Zarządzanie instrumentami pozadotacyjnymi UE – doświadczenia BGK Łódź, 24 maja 2012

1 Zakres prezentacji Bank Gospodarstwa Krajowego Instrumenty pozadotacyjne – wprowadzenie Doświadczenia grupy BGK w obsłudze instrumentów pozadotacyjnych: – inicjatywa JEREMIE – projekt w ramach PO RPW – inicjatywa JESSICA – kredyt technologiczny – Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A. – pilotaż finansowania ekonomii społecznej Projekt rozporządzenia ogólnego – wybrane elementy dotyczące instrumentów zwrotnych Podsumowanie – wnioski Zakres prezentacji

2 Bank Gospodarstwa Krajowego Misja i zadania BGK Bank Gospodarstwa Krajowego, utworzony w 1924 r., jest jedynym polskim bankiem państwowym Misją BGK jest sprawna i efektywna realizacja działalności zleconej przez Państwo, uzupełniona przez rozwój atrakcyjnej oferty działalności własnej dla wybranych segmentów rynku BGK, jako państwowa instytucja finansowa o dużej wiarygodności, specjalizuje się w obsłudze sektora finansów publicznych Bank wspiera państwowe programy społeczno-gospodarcze oraz samorządowe programy rozwoju regionalnego Kluczowe obszary działalności Banku: - wspieranie programów rządowych - obsługa jednostek budżetu centralnego - obsługa jednostek samorządu terytorialnego

3 Instrumenty pozadotacyjne - wprowadzenie Podstawowe instrumenty inżynierii finansowej (IIF) – instrumenty zwrotne: Pożyczka Poręczenie Wejście kapitałowe (equity) Inne instrumenty pozadotacyjne: Umorzenie lub spłata części kapitału kredytu/pożyczki Umorzenie lub spłata części odsetek kredytu/pożyczki (tzw. dofinansowanie odsetek od kredytów) Instrumenty pozadotacyjne - wprowadzenie

Inicjatywa JEREMIE - cele JEREMIE (Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises Wspólne europejskie zasoby dla MŚP) Cel główny: Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w dostępie do źródeł finansowania o charakterze pozadotacyjnym. Cele szczegółowe: Koncentracja na MŚP, znajdujących się we wczesnej fazie rozwoju i/lub z ograniczonym dostępem do finansowania zewnętrznego. Dostarczenie kapitału na inwestycje podmiotom nieposiadającym odpowiednich zabezpieczeń by otrzymać kredyty bankowe. Identyfikacja nowych instrumentów finansowych. Rozwój i promocja zwrotnego (pozadotacyjnego) systemu wsparcia przedsiębiorstw. W aktach prawnych UE nie pojawia się nazwa Inicjatywa JEREMIE – mowa jest o instrumentach inżynierii finansowej. 4

Instytucja Zarządzająca – Urząd Marszałkowski Menedżer Funduszu Powierniczego JEREMIE – Bank Gospodarstwa Krajowego Pośrednicy Finansowi* – fundusze pożyczkowe, poręczeniowe, banki, inne instytucje finansowe Mechanizm JEREMIE – przepływ środków * W ramach wynagrodzenia Pośrednicy Finansowi mają możliwość skorzystania z systemu zachęt do osiągania lepszych wyników 5

Produkty oferowane Pośrednikom przez Menedżera Funduszu Powierniczego Aktualnie na rynku: Reporęczenie na rzecz funduszy poręczeniowych w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych poręczeń za zobowiązania mikro, małych i średnich przedsiębiorców z tytułu udzielonych przez banki pożyczek lub kredytów. Reporęczenia udzielane są na okres do 5 lat. Pożyczka globalna na rzecz funduszy pożyczkowych, banków i innych instytucji finansowych, w celu udzielania przez te podmioty pożyczek dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Pożyczka udzielana jest na okres do 5 lat. Poręczenie portfelowe na rzecz banków i innych instytucji finansowych, w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych kredytów i pożyczek dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Udzielane są na okres do 5 lat. 6

JEREMIE w Polsce Bank Gospodarstwa Krajowego wdraża inicjatywę JEREMIE na poziomie regionalnym w 5 województwach. Środki dostępne w ramach regionalnych programów operacyjnych: Dolnośląskie405,73 mln zł Łódzkie188,63 mln zł Pomorskie287,39 mln zł Wielkopolskie501,30 mln zł Zachodniopomorskie280,00 mln zł Łącznie1 663,05 mln zł 7

Etapy wdrażania JEREMIE w Polsce Negocjacje IZ RPO z EFI Ogłoszenie konkursów przez UM na wybór Menedżera (III.09- V.09) Podpisanie 5 umów o dofinansowanie BGK z UM (VII.09- IX.09) Przygotowanie dokumentacji konkursowej Pożyczka globalna i Reporęczenie (X.09-III.10) Ogłoszenie pierwszych konkursów (IV.10) Pierwsze umowy operacyjne z PF (VII.10-IV.11) Pierwsze wsparcie MŚP (24. VIII.10-Pożyczka; 9.IX.10- Reporęczenie) Ogłoszenie kolejnych konkursów (V.11) Przygotowanie dokumentacji konkursowej: Poręczenie Portfelowe (IV.10-IV.11) 8

Skala środków zainwestowanych przez BGK* (MFP) Wartość środków RPO wniesionych do Funduszy Powierniczych w BGK Kwota przyznanych środków Pośrednikom Finansowym Wykorzystanie środków (%) mln zł968,5 mln zł60 % * stan na r. 9

11 L.p.województwo Fundusze pożyczkowe Fundusze Poręczeniowe Banki 1Dolnośląskie832 2Łódzkie803 3Pomorskie412 4Wielkopolskie1071 5Zachodniopomorskie843 SUMA Stan na dzień

Skala wsparcia MŚP* * Stan na r.

Jak przedsiębiorcy skorzystali na inicjatywie JEREMIE? Udzielone wsparcie stan na dzień r. w PolsceStartupy Liczba wspartych przedsiębiorców (zawartych umów) Liczba udzielonych Jednostkowych Pożyczek Liczba udzielonych Jednostkowych Poręczeń Wartość przekazanego wsparcia do przedsiębiorców 752 mln zł 135 mln zł 12

Udzielone wsparcie stan na dzień r. 13

Zalety instrumentów odnawialnych zarządzanych przez Menedżera (MHF) Możliwość wygenerowania większej skali wsparcia na każdej złotówce, dzięki wielokrotnemu wykorzystaniu środków (rolowanie środków, zastosowanie wskaźnika tzw. CAP). Elastyczne zarządzanie środkami – przeznaczanie ich w różne instrumenty finansowe w zależności od aktualnego zapotrzebowania rynku. Możliwość wypracowania rozwiązań systemowych w zakresie biznesowym i prawnym związanym z bieżącą obsługą kilku projektów. Możliwość wykorzystania doświadczenia Menedżera we wdrażaniu projektów unijnych związanych z instrumentami zwrotnymi - efekt synergii. Lepsza wymiana informacji dzięki równoległej realizacji projektów w kilku regionach – wspólna platforma wymiany informacji ze wszystkimi pośrednikami. Mniejsze koszty zarządzania związane z obsługą projektu, dzięki obsłudze kilku projektów równolegle. Wypracowana metodologia i stworzona baza procesów: monitoringu, sprawozdawczości projektu oraz analiz prawnych, ekonomicznych i rynkowych. Unifikacja i rozwój dobrych praktyk pośredników finansowych. 14

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007 – 2013 Projekt Reporęczenia i pożyczki szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MSP. Instrument wsparcia funduszy poręczeniowych i pożyczkowych w Polsce Wschodniej Cel projektu: - Wsparcie MŚP z obszaru Polski Wschodniej, poprzez zwiększenie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania Budżet Projektu: 98,3 mln zł Schemat wdrażania projektu: - Instytucja Zarządzająca PO RPW (MRR) - Instytucja Pośrednicząca PO RPW (PARP) - Beneficjent Projektu (BGK) - Pośrednicy Finansowi (fundusze poręczeniowe i pożyczkowe) - Ostateczni odbiorcy wsparcia (MŚP z Polski Wschodniej) Produkty finansowe w projekcie: - Reporęczenie dla funduszy poręczeniowych na zabezpieczenie zobowiązań z tytułu udzielonych poręczeń - Pożyczka globalna dla Pośredników Finansowych przeznaczona na udzielanie pożyczek dla MŚP Stan realizacji: - Reporęczenie – 3 umowy na kwotę 39,9 mln PLN - Pożyczka globalna - ogłoszony pierwszy konkurs na kwotę 50 mln PLN. Nabór od 26 marca br., w ciągu 3 dni zgłoszono wnioski na kwotę ponad 100 mln PLN. 15

16 Doświadczenia BGK – inicjatywa JESSICA Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas (wspólne europejskie wsparcie dla zrównoważonych/trwałych inwestycji na obszarach miejskich) Cel: wykorzystanie środków europejskich dla wsparcia zrównoważonego rozwoju miast, poprzez użycie zwrotnych instrumentów finansowych; inicjatywa realizowana w 5 województwach. Schemat wdrażania: Instytucja Zarządzająca RPO – Fundusz Powierniczy (EBI) – Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich (BGK/inne banki) – projekty miejskie Instrumenty: pożyczki (jedyna obecnie stosowana forma wsparcia) oraz potencjalnie gwarancje (brak zainteresowania Zarządów Województw) i wejścia kapitałowe (brak przepisów dotyczących pomocy publicznej) Inicjatywa JESSICA

17 Doświadczenia BGK – inicjatywa JESSICA Rola BGK: BGK pełni funkcję Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich w dwóch województwach: wielkopolskim (alokacja ok. 300 mln zł) i pomorskim (w miastach na prawach powiatu, alokacja ok. 160 mln zł), zarządzając kwotą ok. 460 mln zł W woj. pomorskim BGK pełni funkcję FROM wspólnie z partnerem – Agencją Rozwoju Pomorza S.A. (spółka, której 100% akcjonariuszem jest Województwo Pomorskie)

18 Harmonogram wdrażania inicjatywy JESSICA w województwie wielkopolskim Inicjatywa JESSICA Podpisanie umowy o finansowanie Funduszu Powierniczego pomiędzy Zarządem Województwa Wielkopolskiego i EBI Ogłoszenie przez EBI konkursu na wybór FROM Ogłoszenie wyników przez EBI, rozpoczęcie negocjacji pomiędzy EBI i BGK Podpisanie umowy operacyjnej pomiędzy EBI i BGK Otwarcie przez BGK naboru wniosków o pożyczki Wpływ pierwszych wniosków o pożyczki Podpisanie pierwszej umowy inwestycyjnej (inwestor prywatny) Podpisanie pierwszej umowy inwestycyjnej z podmiotem publicznym Podpisanie listu intencyjnego pomiędzy Zarządem Województwa Wielkopolskiego i EBI

Kredyt Technologiczny 19 Doświadczenia BGK – Kredyt Technologiczny Cel: wsparcie inwestycji w zakresie wdrażania nowych technologii poprzez udzielenie mikroprzedsiębiorcom, małym i średnim przedsiębiorcom kredytu technologicznego z możliwością jego częściowej spłaty ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego w formie premii technologicznej Podstawa formalna: ustawa z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata (działanie 4.3 Kredyt technologiczny); instrument funkcjonuje w formie państwowego funduszu celowego o nazwie Fundusz Kredytu Technologicznego Schemat wdrażania: Instytucja Zarządzająca PO IG (MRR) – Instytucja Pośrednicząca (MG) – Instytucja Wdrażająca (BGK) – MŚP za pośrednictwem banków komercyjnych

Kredyt Technologiczny 20 Kredyt Technologiczny – opis instrumentu Beneficjenci: sektor MŚP Kredyt technologiczny udzielany jest przez banki kredytujące współpracujące z BGK Wysokość kredytu technologicznego: nieograniczona Brak minimalnej kwoty inwestycji, kwota maksymalna: 50 mln euro Częściowa spłata kredytu w formie premii technologicznej, maksymalnie 4 mln zł Wkład własny przedsiębiorcy: minimum 25% wydatków kwalifikowanych Alokacja na lata : 336 mln euro Przedmiotem inwestycji technologicznej musi być wdrożenie własnej lub nabytej nowej technologii, w postaci prawa własności przemysłowej, usługi badawczo- rozwojowej lub nieopatentowanej wiedzy technicznej, umożliwiającej wytwarzanie nowych bądź znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług, która nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat

Kredyt Technologiczny 21 Nowelizacja ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej Kredyt Technologiczny – dynamika wpływu wniosków Liczba wniosków Wartość wniosków: ok. 1,6 mld zł

VC Pierwszy polski fundusz inwestujący w fundusze VC Misja: wspieranie rozwoju MŚP poprzez wypełnianie luki kapitałowej – inwestycje poniżej 1,5 mln euro Zorientowanie funduszy portfelowych na wczesny etap rozwoju (etap zalążkowy, start-up i wczesnego wzrostu) Wsparcie kapitałowe i know-how dla funduszy VC Kapitały ogółem 884 mln (kwota własna, dotacje rządowe, POIG, dot. rządu Szwajcarii) 22 Krajowy Fundusz Kapitałowy

23 Finansowanie przedsiębiorstw ekonomii społecznej – pilotaż Cele: Zapewnienie podmiotom ekonomii społecznej (PES) dostępu do kapitału niezbędnego do rozwijania prowadzonej przez nie działalności Przetestowanie zwrotnych mechanizmów finansowych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instrumenty: Preferencyjne pożyczki (na 60 miesięcy, do 6 miesięcy karencji, oprocentowanie na poziomie połowy redyskonta weksli – obecnie 2,375%) Bezpłatne doradztwo świadczone na rzecz PES, którym udzielono pożyczek Rola BGK: Beneficjent Systemowy, który wybierze pięciu pośredników finansowych (regionalne i lokalne fundusze pożyczkowe, banki – w tym banki spółdzielcze) udzielających wsparcia na rzecz PES (pożyczki i doradztwo) Przewidywany termin ogłoszenia przetargu na wybór PF: II kwartał br. Kryteria wyboru PF: formalne (uprawnienia, sytuacja finansowa, doświadczenie, potencjał itp.) oraz jakościowe (w tym cenowe i pozacenowe) Budżet projektu: 30 mln zł Finansowanie przedsiębiorstw ekonomii społecznej – pilotaż

24 Projekt rozporządzenia ogólnego dotyczącego polityki spójności UE po 2013 r. – wybrane elementy Brak ograniczeń dotyczących zakresu wykorzystania instrumentów finansowych Wdrażanie: – Na poziomie UE – zakładane przez Komisję Europejską preferencje dotyczące m.in. współfinansowania – Standardowe warunki określone w akcie delegowanym KE – Istniejące instrumenty Powierzenie zarządzania: – Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu – Instytucji finansowej (wybranej zgodnie z przepisami krajowymi) – Podmiotowi publicznemu lub prywatnemu (wybranemu zgodnie z przepisami krajowymi – akt delegowany KE) Projekt rozporządzenia ogólnego

25 Podsumowanie – wnioski Długi czas niezbędny dla uruchomienia instrumentów pozadotacyjnych Konieczność wcześniejszego zweryfikowania popytu (luka finansowa) Korzyści z wydzielenia w ramach programu operacyjnego priorytetu obejmującego instrumenty zwrotne Ryzyko luk prawnych – poziom UE i krajowy Potrzeba akcji informacyjnej dla beneficjentów / inwestorów Korzyści umocowania instrumentów w prawie krajowym Podsumowanie - wnioski

26 Kontakt: Marek Szczepański Departament Programów Europejskich (JESSICA, FKT, ekonomia Wojciech Marcinkiewicz Departament Instrumentów Inżynierii Finansowej, (JEREMIE, PO RPW)