ANALIZA PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA IV ETAPU EDUKACYJNEGO ĆWICZENIA Z DYDAKTYKI SZCZEGÓŁOWEJ JĘZYKA POLSKIEGO W SZKOLE PONADGIMNAZJALNEJ Prowadzący: dr Anna Adamczuk-Stęplewska

Rola nauczyciela w myśl Nowej Podstawy Programowej (NPP) Nauczyciel na poziomie ponadgimnazjalnym koncentruje się na (E. Jaskóła): przewodnictwie, stymulacji rozwoju, motywacji do wnikliwej lektury tekstu literackiego. Dlatego nauczyciel: stymuluje działania ucznia, rozwija jego zainteresowania, pokazuje zjawiska w kulturze i sztuce, inspiruje do podejmowania działań.

UCZEŃ JAKO PODMIOT DZIAŁAŃ DYDAKTYCZNYCH Charakterystyka kompetencji ucznia szkoły ponadgimnazjalnej. Charakterystyka osobowości ucznia szkoły ponadgimnazjalnej.

Kompetencje ucznia szkoły ponadgimnazjalnej: świadomie odbiera kulturę, potrafi syntetyzować i systematyzować zjawiska związane z tradycją kulturową, językiem i otaczającą rzeczywistością, czyta w sposób refleksyjny (podczas lektury w dojrzały sposób stawia pytania i poszukuje na nie odpowiedzi zarówno w sztuce jak i w filozofii).

Osobowość ucznia szkoły ponadgimnazjalnej 16-19 latek jest szczególnie wrażliwy na punkcie swojej podmiotowości, jest wewnętrznie sprzeczny: ma wyostrzony krytycyzm jednocześnie tolerancyjny wobec niekonwencjonalnych zachowań, jest spontaniczny i emocjonalny, oczekuje natychmiastowych efektów swojej działalności, w tym intelektualnego wysiłku (np. w uzyskiwaniu informacji, podczas lektury), nastawiony na realizację swoich potrzeb i oczekiwań, które mają związek z przyjemnością i korzyścią (A.Janus-Sitarz).

UKŁAD TREŚCI NAUCZANIA Liniowy sposób realizacji treści nauczania. Połączenie treści programowych III (gimnazjum) i IV (sz.ponadgim.) etapu. G + LO = MATURA

TREŚCI NPP WSPÓLNE DLA III I IV ETAPU EDUKACYJNEGO Dla III i IV etapu określone są takie same (Zał. Nr 4 rozp.): cele kształcenia ogólnego najważniejsze kompetencje zdobywane przez ucznia (dot. kształcenia ogólnego) zadania i działalność edukacyjna szkoły wspólny i jednakowy zasób wiedzy w zakresie podstawowym

Zadania szkoły w NPP: posługiwanie się językiem polskim, przygotowanie się do życia w społeczeństwie informacyjnym, przygotowanie się do samokształcenia, wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystania informacji, wychowanie ucznia do właściwego odbioru i wykorzystaniu mediów, posługiwanie się językami obcymi odpowiednio na PP (Poziomie Podstawowym) i PR (Poziomie Rozszerzonym), efektywne kształcenie w zakresie nauk przyrodniczych (Strategia Lizbońska), zapewnienie edukacji zdrowotnej, zagwarantowanie rozwoju społecznego uczniów, kształcenie w myśl „strategii uczenia się przez całe życie” (Strategia Lizbońska).

RÓŻNICE POMIĘDZY III I IV ETAPEM EDUKACYJNYM Na IV etapie edukacyjnym: przedmioty strategiczne nauczane na PP i PR

EGZAMIN MATURALNY Matura na poziomie podstawowym, jako egzamin wieńczący dwunastoletni okres nauczania, będzie opierać się o utwory, które na obu etapach: gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym opatrzone zostały gwiazdką, sygnalizującą obowiązkową, bezwzględną ich obecność na lekcjach języka polskiego.

PODSTAWA EDUKACJI POLONISTYCZNEJ NA IV ETAPIE EDUKACYJNYM Ważne jest, by na każdej lekcji języka polskiego uczeń „pochylał się” nad tekstem literackim lub jakimś innym tekstem kultury i prowadził wokół niego czynności analityczne i hermeneutyczne, a nie tylko przyswajał faktografię historycznoliteracką (geneza dzieła, towarzyszące mu idee epokowe, biografia autora).

PODSTAWA EDUKACJI POLONISTYCZNEJ NA IV ETAPIE EDUKACYJNYM A zatem nauczyciel w ciągu trzech lat nauki w szkole ponadgimnazjalnej zobligowany jest do uświadomienia uczniom istnienia i znaczenia procesu historycznoliterackiego, akcentując w nim przede wszystkim dialog współczesności z tradycją literacką.

DOMINUJĄCA ZASADA W NPP W NPP dominuje zasada: nierozdzielania elementów z zakresu językoznawstwa i literaturoznawstwa. Język jest bowiem tworzywem literatury i owe wzajemne relacje obu dyscyplin zostały wpisane do treści nauczania tak, by maturzysta był świadom różnych funkcji zarówno języka, jak i literatury. Świadomość językowa została wyodrębniona w obszarze działań związanych zarówno z odbiorem wypowiedzi, jak i ich tworzeniem.

ANALIZA I INTERPRETACJA Podstawową umiejętnością konieczną w dorosłym życiu każdego człowieka jest: analiza i interpretacja Analizy faktów literackich uczy się dziecko już od szkoły podstawowej – próbując je ze sobą porównywać i oceniać, dokonuje pierwszych działań interpretacyjnych. Interpretacja stanowi zawsze oczywistą konsekwencję myślenia analitycznego, które wyrasta ze sposobu odbioru tekstu.

TWORZENIE WŁASNEGO TEKSTU UKŁAD TREŚCI W NPP Następujący schemat ilustruje wzajemne relacje poszczególnych treści: ODBIÓR ANALIZA INTERPRETACJA TWORZENIE WŁASNEGO TEKSTU

CELE NAUKI W SZKOLE PONADGIMNAZJALNEJ Nauka w szkole ponadgimnazjalnej ma zmierzać do: uporządkowania wiedzy, uświadomienia relacji między różnymi zjawiskami w literaturze i kulturze, zrozumienia procesów kulturowych, ich wzajemnych zależności i odmienności, a także wynikania, przenikania, zróżnicowań i podobieństw.

ANALIZA PORÓWNAWCZA CELÓW I TREŚCI KSZTAŁCENIA NA III I IV ETAPIE EDUKACYJNYM