PPP w Polsce – aktualny stan. Prognozy rozwoju. Targi Inwestycji i Partnerstwa Publiczno Prywatnego PPP w Polsce – aktualny stan. Prognozy rozwoju. dr Irena Herbst Płock, Hala Wystawiennicza Orlen Arena 09-10 Maja 2012 roku

Definicja PPP Definicja PPP Przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym

Właściwości PPP takie jak: PPP: Korzystność! Skuteczność! Efektywność! Właściwości PPP takie jak: Korzystność - możliwość sprostania nowym, społecznie uzasadnionym wyzwaniom, Skuteczność - realizacja potrzeb mimo braku środków w budżetach publicznych, Efektywność - mniejsze koszty działania niż w tradycyjnej formule realizacji zadań publicznych, powodują iż PPP stało się w ostatnich latach coraz powszechniej używanym instrumentem na całym świecie

Źródło: PPPs in Developing Economies: Overcoming Obstacles to Private Sector Participation, DEPFA BANK 2007 PPP 1997 PPP 2007

Źródło: opracowanie własne na podstawie PPPs in Developing Economies: Overcoming Obstacles to Private Sector Participation, DEPFA BANK 2007

Liczba i wartość zamkniętych projektów PPP na świecie w latach 2004-2010 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Dealogic ProjectWare http://www.oecd.org/dataoecd/54/23/47814518.pdf, slajd 4

PLN

Liczba ogłoszeń o wybór partnera/koncesjonariusza w latach 2009, 2010 i 2011 + 47 % – 31 % Liczba ogłoszeń o poszukiwaniu partnera prywatnego w oparciu o ustawę PPP oraz ustawę o koncesji na roboty budowlane lub usługi, to 41 w roku 2009, 62 w roku 2010, 42 w roku 2011 - w sumie 144 ogłoszenia, a uwzględniając ponownie ogłaszane postępowania, rzeczywista liczba projektów w latach 2009, 2010 i 2011 wyniosła odpowiednio 33, 51 i 36 – w sumie 120. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji i danych Biuletynu Zamówień Publicznych oraz Suplementu do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, a także Bazy Projektów PPP, Centrum PPP, www.pppbaza.pl

Liczba ogłoszeń o wybór partnera/koncesjonariusza w latach 2009, 2010 i 2011 Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji i danych Biuletynu Zamówień Publicznych oraz Suplementu do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, a także Bazy Projektów PPP, Centrum PPP, www.pppbaza.pl

Liczba projektów PPP (2009 – 2011) W sumie 144 ogłoszeń o poszukiwaniu partnera prywatnego w oparciu o ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz ustawie o koncesji na roboty budowlane lub usługi, Rzeczywista liczba ogłoszeń (wraz z ponownie ogłaszanymi) to 126, 24 umowy PPP podpisane: W latach 2009 - 2011, 18 z 24 projektów uzyskało zamknięcie komercyjne finansowe – tj. partnerowi prywatnemu, z którym została podpisana umowa o PPP, udało się zapewnić finansowanie dla przedsięwzięcia, Podpisane umowy stanowią ok. 20% pierwotnej liczby ogłoszeń.

Rezultaty ogłoszeń o PPP/koncesji z okresu 2009-2011

Prawie 1/4 wszystkich postępowań, w które zaangażowani byli doradcy zewnętrzni, zakończyła się podpisaniem umowy, a 1/3 ogłoszeń została anulowana, W postępowaniach, przy których doradcy zewnętrzni nie byli zaangażowani w proces przygotowania przedsięwzięcia – jedynie 10% ogłoszeń zakończyło się podpisaniem umowy, a ponad 60% ogłoszeń zostało anulowanych.

Liczba ogłoszeń wg sektorów (2009-2011) Najbardziej popularne były sektory: sportu i rekreacji (34%) infrastruktura komunalna (15%) transport i parkingi (razem 18%) edukacja (5%)

Liczba ogłoszeń o PPP w poszczególnych sektorach (2009-2011) Źródło: opracowanie własne na podstawie Rynek PPP w Polsce – Raport podsumowujący pierwszy rok obowiązywania ustawy o partnerstwie publiczno – prywatnym i ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi, Investment Support, Warszawa, 2009, s.9, oraz Raport PPP w Polsce 2010 – Raport podsumowujący rynek partnerstwa publiczno – prywatnego w Polsce w 2010r., Investment Support, Warszawa, 2010, str. 11 oraz Rynek PPP w Polsce 2011, Investment Support, Warszawa, 2012, str. 12

Wartość polskiego rynku PPP – obecna i potencjalna Wartość polskiego rynku PPP, po 3 latach szacuje się na ponad 5,5 mld PLN*, Po doliczeniu zidentyfikowanych, planowanych projektów samorządowych, jego wartość zwiększa się o kolejne 15 mld PLN**, Podobnie wyglądają szacunki Investment Support oraz Centrum PPP**, Powyższe wyliczenia oparte są na ogłoszonych postępowaniach poszukiwania partnera prywatnego i dotyczą w zasadzie jedynie samorządowych przedsięwzięć w zakresie PPP. * Wg szacunków Investment Support oraz wyliczeń własnych, szacunkowa wartość polskiego rynku PPP (na podstawie ogłoszeń) to 1,97 mld PLN, w 2009 r., 1,88 mld PLN w 2010 r. oraz ok. 1,5 mld PLN na koniec 2011 r. ** Źródło: Raport samorządowy PPP, wydanie specjalne Forum PPP nr 2 Zgodnie z szacunkami prof. Witolda Orłowskiego, Głównego Doradcy Ekonomicznego PwC: Luka finansowa w latach 2011-22 szacowana jest na kwotę 116 -197 mld PLN – oznacza to, że takiej właśnie kwoty zabraknie w sektorze publicznym (wraz ze środkami z UE) dla sfinansowania potrzebnych inwestycji, Gdyby miała być ona w całości finansowana projektami PPP, oznaczałoby to, w latach 2011-22, konieczność poniesienia rocznych nakładów rzędu 4-7 mld PLN, Jest to zarazem szacunek potencjalnej rocznej wartości rynku PPP w Polsce w analizowanym okresie.

Opis 14* studiów przypadku projektów zrealizowanych w modelu PPP Budowa cmentarza wraz z obiektem ceremonialnym i spopielarnią w Podgórkach Tynieckich. (cmentarz) Budowa kotłowni na odnawialne źródła energii oraz wytwarzanie energii cieplnej w Pieckach. (energetyka) Kompleksowa termomodernizacja budynków oświatowych Gminy Radzionków: Gimnazjum im. Ojca Ludwika Wrodarczyka, Zespół Szkół Podstawowo-Gimnazjalnych, Liceum Ogólnokształcące, Szkoła Podstawowa nr 2 i Przedszkole nr 3. (energetyka) Budowa parkingu podziemnego, na placu Na Groblach w Krakowie. (parking) Budowa nowej siedziby Szpitala Powiatowego w Żywcu. (ochrona zdrowia) Zagospodarowanie terenów dworca PKP w Sopocie. (dworzec) Zaprojektowanie i wybudowanie parkingu podziemnego pod placem Nowy Targ. (parking) Koncesja na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków na terenie gminy Kiszkowo. (wod-kan) WiMax Wielkopolska Świadczenie odpłatnych usług bezprzewodowego, szerokopasmowego dostępu do sieci Internet na częstotliwości obejmującej cztery dupleksowe kanały radiowe, każdy o szerokości 3,5 MHz, z zakresu 3600-3700 MHz na sześciu obszarach koncesyjnych: 30.1- 30.6 (ICT) Roboty budowlane polegające na zaprojektowaniu, wykonaniu i wyposażeniu w niezbędne instalacje obiektu szpitalnego przy SP ZOZ Szpitalu Wielospecjalistycznym w Jaworznie. (ochrona zdrowia) Koncesja na roboty budowlane dla zadania pn. "Kompleks mineralnych basenów w Solcu – Zdroju”. (sport i rekreacja) Przebudowa Domu Opieki Społecznej w Kobylnicy na potrzeby Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego oraz wykonywania zadań o charakterze komplementarnym. (ochrona zdrowia) Uruchomienie linii przewozów regularnych dzieci do szkoły i innych osób w gminie Ustka. (transport) Zaprojektowanie oraz częściowe sfinansowanie przebudowy drogi gminnej nr 101130G, 101202G i skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 203 wraz z budową oświetlenia drogowego. Budowa drogi gminnej w Ustce. (transport) *Analiza powstała w ramach realizacji zamówienia dla Polskiej Agencji Przedsiębiorczości pt. „Analiza potencjału podmiotów publicznych i przedsiębiorstw do realizacji partnerstwa publiczno-prywatnego”.

14 studiów przypadku projektów zrealizowanych w modelu PPP

Zaprojektowanie i wybudowanie parkingu podziemnego pod placem Nowy Targ we Wrocławiu. Pomysł na realizację parkingu w formule PPP zrodził się jeszcze 2005 roku, gdy pojawiła się pierwsza ustawa o PPP, Co ciekawe – z inicjatywą realizacji projektu wyszedł sektor prywatny, nie publiczny, I procedura w 2007 roku prowadzona jednak zgodnie z przepisami ustawy PZP –została unieważniona, II procedura w oparciu o ustawę o koncesji na roboty budowlane lub usługi – zakończyła się sukcesem: podpisanie umowy między partnerami – lipiec 2010, zamknięcie finansowe – czerwiec 2011, rozpoczęcie fazy konstrukcyjnej – lipiec 2011, Projekt zakładał budowę parkingu podziemnego wraz z nawierzchnią placu i jej zagospodarowaniem, Po okresie koncesyjnym 40 lat parking stanie się na mocy zawartej umowy – własnością miasta Wrocławia, 3 podstawowe ryzyka: budowy, dostępności i popytu obciążają partnera prywatnego, Realizacja projektu wartego ok. 39 mln PLN jest finansowana przez partnera prywatnego – ze środków własnych oraz kredytu bankowego (w tym 31,3 mln PLN z kredytu udzielonego przez EBOiR).

Nazwa i przedmiot projektu Zaprojektowanie i wybudowanie parkingu podziemnego pod placem Nowy Targ Podmiot publiczny Urząd Miasta Wrocław Podstawa prawna wyboru partnera prywatnego Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno prywatnym. Forma prawna projektu Kontraktualne PPP Warunki udziału w postępowaniu Warunki udziału w przetargu na wybór partnera prywatnego: dysponowanie uprawnieniami do realizacji, niezbędnej do wykonania zamówienia, działalności i czynności, odpowiednia do wykonania zamówienia sytuacja ekonomiczna i finansowa, dysponowanie niezbędną wiedzą i doświadczeniem oraz potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia lub przedstawienie pisemne zobowiązania innych podmiotów do udostępnienia potencjału technicznego i osób zdolnych do wykonania umowy (np. posiadanie zespołu osób z odpowiednią widzą i doświadczeniem, które będą uczestniczyć w realizacji przedmiotu koncesji. Kryteria oceny ofert Okres trwania koncesji oraz wysokość udziału finansowego partnera prywatnego Podmiot prywatny Konsorcjum w składzie: 1. Mota – Engil Central Europe S.A. – Lider konsorcjum, z siedzibą w Krakowie, 2. Mota – Engil, Engenharia e Construcao, S.A. (Portugalia), 3. Emsa – Empreendimentos e exploracao de estacionamentos, S.A. (Portugalia), 4. Esli – Parques de Estacionamento, S.A. Lizbona (Portugalia), 5. IMMO Park Sp. z o.o. Kraków. Podział ryzyk między partnerami Wszelkie ryzyka związane z wykonaniem umowy obciążają partnera prywatnego, w szczególności ryzyko prawidłowego zaprojektowania i wykonania obiektu, ryzyko dostępności i popytu a także ryzyko ekonomiczne związane z wykonaniem przedmiotu koncesji, Partner publiczny ponosi część ryzyka ekonomicznego związanego z wykonaniem Umowy (w zakresie płatności części wynagrodzenia na rzecz koncesjonariusza), ryzyko związane prowadzeniem postępowania o wybór Koncesjonariusza. Ponosi on także ryzyko polityczne i społeczne związane z realizacją przedmiotu umowy. Ponadto obciążają go wszelkie ryzyka związane z przedmiotem umowy od chwili przejęcia parkingu po okresie jego eksploatacji przez koncesjonariusza, w tym ryzyko związane z końcową wartością parkingu oraz ryzyko ekonomiczne i eksploatacyjne związane z jego dalszą eksploatacją. 3 podstawowe ryzyka: ryzyko budowy, dostępności i popytu obciążają partnera prywatnego. Wartość inwestycji (pełna wartość projektu) Ok. 39 mln PLN (38 731 429,62 PLN) Struktura projektu i finansowania Realizacja projektu jest finansowana przez partnera prywatnego – ze środków własnych oraz kredytu bankowego( z kredyt 31,3 mln PLN Udzielony przez EBI). Wynagrodzeniem jest czerpanie korzyści z tytułu świadczenia usług uzupełnione wypłatami z budżetu miasta ( do kwoty 15 mln PLN.) Nakłady inwestycyjne (w tym wkład partnera prywatnego i wkład partnera publicznego) Partner prywatny ma obowiązek sfinansowania przedsięwzięcia, bądź zapewnienia jego sfinansowania przez osoby trzecie – ok. 39 mln PLN. Udział partnera publicznego: wynagrodzenie (15 mln PLN) sukcesywnie wypłacane partnerowi prywatnemu w okresie trwania umowy.. Czas trwania umowy 40 lat Parametry techniczne (długość, powierzchnia itp.) W koncepcji przyjęto założenie wielkości podziemnego parkingu pod placem Nowy Targ na minimalnie 300, maksymalnie 800 miejsc postojowych. Liczba użytkowników Trzy kondygnacje podziemne – 331 miejsc postojowych Inne szczegóły techniczne (cechy charakterystyczne ) 3 kondygnacje podziemne, czyli ponad 10 000 tys. metrów kwadratowych. Wsparcie eksperckie/doradcze zewnętrzne Partner publiczny - tak, korzystano z doradztwa zewnętrznego: doradztwo prawne od etapu negocjacji. W ramach działań zleconych były prowadzone wstępne analizy ekonomiczne w zakresie możliwości wydłużenia okresu koncesyjnego oraz gruntowne rozeznanie zapotrzebowania miejsc postojowych, bilans miejsc postojowych. Czas od pomysłu do wszczęcia postępowania 2007 – kwiecień 2009, czyli 28 miesięcy Trudności formalne (trudności przygotowania projektu) Pierwsze postępowanie ogłoszone w marcu 2008 roku w oparciu o ustawę PZP (Prawo Zamówień Publicznych) zostało unieważnione uwagi na fakt, że przepisy ustawy PZP uniemożliwiały uwzględnienie wniosków wykonawców zgłaszanych w trakcie postępowania. Konsultacje społeczne Nie były prowadzone.

Co należy zrobić? Cel: Cel: Cel: Cel: Opracowanie rządowej polityki stosowania PPP. Przełożenie woli politycznej na język świadomych, planowych działań praktycznych – gdzie (w jakim sektorze, branży), kiedy i jak stosować PPP. Opracowanie strategii implementacji PPP do polskiej praktyki. Opracowanie struktury organizacyjnej - wykonawczej (w tym i koordynującej działania podmiotów publicznych) niezbędnej dla urzeczywistnienia polityki stosowania PPP w Polsce. Opracowywanie średnioterminowych programów upowszechniania wiedzy i umiejętności stosowania PPP w Polsce. 3. Rozwiązania instytucjonalne. Uruchomienie struktury organizacyjnej pozwalającej na realizację celów programowych określonych w polityce stosowania PPP i strategii upowszechnienia tej formuły realizacji usług publicznych( pełnomocnik ds. PPP, jednostki - centra kompetencyjne i wykonawcze w poszczególnych ministerstwach. Uruchomienie instytucji zmniejszających poziom ryzyk związanych ze stosowaniem formuły PPP ( certyfikacja korzystności PPP, poręczenia, wsparcie finansowe na etapie przygotowywania projektów). Regulacje prawne. Zachowanie przyjaznych dla stosowania formuły PPP uwarunkowań prawnych. Uzupełnienie regulacji prawnych o inkorporację Decyzji 18/2004 Eurostatu do prawa polskiego oraz nowelizację Ustawy o finansach publicznych - uwzględnienie specyfiki rozliczania projektów PPP. Cel: Cel: Cel: Cel:

Dziękuję za uwagę dr Irena Herbst, Prezes Zarządu E-mail: irena.herbst@centrum-ppp.pl Mobile: +48 519 138 515 Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego jest niezależną instytucją obywatelską, która stawia sobie za cel zaspokajanie ważnych potrzeb publicznych poprzez znaczące przyspieszenie inwestycji prywatnych w tej części na które państwo nie ma pieniędzy. Fundację Centrum PPP powołano aktem notarialnym 10 lipca 2008 roku w Warszawie. Założycielami Centrum PPP są: banki, kancelarie prawne, firmy doradcze, przedsiębiorstwa, regionalne agencje rozwoju, fundacje, związki, izby i stowarzyszenia gospodarcze - łącznie 41 podmiotów prywatnych i publicznych. Są one zainteresowane przełamywaniem marazmu, jaki panuje w Polsce w zakresie przygotowania inwestycji publiczno-prywatnych w przedmiocie świadczenia usług publicznych. Obok założycieli współpracują z nami inne podmioty zainteresowane partnerstwem publiczno-prywatnym w Polsce. Centrum PPP współpracuje z ministerstwem finansów, gospodarki, rozwoju regionalnego i infrastruktury, jak również JST. Jednym z postulatów jest podpisanie umowy z rządem na realizację zadań publicznych wynikających z upowszechnienia PPP w Polsce.