Gospodarka regionalna 5 Polityka spójności w Polsce 2007 -2013 Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/

Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/

Zmiana podejścia do polityki spójności 2007-2013 nadanie współpracy terytorialnej rangi celu polityki spójności priorytet - konkurencyjność, innowacyjność (Strategia Lizbońska) 2 Fundusze Strukturalne + FS SWW (UE) - NSRO - PO uproszczenie programowania maksymalny poziom dofinansowania - 85% Programy jednofunduszowe (wyjątek: EFRR i Fundusz Spójności) 2000-2006 cele + Inicjatywy Wspólnoty priorytet - wyrównywanie różnic i rozwiązywanie problemów strukturalnych 4 Fundusze Strukturalne + FS NPR - PWW - PO - Uzup. PO maksymalny poziom dofinansowania - 75% Programy wielofunduszowe (poza Funduszem Spójności)

Strategiczne podejście do spójności Dokument na szczeblu wspólnotowym – Strategiczne Wytyczne Wspólnoty nt. spójności (Community Strategic Guidelines on cohesion) – ramy dla realizacji polityki Dokument na szczeblu krajowym – Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework)- ramy dla realizacji polityki spójności w poszczególnych krajach (część strategiczna i operacyjna) Programy operacyjne

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Zintegrowany Pakiet Wytycznych Rada Europejska Komisja Europejska Polityka Spójności Wspólna Polityka Rolna Wspólna Polityka Rybacka Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) Strategiczne Wytyczne UE dla Polityki Rozwoju Obszarów Wiejskich Rzeczpospolita Polska Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Krajowy Program Reform Narodowa Strategia Spójności (NSRO) Narodowa Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich Narodowy Plan Strategiczny dla Rybołówstwa 16 Regionalnych Programów Op4eracyjnych PO Rozwój Polski Wschodniej PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Infrastruktura i środowisko PO Kapitał ludzki PO Innowacyjna gospodarka PO Pomoc Techniczna PO Rozwój Obszarów Wiejskich PO Rybołówstwo i obszary przybrzeżne

Dokumenty programowe (1) Strategia Rozwoju Kraju Strategie rozwoju województw Regionalne Programy Operacyjne Krajowe Programy Operacyjne NSRO/NSS Strategie sektorowe Wg G. Gęsickiej

Dokumenty programowe (2) Strategia Rozwoju Kraju Krajowy Program Reform Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Dokument Implementacyjny KPR Programy Operacyjne Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

Strategia Rozwoju Kraju Rola SRK/NSRO/NSS Strategia Rozwoju Kraju Nadrzędny wieloletni (co najmniej 7 lat) dokument strategiczny polityki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju Uwzględnia kierunki rozwoju zawarte w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej i jej oraz politykach Stanowi punkt odniesienia dla innych strategii i programów rządowych oraz samorządowych Krajowe i regionalne programy operacyjne – instrument realizacji SRK Projekt strategii przygotowuje Minister Rozwoju Regionalnego we współpracy z właściwymi ministrami SRK jest przyjmowana w trybie ustawy SRK podlega okresowej aktualizacji, co najmniej raz na cztery lata

Dokumenty strategiczne - Cele Cel strategiczny SRK Podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin Cel strategiczny NSRO Tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Podstawowe cele RPO promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju wzrost konkurencyjności regionów podnoszenie spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej regionów

Cel główny w dokumentach strategicznych

Rozp. UE SWW Projekt SWW NSRO – 1 wersja URUCHOMIENIE PO AKCEPTACJA KE NSRO – 1 wersja NSRO - projekt URUCHOMIENIE PO Konsultacje NSRO PO CSF - Community Support Guidelines PO - projekty Konsultacje AKCEPTACJA KE Lipiec 2005 Wrzes. 2005 Luty 2006 Lato 2006 Jesień 2006 2007

PO Infrastruktura i środowisko Zmiany w układzie dokumentów Programowanie 2004-2006 Programowanie 2007 -2013 ZPORR PIW URBAN PIW INTERREG SPO Rolnictwo SPO Rybołówstwo SPO Transport F. Spójności SPO WKP SPO RZL PIW EQUAL RPO PO Polska Wschodnia PO Rolnictwo PO Rybołówstwo PO współpraca… PO Infrastruktura i środowisko PO Gospodarka PO Kapitał Ludzki

Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015 Projekt przyjęty przez Radę Ministrów 27.06.2006 Wizja Polski do 2015 roku Polska – kraj o wysokim poziomie i jakości życia mieszkańców oraz silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy

Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015 Cel główny Podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. Priorytety 1. Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki 2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa 5. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej

dla wzrostu konkurencyjności gospodarki, opartej na wiedzy Cel strategiczny Narodowa Strategia Spójności (NSRO)2007 – 2013 Projekt przyjęty przez Radę Ministrów 1 sierpnia 2006 Tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej

Środki UE dla Polski 2007- 2013 RAZEM 99,7 mld euro Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności 67,5 Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich 13,2 Europejski Fundusz Rybacki 0,7* Współfinansowanie przez Polskę: budżet państwa 5,9 budżet jst 4,8 inne 1,2 wkład prywatny 6,4 RAZEM 99,7 * Ceny 2004 r.

Środki UE dla Polski 2007- 2013 w mld euro Wielkość środków polityki spójności -ponad 67 mld Euro; razem z wkładem krajowym 85,6 mld Euro Polska największym beneficjentem w UE -ok. 20% całości środków polityki spójności Ponad 63% środków polityki spójności w Polsce na realizację Strategii Lizbońskiej średnio 25% środków w Regionalnych Programach Operacyjnych na wsparcie rozwoju przedsiębiorczości Poprawa jakości kapitału ludzkiego -13% środków (Program Operacyjny Kapitał Ludzki) Wspieranie rozwoju endogenicznego regionów w oparciu o zdecentralizowany system wdrażania funduszy unijnych -16 Regionalnych Programów Operacyjnych Samorządy terytorialne -główne ośrodki decyzyjne programowania i realizacji strategii rozwoju regionalnego Sprawny system realizacji –zasady DOBREGO RZĄDZENIA

Środki UE dla Polski 2007- 2013 Programy operacyjne 29%

Regionalne Programy Operacyjne - Priorytety I. Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość II. Społeczeństwo informacyjne III Inicjatywy lokalne w zakresie zatrudnienia i rozwoju oraz wsparcie tworzenia nowych miejsc pracy IV. Środowisko V. Zapobieganie i zwalczanie zagrożeń przyrodniczych i technolog. VI. Turystyka VII. Inwestycje w kulturę VIII. Inwestycje w transport XI. Inwestycje energetyczne X. Inwestycje w kształcenie (zwłaszcza zawodowe) XI. Inwestycje w infrastrukturę infrastrukturę społeczną

Regionalne Programy Operacyjne - Priorytety

PO Infrastruktura i Środowisko - Priorytety I. Gospodarka wodno - ściekowa II. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi III. Bezpieczeństwo ekologiczne IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych VI. Transeuropejskie sieci transportowe VII. Transport przyjazny środowisku VIII. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe IX. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej X. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku XI. Bezpieczeństwo energetyczne XII. Kultura i dziedzictwo kulturowe XIII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia XIV. Pomoc techniczna

Procentowy rozkład środków w ramach NSRO

Narodowa Strategia Spójności 2007-2013 - ALOKACJE PROGRAMY OPERACYJNE ALOKACJA (mln €) Regionalne Programy Operacyjne 15 985,5 PO Infrastruktura i środowisko 21 275,2 PO Kapitał ludzki 8 125,9 PO Innowacyjna gospodarka 7 004,9 PO Rozwoju Polski Wschodniej 2 161,6 PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej 576,0 PO Pomoc techniczna 216,7 Rezerwy wykonania 1 966,8 Razem: 67 284,2

Regionalne dokumenty strategiczne • Dokument strategiczny opracowywany przez samorząd województwa • Zawiera cele strategiczne polityki rozwoju województwa oraz kierunki podejmowanych działań rozwojowych • Uwzględnia założenia krajowych dokumentów strategicznych Samorządy terytorialne – główne ośrodki decyzyjne programowania i realizacji strategii rozwoju • Instrumenty realizacji – regionalne programy operacyjne oraz inne instrumenty prawne i finansowe

Cel polityki regionalnej: Polityka regionalna państwa - jeden z najważniejszych elementów polityki gospodarczej Cel polityki regionalnej: Zapewnienie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju oraz niwelowanie różnic i osiągnięcie spójności między poszczególnymi regionami Narzędzie realizacji polityki regionalnej - fundusze strukturalne Dokumenty kształtujące politykę regionalną: Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U.06. Nr 227, poz.1658) Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U.01. Nr142, poz.1590) Polityka regionalna

Model zasad prowadzenia polityki regionalnej Polityka regionalna Wg G. Gęsickiej

Model zasad prowadzenia politykia regionalnej Polityka regionalna Wg G. Gęsickiej

Model zasad prowadzenia politykia regionalnej Polityka regionalna Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Art. 11 Partnerstwo Każde państwo członkowskie realizując cele polityki strukturalnej organizuje partnerstwo z władzami i podmiotami, takimi jak: •Władze regionalne i lokalne oraz inne władze publiczne •Partnerzy gospodarczy i społeczni •Inne podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, partnerów zajmujących się zagadnieniami ochrony środowiska, organizacje pozarządowe oraz podmioty odpowiedzialne za wspieranie równości kobiet i mężczyzn Wg G. Gęsickiej

Wdrażanie Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Instytucje (1) Instytucja Zarządzająca – Zarządy Województw odpowiadają za zarządzanie programem operacyjnym i jego realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami Instytucja Zarządzająca może wydelegować zadania odpowiednio do instytucji pośredniczącej lub instytucji pośredniczącej II stopnia. Dokonując takiej delegacji, IŻ zachowuje całkowitą odpowiedzialność za całość realizacji programu.

Instytucja Pośrednicząca – organ administracji publicznej lub inna jednostka sektora finansów publicznych, której została powierzona, w drodze porozumienia zawartego z IŻ, część zadań związanych z realizacją RPO. Instytucja Wdrażająca (Instytucja Pośrednicząca II stopnia) – podmiot publiczny lub prywatny odpowiedzialny za realizację części lub całości priorytetów RPO na podstawie odpowiednio porozumienia lub umowy o dofinansowanie realizacji powierzonych jej zadań. Instytucja Certyfikująca – odpowiada za certyfikowanie wydatków dokonanych przez beneficjentów i formułowanie wniosków o płatność okresową i końcową do KE, część zadań związanych z certyfikacją wydatków w ramach RPO będzie delegowana do urzędów wojewódzkich. Instytucja Audytowa – dla wszystkich programów operacyjnych funkcje instytucji audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Komitet Monitorujący: - Strona rządowa - Strona samorządowa - Partnerzy społeczni i gospodarczy Ze strony samorządowej w posiedzeniach KM uczestniczą przedstawiciele wszystkich szczebli samorządu terytorialnego.

Podział środków na regiony RPO - Algorytm 80/10/10 80% środków według liczby ludności, 10% środków tylko dla regionów, w których poziom PKB na 1 mieszkańca jest niższy od 80% średniej krajowej 10% środków dla regionów, w których stopa bezrobocia rejestrowanego w przekroju powiatów jest wyższa od 150% średniej krajowej.

Podział środków – wartość bezwzględne (w mln €)

Podział środków – € na 1 mieszk.

RPO Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość Społeczeństwo informacyjne Inicjatywy lokalne w zakresie zatrudnienia i rozwoju oraz wsparcie dla struktur świadczących usługi lokalne w tworzeniu nowych miejsc pracy Środowisko Zapobieganie i zwalczanie zagrożeń przyrodniczych i technologicznych

RPO Turystyka Inwestycje w kulturę Inwestycje w transport Inwestycje energetyczne Innowacje w kształcenie (zwłaszcza zawodowe)

Podział środków na regiony PO Rozwój Polski Wschodniej Algorytm mieszany liczba mieszkańców (waga 20), odwrotnie proporcjonalnie PKB na mieszkańca (waga 20), odwrotnie proporcjonalna gęstości zaludnienia (waga 30), stopa bezrobocia według danych badania BAEL (waga 30).

Podział środków – wartości bezwzględne RPO PW(w mln €)

Podział środków – € na 1 mieszk.

PO RPW Nowoczesna gospodarka Wojewódzkie ośrodki wzrostu Infrastruktura uczelni wyższych. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Wspieranie innowacji Promocja i współpraca Wojewódzkie ośrodki wzrostu Systemy miejskiego transportu zbiorowego. Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej Infrastruktura drogowa i przejść granicznych Infrastruktura drogowa Infrastruktura przejść granicznych

PO Kapitał Ludzki

Podział środków na regiony PO KL - Algorytm mieszany liczba mieszkańców (waga 40), liczba małych i średnich przedsiębiorstw – z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw (waga 15), liczba bezrobotnych zarejestrowanych (waga 25), liczba osób utrzymujących się z rolnictwa na 100 ha ziem uprawnych, korygowanych liczbą osób utrzymujących się z rolnictwa w regionie (waga 10), zróżnicowanie regionalne poziomu PKB na mieszkańców (waga 10),

Podział środków – wartość bezwzględne (w mln €)

Podział środków – € na 1 mieszk.

POKL Komponent centralny Zatrudnienie i integracja społeczna Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw Wysoka jakość edukacji odpowiadająca wymogom rynku pracy Dobre państwo Profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa

POKL Komponent regionalny Rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej Regionalne kadry gospodarki Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Aktywizacja obszarów wiejskich

Podział środków ogółem na regiony – wartości bezwzględne (w mln €)

Podział środków – € na 1 mieszk.

PO Infrastruktura i Srodowisko Gospodarka wodno-ściekowa Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Bezpieczeństwo ekologiczne Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Transeuropejskie sieci transportowe TEN-T

PO I i S Transport przyjazny środowisku Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe Infrastruktura drogowa w Polsce wschodniej Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Bezpieczeństwo energetyczne Kultura i dziedzictwo kulturowe Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia

PO Innowacyjna Gospodarka Badania i rozwój nowoczesnych technologii Infrastruktura sfery B+R Kapitał dla innowacji Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia Dyfuzja innowacji Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Informatyzacja administracji na rzecz przedsiębiorstw

PO Europejskiej Współpracy Transgranicznej PROGRAMY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ Polska – Litwa – Polska Polska – Szwecja – Dania - Polska Polska – Meklemburgia – Niemcy Polska – Brandenburgia – Polska Polska – Saksonia – Niemcy Polska – Republika Czeska - Republika Czeska Polska – Słowacja - Polska PROGRAMY WSPÓŁPRACY TRANSNARODOWEJ Region Morza Bałtyckiego – Niemcy Obszar Środkowo-Wschodni – Austria PROGRAM WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ

System zarządzania NSRO Ustawa o prowadzeniu polityki rozwoju Rozporządzenia wykonawcze, NSRO – uchwała RM Program Operacyjny – uchwała RM, Uszczegółowienie – plan wykonawczy – uchwała RM Wytyczne MRR Karol

Programy operacyjne Ogólny charakter – art. 37 rozp. Uzasadnienie Cele Opis priorytetu Podział środków Przepisy wykonawcze Ocena ex-ante OOŚ Konsultacje społeczne

Załączniki do PO Wykaz dużych projektów Wykaz kluczowych projektów Uszczegółowienie – Szczegółowy Opis Priorytetu Kryteria wyboru