Rolnictwo ekologiczne

Co to jest rolnictwo ekologiczne?

Rolnictwo ekologiczne (ekorolnictwo) to alternatywny dla rolnictwa konwencjonalnego system gospodarowania zmierzający do poprawy jakości i zdrowotności artykułów żywnościowych i innych produktów rolnych, zrównoważony ekologicznie i ograniczający ingerencję człowieka w ekosystem gospodarstwa, co hamuje proces degradacji siedliska rolniczego.

Podstawy prawne rolnictwa ekologicznego wybrane przepisy prawa rolnego (m.in. ustawa o rolnictwie ekologicznym) system kontroli i certyfikacji (warunki uzyskania certyfikatu)

Podstawy prawne działalności w rolnictwie ekologicznym W Unii Europejskiej rolnictwo ekologiczne to całościowy sposób gospodarowania, którego zasady zostały ujęte w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2092/91 z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. U. L 198 z 22.7.1991, str. 1; z późn. zm),

Podstawy prawne działalności w rolnictwie ekologicznym W Polsce rozporządzenie to wprowadzono w życie: Ustawą o rolnictwie ekologicznym z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 93 poz. 898 z późn. zm)

Od 1 stycznia 2009 r. rozporządzenie rady (EWG) nr 2092/91 z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych

zostanie zastąpione:

rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91.

AKTY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie określenia jednostki organizacyjnej kwalifikującej środki ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącej wykaz tych środków (Dz. U. Nr 164, poz 1719) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie określenia jednostki organizacyjnej kwalifikującej nawozy i środki poprawiające właściwości gleby do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącej wykaz tych nawozów i środków (Dz. U. Nr 164, poz. 1720)

AKTY PRAWNE Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 października 2004 r. w sprawie wzoru formularza wykazu producentów, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 232, poz. 2336) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie wzoru formularza wykazu producentów podlegających kontroli upoważnionej jednostki certyfikującej (Dz. U. Nr 34, poz. 312) Ustawa z dnia 30 marca 2007 r. o zmianie ustawy o ochronie roślin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 80, poz. 541)

System kontroli i certyfikacji Podstawowym elementem funkcjonowania rolnictwa ekologicznego - system kontroli Gospodarstwa przystepujace do prowadzenia produkcji metodami ekologicznymi oraz prowadzace taką produkcję, a także producenci prowadzacy przetwórstwo - podlegają kontroli W rolnictwie ekologicznym nie prowadzi sie kontroli produktu, tylko kontroluje się i udziela certyfikatów na sposób produkcji

Zgodnie z zapisami ustawy, organami i jednostkami właściwymi w sprawach kontroli i certyfikacji są: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi jako organ upoważniający prywatne jednostki certyfikujące do prowadzenia kontroli i wydawania certyfikatów, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, która sprawuje nadzór nad jednostkami certyfikującymi w rolnictwie ekologicznym, upoważnione jednostki certyfikujące rolnictwo ekologiczne.

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jednostki certyfikujące Jednostki kontroli i certyfikacji Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

System kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym ma być podstawowym gwarantem dla konsumenta, że środki żywnościowe znajdujące się na rynku jako produkty rolnictwa ekologicznego muszą być odpowiednio oznakowane.

Nazwa jednostki i jej siedziba Lp Nazwa jednostki i jej siedziba Numer identyfikacyjny nadany w upoważnieniu jednostce certyfikującej 1. EKOGWARANCJA PTRE Sp. z o.o. 20-834 Lublin, ul. Irysowa 12/2 www.ekogwarancja.pl, e-mail: biuro@ekogwarancja.pl RE-01/2005/PL 2. PNG Sp. z o.o. w Zajączkowie 26-065 Piekoszów www.png.ecofarm.pl, e-mail: png@ecofarm.pl RE-02/2005/PL 3. COBICO Sp. z o.o. 31-559 Kraków, ul. Grzegórzecka 77 www.cobico.pl, e-mail: cobico@cobico.pl RE-03-2005/PL 4. BIOEKSPERT Sp. z o.o. 02-564 Warszawa, ul. Narbutta 3a/1 www.bioekspert.waw.pl, e-mail: bioekspert@bioekspert.waw.pl RE-04-2005/PL 5. BIOCERT MAŁOPOLSKA Sp. z o.o. 31-503 Kraków, Ul. Lubicz 25A www.biocert.pl, e-mail: sekretariat@biocert.pl RE-05/2005/PL 6. Polskie Centrum Badań i Certyfikacji Biuro ds. Badań i Certyfikacji S.A. Oddział w Pile 64-920 Piła, ul. Śniadeckich 5 www.pcbc.gov.pl, e-mail: pcbcpila@i-pila.pl, RE-06/2005/PL 7. AGRO BIO TEST Sp. z o.o. 02-787 Warszawa, ul. Nowoursynowska 166 www.agrobiotest.pl, e-mail: agro.bio.test@agrobiotest.pl RE-07/2005/PL

Zakres upoważnienia jednostek certyfikujących Przeprowadzanie kontroli oraz wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności w zakresie: produkcji rolnej i pozyskiwania dziko rosnących roślin lub ich części przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego

ECO LABELS i ECO LABELLING eko-oznaczenia, oznaczenia ekologiczne eko-znaki, etykiety ekologiczne, oznaczenia ekologiczne towarów oraz (dla określenia systemu) etykietowanie ekologiczne, ekoetykietowanie, etykietowanie środowiskowe, znakowanie środowiskowe.

Wspólnoty Europejskie Systemy certyfikacji ekologicznej związane z eko-znakami zostały wymyślone w latach 70. Szereg międzynarodowych organizacji współtworzyło zasady certyfikacji ekologicznej. Znalazły się wśród nich: Wspólnoty Europejskie Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organisation WTO) Program Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska (United Nations Environmental Programme UNEP) Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (International Standarisation Organisation ISO) Ta ostatnia organizacja opracowała szereg zasad odnoszących się do etykietowania ekologicznego zawartych w normach z serii ISO 14.000. Znajomość tych norm może pomóc przedsiębiorcom pragnącym uzyskać oznaczenie ekologiczne, nie jest jednak bezwzględnie konieczna do przejścia procesu certyfikacji.

„PL – rolnictwo ekologiczne – system kontroli WE” Etykieta produktu ekologicznego zatwierdzona przez jednostkę certyfikującą powinna zawierać: nazwa produktu nazwa i adres producenta data produkcji okres przydatności do spożycia itp. dodatkowo etykieta zawiera nazwę jednostki certyfikującej i/lub numer upoważnienia nadanego jednostce przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Dla jednoznacznej identyfikacji polskiego produktu ekologicznego umieszcza się napis: „PL – rolnictwo ekologiczne – system kontroli WE”

Etykietowanie środowiskowe to stwierdzenie które określa aspekty środowiskowe wyrobu lub usługi, mogące przybierać postać formę oświadczenia, symbolu lub znaku graficznego na wyrobie, naklejce lub opakowaniu, w piśmiennictwie dotyczącym wyrobu, w biuletynie technicznym lub reklamie Definicja etykietowania środowiskowego Norma ISO 14020

Prace unifikacyjne w zakresie ekoznakowania o zasięgu ogólnoświatowym podjęto w 1994 roku na zorganizowanej w Szwecji konferencji przedstawicieli czternastu systemów ekoznakowania, m. in. Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Japonii, Kanady, Korei, RFN, Skandynawii, Tajwanu i USA. Wynikiem tego spotkania było powstanie Global Ecolabelling Network (GEN) – międzynarodowej organizacji znakowania ekologicznego wyrobów.

Global Ecolabelling Network zajmuje się głównie: Global Ecolabelling Network Obecnie członkami GEN są 23 organizacje ekoznakowania z Europy, Azji, Ameryk Północnej i Południowej oraz Afryki. Global Ecolabelling Network zajmuje się głównie: zbieraniem i opracowywaniem i dostarczaniem informacji dotyczących różnych programów ekoznakowania, również kryteriów ekologicznych i bieżących raportów z certyfikacji wyrobów, poprzez system biblioteczny oraz własną stronę internetową działalnością na rzecz ekoznaku w programach realizowanych przez United Nations Environment Program – UNEP pod egidą ONZ, Międzynarodowej Organizacji Standaryzacji – ISO oraz Światowej Organizacji Handlu – WTO analizą wzajemnych relacji między poszczególnymi programami oraz ich harmonizacją

Global Ecolabelling Network zajmuje się głównie: udzielaniem wsparcia pod względem technicznym pośredniczeniem w wymianie informacji i doświadczeń między zainteresowanymi członkami, zwłaszcza w procesie ustanawiania kryteriów certyfikacyjnych, marketingu, zaopatrzenia itp. rozpowszechnianiem wśród konsumentów informacji w różnorodnych publikacjach, również w internecie publikowaniem biuletynu dostarczającego bieżących informacji

Jak powinno wyglądać logo produktu ekologicznego Jak powinno wyglądać logo produktu ekologicznego? ? Jakie są Wasze propozycje?

(wg załącznika 5.B. Rozp. Rady (EWG) 2092/91) W Polsce dla oznaczenia produktów rolnictwa ekologicznego stosuje się logo Wspólnoty z napisem w języku polskim „Rolnictwo ekologiczne”. (wg załącznika 5.B. Rozp. Rady (EWG) 2092/91)

Przykłady oznaczeń produktów ekologicznych na świecie

Ukraina Tajlandia Czechy Kanada

Niemiecki Błękitny Anioł Indie USA Indonezja Niemiecki Błękitny Anioł

Żywność ekologiczna produkowana jest zgodnie z określonymi zasadami, ustalonymi przez prawodawstwo polskie oraz Unii Europejskiej sposób jej wytwarzania nie stanowi zagrożenia dla środowiska, przeciwnie rolnicy ekologiczni podejmują działania na rzecz zwiększenia różnorodności biologicznej jest produkowana z uwzględnieniem kryteriów społecznych, tj. głównie w małych i średnich gospodarstwach z użyciem rodzimych środków produkcji, przyczyniając się do aktywizacji polskiej wsi

Żywność ekologiczna do produkcji roślinnej nie używa się pestycydów, środków ochrony roślin ani sztucznych nawozów produkcja zwierzęca prowadzona jest bez użycia antybiotyków, hormonów, organizmów modyfikowanych genetycznie oraz ich produktów przetwórstwo surowców prowadzone jest metodami chroniącymi wartość odżywczą bez użycia konserwantów, sztucznych barwników i innych dodatków (z wyjątkiem składników, które są dopuszczone do stosowania w przetwórstwie ekologicznym)

Produktem rolnictwa ekologicznego można nazwać tylko taki produkt, który posiada certyfikat potwierdzający ekologiczny proces produkcji (Rozporządzenie Rady nr 2092/91/EWG, 1991, Dz. U. Nr 93, poz. 898)

Produkt ekologiczny zawiera co najmniej 95 % składników pochodzenia rolniczego, wytworzonych według zasad rolnictwa ekologicznego. Pozostałe 5% składników pochodzenia rolniczego może nie pochodzić z upraw ekologicznych, jeśli zostały one wymienione na liście załącznika VI, rozdział C jeżeli produkt zawiera mniej niż 95% składników rolniczych, wytworzonych ekologicznie, to nie można nazwać go produktem ekologicznym gdy produkt zawiera co najmniej 95% ekologicznych składników rolniczych, lecz pozostałe 5% jest „nie ekologiczne” i nie jest umieszczone na liście załącznika VI, rozdział C, to również w tym przypadku nie można nazwać go produktem ekologicznym

Produkt ekologiczny w produkcie ekologicznym mogą znaleźć się dodatki, nie będące produktami rolniczymi, ale jedynie wymienione w załączniku VI, rozdział A w trakcie przetwarzania mogą zostać użyte w procesie technologicznym substancje wymienione w załączniku VI, rozdział B, nie wchodzące w końcowy skład produktu w czasie obróbki nie stosuje się promieniowania jonizującego lub składników wytworzonych z jego użyciem, a wchodzących w skład przetworzonego produktu w czasie obróbki nie używa się jakichkolwiek substancji pochodzących z organizmów modyfikowanych genetycznie

Udział żywności ekologicznej na rynkach wybranych krajów Europy (w ogólnej sprzedaży żywności) Powyżej 3% Dania Szwajcaria 1,5 – 3% Austria Niemcy Szwecja 0,5 – 1,4% Finlandia Holandia Wielka Brytania Włochy Francja Belgia Poniżej 0,5% Hiszpania Grecja Portugalia Źródło: Hamm, Gronerfeld (2004), dane z projektu OMiARD, PR 5 UE

Kanały sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego w krajach Unii Europejskiej W początkowym okresie rozwoju rynku produktów rolnictwa ekologicznego sprzedaż w tej kategorii produktów żywnościowych odbywała się odrębnymi kanałami sprzedaży, w tym głownie bezpośredniej. Jest to jednocześnie najbardziej sprawdzona forma sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego, która przybrała różne formy: sklepy w gospodarstwach targowiska „system abonamentów” dostawy do domu (popularne zamówienia przez internet)

Z uwagi na zróżnicowany obszar funkcjonowania ekoznaków dotyczących wyrobów i usług komisja robocza ISO TC 207/SC 3 opracowała w 1994 roku trzy kategorie znaków ekologicznych: znaki potwierdzające zgodność z kryterium ekologicznym (seal of approval), przyznawane przez niezależne instytucje przy uwzględnieniu oceny wielokryterialnej (multiple criteria based, thirdparty ecolabelling program) znaki informacyjne stosowane przez przedsiębiorstwa na podstawie własnych standardów ekologicznych informacje ilościowe oparte na wynikach bilansu produktowego

Cele rolnictwa ekologicznego

Cele rolnictwa ekologicznego: wytwarzanie żywności o wysokich walorach odżywczych (produkcja „zdrowej żywności”), gospodarowanie zasobami naturalnymi z poszanowaniem mechanizmów biologicznych (dbanie o prawidłowy obieg materii w środowisku), podtrzymywanie cykli biologicznych w gospodarstwie (ograniczenie ingerencji w naturalnie przebiegające procesy oraz wspomaganie ich tam, gdzie to jest konieczne), utrzymanie oraz podwyższanie żyzności gleby (odpowiednie naturalne nawożenie),

Cele rolnictwa ekologicznego (2): maksymalne wykorzystanie odnawialnych zasobów przyrody (np. wykorzystanie energii wiatru i wody), zapewnienie zwierzętom gospodarskim warunków zgodnych z potrzebami poszczególnych gatunków, unikanie zanieczyszczania środowiska w następstwie działalności rolniczej, utrzymanie biologicznej różnorodności w gospodarstwie i jego otoczeniu.

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Podstawowe zasady prowadzenia gospodarstwa rolnego przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji konkurencyjność rolnictwa ekologicznego znakowanie produktów ekologicznych towaroznawstwo produktów ekologicznych obrót produktami ekologicznymi - sprzedaż

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Uprawa roślin: nawożenie nawozami organicznymi lub naturalnymi, wytworzonymi we własnym gospodarstwie lub w przypadku nie posiadania zwierząt, pozyskanymi z innych gospodarstw ekologicznych oraz nawozami i środkami poprawiającymi właściwości gleby, zakwalifikowanymi do stosowania w rolnictwie ekologicznym; stosowanie ekologicznego materiału siewnego;

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Uprawa roślin (2): właściwy płodozmian, uwzględniający wsiewki i poplony, pozwalające na jak najdłuższe przykrycie gleby roślinnością; odchwaszczanie mechaniczne, bez chemicznych środków ochrony roślin lub za pomocą środków ochrony, zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym; stosowanie preparatów biologicznych i wyciągów roślinnych.

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Chów zwierząt: właściwe utrzymanie zwierząt – zapewnienie odpowiedniej powierzchni oraz dostępu do wybiegów i pastwisk; zachowanie dobrostanu; maksymalna obsada zwierząt na 1 ha – nie więcej niż 1,5 DJP (współczynnik przeliczania inwentarza);

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Chów zwierząt (2): żywienie oparte na paszach pochodzących z własnego gospodarstwa lub innych, ale wytworzonych metodami ekologicznymi; leczenie metodami naturalnymi, stosowanie alopatycznych weterynaryjnych produktów leczniczych oraz antybiotyków tylko za zgodą jednostki certyfikującej na odpowiedzialność lekarza weterynarii.

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Nie wolno stosować: pasz przemysłowych, GMO – organizmów genetycznie modyfikowanych, zapraw nasiennych, syntetycznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, sztucznych koncentratów, promieni jonizujących.

Główne zasady rolnictwa ekologicznego Wolno stosować: środki ochrony roślin zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym w Polsce (wykaz środków można uzyskać w Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu lub na stronie www.iop.poznan.pl/organizacja), nawozy i środki poprawiające właściwości gleby w rolnictwie ekologicznym (wykaz nawozów i środków można uzyskać w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach lub na stronie www.iung.pulawy.pl).

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Gospodarstwo rolnictwa ekologicznego prowadzi produkcję roślinną i zwierzęcą. Środowisko i lokalizacja gospodarstwa: Gospodarstwo powinno być tak usytuowane, aby można było wykluczyć możliwości stałego wpływu zanieczyszczeń (np. nie może być położone w strefie ochronnej zakładu przemysłowego, min. 100 m od drogi o dużym natężeniu ruchu Jakość wody gruntowej, studziennej i z wodociągu, tak pod wzglądem składu chemicznego jak i wskaźników mikrobiologicznych, powinna odpowiadać normom krajowym Zawartość metali ciężkich w glebie nie może przekroczyć wartości progowych

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Uprawa roli – Nawożenie: Celem nawożenia jest: - dostarczenie substratu organizmom glebowym; - stworzenie optymalnych warunków rozwoju roślin. Podstawowe nawozy powinny być wytwarzane w gospodarstwie. Zezwala się na zakup dozwolonych w rolnictwie ekologicznym dodatków mineralnych oraz nawozów organicznych.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Uprawa roli – Nawożenie (2): Podstawowe nawozy w gospodarstwie ekologicznym: - komposty, - obornik, - gnojówka i woda gnojowa, - nawozy zielone.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Uprawa roli – Nawożenie (3): Możliwość stosowania nawozów uzupełniających tj. - nawozy mineralne: mielone skały takie jak: bazalt, gips, dolomit, - popiół drzewny; - nawozy organiczne: mączka z kości, krwi, rogów, pierza, mączka rybna, odpadki rzeźne; - płynne i stałe odpady z własnego gospodarstwa, kora drzewna i trociny; Nawozy niedozwolone: - syntetyczne nawozy azotowe, guano, nawozy przemysłowe i inne

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Uprawa roli: Uprawa roli powinna być wykonywana z myślą o stałym podwyższaniu żyzności gleby. Ogólne zasady uprawy to: płytkie odwracanie, głębokie spulchnianie; ograniczenie liczby przejazdów (agregatowanie narzędzi); maksymalne skrócenie czasu, w którym gleba pozostaje bez okrywy roślinnej.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Płodozmian: Funkcje płodozmianu w gospodarstwie ekologicznym: utrzymanie optymalnej zawartości próchnicy oraz żyzności gleby; zapobieganie nadmiernemu rozwojowi chorób i szkodników; niedopuszczenie do niekontrolowanego rozwoju chwastów.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Płodozmian (2): Płodozmian musi spełniać następujące warunki: rotacja powinna być minimum czteroletnia; powinien uwzględniać rośliny z rodziny motylkowatych w plonie głównym; powinien uwzględniać tolerancje roślin na uprawę po sobie.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Materiał siewny: Idea rolnictwa ekologicznego jest, by materiał siewny był reprodukowany regionalnie, w gospodarstwach ekologicznych, ale akceptuje się produkty nasiennictwa ogólnokrajowego. Syntetyczne zaprawy nasienne są zakazane.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Regulatory wzrostu: W rolnictwie ekologicznym niedozwolone jest stosowanie substancji syntetycznych o charakterze hormonów roślinnych, stymulujące zapłodnienie, przyspieszające lub opóźniające dojrzewanie, hamujące kiełkowanie bulw i cebul itp.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Chów i hodowla zwierząt: Obecność zwierząt w gospodarstwie ekologicznym sprzyja urozmaiceniu upraw polowych, ze względu na konieczność pozyskania odpowiednich pasz Chów zwierząt usprawnia zamkniecie obiegu materii organicznej w ramach gospodarstwa (produkcja obornika) Zwierzęta mogą wykorzystywać takie tereny gospodarstwa, które nie nadają się pod uprawę roślin towarowych

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Chów i hodowla zwierząt (2): Dobór gatunków i ras zwierząt gospodarskich jest uzależniony od warunków lokalnych. Wskazany dobór takich zwierząt, które zapewniają zadowalający (nie rekordowy) poziom produkcji i charakteryzują się dobrą zdrowotnością, długowiecznością, łagodnością, dobrym wykorzystaniem pasz gospodarskich Zwierzęta wyhodowane na drodze inżynierii genetycznej nie są dopuszczone do utrzymywania w gospodarstwach ekologicznych.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Żywienie zwierząt: Pasze powinny być produkowane w gospodarstwie. Możliwy jest zakup pasz z innych gospodarstw ekologicznych. Stosowane w paszach dodatki mineralne i witaminowe mogą pochodzić wyłącznie ze źródeł naturalnych (np. mączka kostna, tran, drożdże, sól pastewna). Wyklucza się stosowanie w paszach dodatków stymulujących wzrost, wzmagających apetyt, barwników syntetycznych, konserwantów itp. Żywienie młodzieży (nie dotyczy drobiu) powinno być oparte na wykorzystaniu mleka pełnego z produkcji ekologicznej.

Wiele gospodarstw można uznać za ekologiczne, jednak w celu uzyskania statusu gospodarstwa ekologicznego i certyfikatu zgodności (potwierdzającego, iż gospodarstwo prowadzi produkcję metodami ekologicznymi), należy:

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji 1. Wybrać jednostkę certyfikującą (spośród 7 mających upoważnienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Każda z jednostek może mieć inne formularze zgłoszeniowe (wnioski o certyfikację), dlatego też należy skontaktować się z wybraną jednostką, poprosić o przesłanie formularzy i po ich wypełnieniu oraz skompletowaniu niezbędnej dokumentacji (np. mapy, wypisy z ewidencji gruntów, umowy dzierżawy itp.), odesłać do jednostki certyfikującej. Wniosek o certyfikację składa się w jednostce każdego roku, nawet po uzyskaniu certyfikatu.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji 2. Zgłosić chęć przejścia na produkcję metodami ekologicznymi u Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych (WIJHARS). Formularz zgłoszenia należy wypełnić w dwóch egzemplarzach, przy czym jeden przekazujemy do WIJHARS- u, a drugi do wybranej jednostki certyfikującej.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji 3. Wnieść stosowną opłatę za kontrolę gospodarstwa. Podczas corocznej kontroli inspektorzy sprawdzają czy postępujemy zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, sporządzają protokół w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje rolnik, a drugi zostaje przekazany do jednostki certyfikującej. Jeżeli rolnik wnioskuje o płatność w ramach pakietu rolnictwo ekologiczne programu rolnośrodowiskowego, jednostka certyfikująca, na podstawie protokołu z kontroli, sporządza raport, który zostaje przekazany Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Na podstawie raportu Agencja nalicza płatność (tylko w zakresie rolnictwa ekologicznego).

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Przejście z produkcji konwencjonalnej na ekologiczną polega na stopniowych zmianach, podczas których stosuje się odpowiednie następstwo roślin, staranną agrotechnikę, racjonalne wykorzystanie nawozów organicznych, wprowadzenie poplonów, a w przypadku produkcji zwierzęcej – stosowanie pasz i dodatków naturalnych. Długość okresu przestawiania określi nam jednostka certyfikująca po pierwszej kontroli. Najczęściej jednak wynosi on 2 lata, ale może trwać także 3 lub, w wyjątkowych sytuacjach, zostać skrócony do 1 roku.

Przestawienie gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji Przy ubieganiu się o płatności rolnośrodowiskowe z pakietem rolnictwo ekologiczne, aby otrzymać dopłaty do rolnictwa ekologicznego, rolnik musi wraz z wnioskiem, złożyć w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa stosowne zaświadczenia z jednostki certyfikującej. W pierwszym roku jest to zaświadczenie o objęciu gospodarstwa planem kontroli, następne dotyczy okresu przestawiania, kolejne to już certyfikat zgodności. Ponieważ okres przestawiania wiąże się z poniesieniem wyższych nakładów, stawki dopłat rolnośrodowiskowych także są wyższe. Natomiast po uzyskaniu certyfikatu dopłaty ulegają zmniejszeniu.

Porównanie rolnictwa konwencjonalnego i ekologicznego Rolnictwo konwencjonalne Rolnictwo ekologiczne Sterowanie określonymi uprawami Eksploatacja aż do degradacji Produkcja średniej jakości biologicznej Zła jakość przechowalnicza Maksymalizacja plonów Intensywność gospodarowania i obszar nieskoordynowany z warunkami produkcji i środowiska Zalecenia specjalizacji oparte głównie na kalkulacji ekonomicznej Znaczna chemizacja. Mechanizacja głównie w aspekcie ułatwienia sobie pracy Skażenie środowiska Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Sterowanie całym gospodarstwem Programowa ochrona krajobrazu Produkcja wysokiej jakości biologicznej Dobra jakość przechowalnicza Plon optymalny Obszar gospodarstwa i agrotechnika optymalna w stosunku do środowiska Specjalizacja dopuszczalna w ramach zasady prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa Ograniczenie lub zaniechanie chemizacji Mechanizacja dostosowana do warunków glebowych , potrzeb roślin i zwierząt Ochrona gleby i wody Produkty najwyższej jakości

Konkurencyjność rolnictwa ekologicznego Rolnictwo ekologiczne jest alternatywną metodą gospodarowania dla wielu rolników. Stanowi szansę uzyskania dochodu poprzez sprzedaż zdrowej, ekologicznie żywności. Żywność bez agrochemii, bez konserwantów a przede wszystkim nie modyfikowana genetycznie to towar bardzo poszukiwany szczególnie przez zamożniejszą część społeczeństwa.

Konkurencyjność rolnictwa ekologicznego Dlaczego warto inwestować w rolnictwo ekologiczne? poprzez pracochłonne metody produkcji pozwala na stwarzanie nowych miejsc pracy. rośnie zapotrzebowanie na produkty rolnictwa ekologicznego – wysokiej jakości, co daje realną szansę zwiększeniu dochodów gospodarstw. daje ogromna szansę na eksport produktów ekologicznych na rynki Unii Europejskiej.

Konkurencyjność rolnictwa ekologicznego Dlaczego warto inwestować w rolnictwo ekologiczne? (2) wymusza powstawanie firm zajmujących się obrotem towarowym oraz punktów sprzedaży. daje szansę stworzenia przetwórstwa produktów ekologicznych poprzez rozwój sieci przetwórni. dobiera się gatunki i odmiany roślin oraz gatunki i rasy zwierząt odporne na choroby ze szczególnym wykorzystaniem populacji, ras i odmian miejscowych.

Konkurencyjność rolnictwa ekologicznego Rolnictwo ekologiczne oprócz produkcji artykułów żywnościowych wysokiej jakości, spełnia takie zadania jak: utrzymanie naturalnych krajobrazów, a  nie monokulturowych upraw; ochrona wód gruntowych - około 50% studni wiejskich posiada wodę zanieczyszczoną m.in.  azotanami z  pól; działania na rzecz kulturalnej i socjalnej funkcji środowiska wiejskiego; podnoszenie świadomości ekologicznej ludności.

Wykorzystanie środków UE do prowadzenia działalności rolnictwa ekologicznego Rolnictwo ekologiczne w Unii Europejskiej Pozyskiwanie środków na produkcję ekologiczną ze źródeł UE

Pozyskiwanie środków na produkcję ekologiczną Wsparcie finansowe dla rolnictwa ekologicznego w Polsce, podobnie jak we wszystkich Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, pochodzi z dwóch źródeł: Budżetu Wspólnot Europejskich Budżetu krajowego

Rolnictwo ekologiczne w Unii Europejskiej Komisja Europejska w 2002 roku dokonała oceny kierunków i celowości rozwoju rolnictwa ekologicznego w Europie: ,,Analiza możliwości Europejskiego Planu Działań dla Żywności Ekologicznej oraz Rolnictwa” W październiku 2004 roku Rada Unii Europejskiej przyjęła: „Europejski Plan Działań dla Żywności Ekologicznej i Rolnictwa” Plan ten zawiera 21 działań dla rozwoju rolnictwa ekologicznego.

Rolnictwo ekologiczne w Unii Europejskiej Rada Unii Europejskiej zobowiązała państwa członkowskie do opracowania krajowych planów działań, na podstawie „Europejskiego Planu Działań dla Żywności Ekologicznej i Rolnictwa” . „Plan Działań dla Żywności Ekologicznej i Rolnictwa w Polsce” stanowi element strategii rozwoju polskiego rolnictwa ekologicznego w latach 2007 - 2013. Cel: Szybki wzrost liczby gospodarstw ekologicznych w Polsce aby osiągnąć średni poziom w Unii Europejskiej, gdzie takie gospodarstwa stanowią 3% ogólnej liczby gospodarstw rolnych.

Budżet Wspólnot Europejskich: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 W ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 – 2006 producenci prowadzący gospodarstwo metodami ekologicznymi otrzymują dotację do hektara upraw ekologicznych na podstawie wniosków o przyznanie płatności z tytułu wspierania przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt (pakiet S02 - Rolnictwo ekologiczne). Rolnicy posiadający certyfikaty bądź rolnicy, którzy rozpoczęli produkcję ekologiczną już od pierwszego roku mogą ubiegać się o dofinansowanie.

Budżet Wspólnot Europejskich: Pakiet 2 – Rolnictwo ekologiczne W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przewiduje się 12 wariantów upraw ekologicznych: Wariant 2.1. Uprawy rolnicze (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.2. Uprawy rolnicze (w okresie przestawiania) Wariant 2.3. Trwałe użytki zielone (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.4. Trwałe użytki zielone (w okresie przestawiania) Wariant 2.5. Uprawy warzywne (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.6. Uprawy warzywne (w okresie przestawiania) Wariant 2.7. Uprawy zielarskie (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.8. Uprawy zielarskie (w okresie przestawiania) Wariant 2.9. Uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.10. Uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie przestawiania) Wariant 2.11. Pozostałe uprawy sadownicze + jagodowe (z certyfikatem zgodności) Wariant 2.12. Pozostałe uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie przestawiania)

Budżet Wspólnot Europejskich: Pakiet 2 – Rolnictwo ekologiczne - płatności

Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności: W ramach działania 132. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 rolnicy ekologiczni po roku uczestnictwa w systemie produkcji żywności ekologicznej mogą uzyskać wsparcie do wysokości maksymalnie 996 zł/rok przez pięć lat. Otrzymane wsparcie dotyczy kosztów rzeczywiście poniesionych związanych z funkcjonowaniem w ramach danego systemu jakości. Składki mogą być płacone wyłącznie na rzecz grup producentów.

Działania informacyjne i promocyjne: W ramach działania 132. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 grupy producentów żywności ekologicznej będą mogły uzyskać dofinansowanie do 70 % kosztów netto działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących żywności ekologicznej.

Rolnictwo ekologiczne w Europie: W większości krajów Europy Zachodniej rolnictwo ekologiczne zaczęło się intensywnie rozwijać pod koniec lat 80 i w latach 90. Wiązało się to z wprowadzeniem aktywnej praktyki rolnej oraz stosownego ustawodawstwa i dotacji dla przestawiających się gospodarstw. Doceniono jego rolę środowiskową oraz w dążenie do ograniczania nadprodukcji. Powierzchnia rolnicza przeznaczona na produkcję ekologiczną stanowi w Unii Europejskiej, zgodnie z danymi z 2005 r. przedstawionymi przez Eurostat, ok. 3,9 proc. całości gruntów rolnych i obejmuje 6 115 465 ha.

Rolnictwo ekologiczne w Europie: Do przodujących krajów należy Lichtenstein, gdzie powierzchnia upraw ekologicznych zajmuje 17% użytków rolnych, Austria, gdzie 20 tysięcy gospodarstw, które stanowią 9% całkowitej liczby gospodarstw, prowadzonych jest metodą ekologiczną, a także Włochy, gdzie jest 43 tysiące gospodarstw ekologicznych, które zajmują powierzchnię 5,3% użytków rolnych.

Rolnictwo ekologiczne na świecie: W powierzchni upraw ekologicznych na świecie przoduje Australia (1,7 mln ha), Kanada (1 mln ha) oraz USA (900 tys. ha). W bliższych nam krajach jak w Czechach jest 100 tys. ha, na Węgrzech ponad 20 tys. ha, na Litwie 19 tys. ha upraw ekologicznych.

Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce i na świecie

Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce: Rolnictwo ekologiczne w Polsce ma duże szanse rozwoju, ze względu na: Niski poziom zużycia nawozów mineralnych i pestycydów, co za tym idzie – bardziej ekstensywny charakter produkcji rolniczej w porównaniu do stanu w wysoko rozwiniętych krajach UE. Możliwość wysyłania żywności ekologicznej do krajów zachodnich, gdzie obserwujemy coraz większe zainteresowanie takimi produktami.

Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce: Dalszy rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce jest uzależniony od: właściwego i powszechnego zaangażowania - władz i samorządów rolniczych i lokalnych, doradztwa rolniczego, szkolenie rolników chcących podejmować taką produkcję, zaangażowanie placówek naukowo-badawczych oraz wyższych uczelni rolniczych w badania na rzecz rolnictwa ekologicznego.

Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce: Źródło: „Plan Działań dla Żywności Ekologicznej Rolnictwa w Polsce na lata 2007-2013”, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce: W wyniku realizacji działań przyjętych w „Planie działań dla Żywności Ekologicznej Rolnictwa w Polsce na lata 2007 -2013” przewiduje się, że w tym okresie czasu liczba gospodarstw oraz powierzchnia upraw ekologicznych wzrośnie dwukrotnie. lata liczba gospodarstw powierzchnia użytków rolnych w ha 2007 10500 260.000 2008 12000 300.000 2009 13500 350.000 2010 15000 400.000 2011 16500 450.000 2012 18000 500.000 2013 20000 600.000 Źródło: „Plan Działań dla Żywności Ekologicznej Rolnictwa w Polsce na lata 2007-2013”, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi