Okres realizacji: 01.07.2010 – 31.10.2013 Partnerstwo czterech podmiotów: Lider – Dobre Kadry. Centrum badawczo-szkoleniowe. Sp.z o.o., Partner 1 – Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Partner 2 – SGS Eko-Projekt sp. z o.o. Pszczyna, Partner 3 – Dr. Kerth + Lampe Geo-Infometric GmbH (Niemcy).   Projekt został objęty honorowym patronatem Dolnośląskiego Kuratora Oświaty

Celem ogólnym Projektu jest wypracowanie i przetestowanie do 2013 r Celem ogólnym Projektu jest wypracowanie i przetestowanie do 2013 r. kompleksowego, innowacyjnego, interdyscyplinarnego programu nauczania przedmiotów matematyczno – przyrodniczych metodą projektu w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, co w konsekwencji powinno doprowadzić do zwiększenia zainteresowania uczniów kontynuacją kształcenia na kierunkach technicznych.

Udział w projekcie Testowanie programu w: 16 szkołach podstawowych, 10 gimnazjach, 10 szkołach ponadgimnazjalnych. Kryteria formalne uczestnictwa szkoły w projekcie: podpisanie porozumienia o współpracy z deklaracją gotowości kadry pedagogicznej oraz udostępnienia pomieszczeń szkoły, zapewnienie zróżnicowania terytorialnego, założenia struktury próby ze względu na typ szkoły. Kryteria preferencyjne: zaangażowanie szkoły w dodatkowe inicjatywy – podejmowanie współpracy, aktywności w celu uatrakcyjnienia oferty edukacyjnej. Termin rekrutacji szkół do Projektu: 01.12.2010 – 17.12.2010

Prosimy o dokładne zapoznanie się z zapisami Porozumienia Realizacja projektu wymaga przestrzegania zasad obowiązujących przy dofinansowaniu z EFS Zwracamy uwagę na: Kwestię ochrony danych osobowych Zasady wizualizacji obowiązujące w projektach EFS Konieczność dokumentowania prowadzonej aktywności (dzienniki, listy obecności, sprawozdania, karty pracy nauczycieli) Frekwencję uczniów na zajęciach

Organizacja projektu w szkole Podpisanie porozumienia pomiędzy szkołą a Liderem projektu Złożenie innowacji pedagogicznej do kuratorium do końca marca 2011 r. Utworzenie zespołu projektowego – nauczyciele przedmiotów matematyczno – przyrodniczych Wyznaczenie jednego nauczyciela – Opiekuna szkolnego

Organizacja projektu w szkole Delegowanie max 2 nauczycieli (reprezentantów zespołu projektowego) na szkolenia (maj/czerwiec 2011) Delegowanie 1 nauczyciela zespołu projektowego na wyjazd do Partnera zagranicznego (III kwartał 2011) Rekrutacja uczniów do projektu (wrzesień 2011, semestralnie): formularz zgłoszenia (dokument udziału), zgoda rodziców na udział dziecka w projekcie, zgoda na przetwarzanie danych osobowych Wskazana kontynuacja udziału ucznia w projekcie w kolejnych semestrach

Organizacja projektu w szkole Utworzenie 1 lub 2 grup uczniów (ok. 20 osób) w każdym roku szkolnym (2011/2012, 2012/2013) Uwzględnienie w planie pracy szkoły dodatkowych zajęć, odpowiednie dostosowanie harmonogramu zajęć projektowych Przygotowywanie bieżących sprawozdań z realizacji projektu w szkole (IX-X, XI-XII, I-II, III-IV, V-VI) Przeprowadzanie ankiet ewaluacyjnych (uczniowie, nauczyciele, rodzice?)

Pozostałe warunki realizacji projektu w szkole Nieodpłatne udostępnienie odpowiednich pomieszczeń w szkole Umieszczenie właściwych oznaczeń informacyjnych o realizacji projektu w szkole Zapewnienie zastępstwa w przypadku nieobecności/rezygnacji Opiekuna szkolnego bądź któregokolwiek z nauczycieli Poddanie się ewentualnej kontroli w zakresie sprawdzenia prawidłowości realizacji zadań w projekcie

Pozostałe warunki realizacji projektu w szkole Niezwłoczne informowanie Lidera o przeszkodach powstałych w trakcie realizacji projektu Informowanie Lidera o każdych zmianach mających wpływ na realizację projektu Udzielanie informacji i wyjaśnień co do realizowanych w szkole zadań Stosowanie przyjętego systemu przepływu informacji i komunikacji (poczta elektroniczna, faks, poczta tradycyjna)

Co daje uczestnictwo w projekcie? Możliwość realizacji zajęć dodatkowych zgodnie z opracowanym innowacyjnym programem Wyposażenie szkół w podstawowy zestaw badawczo- diagnostyczny Wizyty nauczycieli u Partnera zagranicznego Konkursy dla zespołów uczniowskich na najlepszy projekt Obozy wymiany doświadczeń dla uczniów Bieżące doposażenie w odczynniki i pomoce naukowe

UNIWERSYTET WROCŁAWSKI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WYDZIAŁ NAUK O ZIEMI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA Opiekun merytoryczny – prof. dr hab. Stanisław Staśko Koordynator ze strony Uniwersytetu Wrocławskiego - dr hab. Robert Tarka Sprawy organizacyjno-biurowe - mgr Krzysztof Moskwa

Główna rola: Przygotowanie, wsparcie metodyczne i merytoryczne nauczycieli do prowadzenia zajęć w ramach Projektu

Na ukończeniu są prace związane z opracowaniem specyfikacji metod prowadzenia zajęć w ramach opracowanych programów nauczania

Szkolenia nauczycieli ze szkół zrekrutowanych do projektu - 16 godzin Tematyka szkolenia: Metoda projektu w praktyce szkolnej Planowanie i prowadzenie zajęć terenowych w najbliższej okolicy Organizacja i techniki efektywnej pracy w grupie Termin: przełom maja i czerwca 2011

Opracowanie materiałów do realizacji programu nauczania obejmujących: skrypty ze scenariuszami zajęć instrukcje techniczne do prowadzenia zajęć arkusze doświadczeń stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi obserwowanie i mierzenie prowadzenie doświadczeń dokumentowanie i prezentowanie wyników

Realizacja lekcji pokazowych W ramach projektu każda szkoła: 2 lekcje pokazowe w Uniwersytecie Wrocławskim 2 lekcje terenowe (po jednej w każdym roku szkolnym)

Powietrze – dr hab. prof. UWr. Krzysztof Migała Od września 2011 w ramach Projektu rozpoczną działalność koordynatorzy żywiołów: Powietrze – dr hab. prof. UWr. Krzysztof Migała Woda – dr hab. Henryk Marszałek Ziemia – dr Waldemar Sroka Opieka i pomoc w realizacji programu w szkołach

Instytut Nauk Geologicznych pl. Maksa Borna 9 50-204 Wrocław tel. 713759437 fax. 71375-93-71 e-mail: krzysztof.moskwa@ing.uni.wroc.pl www.ing.uni.wroc.pl

Udostępnienie nowoczesnego laboratorium badawczego Projekt zapewnia dostęp do laboratorium i narzędzi umożliwiających opracowanie map badanych zjawisk Zakładamy rozwój umiejętności typowania obszarów do badań w otoczeniu zamieszkania w celu wykrycia ewentualnych zanieczyszczeń wody, gleby i powietrza Wyniki pomiarów będą opracowane w formie cyfrowych map zanieczyszczeń środowiska

Udostępnienie nowoczesnego laboratorium badawczego Szkoły uczestniczące w projekcie będą miały możliwość przeprowadzenia pomiarów stanu jakości gleby, wody i powietrza na obszarach wytypowanych na podstawie odpowiednich kryteriów oceny wstępnej Współpraca z laboratorium zakłada nabycie umiejętności stawiania i weryfikacji hipotez o zanieczyszczeniu środowiska w najbliższym otoczeniu

Lokalizacja punktów badań gleb – identyfikacja prawdopodobnych zanieczyszczeń gleb wykonana przez uczniów w ramach projektu

Mapa zanieczyszczeń gleb opracowana przez uczniów na podstawie wyników badań

„Trzy żywioły” Innowacyjny interdyscyplinarny program ekologiczny realizowany metodą projektu edukacyjnego

Program „Trzy Żywioły” zmienia model kształcenia: uczeń przejmuje odpowiedzialność za swoją wiedzę i umiejętności od działania do wiedzy (nie ma innej, równie skutecznej drogi)

Założenia programu Człowiek rozwija się harmonijnie, gdy umożliwia mu się doskonalenie intelektualne, praktyczne i emocjonalne. Rozwój poznawczy ucznia polega na samodzielnym konstruowaniu wiedzy pochodzącej z różnych źródeł we własny, subiektywny sposób: od konkretnego doświadczenia do porządkowania poznawanego świata. Poczucie sprawstwa, doświadczenie, samodzielne dochodzenie ucznia do wiedzy powoduje trwały rozwój i otwartość na poznawanie świata i samego siebie.

Założenia programu Zdobywanie wiedzy typu know-how (wiedzieć jak) oraz know-why (wiedzieć dlaczego) generuje aktywność, samodzielność i odpowiedzialność w procesie kształcenia i własnego rozwoju. Grupowanie uczniów nie według kryterium wieku czy zdolności, lecz według ich zainteresowań oraz postępów w nauce wyzwala twórczą współpracę i kreatywność w przekształcaniu sytuacji zastanych.

Cele ogólne programu Rozbudzenie i wspieranie zainteresowań przedmiotami matematyczno-przyrodniczymi wśród uczniów. Twórcze integrowanie wiedzy z różnych dziedzin. Kształtowanie otwartości na poznawanie świata poprzez samodzielne działanie. Kształtowanie postaw i zachowań proekologicznych.

Nowatorstwo programu jest interdyscyplinarny (treści przedmiotowe, wykraczające poza podstawę programową są pretekstem do osiągnięcia celów), jest realizowany metodą projektu edukacyjnego, jest realizowany w grupie uczniów w różnym wieku na obowiązkowych zajęciach pozalekcyjnych (wyjście poza ramy systemu klasowo-lekcyjnego), jest realizowany poprzez wykorzystanie bazy szkoły oraz bazy akredytowanych laboratoriów z zakresu analityki środowiska firmy SGS Eko-Projekt jest wspierany merytorycznie przez Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego

Badacz dostrzega problem, stawia sobie pytania, odpowiedzi szuka w wyniku procesu badawczego przy pomocy właściwych metod, jest ciekawy i precyzyjny; odważnie stawia hipotezy, zestawia dane, swoją pracę poddaje analizie Koordynator pracuje z grupą i w grupie, uzgadnia z zespołem szczegóły projektu, scala pracę zespołu Sprawozdawca opisuje przebieg wydarzeń Obserwator uważnie przygląda się zjawiskom, śledzi zachodzące w nich zmiany Ekspert autorytet w danej dziedzinie, powołuje się na teorie i fakty Konstruktor opracowuje dokumentację, projektuje narzędzia badawcze Twórca tworzy strategie Reporter przedstawia wierny obraz zdarzeń prezentuje swój punkt widzenia i ocenę

(sesje, debaty, negocjacje, wartościowanie informacji) Interdyscyplinarny zespół nauczycieli 50 godzin w semestrze konsultacje, doświadczenia, merytoryczne wsparcie samodzielnych zajęć uczniów (sesje, debaty, negocjacje, wartościowanie informacji)

Zadania nauczyciela – Opiekuna szkolnego Wyłonienie zespołu nauczycieli do realizacji projektu (segmentu projektu). Rekrutacja uczniów do realizacji projektu (co najmniej jedna 20-osobowa grupa). Nawiązanie współpracy z partnerami. Ustalenie harmonogramu działań zespołu nauczycieli. Koordynowanie pracy nauczycieli i wspieranie pracy uczniów. Zorganizowanie spotkania z rodzicami i ustalenie zasad współpracy. Współpraca z nauczycielami w ramach przygotowania uczniów do prezentacji efektów pracy.

Ważne Interdyscyplinarny zespół nauczycieli powinien współpracować na każdym etapie realizacji programu „Trzy żywioły”, Zaproponowane w programie problemy badawcze muszą być traktowane w sposób holistyczny, Każdy nauczyciel powinien zdecydowanie skupić się na kształceniu umiejętności interdyscyplinarnych, a nie przedmiotowych, Zakres i wielość zadań do rozwiązania wybranego problemu badawczego określają autonomicznie realizatorzy projektu, uwzględniając charakterystykę uczniów i warunki specyficzne dla pracy w swojej szkole.

Problemy badawcze Działalność człowieka wpływa na zmiany w środowisku naturalnym. Postęp i sukces cywilizacyjny osiągamy kosztem środowiska naturalnego. Zmiany cywilizacyjne determinują funkcjonowanie organizmów żywych w środowisku. Zjawiska przyrodnicze tworzą barwy. Cywilizacja i natura wpływają na zdrowie człowieka.

„droga ucznia do wiedzy” wybiera problem badawczy wybiera żywioł wybiera zadania (w zależności od zainteresowań, możliwości, doświadczenia, dociekliwości) realizuje zadania wysuwa wnioski stawia nową hipotezę zgłębia wiedzę (różne źródła) zadania przygotowuje prezentację efektów pracy

Uczniowie wybierają zadania

Zadania Wycieczka nad staw, jezioro, rzekę Zespół A, B Ocena stanu jakościowego wody i ilości i rodzaju zanieczyszczeń pozostawionych przez człowieka na brzegu zbiorników i w zbiornikach wodnych.

Zespół C, D Ocena klasy czystości wód na podstawie występujących w wodzie roślin i organizmów żywych

Ocena klasy czystości wód na podstawie badań fizyko-chemicznych: Zespół A pH, zapach, przezroczystość,

przewodnictwo, obecność wybranych kationów i anionów, Ocena klasy czystości wód na podstawie badań fizyko-chemicznych: Zespół B przewodnictwo, obecność wybranych kationów i anionów,

Ocena klasy czystości wód na podstawie badań fizyko-chemicznych: Zespół C ilościowe oznaczanie tlenu , badanie zawartości fenolu i substancji utleniających ,

Ocena klasy czystości wód na podstawie badań fizyko-chemicznych: Zespół D ocena procesów gnilnych

Zespoły A – D Zapoznanie z dopuszczalnymi stężeniami substancji zanieczyszczających śródlądowe wody powierzchniowe.

Zespoły A – D Opracowanie merytoryczne i graficzne wyników badań (mapy, diagramy, tabele, zdjęcia)

Zespoły A – D Opracowanie metod i sposobów ochrony wód przed zanieczyszczeniami oraz projektowanie działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń.

Zadania Przygotowanie sejmiku ekologicznego „Co w wodzie pływa?” z prezentacją zastosowanych metod badawczych oraz wyników pomiarów w różnych formach

Sejmik ekologiczny: „Co w wodzie pływa?”

Skład grupy 20 uczniów (4 – 5 zespołów projektowych) Możliwa zmiana składu osobowego uczniów po upływie roku (semestru) Rok szkolny 2011/2012 – 18 uczniów czerwiec 2012 - 8 uczniów kończy realizację programu (kończy szkołę) Uzupełnienie składu grupy – nie mniej niż 7 uczniów Rok szkolny 2012/2013 – 17 uczniów Razem w realizacji programu uczestniczyło 25 uczniów

4 semestry pracy uczniów Trzy semestry: co najmniej 5 projektów co najmniej 1 z każdego żywiołu Czwarty semestr: podsumowanie, konkursy prezentacje

Dziękujemy za uwagę