzięki temu szkoła ma szansę zyskać ich do autentycznej współpracy. Wdrażanie wniosków z analizy egzaminów gimnazjalnych z pewnością wpływa na podniesienie jakości pracy szkoły.

Dla rad pedagogicznych: „Musimy żeglować czasem z wiatrem, czasem pod wiatr, ale żeglować – nie dryfować ani stawać na kotwicy.” Oliver Wendell Holmes Dla uczniów: „Ludzie, którzy nie potrafią się zmotywować, muszą zadowolić się miernością, niezależnie od tego, jak bardzo są utalentowani.” Andrew Carnegie

www.gim3-gliwice.oswiata.org.pl Opracowanie : merytoryczne: Agata Cira, Bogna Dobrakowska graficzne: Justyna Nierada www.gim3-gliwice.oswiata.org.pl