Kształcenie zawodowe w Hiszpanii – przykłady dobrych praktyk mgr Michał Nowakowski INSTYTUT TECHNOLOGII EKSPLOATACJI - PIB w Radomiu Ośrodek Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki Zakład Badań Edukacji Zawodowej „Współpraca ponadnarodowa – dobre praktyki” Toruń 13.01.2011

Plan prezentacji Wprowadzenie Informacje ogólne Podstawy analizy Systemów kształcenia zawodowego Kwalifikacje zawodowe w Hiszpanii Przykłady dobrych praktyk Wnioski Literatura

Instytut Technologii Eksploatacji - PIB w Radomiu 1984 - ustanowienie MCNEMT (Międzyresortowego Centrum Naukowego Eksploatacji Majątku Trwałego) 1994 - przekształcenie w Instytut Technologii Eksploatacji 2004 – uzyskanie statusu Państwowego Instytutu Badawczego (PIB) Zatrudnienie: 235 osób Działalność naukowo-badawcza ITeE-PIB Badania naukowe oraz prace rozwojowe i wdrożeniowe w zakresie: Nowych technologii w obszarze budowy i eksploatacji maszyn Ustawicznej edukacji zawodowej Współpraca międzynarodowa (międzynarodowe sieci) Działalność wydawnicza

Ośrodek Pedagogiki Pracy Innowacyjnej Gospodarki Zakład Badań Edukacji Zawodowej Zakład Kształcenia Ustawicznego

Obszar działalności Zakładu Badań Edukacji Zawodowej Badania treści kształcenia zawodowego oraz treści pracy w kontekście rozwoju kwalifikacji i kompetencji Rozwój modułowych technologii kształcenia zawodowego (programy, pakiety, infrastruktura techno-dydaktyczna) Standaryzacja kwalifikacji zawodowych oraz rozwój Krajowych Ram Kwalifikacji Europejskie systemy i sieci kształcenia zawodowego

EMCET2 Cele projektu: Promocja dobrych praktyk w modułowym kształceniu i szkoleniu zawodowym oraz wdrożenie innowacyjnego systemu wsparcia dla zmodularyzowanych usług edukacyjnych w Europie, z wykorzystaniem portalu internetowego, bazy danych oraz powołanej do życia europejskiej sieci instytucji (ModENet) na rzecz rozwoju i upowszechniania podejścia modułowego.

Podstawy i źródła analizy Projekty Ośrodka: EQUAL, EMCET, EMCET 2, MEVA, EQF Network Testing Publikacje krajowe i zagraniczne CONFINTEA – Globalny Raport Edukacji i Uczenia się Dorosłych Sieci naukowej współpracy ITeE-PIB: CEDEFOP, Eurostat, Eurydice, OECD, EVBB, EAEA, IGIP, ETF, ModENet, ReferNET, PSKM, EMCET Doświadczenia własne

Kontekst kształcenia i rynku pracy Dane ogólne Powierzchnia 506,0 tys. km2 Ludność (2008): 45,6 mln 2. 3. Przyrost naturalny(2007): 2,3 4. Bezrobocie (2009): 18,7 % 5. PKB na osobę (2007): 26 200 $ Szkolnictwo Szkoły średnie (2007): 69,1 (na 1000) Szkoły wyższe (2007): 399 (na 10.000) Kształcenie ustawiczne (2007): mężczyźni: 9,3 (na 1000) kobiety: 11,5 (na 1000) Dane ogólne Powierzchnia 312,7 tys. km2 Ludność (2008): 38,1 mln Przyrost naturalny (2007): 0,9 4. Bezrobocie (2009): 11,9 % 5. PKB na osobę (2007): 13 800 $ Szkolnictwo Szkoły średnie (2007): 99,5 (na 1000) Szkoły wyższe (2007): 563 (na 10.000) Kształcenie ustawiczne (2007): mężczyźni: 4,7 (na 1000) kobiety: 5,5 (na 1000) Źródło: Roczniki Statystyczne. GUS, Warszawa z lat 2007, 2008, 2009

Struktura systemów edukacji Hiszpania Polska Studia doktoranckie Studia podyplomowe Studia uniwersyteckie Wyższe studia zawodowe Bakalariat II Bakalariat I Średnia szkoła zawodowa PCPI Egz. Gimnazjum Szkoła podstawowa Edukacja przedszkolna

Systemu kształcenia zawodowego w Hiszpanii w latach 2002-2007 SZKOLNE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE FP INICIAL/ REGLADA KSZTAŁCENIE PROZAWODOWE BEZROBOTNYCH FP OCUPACIONAL KSZTAŁCENIE USTAWICZNE ZATRUDNIONYCH FP CONTINUA Ministerstwo Edukacji Ministerio de Educación Krajowy Służby Zatrudnienia Servicio Publico de Empleo Estatal Fundacja Kształcenia na Rzecz zatrudnienia Fundación Tripartita para la Formación en el Empleo Młodzież szkolna Escolares Bezrobotni Desempleados Pracownicy Empleados Wspieranie dostępu do rynku pracy Wspieranie rozwoju Zawodowego

Kształcenie osób bezrobotnych 2002-2007 Szkolenie w zakresie podstawowych prac w określonym profilu zawodowym „uczenie się przez pracę” praca na rzecz dobra publicznego czy interesu społecznego Kształcenie modułowe zintegrowane z katalogiem kwalifikacji Uzyskane kompetencje są potwierdzane certyfikatem Wsparcie finansowe Szkoły-Warsztaty ESCUELAS TALLER 2-letnie Szkoły rzemiosła CASAS DE OFICIO 1-roczne Warsztaty zawodowe TALLERES DE EMPLEO Dla osób 25+ Krajowy Plan Szkoleń i Integracji Zawodowej

Kształcenie Ustawiczne 2002-2007 FUNDACJA KSZTAŁCENIA I ZATRUDNIENIA Duża oferta kursów i szkoleń o różnej tematyce (szkolenia on-line, e-learning) 0,7% składki ubezpieczenia każdego pracownika jest przeznaczane na utrzymanie centrów i tworzenie oferty kursowej System punktowy lub ryczałtowy dla każdego przedsiębiorstwa na każdy rok Organy administracji Organizacje związkowe (UGT, CCOO, CIG) Przedsiębiorcy Porozumienie o kształceniu na rzecz zatrudnienia Akredytowane Centra Kształcenia Kształcenie na odległość RYNEK PRACY

Reforma systemu kształcenia i szkolenia zawodowego Dekret królewski 395/2007 SZKOLNE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE FP INICIAL/ REGLADA Młodzież szkolna Escolares KSZTAŁCENIE PROZAWODOWE BEZROBOTNYCH FP OCUPACIONAL Bezrobotni Desempleados KSZTAŁCENIE USTAWICZNE ZATRUDNIONYCH FP CONTINUA Pracownicy Empleados Ogół ludzi w wieku produkcyjnym KSZTAŁCENIE NA RZECZ ZATRUDNIENIA FORMACION PARA EL EMPLEO Systemu kształcenia zawodowego w Hiszpanii w latach 2002-2007 System kształcenia zawodowego w Hiszpanii Wspieranie Kształcenia na Rzecz Zatrudnienia Wspieranie dostępu do rynku pracy Wspieranie rozwoju zawodowego

„Kompletność” Krajowego Systemu Kwalifikacji i Kształcenia Zawodowego NARZĘDZIA SYSTEMU KWALIFIKACJI Krajowy Katalog Kwalifikacji Zawodowych i Katalog Modułowego Kształcenia Zawodowego Procedury uznawania, oceny, rejestracji i aktualizacji kwalifikacji zawodowych Informacje i wytyczne dotyczące kształcenia zawodowego oraz zatrudnienia Ocena i poprawa jakości systemu

Struktura organizacyjna Krajowego Instytutu Kwalifikacji Zależność strukturalna Ministerstwo Edukacji i Nauki Zależność funkcjonalna Krajowa Rada Kształcenia Zawodowego Dyrektor Instytutu Obserwatorium Zawodowe Obserwacja i dostarczanie informacji o powstawaniu nowych kwalifikacji, Obserwowanie trendów rynku pracy Badania metodologiczne i budowa Krajowego Systemu Kwalifikacji Proponowanie metod i prowadzenie procesu ewaluacji, rozpoznania i akredytacji każdej kwalifikacji i zintegrowanego z nią kształcenia Projektowanie kwalifikacji Opracowanie i aktualizacja Katalogu Kwalifikacji Zawodowych Identyfikacja Modułów Kształcenia Zawodowego Informacja i zarządzanie zasobami Zarządzanie zasobami i informacją

Klasyfikacja kwalifikacji zawodowych Poziom 5 4 3 2 1 Kwalifikacja zawodowa Klasyfikacja 581 kwalifikacji usystematyzowana: – Horyzontalnie – 26 rodzin zawodowych – Wertykalnie – 5 poziomów kwalifikacji 407 6 99 66 opublikowanych w projekcie zbieranie danych ocena zewnętrzna Dane INUCUAL 2008.

Struktura kwalifikacji w Hiszpanii Kwalifikacja Zawodowa Identyfikator Kompetencja generalna Środowisko pracy i umiejscowienie w klasyfikacji Jednostki kompetencji Powiązane moduły kształcenia Jednostka kompetencji 1 Moduł kształcenia 1 Jednostka kompetencji 2 Moduł kształcenia 2 Jednostka kompetencji N Moduł kształcenia N

Struktura jednostki kompetencji w Hiszpanii Identyfikator Nazwa Poziom Kod alfanumeryczny Jednostki kompetencji Zadania zawodowe Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie N Jednostka kompetencji 1 Jednostka kompetencji 2 Kryteria realizacji Jednostka kompetencji N Środki produkcji Produkty i rezultaty Wykorzystane lub wygenerowane informacje Użyte technologie Kontekst zawodowy

Modularyzacja Kształcenia w Hiszpanii Nazwa Poziom Zintegrowana jednostka kompetencji Kod Liczba godzin Kształcenie Dane Identyfikacji Moduł 1 Umiejętności Moduł 2 Treści Kryteria oceny Moduł N Parametry kontekstu kształcenia Umiejętności których uzyskanie wymaga uzupełnienia w trakcie realnej pracy Środowisko pracy Profil zawodowy nauczyciela

Idee nowego systemu kształcenia i szkolenia zawodowego IDEA INTEGRACJI SYSTEMU KSZTAŁCENIA I SZKOLENIA ZAWODOWEGO skierowane do wszystkich w wieku produkcyjnym (nieważny status zawodowy) oferta szkoleniowa adekwatna do potrzeb (rynku pracy oraz indywidualnych) IDEA INNOWACJI I KREATYWNOŚCI W KSZTAŁCENIU ZAWODOWYM nowoczesne narzędzia kształcenia, sieci innowacyjności szkół zawodowych Powszechne formy kształcenia na odległość Kształcenie w technikach kreatywności i innych kompetencjach „miękkich” WSPÓŁDZIAŁANIE WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH W REALIZACJI WSPÓLNEGO CELU utworzenie Fundacji Trójstronnej na Rzecz Zatrudnienia partnerzy społeczni, związki, przedsiębiorstwa i pracownicy

Filary systemu szkolenia na rzecz zatrudnienia w całości lub części finansowane przez państwo organizowane i nadzorowane przez pracodawców cel: zaspokajanie konkretnych szkoleniowych (szkolenie ogólne i specjalistyczne) w celu prawidłowego funkcjonowania na rynku pracy „Szkolenia potrzeby” Realizowane na poziomie branżowym Cel: podniesienie posiadanych lub nabycie nowych kwalifikacji Oferta ogólnokrajowa lub regionalna Dostępne dal bezrobotnych i pracujących Szkolenia ofertowe Szkolenia połączone z pracą (Szkoły-warsztaty, Domy rzemiosła, Warsztaty zawodowe). Certyfikacja zgodnie z Systemem Kwalifikacji Zawodowych Umowa szkoleniowa. Szkolenie teoretyczno praktyczne, w miejscu pracy i w centrach kształcenia. Powszechność różnych form kształcenia!!! Kształcenie dorosłych powyżej 25 roku życia!!! „Kształcenie zamienne” Działania towarzyszące kształceniu, których celem jest nieustająca poprawa efektywności szkolenia zawodowego Finansowanie publiczne lub regionalne projektów analiz, badań, wdrażania innowacji i innowacje Badania

Wnioski System kształcenia oparty na podejściu modułowym zintegrowanym z systemem klasyfikacji kwalifikacji oraz certyfikacji. W Polsce brak wprowadzenia kształcenia modułowego do szkół. Inny niż w Polsce model kwalifikacji oparty na jednostkach kompetencji; występowanie kontekstu w modelu kwalifikacji. Posługiwanie się pojęciem kwalifikacji lub profilu zawodowego w przeciwieństwie do polskiego pojęcia zawodu. Struktura systemu klasyfikacji kwalifikacji inna niż w Polsce podzielona na rodziny zawodowe (model bliższy zastosowanemu we Francji). Istnienie Krajowego Instytutu Kwalifikacji Zawodowych. W Polsce brak takiego organu. Stała współpraca organów publicznych z przedstawicielami pracodawców i pracowników.

Polecane publikacje i strony internetowe Literatura FUNDACJA TRÓJSTRONNA ds. KSZTAŁCENIA NA RZECZ ZATRUDNIENIA Formación en las empresas./Szkolenia w firmach. 2008. Madryt, 2010. System Kształcenia Zawodowego na Rzecz Zatrudnienia w Hiszpanii- raport Pracodawcy RP, Warszawa, 2010. P. Gallardo Vazquez, M. Nowakowski, Kształcenie zawodowe w Andaluzji, Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 4/2010, Radom. M. Nowakowski, Bibliography in Spanish [w:] H. Bednarczyk, (2010), e-Bibliography – Continuing Vocational Education, Radom. H. Bednarczyk, M. Nowakowski, Pedagogika Paolo Freire wobec skrajności cywilizacji, Edukacja Ustawiczna Dorosłych 1/2009. Akty prawne Ustawa 5/2002 z 19 czerwca, o Kwalifikacjach i Kształceniu Zawodowym. (Dz.U. Nr 147, czwartek 20 czerwca 2002). Dekrecie Królewskim 395/2007 z 23 marca,o Kształceniu Zawodowym na Rzecz Zatrudnienia. Strony internetowe: www.mec.es/ecuda/inucual http://www.fundaciontripartita.org/ http://www.sepe.es www.cedefop.com www.itee.radom.pl www.euridice.org

Kształcenie zawodowe w Hiszpanii - przykłady dobrych praktyk mgr Michał Nowakowski Instytut Technologii Eksploatacji - PIB w Radomiu Zakład Badań Edukacji Zawodowej kontakt: michal.nowakowski@itee.radom.pl