Sytuacja finansowa sektora banków spółdzielczych w Polsce Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa wrzesień 2010 r.

Sytuacja banków spółdzielczych 2 2

Banki spółdzielcze na rynku Ukierunkowanie na potrzeby lokalne Ponad 3 800 placówek Silna pozycja lokalna Banki Spółdzielcze Obsługa rolników (kredyty z dopłatami) Obsługa samorządów Wieloletnia tradycja 3 3

Dynamiczny rozwój banków spółdzielczych Średnioroczny wzrost sumy bilansowej 15%. Zdolność do generowania rosnących wyników. Zwiększający się udział w rynku pod względem zysku. 4 4

Dynamiczny wzrost depozytów i kredytów Wysoki przyrost depozytów i kredytów - w całym prezentowanym okresie. Średnioroczna dynamika depozytów 15,1%, a kredytów 15,8%. 5 5

Niski wskaźnik jakości kredytów. Niskie koszty tworzenia rezerw. Dobra jakość kredytów Niski wskaźnik jakości kredytów. Niskie koszty tworzenia rezerw. 6 6

Wzmocnienie bazy kapitałowej Wzrost funduszy własnych w średniorocznym tempie ponad 17,5%. Współczynnik wypłacalności w całym okresie powyżej 13%. 7 7

Systemowe bariery rozwoju 8 8

Banki spółdzielcze na tle banków komercyjnych (1) stan na 30.06.2010 r. Banki spółdzielcze posiadają ponad 1/4 wszystkich placówek bankowych, zatrudniają blisko 1/5 ogółu pracowników, ale ich udział w sumie bilansowej sektora wynosi zaledwie 6%. 9 9

Banki spółdzielcze na tle banków komercyjnych (2) stan na 30.06.2010 r. Według stanu na koniec czerwca br. sektor BS na tle sektora BK charakteryzował się dobrymi wskaźnikami rentowności, jakości kredytów i wypłacalności. Duże zróżnicowanie banków spółdzielczych – brak jednorodności. Większość BS to banki małe o sumie bilansowej nieprzekraczającej 200 mln zł. 10 10

Pozycja konkurencyjna Do 2006 r. dźwignią wzrostu BS były: konsolidacja banków (najsilniejsza w latach 1999 -2002 związana m.in. z koniecznością wypełnienia ustawowych progów kapitałowych) w wyniku czego powstały silniejsze podmioty finansowe, możliwość poprawienia konkurencyjności cenowej w okresie tym nastąpił znaczący spadek marży (spread pomiędzy BS a BK zmniejszył się z 5 p.p. do 1 p.p.). Słabnąca pozycja konkurencyjna – wyczerpanie możliwości poprawy warunków cenowych oraz zakończenie procesu konsolidacji ograniczyło tempo rozwoju sektora BS. 11 11

Efektywność działania (1) Większość BS charakteryzuje się niskimi kwotami podstawowych wielkości finansowych (depozytów, kredytów, wyników) przypadającymi na zatrudnionego. 12 12

Efektywność działania (2) Niska efektywność działania BS - 3x niższy wynik działalności bankowej na zatrudnionego niż w BK. Różnica dla sektora BS w tym zakresie pogłębiła się. Wynik działalności bankowej BS tworzony jest głównie przez wynik z tytułu odsetek, którego zwiększanie w warunkach malejącej marży będzie utrudnione. 13 13

Efektywność działania (3) Duża i postępująca dysproporcja pomiędzy poziomem wskaźnika C/I w sektorze banków spółdzielczych a sektorem banków komercyjnych. Wysoki poziom wskaźnika C/I w bankach spółdzielczych powoduje, że pozostaje niewielka przestrzeń na absorbowanie ryzyka związanego z działalnością kredytową. 14 14

Nie jest możliwe ograniczenie wskaźnika poprzez obniżanie kosztów. Koszty Poprawa wskaźnika C/I wymaga zwiększenia dochodów banków spółdzielczych. Nie jest możliwe ograniczenie wskaźnika poprzez obniżanie kosztów. Niski poziom kosztów rzeczowych – stanowią one 1/3 kosztów działania BS (w BK 1/2). Większość to koszty osobowe, które w przeliczeniu na zatrudnionego są o 40% niższe niż w BK. 15 15

Niskie wyniki ograniczają możliwości inwestycyjne BS. Nakłady inwestycyjne BS przeznaczają relatywnie niewielkie kwoty na rozwój. Szczególnie dotyczy to banków małych. Roczne wydatki inwestycyjne na zatrudnionego są w BS blisko 3-krotnie niższe niż w BK. Niskie wyniki ograniczają możliwości inwestycyjne BS. 16 16

Nakłady na wartości niematerialne i prawne BS ponoszą bardzo niskie nakłady na wartości niematerialne i prawne. W 2009 r. kwota wydatków z tego tytułu przepadająca na zatrudnionego wynosiła ok. 1 tys. zł, dla porównania w BK średnio ok. 7 tys. zł. Niskie nakłady inwestycyjne ograniczają postęp technologiczny 17 17

Podsumowanie Sytuacja finansowa sektora banków spółdzielczych jest stabilna (dobre średnie wskaźniki jakości kredytów i wypłacalności) Zagrożenia i bariery dla dalszego rozwoju Niska efektywność działania Malejąca marża Brak możliwości ograniczenia kosztów działania Niskie nakłady na inwestycje Ograniczone możliwości finansowania inwestycji w szczególności w rozwój technologii Narastająca konkurencja ze strony banków komercyjnych na rynku lokalnym Rosnące oczekiwania klientów 18 18

Ewolucja europejskich systemów gwarantowania depozytów 19 19

Systemy gwarantowania do 2008 r. - znaczne zróżnicowanie Europejskie systemy gwarantowania depozytów (DGS) do 2008 r. Systemy gwarantowania do 2008 r. - znaczne zróżnicowanie zróżnicowanie w wysokości limitu gwarancji np. Austria, Belgia, Łotwa - 20 tys. EUR Francja - 70 tys. EUR, Włochy - 103,3 tys. EUR zróżnicowanie w zakresie udziału własnego deponenta od 0 do 10% długie okresy oczekiwania deponentów na wypłaty kwot gwarantowanych do 12 m-cy zróżnicowane zasoby finansowe DGS-ów zróżnicowanie w zakresie mechanizmów finansowania ex ante, ex post lub mieszany różne funkcje DGS-ów od pay box po funkcje pomocowe różne znaczenie DGS-ów w sieci bezpieczeństwa finansowego 20 20

Europejskie systemy gwarantowania depozytów w latach 2008 - 2010 KRYZYS FINANSOWY wzrost znaczenia DGS-ów Uspokojenie nastrojów wśród klientów banków warunkiem koniecznym skutecznego zarządzania kryzysem + Szybkie, ale nieskoordynowane działania poszczególnych krajów w zakresie gwarantowania depozytów: - podniesienie limitów, - zmiany legislacyjne oraz deklaracje polityczne, - niekorzystne skutki transgraniczne (arbitraż regulacyjny) potrzeba skoordynowanych działań w ramach UE oraz harmonizacji DGS-ów 21 21

stabilność systemu bankowego System Gwarantowania Depozytów ochrona deponenta System Gwarantowania Depozytów szybka wypłata środków gwarantowanych jednolity, wysoki poziom gwarancji możliwość działań pomocowych adekwatne zasoby finansowe DGS uzależnienie obciążeń banków od ryzyka europejski system solidarnościowy Dyrektywa 2009/14/WE z dnia 11 marca 2009 r. zmieniająca dyrektywę 94/19/WE Projektowana nowelizacja dyrektyw 2009/14/WE oraz 94/19/WE 22 22

Dyrektywa 2009/14/WE zmieniająca Dyrektywę 94/19/WE 11 marca 2009 r. Implementacja 30 czerwca 2009 r. Podwyższenie limitu gwarancji do wysokości 50 tys. euro, Rozszerzenie obowiązków informacyjnych banków wobec klientów odnośnie systemu gwarantowania depozytów, Rezygnacja z udziału własnego deponenta (koasekuracji). 31 grudnia 2010 r. Podwyższenie limitu gwarancji do wysokości 100 tys. euro, Skrócenie okresu niedostępności środków dla deponentów do 20 dni roboczych, Kluczowe zmiany systemowe 23 23

Konieczne dostosowania systemowe Nowelizacja ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym - z dnia 23.10.2008 r. (podnosząca limit gwarancji do 50 tys. euro) - planowana przed 31.12.2010 r. (ostatni projekt z 27.08.2010 r.) Zwiększenie zadań i odpowiedzialności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Gotowość sektora bankowego do wypłaty środków gwarantowanych w terminie 20 dni od zawieszenia działalności banku - zmiany w IT banków i BFG - aktualizacja danych o klientach i ich należnościach - osiągnięcie wysokiego poziomu jakości ww. danych - wysoka efektywność systemów w bankach sprawdzana poprzez testy 24 24

Projektowana nowelizacja dyrektyw 2009/14/WE oraz 94/19/WE (ostatni projekt z dnia 12 lipca 2010 r.) Implementacja Uproszczenie i harmonizacja zasad gwarantowania depozytów Wzór informacji dla klientów banków System goszczący jako agent płatniczy systemu macierzystego Opłaty oparte na ryzyku banków 31 grudnia 2012 r. 7 dni kalendarzowych na wypłaty 31 grudnia 2013 r. 31 grudnia 2020 r. Kapitalizacja systemów gwarantowania depozytów 1,5% ex-ante oraz 0,5% ex-post (w odniesieniu do kategorii „eligible deposits”) Ograniczenie możliwości przeznaczania środków na działalność pomocową do 0,5% „eligible deposits” Europejski system wsparcia solidarnościowego 25 25

Adekwatność kapitałowa System składki oparty na ryzyku Miary różnicujące obciążenia poszczególnych banków Miary podstawowe: Miary dodatkowe: Adekwatność kapitałowa Wskaźniki uzupełniające do swobodnego uznania przez DGS Jakość aktywów Rentowność Płynność 75% oceny 25% oceny 26 26

Reforma Systemów Gwarantowania Depozytów Zakładane efekty: Wzmocnienie stabilności systemu bankowego Zmniejszenie ryzyka runu na bank Wzrost zaufania do banków Wzmocnienie ochrony depozytów 27 27