Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1 PROJEKT SYSTEMOWY 1.18 TWORZENIE I ROZWIJANIE STANDARDÓW USŁUG POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy społecznej Animator – mediator – lokalny polityk społeczny

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Cel zadania Opracowanie innowacyjnego standardu organizowania społeczności lokalnej / środowiskowej pracy socjalnej

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego radykalna reforma (urząd – praca socjalna) czy ruchy tektoniczne (przesunięcie akcentów wywołujące trzęsienie ziemi) 3

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego paradoks Dziś środowiskowa metoda pracy socjalnej istnieje incydentalnie Praca socjalna w Polsce zaczęła się od działań środowiskowych

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Do czego można się odwołać systemowo ? Model Centrów Aktywności Lokalnej Specjalizacje organizowanie społeczności lokalnej Tak ale.... Program Integracji społecznej PPWOW Programy Aktywności Lokalnej Zespoły interdyscyplinarne

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Co się stało? PRL – nie rozwijała się bo jej cechą jest demokratyczność Po bo rzeczywistość społeczna wymagała szybkiej reakcji ratowniczej/osłonowej - bo zaczęła dominować perspektywa menadżerska

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Pedagogika społeczna refleksja nad społeczną praktyką edukacyjną Polityka społeczna standaryzacja usługi społecznej Praca socjalna METODYKA Organizowania społeczności lokalnej

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Co robi pracownik socjalny? - Pracownik socjalny pracuje w środowisku - Pracownik socjalny wchodzi w środowisko - Pracownik socjalny robi wywiad środowiskowy

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Mikro - jednostka, rodzina Makro – grupa, społeczność

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego *Praca w Społeczności Lokalnej polega na aktywnym angażowaniu ludzi w sprawy dotyczące ich życia, i skupia się na relacji pomiędzy indywidualnymi osobami, a grupami i instytucjami kształtującymi ich codzienne doświadczenia. Definicja pracy w społeczności lokalnej National Standards Board for Community Work Training & Qualification

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Organizowanie społeczności lokalnej -podejście szerokie -podejście wąskie – praca socjalna (realizowana przez profesjonalnego pracownika socjalnego) 11

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ORGANIZOWANIE SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ – DŁUGOFALOWY PROCES Upodmiotowienia ludzi, tworzenia sieci współpracy i lokalnych struktur, które na stałe będą wspierać rozwój tej społeczności, jej zdolność do rozwiązywania problemów, tworzenia środowiska zmiany i budowania potencjałów zarówno grup jak i całej społeczności dla polepszenia jakości życia ludzi tam mieszkających.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dylematy wokół tworzenia modelu (1) Stworzenie nowej innowacyjnej propozycji zmiany w polskim systemie pomocy społecznej, która wprowadzałaby zmianę, ale była realna do wykonania Nazwa środowiskowa praca socjalna vs organizowanie społeczności lokalnej (nadanie nowego znaczenia) Zbudowanie i testowanie modelu pomiędzy istniejącymi przepisami prawa, a proponowanymi zmianami w fazie wniosków i rekomendacji (zbudowano wersję możliwą do zrealizowania w istniejącym stanie prawnym wraz z obszarami do zmian prawnych) Ważny wątek instytucjonalny (ngo –OPS)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dylematy (2) 14 standaryzacja – jakość oparta o procedury wiedza – (antywiedza) – niewiedza edukacja formalna –(pozaformana) – nieformalna profesjonalizm –(tożsamość) - profesja zawodowa teoria – (metodyka) – praktyka podmiotowość klienta – podmiotowość pracownika socjalnego

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego zorientowany jest na aktywizujące wsparcie grup społecznych, środowisk i społeczności lokalnych zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, zakłada wykorzystanie trzech nowych ról zawodowych pracowników socjalnych: animatora, mediatora i lokalnego polityka społecznego zostaną wypracowane propozycje do aktów prawnych pomocy społecznej Standard organizowania społeczności lokalnej/ środowiskowej pracy socjalnej

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Modelowanie/standaryzacja jako partycypacyjny proces edukacyjny, a nie narzucony gotowy wzorzec 16

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 4 GRUPY EDUKACYJNE: - duże miasta-powyżej 100 tys. mieszkańców 21 osób / osoby z ośrodka / - średnie miasta tys. mieszkańców 20 osób / osoby z ośrodka/ - małe miasta i wsie – do 25 tys. mieszkańców 20 osób / osoby z ośrodka/ - edukatorzy- 21 osób

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 18

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WSPARCIE UCZESTNIKÓW SZKOLENIA OPIEKUN -COACH Podtrzymuje kontakt z uczestnikami w czasie trwania szkolenia oraz w przerwach miedzy sesjami. Wspiera ich w podejmowanych działaniach, w tym przy wykonywaniu prac domowych MENTOR Wspiera bezpośrednio uczestników przy wdrażaniu wiedzy zdobytej na szkoleniu. Doradza, jak postępować, jak rozwiązywać problemy pojawiające się w procesie organizowania społeczności lokalnej SUPERWIZORDokonuje całościowej analizy wprowadzanych zmian w ośrodku pomocy społecznej. W sposób systemowy ocenia wdrażanie nowego modelu pracy. Pozostaje w kontakcie z dyrektorami ośrodków pomocy społecznej, przedstawicielami lokalnych władz, urzędnikami pracującymi w obszarze pomocy społecznej. LABORATORIUM

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Usługa organizowanie społeczności lokalnej 20

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 21 Model/standard usługi OSL Kompetencje pracownika socjalnego jako organizatora społeczności lokalnej Zmiana instytucjonalnego kontekstu Trzy ścieżki

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zakres usługi OSL 22

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PODMIOTY, W KTÓRYCH POWINNY BYĆ PROWADZONE DZIAŁANIA Z ZAKRESU ORGANIZOWANIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ TO: społeczności lokalne o charakterze terytorialnym zagrożone społecznym wykluczeniem, do których można zaliczyć np.: społeczności blokowisk, czy też terenów poprzemysłowych, społeczności/miejsca problemowe, czyli podmioty społecznie wykluczone, w których mamy do czynienia z kumulacją wielu problemów, np.: bloki socjalne, tereny popegeerowskie, społeczności kategorialne /niepełnosprawni, dzieci, młodzież, seniorzy, itp./, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które są zagrożone społeczną marginalizacją.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Środowiskowa praca socjalna – wspólnota przeciw wykluczeniu *Diagnoza *Aktywizacja *Integracja *Edukacja

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wiodące kierunki: Praca ze społecznością terytorialną Praca ze społecznością (grupą) kategorialną Narzędzia: Partnerstwo lokalne Wolontariat Kampanie i wydarzenia społeczne Rzecznictwo i informacja obywatelska

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Pracownik socjalny – organizator społeczności lokalnej 26

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kierunki działań modernizacyjnych – organizator społeczności lokalnej / pracownik socjalny Animator: role/zadania zorientowane na mobilizowanie członków społeczności i łączenie ich w grupy Mediator (organizator sieci społecznych): role/zadania zorientowane na networking (łączenie, sieci współpracy, partnerstwa, mediowanie problemów społeczności) Polityk lokalny : role/zadania zorientowane na planowanie społeczne/ rozwój usług jako prerogatywa władzy lokalnej

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego NIEZBĘDNE umiejętności i kompetencje organizatora społeczności lokalnej (łączenie 3 ról) *przeprowadzanie diagnozy środowiska *nakreślenie profilu społeczności *zarządzanie informacją i zasobami *podtrzymywanie zaangażowania i motywowanie innych *dochodzenie do consensusu i określanie wspólnego celu, *mediacja nastawiona na rozwiązywanie konfliktów; *wykorzystanie lokalnego potencjału społecznego, w tym grup samopomocy, wolontariatu; *praca w oparciu o dynamikę grup zadaniowych; *tworzenie sieci kontaktów, rozwój partnerskich relacji - budowanie koalicji *tworzenie polityki/ społeczne projektowanie *wiara we własne siły i możliwości.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zmiana instytucjonalna 29

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 30 Trzy strategie OSL realizowany przez OPS realizowany przez ngo realizowany w partnerstwie publiczno-prywatnym

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kierunki działań modernizacyjnych – instytucja -ops * nie może pełnić roli urzędu, a powinien stać się instytucją animacyjną (inspirującą, mobilizującą, aktywizującą, łączącą) *zmierza do roli centrum społecznościowego żywo reagującego na otaczającą rzeczywistość, staje się ośrodkiem kreującym lokalną politykę rozwiązywania problemów społecznych i integracji społecznej. Kluczowa rola ops jako instytucji we wdrażaniu organizowania społeczności lokalnych. Perspektywa strategiczna.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WPROWADZENIE TEGO ZAŁOŻENIA WYMAGA ZMIAN ORGANIZACYJNYCH OPS KIEROWNIK/DYREKTOR OPS MAŁE OŚRODKI FUNKCJA ORGANIZATORA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ ŚREDNIE OŚRODKI JEDNOSTKA DO PRACY ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ LUB SAMODZIELNE STANOWISKO – ORGANIZATOR OSL KLUBY: SAMOPOMOCY, WOLONTARIUSZA, SENIORA, itp. ŚWIETLICE ŚRODOWISKOWE, itp. DUŻE OŚRODKI DZIAŁ/ZESPÓŁ PRACY ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ ORGANIZATOR/ORGANIZATORZY OSL KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego OPSstatut Regulamin organizacyjny GMINA Strategie Integracji Społecznej Programy m.in. wsparcia rodziny, programy przeciwdziałania przemocy, PAL

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Mentoring i Superwizja animacji i współpracy środowiskowej, jako ważny instrument służący podniesieniu jakości i efektywności pracy w zakresie organizowania społeczności lokalnej. Jej celem jest wspieranie emocjonalne, metodyczne oraz merytoryczne dla osób bezpośrednio, jak i pośrednio zaangażowanych w ten rodzaj działań.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W poszukiwaniu dowodów zmiany – monitoring i ewaluacja Badania mieszkańców, Pogłębione wywiady z osobami zaangażowanymi w życie społeczności i programy aktywizujące, Formularze pozyskiwania informacji zwrotnych od osób zaangażowanych w konkretne aspekty pracy, Wywiady grupowe (tzw. grupy fokusowe),w których uczestniczą osoby o podobnym profilu, sytuacji czy pozycji w społeczności, Dziennik własnego zaangażowania prowadzony przez uczestników projektu Raporty prasowe i zdjęcia z kluczowych wydarzeń, Studia przypadku, Przegląd spotkań z osobami biorącymi udział w programie OSL.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prawo -legislacja 36

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zaproponowane zostaną zapisy prawne w ustawie o pomocy społecznej i stosowne rozporządzenia Wypracowany zostanie profil: pracownik socjalny - organizator społeczności lokalnej (w trzech rolach – animator, mediator, polityk społeczny) Wypracowane zostaną wewnętrzne regulacje wprowadzające zapisy do statutów i regulaminów ośrodków pomocy społecznej ujmujące pracę z grupami i społecznościami Wypracowane i wprowadzone zostaną zapisy o charakterze strategicznym w dokumentach gminy np. Strategia Rozwoju i Integracji społecznej (Strategia Rozwiązywania Problemów społecznych); Program Aktywności Lokalnej)

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dziękuję za uwagę Bohdan Skrzypczak Warszawa, 25 maja 2011