Podstawy informacyjne do prognoz lokalnych rynkach pracy Toruń, 12 luty 2007 Urszula Sztanderska

Struktura wystąpienia Przyczyny trwałości zróżnicowania lokalnych rynków pracy Różnice na polskim rynku pracy w przekroju powiatów – wybrane problemy Omówienie podstawowych źródeł danych i ich wykorzystania Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT

Znaczenie lokalnego systemu informacji o rynku pracy Rynek pracy samoczynnie nie doprowadza do satysfakcjonujących wyników w wykorzystaniu zasobów pracy Polityka rynku pracy wymaga dobrych diagnoz Diagnozy są niemożliwe bez właściwych podstaw informacyjnych Problemy rynku pracy mają (w ogromnej większości) lokalny charakter

Niskie zatrudnienie i wysokie bezrobocie: problem krajowy czy lokalny Krajowy rynek pracy Lokalne rynki pracy Względna izolacja rynków lokalnych Dowód wysoka wariancja stóp bezrobocia i zatrudnienia np. stopa bezrobocia 36,9% (Szydłowiec) i 4,9% (Warszawa)

Mechanizm zmniejszania różnic między lokalnymi rynkami „ Zły” rynek „ Dobry” rynek Odpływ ludzi: spadek podaży pracy Napływ kapitału: relatywny wzrost popytu na pracę Napływ ludzi: wzrost podaży pracy Odpływ kapitału: relatywny spadek popytu na pracę MIGRACJE PŁACE INWESTYCJE

Czy można liczyć na zmniejszanie różnic między lokalnymi rynkami Korelacja stóp bezrobocia i kierunków przepływów migracyjnych (bezrobocie rejestrowane a migracje netto 0,5 do 0,3;) wyższa korelacja z poziomem wynagrodzeń (>0,8) Stawki płac słabo zależne od poziomów bezrobocia w wysokości ok. 0,5% (regresja krzywej płac 2002, firmy z liczbą pracujących >=10) Ujemna korelacja płac i bezrobocia rośnie (od 0,29 do 0,35 w przekroju powiatów 1999-2003) Badania W. Wojciechowskiego: elastyczność płac względem bezrobocia 1995-2003: -5,3%, dla sektora prywatnego – 11,4%, dla publicznego: - 0,2% Migracje Elastyczność płac

Następstwa izolacji lokalnych rynków pracy: różbice i ich konsekwencje Wyższe bezrobocie przeciętne (mismatch: brak bieżących obliczeń, w końcu lat 90. „wkład” niedopasowań strukturalnych w bezrobocie był porównywalny z „wkładem” wykształcenia – do ok.5,5 p.p. biorąc pod uwagę regiony i klasy miejscowości, w przekroju powiatów musiał być większy) Potęgowanie różnic kwalifikacyjnych (obliczenia World Banku) Niska skuteczność polityk (i ich projektowania) na poziomie krajowym Duże różnice między lokalnymi rynkami pracy

Różnice na powiatowych rynkach pracy  przykładowe ujęcie Jako syntetyczny miernik: suma kwadratów odchyleń trzech podstawowych mierników, stosowanych do oceny sytuacji na rynku pracy, od średniej ogólnopolskiej: przeciętna stopa aktywności, zatrudnienia bezrobocia

Rozkład sumy kwadratów różnic w poziomie stopy aktywności, zatrudnienia i bezrobocia powiatach Średnia krajowa

Największe odchylenie Najmniejsze odchylenie Powiaty najbardziej i najmniej podobne do średniej krajowej pod względem podstawowych wyników rynku pracy Największe odchylenie Najmniejsze odchylenie Powiat Suma kwadratów różnic gołdapski 390,9 zduńskowolski 0,1 łobeski 326,7 m. Białystok 0,2 lwówecki 304,8 pabianicki 0,3 szydłowiecki 297,6 międzychodzki 0,8 wałbrzyski 296,5 m. Szczecin bartoszycki 294,8 żuromiński 1,0 drawski 288,5 częstochowski 1,1 świdwiński 287,4 tomaszowski 1,2 szczecinecki 272,0 włodawski 1,7 białogardzki 264,2 hrubieszowski 0,00022 Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Lata 2002-2005: zmiany podstawowych parametrów rynku pracy w przekroju powiatów  trwałość różnic !!! Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Hierarchia powiatów  trwałość różnic!!! Wyniki analizy statystycznej (miary korelacji rang Spearmana i Kendalla)  między rokiem 2002 a 2005 w żadnej z podstawowych charakterystyk lokalnych rynków pracy nie zaobserwowano istotnych zmian w kolejności powiatów na liście porządkującej je w zależności od wartości badanej cechy. Współczynniki korelacji rang okazały się bardzo wysokie, największe wartości osiągnęły dla liczby pracujących na 1000 mieszkańców (wersja miernika: stopa zatrudnienia).

Różnice przestrzenne EDUKACJA Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Klastry edukacyjne - opis Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Różnice przestrzenne ZATRUDNIENIE Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Różnice przestrzenne STOPA BEZROBOCIA Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Różnice przestrzenne TYPY RYNKÓW PRACY Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Typy powiatowych rynków pracy zmienne: stopy zatrudnienia dla 4 działów PKD, strukturę wykształcenia ludności o poziom stopy bezrobocia: przeciętne wartości uwzględnianych parametrów w poszczególnych skupieniach Źródło: Grotkowska, Wincenciak (2007)

Toruń i powiat toruński – niektóre, charakterystyczne cechy

Wniosek: powinniśmy wiedzieć, jakie są lokalne źródła bezrobocia i zmian zatrudnienia (szerzej: jakie są lokalne rynki pracy) Jakie są warunki: wzrostu zasobów siły roboczej (aktywności zawodowej ludności) zwiększania zatrudnienia podnoszenia produktywności (wydajności) zasobów pracy Jaki jest charakter polskiego bezrobocia i zatrudnienia w skali lokalnej Jakie są skuteczne narzędzia podnoszenia aktywności zawodowej ludności zwiększania zatrudnienia podnoszenia produktywności zasobów pracy Co może skutecznie zmniejszać bezrobocie strukturalne W skali kraju W skali lokalnej

Co trzeba diagnozować i prognozować? Ludność (z uwzględnieniem struktury w tym głównie cech demograficznych i kapitału ludzkiego) Pracujący (działy/sektory/wielkość firm) Bezrobotni (źródła bezrobocia, charakter: koniunkturalne/strukturalne  przybliżenie: długookresowe, permanentne) Nieaktywni Miejsca pracy (z uwzględnieniem struktury działowo/sektorowej i wielkości firm, oraz wymagań dot. kapitału ludzkiego) Dochody Wynagrodzenia Dochody ze źródeł niezarobkowych

Co trzeba diagnozować i prognozować  dane z otoczenia rynku pracy Informacje z otoczenia rynku pracy, głównie: Edukacja  tworzenie zasobów kapitału ludzkiego Usługi wpływające na aktywność ekonomiczną (głównie kobiet) Mieszkalnictwo / Dojazdy Zasoby czynników wytwórczych w posiadaniu ludności (lokale, gospodarstwa rolne itp..) Gospodarka Instytucjonalne Prawne Finansowe (szczególnie mające wpływ na koszty/korzyści podejmowania pracy) Dot. działania różnych instytucji i ich skutków w obrębie rynku pracy np. dot. skuteczności programów edukacyjnych (szkolnych), ALMP. publicznego pośrednictwa

Co trzeba diagnozować i prognozować w obrębie rynku pracy - przepływy Źródło: Socha, Sztanderska (2000)

Potrzeby diagnostyczne Dostosowania na rynku pracy Przepływy: Jc - tworzenie miejsca pracy (wakatu) Jd - likwidacja miejsca pracy (wakatu) J - zwolnienie lub obsadzenie istniejącego miejsca pracy (wakatu) EU - przepływ z zatrudnienia do bezrobocia (utrata/zakończenie pracy i znalezienie się w bezrobociu) EN - przepływ z zatrudnienia poza siłę roboczą (dezaktywizacja zatrudnionych) UE - przepływ z bezrobocia do zatrudnienia (podjęcie pracy przez bezrobotnych) UN - przepływ z bezrobocia poza siłę roboczą (dezaktywizacja/zaniechanie poszukiwań pracy przez bezrobotnych) NE - przepływ spoza siły roboczej do zatrudnienia (podjęcie pracy przez wchodzących na rynek pracy) NU - przepływ spoza siły roboczej do bezrobocia (wejście na rynek w poszukiwaniu pracy)

Informacje o przepływach a potrzeby prognostyczne Przepływy: Zmiany statusu na rynku pracy: przepływy między stanami Zmiany miejsca pracy, charakteru pracy, zawodu Zmiany przestrzenne - migracje stałe, okresowe, wahadłowe (promień dojazdów do pracy) Zmiany wykonywanego zawodu, zmiany kwalifikacji Ocena stanu i przepływów połączona z analizą czynników sprawczych Cechy uczestników rynku pracy Zastosowane polityki rynku pracy (skuteczność) Uwaga: analiza uwzględniająca grupy odniesienia Czas pozostawania w danym stanie (miejscu), restrukturyzacja wewnątrz stanów  wewnętrzny rynek pracy Realokacja pracujących Do innych przedsiębiorstw (zabezpieczenie skutecznej pomocy w okresie pomiędzy zatrudnieniem a zatrudnieniem) Do innych zawodów Do samozatrudnienia Do innych jednostek terytorialnych

Uzupełnienia monitoringu o dane spoza PULS Polityki rynku pracy

Omówienie podstawowych źródeł danych i ich wykorzystania

Źródła informacji o rynku pracy

Statystyka publiczna Publikowany corocznie program badań Podstawowy zakres badań, częstość, poziom terytorialny, forma upowszechniania wyników Badania cykliczne i jednorazowe Dostosowywany do bieżących potrzeb Baza danych regionalnych

Badania GUS ważne z punktu widzenia analizy rynku pracy Działy Rynek Pracy oraz Wynagrodzenia, Koszty Pracy i Świadczenia Społeczne są podstawowymi dla ustalenia sytuacji na rynku pracy, tak w wymiarze ogólnokrajowym, jak i lokalnym Wybrane badania działu Ludność i Procesy Demograficzne należą do koniecznych ze względu na potrzebę obserwacji krajowego i lokalnych rynków pracy na tle stanu demograficznego ludności i jego przemian (przeszłych i przewidywań dotyczących przyszłości) Potrzeba sięgnięcia do badań z działu Mieszkania, Infrastruktura Komunalna wynika z konieczności obserwacji uwarunkowań procesów migracyjnych, wpływających na kształtowanie się zasobów ludności na danym terytorium

Badania GUS ważne z punktu widzenia analizy rynku pracy Dla zrozumienia migracji przydatne są również badania z działu Rachunki Narodowe i Ceny (dysparytet dochodowy między krajem a zagranicą i między różnymi regionami wewnątrz kraju) Badania zaczerpnięte z działu Warunki Bytu Ludności, Pomoc Społeczna uzupełniają wiedzę o uwarunkowaniach procesów aktywizacji lub dezaktywizacji zawodowej ludności, powodowanych uzyskiwaniem alternatywnych do pracy źródeł utrzymania, podobnie jak badania z działu Finanse Publiczne Skala dochodów uzyskiwanych w szarej strefie po części podobnie oddziałuje na legalne zatrudnienie; dlatego uzasadnione jest sięgnięcie po badania szarej strefy z działu Rachunki Narodowe

Badania GUS ważne z punktu widzenia analizy rynku pracy Odwołanie zaś do badań z działu Edukacja wynika z dwóch powodów: (1) z tego, że kształcenie (i uzyskane w jego następstwie wykształcenie) silnie warunkuje zarówno zachowania na rynku pracy, jak i popyt na pracę, (2) z tego, że kształcenie we wczesnych fazach i zapewnienie opieki nad dzieckiem stanowi okoliczność wpływająca na poziom aktywności zawodowej kobiet Z tego ostatniego powodu przydatne są też dane o opiece w żłobkach z działu Ochrona Zdrowia Dane infrastrukturalne, o majątku trwałym, inwestycjach, wynikach przedsiębiorstw stanowić mogą podstawę oceny strony popytowej krajowego i – szczególnie - lokalnego rynku pracy

Badania GUS ważne z punktu widzenia analizy rynku pracy Wszystkie są publikowane w programie badań statystycznych Poniżej bardziej szczegółowa charakterystyka tylko demograficznych i dot. rynku pracy Czerwonym kolorem zaznaczone – ważne dla diagnoz i prognoz – badania GUS, z których można uzyskać informacje – z racji ich charakteru na poziomie powiatów

Ludność, procesy demograficzne Migracje wewnętrzne ludności (badanie stałe, realizowane co kwartał) Migracje zagraniczne ludności (badanie stałe, realizowane jeden raz w roku) Cudzoziemcy w Polsce. Legalizacja pobytu cudzoziemców na terytorium RP - pobyty czasowe i stałe (badanie stałe, realizowane co pół roku) Bilanse stanu i struktury ludności według cech demograficznych (badanie stałe, realizowane jeden raz miesiącu w zakresie podstawowych informacji o liczbie ludności, z informacjami udostępnianymi na poziomie powiatów: co kwartał w zakresie liczby ludności z podziałem na płeć, jeden raz w roku w zakresie liczby ludności z podziałem na wiek) Charakterystyka społeczno-demograficzna i ekonomiczna wybranych grup ludności, rodzin i gospodarstw domowych (realizowane jeden raz w roku – w II kwartale, uwzględnia przekrój grup społeczno-ekonomicznych, wykształcenie, źródła utrzymania, najniższym przekrojem dla tych danych jest województwo) Prognozy demograficzne (badanie stałe, realizowane jeden raz w roku, najniższym przekrojem dla tych danych jest województwo)

Rynek pracy Badanie aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) (badanie stałe, realizowane raz na kwartał, tylko wybrane dane reprezentatywne na poziomie województw) Pracujący w gospodarce narodowej (badanie stałe, realizowane raz na kwartał, z tym, ze część wyników dostępna raz na rok, dane gromadzone na poziomie powiatów a nawet gmin, ale udostępniane w przekrojach mało szczegółowych, większość w bardziej zagregowanej postaci) Zatrudnienie, wydatki na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej (badanie stałe, realizowane raz na kwartał, dane gromadzone w przekroju powiatów, jednak nie publikowane na tym poziomie dezagregacji) Bezrobocie rejestrowane (badanie stałe, realizowane co miesiąc, ale część wyników publikowana kwartalnie, dane dostępne na poziomie powiatów)

Rynek pracy Wolne miejsca pracy w podmiotach zatrudniających 10 osób i więcej, (badanie stałe, raz na kwartał, dezagregacja do poziomu powiatów możliwa, publikacje na nieznanym poziomie podziału terytorialnego, ponieważ pierwsze wyniki badania dopiero pojawią się w maju 2006) Warunki pracy (badanie stałe, raz na rok, poziom województw) Wypadki przy pracy (badanie stałe, raz na rok, poziom województw, niektóre informacje na poziomie powiatów) Strajki. Spory zbiorowe (badanie stałe, raz na rok, poziom województw) Czas pracy (badanie stałe, raz na rok, poziom województw, większość danych bez przekroju terytorialnego, niektóre w przekroju województw)

Rynek pracy Przyrzeczenia i zezwolenia na pracę wydawane cudzoziemcom w Polsce (badanie stałe, dwa razy w roku, poziom województw) Kontrola legalności zatrudnienia (badanie stałe, raz w roku, poziom województw) Instytucjonalna obsługa rynku pracy (badanie stałe, raz w roku, poziom powiatów, dane niepublikowane) Przejście z pracy na emeryturę (badanie nowe, moduł do BAEL w II kwartale, na poziomie kraju, dane niepublikowane) W 2004 było badanie organizacji i rozkładu czasu pracy (w postaci modułu do BAEL, reprezentatywne na poziomie całego kraju) W wybranych latach jest również realizowane badanie: praca nierejestrowana (ostatnie 2004, brak przekroju terytorialnego) Podejmuje się i inne badania modułowe dołączane do BAEL – 2006 dot. łączenia obowiązków rodzinnych z pracą zawodową, 2008 - absolwenci

KSI ZUS jako źródło informacji o rynku pracy Wysoka reprezentatywność (informacje o wszystkich objętych ubezpieczeniem w ZUS (12 857 tys. w grudniu 2004 r.) Ciągłość i systematyczność zbierania informacji Obowiązkowy charakter składania deklaracji

Ograniczenia podmiotowe bazy danych ZUS Zawiera tylko informacje o oficjalnie zgłaszanych do ubezpieczenia społecznego Brak informacji o: Pracujących nieoficjalnie Pracujących, ale ubezpieczonych w KRUS Bezrobotnych w znaczeniu ekonomicznym, ale nie zarejestrowanych jako bezrobotni Biernych zawodowo Konieczność zbadania reprezentatywności bazy ZUS względem całej populacji Zbierane są dane o płatnikach wg siedziby, a nie miejsca ich działalności

Ograniczenia przedmiotowe bazy danych ZUS Ograniczona liczba danych o ubezpieczonych – ograniczenia dotyczące danych o zarobkach: Część wynagrodzeń nie wymaga wniesienia składek ubezpieczeniowych Umowy zlecenie/ umowy o dzieło Osoby pracujące na własny rachunek Niewiele przekrojów interesujących z punktu widzenia rynku pracy

Zawartość bazy danych ZUS z punktu widzenia rynku pracy: pracujący Informacje o zatrudnieniu w różnych przekrojach – od strony podaży i popytu na pracę: Płeć i wiek (z datą urodzenia) Sekcji i sektorów gospodarki – REGON Wielkość firmy Forma zatrudnienia Stopień niepełnosprawności Miejsce zamieszkania, a zatem także klasy miejscowości Zawodu (pole „nieobowiązkowe”) Wykształcenia (do r. 2003)

Zawartość bazy danych ZUS z punktu widzenia rynku pracy: bezrobotni Zarejestrowani bezrobotni są zgłaszani przez PUP do ubezpieczania społecznego – wyróżnienie osób posiadających prawo do zasiłku Pobierający świadczenie przedemerytalne

Identyfikacja konkretnych osób w KSI ZUS PESEL; największa zaleta systemu Teoretycznie pozwala na łączenie danych z informacjami z PULSa i na śledzenie przepływów między stanami na rynku pracy (przede wszystkim E U i U E) Systematyczność informacji: zestawianie kolejnych obrazów rynku pracy Określanie cech sprzyjających przepływom na rynku pracy - cechy tracących zatrudnienie czy powracających do zatrudnienia: („wersja marzeń”): płeć, wiek, wykształcenie, grupy zawodowe, sekcje, sektory własności, miejsce zamieszania;

Monitorowanie rynku pracy w dłuższej perspektywie: rola świadczeń społecznych Informacje o osobach korzystających ze świadczeń: Przyczyna przerwy w opłacaniu składek Rodzaj pobieranego świadczenia Ważne uzupełnienie danych o pomocy społecznej z systemu POMOST Możliwość uchwycenia przepływów między aktywnością i biernością zawodową – niezwykle ważna kwestia dla polityki aktywizacji zawodowej w kontekście realizacji celów Strategii Lizbońskiej

KRUS NSP i PSR 2002: ponad 8 mln Polaków jest związana z rolnictwem KRUS: 1,6 mln ubezpieczonych (2003) Bardzo skąpe informacje dotyczące: płeć, wiek, informacje o gospodarstwie, podleganie w przeszłości innemu ubezpieczeniu W obecnym stanie rejestry KRUS nie stanowią istotnego źródła informacji o rynku pracy w Polsce

Inne źródła Narodowy Fundusz Zdrowia: Centralny Rejestr Ubezpieczonych System POMOST – podstawowe dane oraz informacje o rodzajach otrzymywanej pomocy System POLTAX – dane o dochodach, w tym z pracy Krajowy Rejestr Sądowy – dane o przedsiębiorstwach (spółki, fundacje, stowarzyszenia) REGON (ale „martwe dusze” tj. nie działające jednostki gospodarcze)

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Zalety (1/2): Duża obfitość danych o rynku pracy, zbieranych: o bezrobociu: przez urzędy pracy i przez urzędy statystyczne (z danych przedsiębiorstw), o pracujących: przez urzędy statystyczne (potencjalnie przez Ministerstwo Finansów, ZUS i KRUS), o wynagrodzeniach: przez urzędy statystyczne, (potencjalnie przez Ministerstwo Finansów i ZUS). Niezależność źródeł informacji o tych samych zjawiskach  możliwość konfrontacji i uwiarygodnienia tychże informacji, np. dane rejestrowe i dane BAEL dot. bezrobocia Planowość i systematyczność badań  systematycznie i przewidywalnie organizowany bieżący monitoring rynku pracy w PSZ

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Zalety (2/2): Jednolitość słowników danych  ta sama nomenklatura dla opisywanych zjawisk (jednakowe podstawy definicyjne) Badania na poziomie indywidualnym (wyciągane z PULS) możliwe na danych z PUP na poziomie powiatu Dane urzędów pracy o bezrobotnych są względnie szczegółowe i precyzyjne, a system ich gromadzenia elastyczny, żeby można było wykonywać wszystkie zadania im postawione z zakresu obsługi osób poszukujących pracy, bezrobotnych, pracodawców System PULS umożliwia kreowanie niemal dowolnych zestawień zbiorczych

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Wady (1/4): Większość danych pierwotnych dotyczących rynku pracy, gromadzonych poza urzędami statystycznymi i urzędami pracy jest nieaktywna w monitorowaniu rynku pracy Informacje o tych samych zjawiskach, pochodzące z różnych źródeł, reprezentują różny zakres, nie zawsze jest zatem możliwa ich wzajemna substytucja, czy komplementarne wykorzystanie (dane pierwotne, jak i zagregowane) Utrudnione precyzyjne wskazywanie np. grup szczególnego ryzyka, czy grup, których zagrożenie bezrobociem (lub przedwczesną dezaktywizacją) jest największe Niemożliwe wszechstronne prześledzenie sytuacji na rynku pracy dla bardziej szczegółowo scharakteryzowanych grup osób

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Wady (2/4): Większość bardziej wszechstronnych informacji statystycznych o rynku pracy jest niedostępna na niskich poziomach podziału terytorialnego kraju Znaczna część (wartościowych informacji) nie jest również reprezentatywna w przekroju województw czy powiatów (np. BAEL) Inne informacje (pochodzące z systemu PUP i urzędów statystycznych) ze względu na operowanie na informacjach częściowych, nie zastępują BAEL w funkcjach diagnostycznych Brak korzystania z danych zewnętrznych (np. urzędów statystycznych) na poziomie powiatów (poza sięganiem do obliczeń dot. stóp bezrobocia ogółem, ew. wg płci) Podstawowe informacje, zbierane w PUP, są dostępne wyłącznie w formie formularzy standardowych W niewielkim (albo żadnym) stopniu wykorzystuje się inne przekroje (cechy) danych niż w nich zawartych i to mimo bardzo zróżnicowanej sytuacji faktycznej na regionalnych rynkach pracy

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Wady (3/4): Stosunkowo mało danych o rynku pracy uwzględnia kluczowe cechy kwalifikacyjne: zawód a nawet wykształcenie, co ogranicza przydatność tych danych dla monitorowania rynku pracy Dotyczy to większości informacji zbieranych przez urzędy statystyczne od przedsiębiorstw Prawie w ogóle nie ma (poza BAEL) danych o stażu pracy w danym miejscu Ograniczone są również informacje o ruchliwości w obrębie rynku pracy (przechodzeniu między stanami i miedzy miejscami pracy) Relatywnie ubogie są możliwości śledzenia zatrudnienia w małych przedsiębiorstwach, w których lokuje się znacząca część zatrudnienia ogółem. Większość badań zatrudnienia nie obejmuje bowiem tych firm, chociaż ich funkcjonowanie determinuje sytuację na wielu lokalnych rynkach pracy Zdecydowanie słabo jest opisana populacja pracujących w rolnictwie – danych o ich kwalifikacjach, czasie pracy, dochodach z pracy w rolnictwie prawie nie ma (tam, gdzie są występują wyłącznie na poziomie ogólnokrajowym – BAEL, albo są gromadzone zbyt rzadko)

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Wady (4/4): Wśród pracujących poza rolnictwem najmniej jest dostępnych danych o samozatrudnionych. Wziąwszy pod uwagę udział obu populacji w liczbie pracujących, jest to brak istotny Słaba koordynacja danych edukacyjnych z danymi o rynku pracy. Taka luka ogranicza prognozowanie rozwoju procesów strukturalnych, zachodzących po stronie podażowej a więc i luk miedzy popytem i podażą pracy Różna częstotliwość badań. Z punktu widzenia monitorowania rynku pracy pożądana jest synchronizacja niektórych analiz, szczególnie jeśli ich celem jest tworzenie bardziej kompleksowych ocen sytuacji na rynku pracy, w tym stanowiących postawę kształtowania krajowej i regionalnej polityki rynku pracy. Systemowo taka koordynacja nie występuje. Całemu systemowi brakuje elastyczności  sytuacja na rynku pracy zmienia się dynamicznie, co powoduje, że niektórych analiz, kategorii problemów, czy grup szczególnego ryzyka (które są także zróżnicowane) nie da się ustawowo zapisać (formularze MPiPS)

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Szanse (1/2): Bazując na obecnych danych pierwotnych można stworzyć system uzupełniających się wzajemnie podstawowych analiz funkcjonowania rynku pracy. Informacje o bezrobociu mogą pochodzić z rejestrów w systemie PULS i Badań Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) GUS, informacje o zatrudnieniu z BAEL i z badań przedsiębiorstw GUS, z tego samego źródła informacje o wynagrodzeniach, z badań GUS demograficznych i migracyjnych dane o ludności i z badań instytucji edukacyjnych dane o edukacji. Baza danych o wykonywaniu pracy, wynagrodzeniach i o dochodach mogłaby być utworzona w oparciu o badania GUS oraz dane Ministerstwa Finansów i ZUS, gromadzone dotychczas wyłącznie w innych celach. Można – jak się wydaje – doprowadzić do pełniejszego wykorzystania zasobów informacyjnych „nieaktywnych” z punktu widzenia monitorowania rynku pracy. Podobna możliwość rysuje się w zakresie wykorzystania badań GUS dot. edukacji.

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Szanse (2/2): Badania rynku pracy mogą być zsynchronizowane poprzez przyjęcie wspólnych standardów informacyjnych: wspólnych słowników, wspólnych kategorii i klas zmiennych. To zadanie w dużym stopniu jest już wykonane, potrzeba tylko jego kontynuacji. Potrzebnym i trudnym ale wykonalnym zadaniem jest dostosowanie monitoringu rynku pracy do potrzeb poszczególnych poziomów służb zatrudnienia. Poszczególne służby mają zróżnicowane zadania, wobec czego potrzebują odmiennych informacji na zróżnicowanym poziomie uogólnienia. Aktualnie gromadzone informacje pozwalają taki projekt przeprowadzić

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Zagrożenia (1/2): Dostosowanie informacji i ich przetwarzania do potrzeb publicznych służb zatrudnienia wszystkich szczebli terytorialnych napotyka istotne bariery: ograniczonej reprezentatywności niektórych badań statystycznych GUS w przekroju terytorialnym, a szczególnie na szczeblu najniższym, tj. powiatu, ale nawet wojewódzkim czy regionalnym unikania udzielania informacji dotyczących małych przekrojów ze względu na tajemnicę danych osobowych i ewentualność identyfikacji niektórych podmiotów gospodarczych – pracodawców, udzielających informacji o rynku pracy Koszty przedsięwzięcia oraz przeszkody natury technicznej (niespójność systemów informatycznych) i instytucjonalnej (brak aprobaty dla współpracy w celach nie związanych bezpośrednio z celami pracy danych instytucji).

Obecny system monitorowania rynku pracy – analiza SWOT Zagrożenia (2/2): Doprowadzenie do uzyskania większej szczegółowości danych o cechach zawodowych rolników indywidualnych oraz pracujących na własny rachunek poza rolnictwem wymagałoby znacznie większych nakładów na zbieranie informacji niż obecnie się ponosi Skłonność do tworzenia badań lokalnych zamiast rozszerzania badań porównywalnych w skali kraju (rozwiązanie droższe i mniej efektywne-brak porównywalności) Relatywnie najtrudniejszym zadaniem jest zapewnienie przepływu w miarę szczegółowych informacji na wszystkich poziomach podziału terytorialnego kraju. Równie trudnym problemem jest elastyczne funkcjonowanie monitoringu tj. ograniczanie lub poszerzanie szczegółowości raportowania w zależności od sytuacji na rynku pracy, jak również zmiana charakterystyk raportów pod wpływem zmiennych potrzeb.

Dane własne PSZ a potrzeby diagnoz i prognoz Zadania Konieczność pozyskiwania ze źródeł zewnętrznych głównie US możliwość współpracy z ZUS Własne badania (rygory metodologiczne, zapewnienie porównywalności z innymi badaniami)  włączenie się w krajowy system monitorowania rynku pracy Archiwizacja nie tylko wyników ale i baz danych z własnych badań Lepsze wykorzystywanie własnych danych  szczególnie wyjście poza „urzędowe” podstawy analiz Orientacja na zatrudnienie (plus cele sformułowane przez KE) Problemy Brak własnych danych o podaży pracy, popycie na pracę, płacach itp.. Mała użyteczność sprawozdań Badania nie wykorzystują bardziej zaawansowanych metod statystycznych

Dane GUS a potrzeba badania powiatowego rynku pracy Zadania Budowa na poziomie lokalnym systemu informacji z udziałem regionalnych US, szczególnie: wielowymiarowych danych o osobach pracujących informacji o płacach wg cech pracujących Posłużenie się statystyką małych obszarów (gdzie to możliwe) Pozyskiwanie danych z większych obszarów i wnioski z analiz typologicznych i korelacyjnych Doreprezentowanie danych krajowych do poziomu województwa przez rozszerzenie BAEL na terenie województwa (ew. podregionów), też z modułami Lokalne badania ankietowe BAEL(T) Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności Torunia Trudniejsze, droższe, ale dające pewne podstawy prognostyczne badania przedsiębiorstw Problem Wiele informacji GUS bez szans na reprezentatywność na poziomie powiatu