7. PROGRAM RAMOWY

Cele 7. Program Ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR) jest największym mechanizmem finansowania i kształtowania badań naukowych na poziomie europejskim. Jest to program siedmioletni (2007-2013) o budżecie wynoszącym prawie 54 miliardów euro, co przy obecnych kosztach stanowi wzrost o około 63% w porównaniu z 6PR. 7PR jest podstawowym instrumentem realizacji celu strategicznego jaki wyznaczyła w marcu 2000 roku w Lizbonie Rada Europejska: przekształcenie UE w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarkę na świecie, zdolną do zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego, stworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy oraz zagwarantowania większej spójności społecznej. Trójkąt wiedzy, który tworzą edukacja, badania i innowacje, jest niezbędny do osiągnięcia tego celu.

Biorąc pod uwagę wyzwania stojące przed Europą 7PR ma następujące cele: wspieranie współpracy ponadnarodowej we wszystkich obszarach badań i rozwoju technologicznego, zwiększenie dynamizmu, kreatywności i doskonałości europejskich badań naukowych w pionierskich dziedzinach nauki, wzmocnienie potencjału ludzkiego w zakresie badań i technologii poprzez zapewnienie lepszej edukacji i szkoleń, łatwiejszego dostępu do potencjału i infrastruktury badawczej, wzrost uznania dla zawodu naukowca oraz zachęcenie badaczy do mobilności i rozwijania kariery naukowej, zintensyfikowanie dialogu miedzy światem nauki i społeczeństwem w Europie celem zwiększenia społecznego zaufania do nauki, wspieranie szerokiego stosowania rezultatów i rozpowszechniania wiedzy uzyskanej w wyniku działalności badawczej, finansowanej ze środków publicznych.

STRUKTURA 7PR składa się z czterech programów szczegółowych , uzupełnionych o program szczegółowy obejmujący badania nuklearne (EURATOM) i działania Wspólnotowego Centrum Badawczego (JRC). 1. COOPERATION (WSPÓŁPRACA) 2. IDEAS (POMYSŁY) 3. PEOPLE (LUDZIE) 4. CAPACITIES (MOŻLIWOŚCI)

1. COOPERATION (WSPÓŁPRACA) Program ma na celu wspieranie ponadnarodowej współpracy naukowo-badawczej w wybranych dziesięciu obszarach tematycznych: Zdrowie, Żywność, rolnictwo, rybołówstwo i biotechnologia, Technologie informacyjne i komunikacyjne, Nanonauki, nanotechnolgie, materiały i nowe technologie produkcyjne, Energia, Środowisko (łącznie ze zmianami klimatycznymi), Transport (łącznie z aeronautyką), Nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne, Przestrzeń kosmiczna, Bezpieczeństwo.

4. CAPACITIES (MOŻLIWOŚCI) 2. IDEAS (POMYSŁY) Program będzie wspierał badania znajdujące się na granicy wiedzy (frontier research) inicjowane przez naukowców we wszystkich dziedzinach nauki. 3. PEOPLE (LUDZIE) Celem programu jest ilościowe i jakościowe wzmacnianie potencjału ludzkiego w zakresie badań i rozwoju technologicznego w Europie oraz zachęcanie do mobilności międzynarodowej i międzysektorowej. 4. CAPACITIES (MOŻLIWOŚCI) Program ma na celu wspieranie kluczowych aspektów europejskiego potencjału w zakresie badań, rozwoju technologicznego i innowacji takich, jak infrastruktury badawcze, regionalne klastry badawcze, rozwój pełnego potencjału badawczego we wspólnotowych regionach konwergencji i regionach najbardziej oddalonych, badania na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, problemy budowy społeczeństwa opartego na wiedzy, koordynacja polityki badawczej oraz horyzontalne działania w zakresie współpracy międzynarodowej.

MOŻLIWOŚCI (CAPACITIES) 1. Infrastruktury badawcze 2. Badania na rzecz MŚP 3. Regiony wiedzy 4. Potencjał badawczy 5. Nauka w społeczeństwie 6. Spójny rozwój polityk badawczych 7. Współpraca międzynarodowa

(WSPÓLNOTOWE CENTRUM BADAWCZE) JRC JOINT RESEARCH CENTRE (WSPÓLNOTOWE CENTRUM BADAWCZE) JRC 7PR będzie wspierał działania naukowe i technologiczne prowadzone przez JRC nie należące do obszaru badań jądrowych. JRC uzupełnia działania prowadzone przez w państwach członkowskich związane z wykorzystaniem funduszy strukturalnych, zwłaszcza w przemyśle, rolnictwie i edukacji, ochronie środowiska. EURATOM Program ma na celu wspieranie działań badawczo-szkoleniowych z zakresu energetyki jądrowej.

BUDŻET 7PR na lata 2007-2013 Program Szczegółowy Budżet w mln euro COOPERATION (WSPÓŁPRACA) 32 413 1. Zdrowie 6 100 2. Żywność 1 935 3. Technologie informacyjne 9 050 4. Nanonauki 3 475 5. Energia 2 350 6. Środowisko 1 890 7. Transport 4 160 8. Nauki społeczno-ekonomiczne 623 9. Przestrzeń Kosmiczna 1 430 10. Bezpieczeństwo 1 400

BUDŻET 7PR na lata 2007-2013 Program Szczegółowy Budżet w mln euro IDEAS (POMYSŁY) 7 510 PEOPLE (LUDZIE) 4 750 CAPACITIES (MOŻLIWOŚCI) 4 097 1. Infrastruktury badawcze 1 715 2. Badania na rzecz MŚP 1 336 3. Regiony wiedzy 126 4. Potencjał badawczy 340 5. Nauka w społeczeństwie 330 6. Spójny rozwój polityk badawczych 70 7. Współpraca międzynarodowa 180 Nienuklearne działania JRC 1 751 Budżet 7PR 50 521 EURATOM 2 751

Uprawnione podmioty W projektach finansowanych ze środków 7 Programu Ramowego mogą brać udział osoby fizyczne oraz osoby prawne powołane na mocy prawa krajowego obowiązującego w miejscu ich siedziby, na mocy prawa wspólnotowego lub prawa międzynarodowego.

Przykładowymi jednostkami biorącymi udział w projektach są: uczelnie wyższe organizacje badawcze (w tym instytuty PAN, jednostki badawczo-rozwojowe) osoby prawne utworzone na mocy prawa wspólnotowego (w tym Wspólnotowe Centrum Badawcze - JRC) organizacje międzynarodowe instytucje publiczne, organy samorządowe i szkoły średnie przedsiębiorstwa, w tym małe i średnie MŚP to przedsiębiorstwo spełniające następujące kryteria KE 2003/361/EC: - zatrudnia nie więcej niż 250 osób, - posiada roczny obrót nie przekraczający 50 mln euro lub roczny bilans nie przekraczający 43 mln euro, - jest niezależne tj. nie jest kontrolowane przez przedsiębiorstwo lub grupę przedsiębiorstw nie spełniających kryterium MŚP w ponad 25% kapitału lub prawa głosu, - nie jest jednostką naukowo-badawczą, kontraktową instytucją badawczą ani konsultingową.

Uczestnicy Liczba podmiotów biorących udział w projektach jest określona w systemach finansowania stosowanych w 7PR. Wymogi, zarówno co do ilości uczestników, jak i ich rodzaju, a nawet kraju pochodzenia są także podawane w programach szczegółowych oraz poszczególnych zaproszeniach do składania wniosków. Zasada ogólna odnosząca się do minimalnej liczby uczestników projektu wymaga, by brały w nim udział 3 niezależne od siebie podmioty z trzech różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych. W przypadku części projektów koordynacyjnych i wspierających oraz niektórych działań na rzecz szkolenia naukowców i rozwoju ich kariery (program LUDZIE) , a także projektów finansowanych w ramach Europejskiej Rady Badań (program POMYSŁY) do realizacji projektu wystarczy jeden podmiot z kraju członkowskiego lub stowarzyszonego.

Przygotowanie wniosku Przed przystąpieniem do przygotowania projektu należy zapoznać się z treścią kilku dokumentów w których znajdują się szczegółowe informacje na temat zasad danego programu lub akcji, tematów finansowanych w danym zaproszeniu do składania wniosków, wymogów formalnych, etc. Poszczególne kategorie dokumentów dotyczące różnych obszarów 7PR różnią się swoją zawartością, dlatego też poniższe informacje mają ogólny charakter informacyjny.

PROGRAMY PRACY (Work programme - WP) opracowywane są dla poszczególnych tematów i akcji 7PR na każdy kolejny rok ich realizacji. Oznacza to, że np. dla tematu Zdrowie w programie szczegółowym Współpraca będziemy mieli w sumie siedem Programów Pracy, osobny na rok 2007, 2008, 2009, .... Istotne jest to z punktu widzenia instytucji, ponieważ będą ją obowiązywały zapisy tego WP, który zawiera konkretne zaproszenie do składania wniosków w ramach którego instytucja przygotowuje, a następnie realizuje dany projekt. W kolejnych latach WP mogą się od siebie różnić, co w efekcie może spowodować istnienie różnych wymogów względem instytucji realizującej projekty składane w tym samym temacie ale w różnych latach. Programy Pracy konkretyzują obszary tematyczne oraz zawierają szczegółowe informacje na temat obowiązujących systemów finansowania, zasad uczestnictwa, minimalnych wymogów formalnych, kryteriów oceny i budżetu dla wszystkich konkursów przewidzianych w danym roku. Dla dziesięciu tematów programu Współpraca definiują także obszary tematyczne (activities, areas, topics) przewidziane do finansowania w danym roku. W przypadku niektórych tematów WP składa się z kilku części: opisu ogólnego, szczegółowych informacji o konkursach w danym roku i aneksów.

ZAPROSZENIA DO SKŁADANIA WNIOSKÓW (Call fiche) doprecyzowują wiele szczegółów dotyczących pojedynczych konkursów, których ogólne ramy opisane zostały w Programie Pracy. Są to ważne dokumenty zawierające takie informacje jak identyfikator konkursu (call identifier), termin składania wniosków, budżet danego konkursu, procedurę i terminy ewaluacji, obowiązujący system finansowania dla poszczególnych zagadnień badawczych oraz inne specyficzne dla danego konkursu wymagania dodatkowe. PRZEWODNIKI DLA WNIOSKODAWCÓW (Guide for Applicants) zawierają większość istotnych informacji związanych z przygotowaniem wniosku, np. procedury przygotowania i wysyłania projektu do KE, kryteria oceny, formularze aplikacyjne czy słownik definicji pojęć stosowanych w 7PR. Osobne przewodniki są przygotowane dla każdego systemu finansowania (typu projektu). Powyższe dokumenty stanowią pakiet informacyjny dla każdego zaproszenia do składania wniosków i są dostępne na stronie CORDIS: Find a call http://cordis.europa.eu/fp7/dc/index.cfm

Systemy finansowania Działania podejmowane przez instytucje i naukowców w 7PR są wspierane poprzez kilka systemów finansowania (w 6PR zwanych instrumentami). Opisane są one w Decyzji o powołaniu 7PR (Aneks III) i wyszczególnione w programach pracy i zaproszeniach do składania wniosków. Dokumenty te zawierają także informacje o kategoriach uczestników (instytucje badawcze, uczelnie, MŚP, indywidualni naukowcy, itd.), którzy mogą z nich korzystać oraz rodzajach finansowanych działań (prace badawcze, szkolenia, zarządzanie, upowszechnianie wyników, itd.). W przypadku gdy możliwe jest wykorzystanie różnych systemów finansowania, powyższe dokumenty określają, jaki system należy zastosować do tematu, którego dotyczy zaproszenie do składania wniosków. W 7PR istnieje kilka systemów finansowania, których nazewnictwo nieznacznie różni się w poszczególnych programach i tematach. Wiążąca informacja o wymogach do poszczególnych systemów zawarta jest w konkretnym zaproszeniu do składania wniosków. Poniżej przedstawiono wybrane systemy finansowania.

Projekty współpracy Projekty współpracy = Collaborative Projects (CP) mają za zadanie współfinansowanie prac badawczych, których celem jest stworzenie nowej wiedzy, technologii lub produktu. Rozmiar, zakres i wewnętrzna organizacja projektów współpracy mogą być różne w zależności od dziedziny i tematu. W projekcie muszą uczestniczyć przynajmniej 3 niezależne podmioty prawne z 3 różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych. W przypadku projektów współpracy z krajami trzecimi (Collaborative project for specific international cooperation actions -SICA) minimalna liczba uczestników wynosi 4: 2 z różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych i 2 z różnych krajów trzecich. Mogą także pojawić się projekty współpracy koncentrujące się na potrzebach małych i średnich przedsiębiorstw (Collaborative Project targeted to SME).

Projekty współpracy Projekty współpracy dzielą się na dwa rodzaje, w zależności od wnioskowanego finansowania z 7PR. Jego wielkość jest zróżnicowana w poszczególnych tematach, a także zaproszeniach do składania wniosków. W większości zaproszeń granice finansowe projektów są z góry określone i stanowią wymóg formalny, co oznacza, że jego niespełnienie spowoduje odrzucenie projektu przed oceną merytoryczną. CP small or medium-scale focused research project (Projekt badawczy o małej lub średniej skali) CP large-scale integrating project (Projekt integrujący o dużej skali) System finansowy CP stosowany jest w programach szczegółowych: Współpraca; Możliwości (Infrastruktury, Nauka w społeczeństwie).

Akcje koordynacyjne i wspierające Akcje koordynacyjne i wspierające = Coordination and Support actions (CSA) służą realizacji programu ramowego poprzez koordynowanie i wspomaganie różnych działań i polityk badawczo-naukowych, stymulowanie uczestnictwa w projektach, szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw oraz nowych grup badawczych. Umożliwiają one organizację konferencji i seminariów, wykonywanie prac studyjnych i analiz, realizację różnych działań informacyjnych i promocyjnych. W zależności od celu i liczby partnerów wyróżniamy dwa rodzaje projektów: CSA -coordinating (CA): w projekcie muszą uczestniczyć przynajmniej 3 podmioty prawne z 3 różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych CSA -supporting (SA): projekt może być składany przez jeden podmiot prawny. System finansowy CSA stosowany jest w każdym programie szczegółowym.

Badania na rzecz MŚP Badania na rzecz określonych grup (zwłaszcza MŚP) polegają na wspieraniu projektów badawczych, w ramach których większa część badań i rozwoju technologicznego prowadzona jest przez wyższe uczelnie, ośrodki badawcze lub inne podmioty prawne, na korzyść określonych grup, zwłaszcza MŚP lub ich stowarzyszeń. Finansowane są: 1. badania na rzecz MŚP mające na celu wspieranie małych grup innowacyjnych MŚP w celu rozwiązywania wspólnych bądź uzupełniających się problemów technologicznych. W projekcie muszą brać udział minimum 3 firmy spełniające kryteria małego i średniego przedsiębiorstwa wg rozporządzenia komisji 2003/361/EC, pochodzące z 3 różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych oraz minimum 2 niezależnych wykonawców badań. W projekcie mogą uczestniczyć również duże przedsiębiorstwa oraz użytkownicy końcowi (np. jednostki samorządu terytorialnego, szpitale).

Badania na rzecz MŚP 2. badania na rzecz stowarzyszeń MŚP wspierają stowarzyszenia i grupy MŚP w opracowywaniu technicznych rozwiązań problemów wspólnych dla większej liczby MŚP w określonych sektorach przemysłu. Projekty mogą oscylować wokół badań mających na celu rozwiązanie wspólnych problemów (np. ochrona środowiska), badań prowadzących do ustanowienia nowych norm i standardów europejskich, badań poprawiających bazę technologiczną jakiegoś sektora, transferu technologii lub opracowania "narzędzi technologicznych" (np. diagnostyka, bezpieczeństwo, inspekcja). W projekcie muszą brać udział minimum 3 stowarzyszenia MŚP, pochodzące z 3 różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych lub 1 stowarzyszenie o zasięgu ogólnoeuropejskim, minimum 2 niezależnych wykonawców badań oraz co najmniej 2 MŚP pochodzące z 2 różnych krajów członkowskich lub stowarzyszonych. System stosowany jest w programie szczegółowym Możliwości

Energia Energy Cel Przekształcenie obecnego systemu energetycznego w system bardziej zrównoważony, w mniejszym stopniu oparty na paliwach importowanych, a w większym stopniu - na zróżnicowanych źródłach i nośnikach energii nie powodujących zanieczyszczeń, w szczególności na odnawialnych źródłach energii. Wspierane będą działania w kierunku wzmacniania efektywności energetycznej, między innymi poprzez racjonalizację zużycia i magazynowania energii. Działania te mają stanowić odpowiedź na pilne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa dostaw i zmian klimatu, przy jednoczesnym wzmacnianiu konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw.

Energia Energy Działania: Wodór i ogniwa paliwowe - zapewnienia trwałych technologicznych podstaw na rzecz konkurencyjnego przemysłu ogniw paliwowych i wodoru w UE; Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych - wzrost ogólnej wydajności przetwarzania, efektywności i niezawodności oraz zmniejszenie kosztów produkcji energii elektrycznej z lokalnych odnawialnych źródeł energii, w tym odpadów; Produkcja paliw odnawialnych - udoskonalanie i redukcja jednostkowych kosztów paliw stałych, płynnych i gazowych (łącznie z wodorem) otrzymywanych z odnawialnych źródeł energii, w tym z biomasy i odpadów; Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia - wzrost wydajności oraz redukcję kosztów aktywnego i pasywnego ogrzewania i chłodzenia wykorzystujących odnawialne źródła energii;

Energia Energy Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w celu bez emisyjnego wytwarzania energii - stworzenie wysoce wydajnych i efektywnych pod względem kosztów elektrowni, ciepłowni lub elektrociepłowni o znikomej emisji zanieczyszczeń; Czyste technologie węglowe - rozwój technologii czystej konwersji energetycznej węgla i innych paliw kopalnych; Inteligentne sieci energetyczne - wzrost wydajności, bezpieczeństwa, niezawodności i jakości europejskich systemów i sieci elektroenergetycznych; Efektywność energetyczna i energooszczędność - racjonalne gospodarowanie energią w budownictwie, przemyśle usługach i transporcie, kogeneracja i poligeneracja; Wiedza na rzecz polityki energetycznej - rozwój metod i modeli w celu dokonania oceny najważniejszych kwestii gospodarczych i społecznych związanych z technologiami energetycznymi.

Energia Energy dr Andrzej Sławiński - Koordynator tel. +48-22-828-7483 kom. +48-502-052-239 andrzej.slawinski@kpk.gov.pl mgr Maria Kaska maria.kaska@kpk.gov.pl

Nowe konkursy tematu Energia Zgodnie z zapowiedziami w dniu 30 listopada 2007 Komisja Europejska ogłosiła cztery nowe konkursy tematu Energia stanowiącego jeden z 10 obszarów tematycznych programu szczegółowego Cooperation 7. Programu Ramowego Bliższe informacje i dokumenty konkursów dostępne są na stronie: http://cordis.europa.eu/fp7/dc/index.cfm Ogłoszone konkursy: FP7-ENERGY-2008-1 (budżet 26.3 mln. euro) konkurs ogólny obejmujący tematy nie objęte działaniami pierwszych konkursów tematu Energia FP7-ENERGY-2008-FET (budżet 15 mln. euro) konkurs dotyczący najbardziej przyszłościowych badań w zakresie nowych technologii energetycznych

Nowe konkursy tematu Energia FP7-ENERGY-2008-RUSSIA (budżet 4 mln. euro) konkurs dotyczący współpracy z Rosją zakresie biomasy i sieci energetycznych FP7-ENERGY-NMP-2008-1 (budżet 25 mln. euro) wspólny konkurs z priorytetem NMP dotyczący nowych materiałów dla technologii energetycznych. Procedura składania wniosków w konkursach FP7-ENERGY-2008-1, FP7-ENERGY-2008-FET i FP7-ENERGY-NMP-2008-1 jest dwustopniowa. Termin składania pierwszej wersji wniosków upływa 26 lutego 2008. Procedura składania wniosków w konkursie FP7-ENERGY-2008- RUSSIA jest jednostopniowa. Termin składania wniosków upływa również 26 lutego 2008.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Opracowano na postawie materiałów Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych Unii Europejskiej http://www.kpk.gov.pl