Artur Krawczyk Stowarzyszenie „Miasta w Internecie” Przeciwdziałanie „wykluczeniu cyfrowemu” mieszkańców obszarów wiejskich województwa wielkopolskiego kluczem do rozwoju gmin i wyzwaniem dla władz i liderów lokalnych Artur Krawczyk Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”

Wielkopolska w liczbach 117 gmin wiejskich 90 gmin wiejsko-miejskich Tereny wiejskie to ponad 95% powierzchni województwa (28 344,8 km2) użytki rolne - 57,7% powierzchni województwa ponad 45% ogółu ludności województwa zamieszkuje tereny wiejskie park narodowy (Wielkopolski Park Narodowy) oraz fragment Drawieńskiego Parku Narodowego 12 parków krajobrazowych o łącznej powierzchni 174 569,88 ha 96 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 5632 ha 32 obszary chronionego krajobrazu (906 289 ha), 88 użytków ekologicznych 48 obszarów wytypowanych do ochrony w Sieci Natura 2000 Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Czy władze regionu dostrzegają to, co Europa widzi od dawna ? Po rozszerzeniu Unii Europejskiej do postaci wspólnoty 27 państw obszary wiejskie obejmują blisko 92% terytorium państw UE, a zamieszkuje je co drugi Europejczyk* Tereny wiejskie wytwarzają 45% wartości dodanej brutto w UE i zapewniają 53% zatrudnienia Rozwój obszarów wiejskich jest strategicznym celem Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej Polityka rozwoju obszarów wiejskich w latach 2007-2013 koncentruje się wokół 4 osi: poprawy konkurencyjności sektora rolnego i leśnego poprawy środowiska naturalnego i terenów wiejskich jakości życia w obszarach wiejskich i różnicowaniu gospodarki wiejskiej programu LEADER. Obecna strategia rozwoju obszarów wiejskich koncentruje się zatem na stymulacji i wspieraniu postępu w poprawie jakości życia oraz zwiększeniu środków do życia populacji mieszkańców wsi** * Decyzja Rady Europejskiej z dnia 20 lutego 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla rozwoju obszarów wiejskich (okres programowania 2007-2013) [2006/144/WE] ** Projekt AMI@Netfood, European ICT Strategic Research Agenda for Agri-Food and Rural Development. A vision for 2015, październik 2006,. Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

niedopuszczeniu do występowania zjawiska wykluczenia społecznego, Dlaczego ICT? W strategicznych wytycznych Rady Europejskiej odnoszących się do rozwoju obszarów wiejskich w latach 2007 – 2013 czytamy … Wdrażanie i rozprzestrzenianie ICT ma na obszarach wiejskich zasadnicze znaczenie dla zróżnicowania, jak również dla rozwoju lokalnego, zapewnienia miejscowych usług i promowania e-Integracji. Trzeba w pełni wykorzystać możliwości stwarzane przez Internet i łączność szerokopasmową, wspierane – przykładowo – ze strony programów regionalnych w ramach funduszy strukturalnych, aby przezwyciężyć niekorzyści lokalizacji Potwierdzenie tych słów znajdujemy w jednym z priorytetów Strategii e-Wielkopolska który mówi o … niedopuszczeniu do występowania zjawiska wykluczenia społecznego, Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Wdrażanie ICT sposobem na pokonanie najpoważniejszych barier dzielących obszary wiejskie od zurbanizowanych WIEŚ bariera odległości zwiększone koszty transportu i prowadzenia działalności gospodarczej oraz jakości życia; ograniczony dostęp do centrów handlowych, kulturalnych i administracyjnych oraz infrastruktury edukacyjnej, a także usług zdrowotnych; ograniczenia w dostępie do komunikacji publicznej i zwiększony czas oczekiwania na usługi bariera ekonomiczna dostęp mieszkańców wsi do rynków pracy i prowadzenie biznesu (dostawców, klientów, infrastruktury); wyższe koszty prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem materiałów niedostępnych lokalnie [Barierę tą można pokonać poprzez zastosowanie kombinacji działań: podnoszących świadomość specyfiki terenów wiejskich, wdrożenia systemów e-Transakcji (e-Handel, e-Banking, e-Logistyka) i przez zwiększoną produkcję produktów specjalnych regionalnych i lokalnych oraz rozwój turystyki] bariera informacyjna atrakcyjność rekreacyjna, historyczna i kulturowa wielu terenów wiejskich oraz ich lokalne produkty i specjalności turystyczne nie są znane mieszkańcom miast. [ICT stanowi znakomitą odpowiedź na ten problem zapewniając bilateralny kontakt i możliwość prezentacji wszechstronnej informacji, zarówno w postaci tradycyjnych serwisów internetowych, jak i multimediów oraz informacji dźwiękowych.] bariera społeczna mieszkańców wsi w dostępie do usług informacyjnych, edukacyjnych, zdrowotnych i socjalnych. [Warunkiem wstępnym pokonania tej bariery jest objęcie społeczności wiejskich szkoleniami i kursami podnoszącymi kwalifikacje oraz umiejętności życia i pracy w otoczeniu rozwiązań ICT] Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Domeny zastosowania rozwiązań ICT w obszarach wiejskich Zastosowanie ICT dla nadania nowej dynamiki rozwojowi obszarów wiejskich wymaga opracowania aplikacji dostosowanych do potrzeb mieszkańców wsi, tak w aspekcie funkcjonalnym, jak i powiązanym z podnoszeniem poziomu świadomości i wiedzy na temat zastosowań teleinformatyki w życiu codziennym i pracy. zwiększenie poziomu zaangażowania konsumentów w łańcuch produkcji i dostawy żywności zwiększenie potencjału współpracy i przedsiębiorczości podmiotów oraz mieszkańców obszarów wiejskich przez podnoszenie poziomu umiejętności korzystania z ICT wspieranie sektora wiejskiego poprzez rozwój i wdrażanie nowych i innowacyjnych rozwiązań ICT stworzenie nowych modeli biznesowych z wykorzystaniem innowacji technologicznych stworzenie bardziej atrakcyjnych warunków życia i miejsc pracy szczególnie dla mieszkańców wsi w celu utrzymania populacji w obszarach wiejskich* * Projekt AMI@Netfood, European ICT Strategic Research Agenda for Agri-Food and Rural Development. A vision for 2015, październik 2006 Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Podnoszenie kompetencji przez rolników Modernizacji rolnictwa unijnego towarzyszy rozwój wiedzy rolników i ich zdolności radzenia sobie ze zmieniającym się rynkiem i środowiskiem polityki, ciągłymi reformami wspólnej polityki rolnej i wyzwaniami rynku ekonomicznego. Zobowiązania w sprawie szkolenia rolników poczyniły wszystkie państwa członkowskie we wszystkich programach rozwoju obszarów wiejskich, 20 państw członkowskich (w 56 programach rozwoju obszarów wiejskich) konkretnie wymieniło różne rodzaje szkoleń w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) wśród priorytetowych obszarów wsparcia, szkolenia w zakresie kompetencji ICT i obsługi komputera zostały osobno zaplanowane przez 15 państw członkowskich w 40 programach rozwoju obszarów wiejskich – nie ma wśród nich Polski! [Austria, Bułgaria, Czechy, Finlandia, Niemcy, Włochy, Portugalia, Hiszpania, Malta, Wielka Brytania] oprócz standardowych działań w zakresie szkolenia i rozwoju e-kompetencji, w szeregu programów rozwoju obszarów wiejskich zaplanowane zostały szczególne działania szkoleniowo-informacyjne. [np. Grecja wspierać będzie kształcenie przez całe życie dla grup ludności wiejskiej z sektora rolniczego, Szwecja i Irlandia Północna będą podnosić kompetencje rolników w zakresie instalacji i zarządzania zasobami ICT w przedsiębiorstwach rolnych]* * Dokument roboczy KE Lepszy dostęp do nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych dla obszarów wiejskich Bruksela 2009 Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Podnoszenie kompetencji przez mieszkańców wsi Badanie zlecone przez Dyrekcję Generalną ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich potwierdziło, że z obszarów wiejskich nastąpił odpływ kompetencji i wiedzy głównie z powodu migracji młodych ludzi do miast i obszarów miejskich Podnoszenie e-kompetencji poprzez lokalne kursy dokształcania i szkolenia w zakresie obsługi komputera, a także szkolenia w zakresie tworzenia sieci szerokopasmowych to w przypadku społeczności lokalnych konieczność, ludność wiejska, która nie zajmuje się rolnictwem, leśnictwem i przemysłem spożywczym może skorzystać z programów rozwoju obszarów wiejskich by nabyć wiedzę w zakresie IT i podnieść kompetencje cyfrowe szkolenia w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) dla mieszkańców obszarów wiejskich zostały zaplanowane w wielu krajach UE [np. Irlandia, Czechy, Francja, Finlandia ] – wśród tych krajów nie ma Polski!* * Dokument roboczy KE Lepszy dostęp do nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych dla obszarów wiejskich Bruksela 2009 Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Zobowiązania inwestycji w ICT w ramach działania 111 „Szkolenie zawodowe i działania informacyjne dla rolników, przemysłu spożywczego i leśnictwa” w PROW na lata 2007–2013* Rodzaj działania Program rozwoju obszarów wiejskich Szkolenie zawodowe w zakresie ICT i obsługi komputera Austria Bułgaria IT Piemont IT Toskania IT Kampania IT Sycylia Łotwa PT kontynentalna Rumunia ES Baleary ES Kantabria ES Estremadura Węgry UK Walia BE Walonia FI kontynentalna IT Marche IT Lombardia IT Apulia IT Molise Malta PT Madera Słowacja ES La Rioja ES Wyspy Kanaryjskie ES Galicja UK Anglia Czechy FI Wyspy Alandzkie DE Szlezwik-Holsztyn DE Brandenburgia + Berlin IT Basilicata IT Lacjum Polska PT Azory ES Aragonia ES Kraj Basków ES Kastylia-La Mancha ES Katalonia UK Szkocja e-kształcenie UK Irlandia Północna Grecja IT Sardynia IT Liguria IT Kalabria Portale sieciowe i narzędzia sieciowe IT Abruzja IT Umbria Działania informacyjne z wykorzystaniem ICT ES Andaluzja ES Madryt * Niektóre z działań lub środków zostaną wdrożone w ramach inicjatywy Leader Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Zobowiązania inwestycji ICT w ramach działania 313 „Agroturystyka” w PROW na lata 2007–2013 Rodzaj działania Program rozwoju obszarów wiejskich Portale sieciowe, systemy rezerwacji elektronicznej, marketing, usługi turystyczne, itd. Austria IT Abruzja IT Toskania IT Lombardia IT Sycylia Malta ES Kraj Basków ES Galicja Szwecja FR Heksagon Bułgaria IT Umbria IT Wenecja Euganejska IT Kampania IT Sardynia Rumunia ES Kastylia-La Mancha ES Murcja UK Anglia IT Piemont IT Marche IT Liguria IT Apulia Irlandia ES La Rioja ES Walencja ES Andaluzja Słowacja Rozwój usług ICT dla turystyki IT Lacjum IT Basilicata Tworzenie sieci podmiotów zajmujących się działalnością turystyczną poprzez ICT DE Saksonia-Anhalt Centra informacji turystycznej IT Dolina Aosty Wspólne struktury dla celów turystyki DE Brandenburgia + Berlin Usługi multimedialne i IT do promocji agroturystyki PT Azory Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Pola wykorzystania rozwiązań teleinformatycznych w obszarach wiejskich Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

YPAITHROS - wspomaganie informacyjne wiejskich MSP na Krecie, Grecja Przykłady dobrych projektów ICT realizowanych na wsi - platformy usług dla rozwoju obszarów wiejskich http://www.c-rural.eu/ YPAITHROS - wspomaganie informacyjne wiejskich MSP na Krecie, Grecja Platforma świadczenia silnie spersonalizowanych usług informacyjnych dla wiejskich MSP zwiększająca dostęp do bieżących informacji niezbędnych w konkurencyjnym prowadzeniu przedsiębiorstw (np. ceny, komunikaty pogodowe i drogowe) Liderem partnerstwa projektowego jest lokalny operator telekomunikacyjny FORTnet http://www.ypaithros.gr Projekt Collaboration@ Rural - budowa platformy wspomagania rozwoju obszarów wiejskich dzięki udostępnieniu zaawansowanych usług dla: rolników, rybaków oraz MSP startujących na wsi (ograniczanie wpływu barier geograficznych) Komponenty platformy: inkubator wiejskiej przedsiębiorczości, otwarta platforma kooperacji, „living lab” w zakresie współdziałania biznesów wiejskich oraz rybaków. Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Przykłady dobrych projektów ICT realizowanych na wsi – platformy zdalnego nauczania oraz usług wspomagających efektywność biznesową http://www.beacon-dtt.com/en/index.php http://www.exodus.gr/e-flora/ W ramach projektu BEACON opracowanio innowacyjną technologię oraz metodykę zdalnego nauczania poprzez wykorzystanie platformy interaktywnej telewizji cyfrowej do zwalczania wykluczenia społecznego i cyfrowego Dzięki projektowi możliwe było dotarcie z treściami edukacyjnymi do społeczności wiejskiej nie posiadającej dostępu do Internetu ale posiadających odbiornik TV Przedmiotem projektu e-Flora było wdrożenie systemu informatycznego dla wsparcia procesów biznesowych między producentami kwiatów a sprzedawcami w formule e-Handlu Projekt miał za zadanie dostarczenie możliwie łatwej w obsłudze i przyjaznej platformy umożliwiającej zdalny kontakt na linii B2B Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Wykluczenie cyfrowe obszarów wiejskich Zamieszkiwanie w obszarach wiejskich jest czynnikiem zagrożenia wykluczeniem cyfrowym obok przynależności do innych grup zagrożenia ze względu na płeć, względy etniczne, niepełnosprawność, wiek oraz poziom dochodów osobistych, zapewnienie realnego dostępu mieszkańców wsi do nowych rozwiązań teleinformatycznych wymaga spełnienia wielu różnorodnych warunków i nie ogranicza się do udostępnienia odpowiedniej infrastruktury ICT np. szerokopasmowego dostępu w telecentrach [http://www.bridge.org], władze wdrażające projekty zwalczające „wykluczenie cyfrowe” dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju powinny stosować w swych działaniach podejście holistyczne i kierować się lokalnymi przesłankami, dostarczenie rozwiązań technologicznych jest kwestią krytyczną, ale dostęp to znacznie więcej niż tylko fizyczny akces. Sieć i komputer są niewystarczające, jeśli technologie są wykorzystywane nieefektywnie, a także, jeśli ludzie nie mogą sobie na pozwolić na korzystanie z nich lub nie rozumieją, jak z nich skorzystać* * Raport pt. „Spanning the digital divide. Understanding and tackling the issues” Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Aby skutecznie przeciwdziałać powiększaniu się dystansu cywilizacyjnego mieszkańców wsi i miast konieczne są działania wykraczające poza jednorazowe pojedyncze inicjatywy koordynowane na poziomie regionalnym, realizowane jednak z uwzględnieniem potrzeb i uwarunkowań społeczności lokalnych. Rodzi się konieczność partnerstwa i budowania potencjału koniecznego do sprostania złożonym wyzwaniom cywilizacyjnym. Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

e- Rozwoju lokalnego i regionalnego poprzez: Projekt WIR narzędziem przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu mieszkańców wielkopolskiej wsi Jaka jest oferta WIR...? Zainicjowanie sieci partnerskiej zdolnej do aktywnego działania na polu e- Rozwoju lokalnego i regionalnego poprzez: Wsparcie władz regionalnych w zakresie realizacji kluczowych projektów e-Rozwoju w latach 2009 – 2015 Opracowanie wspólnie z samorządami lokalnymi regionu programów rozwoju społeczeństwa informacyjnego – tak zwanych Lokalnych Agend Cyfrowych Doradztwo w inicjowaniu realizacji projektów społeczeństwa informacyjnego dla Lokalnych Grup Działania w Wielkopolsce [w tym pomoc w realizacji projektów SI wpisanych w Lokalne strategie działania] Zwiększenie zdolności pozyskiwania środków na innowacyjne przedsięwzięcia prorozwojowe przez samorząd wiejskie województwa [np. KSOW, PROW] Realizacja programu alfabetyzacji cyfrowej mieszkańców wsi oraz zastosowań ICT w branżach wokółrolnicznych Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?

Stowarzyszenie „Miasta w Internecie” a.krawczyk@mwi.pl Dziękuję za uwagę! Artur Krawczyk Stowarzyszenie „Miasta w Internecie” a.krawczyk@mwi.pl http://www.mwi.pl tel. +48 502 357 587 Jak pobudzać rozwój wielkopolskich gmin i powiatów dzięki zastosowaniom teleinformatyki?