Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego 1 dla rozwoju infrastruktury i środowiska Postępowanie z nieprawidłowościami w systemie realizacji PO IiŚ

2 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Konferencja jest finansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżet państwa w ramach pomocy technicznej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

3 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego OBOWIĄZKI INSTYTUCJI W ZAKRESIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI ZAPOBIEGANIE WYSTĄPIENIU NIEPRAWIDŁOWOŚCI RAPORTOWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

4 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego PODSTAWY PRAWNE Rozporządzenie ogólne nr 1083/2006 Definicja nieprawidłowości (art. 2 pkt 7) Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości oraz odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych wraz z odsetkami (...). Państwa członkowskie zgłaszają nieprawidłowości i informują KE na bieżąco o przebiegu postępowań administracyjnych i prawnych (art. 70 ust. 1) Państwa członkowskie w pierwszej kolejności ponoszą odpowiedzialność za śledzenie nieprawidłowości oraz dokonywanie wymaganych korekt finansowych (art. 98) Zawieszenie płatności przez KE: wydatek ujęty w poświadczonej deklaracji wydatków związany jest z poważną nieprawidłowością, która nie została poprawiona (art. 92 ust. 1 lit. b)

5 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego PODSTAWY PRAWNE Art. 280 ust. 2 TWE - państwa członkowskie podejmują takie same działania do walki z oszustwami godzącymi w interesy finansowe Wspólnoty, jakie stosują do walki z oszustwami godzącymi w ich własne interesy finansowe Rozporządzenie wykonawcze nr 1828/2006 Rozwinięcie definicji, obowiązki w zakresie raportowania, współpraca z KE (art )

6 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego PODSTAWY PRAWNE Dokumenty krajowe: System informowania o nieprawidłowościach finansowych w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach , zatwierdzony przez Pełnomocnika Rządu ds. Zwalczania Nieprawidłowości Finansowych na Szkodę Rzeczypospolitej Polskiej lub Unii Europejskiej (tzw. SION) Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sposobu postępowania w razie wykrycia nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania

7 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego PODSTAWY PRAWNE Dokumenty krajowe c.d.: Wytyczne w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata m.in. pkt , Zalecenia IZ PO IiŚ (pisma informujące) Umowy o dofinansowanie projektów (§ dot. zwrotu środków) Ustawa o finansach publicznych Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

8 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego ZAPOBIEGANIE WYSTĄPIENIU NIEPRAWIDŁOWOŚCI Czynniki zapobiegające wystąpieniu nieprawidłowości: rozpowszechnianie informacji (strony internetowe, broszury): Wykaz naruszeń przepisów ustawy Pzp Broszura Kontrola w zakresie funduszy UE szkolenia dla beneficjentów – uświadamianie konsekwencji nieprzestrzegania zapisów umowy o dofinansowanie wymiana informacji, doświadczeń oraz współpraca i spotkania z innymi instytucjami prowadzenie i korzystanie z baz danych o nieprawidłowościach – określenie obszarów wrażliwych opracowanie i utrzymywanie systemu kontroli wewnętrznej na poziomie instytucji oraz przez beneficjenta

9 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Czynniki sprzyjające wykryciu nieprawidłowości: zatrudnienie odpowiedniej, kompetentnej kadry podnoszenie kwalifikacji pracowników zajmujących się weryfikacją wydatków (wykrywanie znamion przestępstw, nieprawidłowości – umiejętność zaklasyfikowania danego zdarzenia, znajomość przypadków, ryzyk – umiejętność zabezpieczania dowodów, postępowania w przypadkach wykrycia podejrzenia popełnienia przestępstwa) skuteczne działania kontrolne (weryfikacja wniosków o dofinansowanie, wniosków o płatność, kontrole na miejscu, procedur zawierania umów) zasada dwóch par oczu (wnioski o płatność, kontrole projektów) korzystanie z katalogu najczęstszych naruszeń (Wytyczne, rejestry)

10 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Potencjalne źródła informacji o nieprawidłowościach: działania wewnątrz systemu: weryfikacja wniosku o dofinansowanie kontrola procedur zawierania umów weryfikacja wniosku o płatność kontrola na miejscu kontrola systemowa informacja z zewnątrz: donos informacja prasowa wyniki kontroli innej instytucji wyrok sądowy zgłoszenie faktu w ramach współpracy organów

11 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Postępowanie w przypadku wykrycia nieprawidłowości: 1.Weryfikacja informacji wskazującej na możliwość wystąpienia nieprawidłowości 2.Sporządzenie wstępnego ustalenia administracyjnego (stwierdzenie wystąpienia nieprawidłowości) 3.Zakwalifikowanie naruszenia jako nieprawidłowości (w przypadku wykrycia nowej praktyki – konsultacje z IK NSRO) WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

12 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Postępowanie w przypadku wykrycia nieprawidłowości (cd): 4.Kwalifikacja danego przypadku: ustalenie czy podlega niezwłocznemu zgłoszeniu/kwartalnemu 5.Sporządzenie raportu/zestawienia wg określonego wzoru lub informacji o braku nieprawidłowości w danym kwartale 6.Przekazanie raportu/zestawienia odpowiednim podmiotom (wersja papierowa i elektroniczna) WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

13 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego WYKRYWANIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Podejrzenie naruszenia prawa Wstępne ustalenie Ocena czy naruszenie jest nieprawidłowością Zestawienie kwartalne Raport bieżący Raport kwartalny TAK Ocena czy podlega niezwłocznemu zgłoszeniu TAK NIE Ocena czy podlega zgłoszeniu do KE

14 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego RAPORTOWANIE O NIEPRAWIDŁOWOŚCI Instytucje Wdrażające Instytucje PośrednicząceIZ PO IiŚ ICMF-R Raport bieżący Raport kwartalny Zestawienie kwartalne Informacja o braku nieprawidłowości Raport bieżący Raport kwartalny Zestawienie kwartalne Informacja o braku nieprawidłowości Raport bieżący Raport kwartalny Zestawienie kwartalne Informacja o braku nieprawidłowości Raport bieżący Raport kwartalny Komisja Europejska 15 dni* 25 dni* 40 dni* 65 dni (zestawienia) 2 m-ce* * Raporty bieżące przekazywane są niezwłocznie

15 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego RAPORTOWANIE O NIEPRAWIDŁOWOŚCI Informowanie o działaniach następczych Raporty kwartalne odnoszą się również do działań następczych prowadzonych w związku z nieprawidłowościami zgłoszonymi w poprzednich kwartałach do KE Raporty te przesyłane są co kwartał do czasu zakończenia wszystkich postępowań prowadzonych w związku z daną nieprawidłowością Instytucje są zobowiązane informować o działaniach podjętych w celu usunięcia przedmiotowych nieprawidłowości oraz o sposobie rozliczenia/usunięcia nieprawidłowości (czy dany wydatek zostanie/został rozliczony na poziomie wniosku o płatność, czy dany wydatek zostanie/został odzyskany od beneficjenta)

16 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Weryfikacja raportów/zestawień (1) Ocena formalna (prawidłowość wypełnienia) – gdy błędy: pismo do IP/IW z prośba o korektę lub korekta instytucji weryfikującej – poinformowanie IP/IW, że dokonano korekty RAPORTOWANIE O NIEPRAWIDŁOWOŚCI

17 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Weryfikacja raportów/zestawień (2) Ocena merytoryczna (prawidłowość zakwalifikowania nieprawidłowości) – gdy: zdaniem instytucji weryfikującej nie kwalifikuje się do zgłoszenia KE – pismo do IP/IW, która może wnieść zastrzeżenia do dokonanej oceny wątpliwość IP/IW co do kwalifikacji – rozstrzyga IZ RAPORTOWANIE O NIEPRAWIDŁOWOŚCI

18 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Pozostałe obowiązki instytucji w zakresie raportowania: gromadzenie danych niezbędnych dla celów finansowych, monitorowania, audytu zapewnienie właściwej ochrony podczas gromadzenia, przetwarzania i przekazywania informacji zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych wprowadzenie informacji nt. przedmiotowej nieprawidłowości do rejestru nieprawidłowości prowadzonego przez instytucję, która jest odpowiedzialna za raportowanie (wykrytych przez siebie lub inną instytucję, np. IP powinna wprowadzać informacje nt. nieprawidłowości, o których sama zaczęła raportować, jak również dane nt. nieprawidłowości, o których informacje otrzymała od IW). RAPORTOWANIE O NIEPRAWIDŁOWOŚCI

19 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego KE opracowała w 2007 r. Wytyczne do określania korekt finansowych nakładanych na wydatki ponoszone z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w przypadku naruszenia przepisów prawa zamówień publicznych. Wytyczne: są adresowane do służb KE przeprowadzających kontrole w państwach członkowskich określają procentowe wielkości korekt finansowych w odniesieniu do konkretnych rodzajów naruszeń prawa zamówień publicznych (wysokie poziomy korekt) zawierają zalecenie dla państw członkowskich stosowania określonych w nim korekt lub stworzenie analogicznych krajowych systemów nakładania korekt finansowych Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych

20 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego MRR opracowało dokument pn.: Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE (tzw. taryfikator) W taryfikatorze: liberalne podejście - zaproponowane wielkości korekt finansowych odpowiadają najniższym poziomom korekt zawartym w Wytycznych KE katalog naruszeń jest szerszy oraz dostosowany do specyfiki krajowego systemu udzielania zamówień publicznych w przypadku wykrycia dwóch lub większej ilości naruszeń zasad zamówień publicznych, należy zastosować korektę o najwyższej wartości procentowej Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych

21 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych Wysokość korekty powinna odpowiadać wysokości poniesionej szkody Metody ustalenia wysokości korekty przyjęta w taryfikatorze: 1.Metoda dyferencyjna - w celu ustalenia istnienia i wielkości szkody należy obliczyć różnicę pomiędzy wysokością rzeczywistych wydatków ze środków funduszy UE po wystąpieniu danego naruszenia a hipotetyczną kwotą wydatków w sytuacji gdyby do naruszenia nie doszło wysokość korekty oblicza się w oparciu o zasadę konkretyzacji wysokości korekt, tj.: w oparciu o analizę dokumentacji postępowania, w szczególności złożonych ofert Przykład: Zamawiający bezzasadnie odrzuca najtańszą ofertę i dokonuje wyboru oferty droższej; wysokość korekty winna odpowiadać wysokości różnicy między ceną oferty wybranej a ceną oferty odrzuconej (należy uwzględnić różnicę w zakresie wydatków ze środków funduszy UE, a nie ogólną różnicę w wydatkowaniu środków na zamówienie).

22 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych 2.Metoda wskaźnikowa – stosowana gdy obliczenie konkretnego rozmiaru szkody jest trudne lub niemożliwe, np.: trudność w ocenie wpływu na wysoką cenę wybranej oferty w przypadku mniejszego zainteresowania zamówieniem spowodowanego brakiem publikacji ogłoszenia w Dz. U. UE; Wysokość korekty oblicza się wg następującego wzoru: Wysokość korekty = Wkw. x Wś x W% Wkw. – wysokość faktycznych wydatków kwalifikowalnych dla danego zamówienia, Wś. – procentową wysokość współfinansowania ze środków funduszy UE, (obliczona jako rzeczywisty, a nie planowany rozmiar środków wydatkowanych na sfinansowanie danego zamówienia), W% - wskaźnik procentowy nałożonej korekty, w wysokości przyjętej w taryfikatorze.

23 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Przykładowe wysokości korekt finansowych, określone w taryfikatorze: 1.W% - 100% niedopełnienie obowiązku przekazania ogłoszenia o zamówieniu do UOPWE, przy jednoczesnym niezamieszczeniu ogłoszenia o zamówieniu na żaden z następujących sposobów: na stronie internetowej zamawiającego, na ogólnodostępnym portalu przeznaczonym do publikacji ogłoszeń o zamówieniach, w BZP oraz w dzienniku lub czasopiśmie o zasięgu ogólnopolskim bezprawne udzielenie zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub w trybie z wolnej ręki (udzielenie zamówienia bez zastosowania ustawowych przesłanek stosowania ww. trybów) udzielenie zamówień dodatkowych lub uzupełniających o wartości przekraczającej 50% wartości zamówienia realizowanego w odniesieniu do usług lub robót budowlanych Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych

24 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Przykładowe wysokości korekt finansowych, określone w taryfikatorze: 2.W% - 25% niedopełnienie obowiązku przekazania ogłoszenia o zamówieniu do UOPWE przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego poziomu upublicznienia, tj.: zamieszczeniu ogłoszeniu o zamówieniu przynajmniej na jeden z następujących sposobów: na stronie internetowej zamawiającego, na ogólnodostępnym portalu do publikacji ogłoszeń, w BZP, w dzienniku lub czasopiśmie o zasięgu ogólnopolskim brak w ogłoszeniu oraz w siwz pełnej informacji o warunkach udziału w postępowaniu, żądanych dokumentach lub kryteriach oceny ofert niewłaściwe stosowanie kryteriów oceny ofert poprzez wybór oferty na podstawie innych kryteriów oceny niż określone w siwz określenie dyskryminacyjnych warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów oceny ofert (tj.: w sposób mogący utrudniać uczciwą konkurencję oraz równe traktowanie wykonawców) Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych

25 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Przykładowe wysokości korekt finansowych, określone w taryfikatorze: 3.W% - 10% prowadzenie negocjacji dotyczących treści oferty (dokonywanie w toku badania i oceny ofert zmian w treści oferty w drodze negocjacji między zamawiającym a wykonawcą, z wyłączeniem wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert oraz poprawiania w tekście oferty oczywistych omyłek pisarskich i omyłek rachunkowych w obliczeniu ceny 4.W% - 5% brak w ogłoszeniu albo w siwz pełnej informacji o warunkach udziału w postępowaniu, żądanych dokumentach lub kryteriach oceny ofert żądanie dokumentów / oświadczeń, które nie są niezbędne do przeprowadzenia postępowania 5.W% - 2% niedopełnienie obowiązku przekazania ogłoszenia o udzieleniu zamówieniu UOPWE Korekty finansowe za naruszenia zasad zamówień publicznych

26 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Procedura odzyskiwania kwot nieprawidłowo wydatkowanych IZ jest odpowiedzialna za odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych beneficjentom - art. 26 ust.1 pkt 15 uzppr W przypadku: wykorzystania środków niezgodnie z przeznaczeniem z naruszeniem procedur obowiązujących przy realizacji projektu pobraniu środków nienależnie lub w nadmiernej wysokości IZ wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu oraz termin, od którego nalicza się odsetki (od dnia przekazania środków na rachunek bankowy beneficjenta) – art. 211 ust. 4 ufp USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

27 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Formy odzyskiwania środków: 1.Zwrot dokonany przez beneficjenta w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji 2.Potrącenie z kwoty kolejnej refundacji wraz z odsetkami 3.Zaspokojenie z ustanowionych zabezpieczeń umownych 4.Wykorzystanie wszelkich innych środków prawnych – postępowanie egzekucyjne Ponadto: 5.IW może wstrzymać dofinansowanie do czasu wyjaśnienia zastrzeżeń, co do prawidłowości jego wykorzystania 6.W przypadku zagrożenia realizacji projektu zgodnie z umową o dofinansowanie, IW może wstrzymać wypłatę dofinansowania do dnia ustanowienia przez beneficjenta dodatkowego zabezpieczenia prawidłowej realizacji projektu USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

28 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Rejestr dłużników instytucje prowadzą rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla projektu - w formie elektronicznej, a także rejestr odsetek od tych kwot w podziale na,,odsetki karne oraz,,odsetki umowne IZ informuje IC o kwotach odzyskanych oraz wycofanych wraz z Poświadczeniem i deklaracją wydatków oraz wnioskiem o płatność okresową (w formie papierowej oraz za pomocą systemu informatycznego KSI IC prowadzi zbiorczy rejestr kwot podlegających procedurze odzyskiwania oraz kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla projektu w KSI

29 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Brak możliwości odzyskania środków IW/IP informują IZ, że odzyskanie kwoty nie jest wykonalne lub prawdopodobne IZ informuje IC oraz MF-R w sprawozdaniu o nieodzyskanej kwocie oraz powodach, dla których kwota ta powinna zostać pokryta przez Wspólnotę lub Polskę Przesłanie do IK NSRO zbiorczych zestawień o nieodzyskanych kwotach - za dane półrocze oraz narastająco IC kontaktuje się z KE w przypadku stwierdzenia kwoty niemożliwej do odzyskania – art. 30 ust. 2 rozp. 1828/2006 USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

30 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Sankcje: wynikające z umowy o dofinansowanie: 1. Zwrot środków wraz z odsetkami 2. Rozwiązanie umowy o dofinansowanie - beneficjent nie realizuje projektu na warunkach określonych w umowie: opóźnia się w realizacji projektu (o co najmniej 6 miesięcy) dokonał znacznej modyfikacji projektu nie stosuje się do zaleceń lub rekomendacji instytucji kontrolujących W przypadku rozwiązania umowy – obowiązek zwrotu wypłaconego dofinansowania w terminie 30 dni od dnia rozwiązania umowy, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

31 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Sankcje cd: wynikające z ustaw: 3.Wykluczenie prawa otrzymania dofinansowania – wykorzystanie środków niezgodnie z przeznaczeniem powodujące niezrealizowanie pełnego zakresu rzeczowego projektu 4.Pozbawienie lub ograniczenie wolności, grzywna – z tytułu popełnienia przestępstwa określonego w KK (np. art. 270, 286) 5.Grzywna – z tytułu popełnienia przestępstwa/wykroczenia karno skarbowego (art. 83 KKS) 6.Zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, kara pieniężna, nagana, upomnienie - kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

32 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Sankcje (uzupełnienie): Zgodnie z projektem ustawy o finansach publicznych (art. 258 ust. 4): Wykluczenie prawa otrzymania dofinansowania: Okres wykluczenia rozpoczyna się od dnia, kiedy decyzja, o której mowa w ust. 6, stała się ostateczna, zaś kończy się z upływem 3 lat od dnia dokonania zwrotu tych środków. otrzymanie płatności na podstawie przedstawionych jako autentyczne dokumentów podrobionych lub przerobionych, lub dokumentów potwierdzających nieprawdę, niezrealizowanie pełnego zakresu rzeczowego projektu w przypadku projektów infrastrukturalnych lub nie zrealizowanie celu projektu, niezwrócenie środków w terminie (określonym w decyzji), niewłaściwe wykorzystanie środków wskutek popełnienia przestępstwa, przy czym fakt popełnienia przestępstwa został potwierdzony prawomocnym wyrokiem sądowym USUNIĘCIE NIEPRAWIDŁOWOŚCI

33 Warszawa, 29 października 2008 rokuMinisterstwo Rozwoju Regionalnego Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4