MINISTERSTWA NAUKI i INFORMATYZACJI Michał Kleiber Minister Nauki Przewodniczący KBN MNiI NAUKA DLA GOSPODARKI W STRATEGII MINISTERSTWA NAUKI i INFORMATYZACJI

EUROPEJSKIE CELE STRATEGICZNE Rada Europejska w Lizbonie, marzec 2000: „... rozwinąć, w ciągu następnych 10 lat, najbardziej konkurencyjną i dynamiczną na świecie gospodarkę opartą na wiedzy” Rada Europejska w Barcelonie, marzec 2002: EU powinna wydawać do roku 2010 3.0% PKB na badania i rozwój techniki Rada Europejska w Sewilli, czerwiec 2002: eEurope 2005 – Społeczeństwo Informacyjne dla Wszystkich

! STRATEGIA LIZBOŃSKA A RZECZYWISTOŚĆ POLSKA * STRATEGIA LIZBOŃSKA A RZECZYWISTOŚĆ POLSKA GOSPODARKA NIE POSTRZEGA POLSKIEJ NAUKI JAKO ATRAKCYJNEGO PARTNERA BRAK STYMULATORÓW SYSTEMOWYCH ZWIĘKSZAJĄCYCH INNOWACYJNOCHŁONNOŚĆ GOSPODARKI INNOWACYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ ZALEŻNA OD IMPORTOWANYCH PATENTÓW, LICENCJI, TECHNOLOGII !

WYDATKÓW NA BADANIA NAUKOWE NISKI POZIOM WYDATKÓW NA BADANIA NAUKOWE MNiI Całkowite wydatki na badania, % PKB Japan: 3.1 USA: 2.7 EU-15: 1.8 HU: ?? PL : 0.65

Udział produktów HI-TECH (1999r.) w eksporcie wyrobów przemysłowych* Kraje kandydujące do UE Kraje członkowskie UE * Komisja Europejska

Bariery wolności ekonomicznej (2001r.)* Kraje kandydujące do UE Kraje członkowskie UE * Komisja Europejska

na 10 tys. mieszkańców (2000r.)* Hosty internetowe na 10 tys. mieszkańców (2000r.)* Kraje kandydujące do UE Kraje członkowskie UE * Komisja Europejska

Inwestycje IT (Euro) na 1. mieszkańca 1997r.)* Kraje członkowskie UE Kraje kandydujące do UE * T. Mroczkowski i in. „Opportunities and Barriers to Integrating Central Europe into the Transatlantic Information Economy”

Komputery na 100 uczniów szkół podstawowych* * Komisja Europejska

i użytkownicy Internetu na 100 mieszkańców Komputery osobiste i użytkownicy Internetu na 100 mieszkańców * Komisja Europejska

Koszty dostępu do Internetu * Komisja Europejska

Wskaźnik konkurencyjności (wśród 75 państw)* Finlandia 1 Holandia 8 Szwecja 9 Irlandia 11 Wielka Brytania 12 Dania 14 Niemcy 17 Austria 18 Belgia 19 Francja 20 Hiszpania 22 Portugalia 25 Włochy 26 Węgry 28 Estonia 29 Słowenia 31 Grecja 36 Czechy 37 Słowacja 40 POLSKA 41 Litwa 43 Łotwa 47 Bułgaria 59 Rumunia 56 * World Economic Forum

NISKI POZIOM INNOWACYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI – WYBRANE WSKAŹNIKI 31,5%  2000 11,0% 2000 9,8% 1990 19,4% 1990 Kierunki wykształcenia absolwentów: biznes i administracja ↑↑ kierunki techniczne ↓↓ 21,4% 1998-2000 15,9% 26,7% 40% 1994-1996 20% 35% Firmy zamierzające wprowadzić innowacje ↓↓ małe ↓↓ średnie ↓↓ 41% 1994-1996 UE 16% 1997-1999 RP Udział przedsiębiorstw innowacyjnych w sektorze usług ↓↓ 21,5% UE 14,0% RP Udział osób z wykształceniem wyższym wśród grupy osób aktywnych zawodowo. 51% UE 37,6% 1994/96 16,9% 1998/2000 Udział firm innowacyjnych w populacji badanych przedsiębiorstw przemysłowych ↓↓ 62% UE 54% RP Udział osób z wykształceniem średnim wśród grupy osób aktywnych zawodowo. ↓↓ - duże zmniejszenie, ↑↑ - duże zwiększenie.

INDEKSU NOWEJ GOSPODARKI 2001* NISKA WARTOŚĆ INDEKSU NOWEJ GOSPODARKI 2001* MNiI Jakość przepisów i egzekwowanie umów Infrastruktura teleinformatyczna Otwartość handlu Rozwój rynków finansowych Wydatki na badania i rozwój Jakość kapitału ludzkiego Elastyczność rynku pracy Konkurencyjność rynku produktów i usług Przedsiębiorczość Stabilność makroekonomiczna * M. Piątkowski „Infrastruktura instytucjonalna „nowej gospodarki” a rozwój krajów posocjalistycznych”

STRATEGICZNE CELE NAUKI POLSKIEJ W PRZEDEDNIU INTEGRACJI Z UE rozwój gospodarki opartej na wiedzy GOW zwiększenie efektywności badań na rzecz gospodarki foresight technologiczny maksymalne wykorzystanie funduszy poakcesyjnych w NPR zwiększenie udziału sektora hi - tech w NPR tworzenie społeczeństwa informacyjnego tani, szybki i bezpieczny dostęp do Internetu tworzenie szerokiej internetowej oferty treści i usług edukacja społeczeństwa informacyjnego integracja z UE tworzenie Polskiej Przestrzeni Badawczej współtworzenie Europejskiej Przestrzeni Badawczej udział w Programach Ramowych Unii Europejskiej

DLA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ, Jedyną szansą na szybki wzrost roli badań w Polsce jest racjonalne, odważne działanie całego środowiska naukowego: zmiany strukturalne (KBN, PAN, JBR) zdecydowany nacisk na jakość badań sięganie po powstające możliwości finansowania pozabudżetowego szeroka współpraca krajowa (sieci naukowe i konsorcja naukowo-przemysłowe) włączenie się środowisk naukowych w realizację programu NAUKA DLA GOSPODARKI, NAUKA POLSKA DLA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ, CO DALEJ ? MNiI

MNiI PLANOWANE DZIAŁANIA MNiI - WZROST EFEKTYWNOŚCI WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW BUDŻETOWYCH NA B+R wyraziste preferencje rządowe dla określonych obszarów badań na rzecz gospodarki i przedsięwzięć innowacyjnych; wykorzystanie potencjału nauki dla rozwoju w Polsce gospodarki opartej na wiedzy, koncentracja środków na projektach celowych zwykłych i zamawianych, na pracach rozwojowych i wdrożeniach, w najlepszych jednostkach i zespołach naukowych, zaostrzenie warunków konkurencji o środki budżetowe na badania naukowe (ponowna ocena jednostek, audyty w jednostkach naukowych, ostrzejsza selekcja finansowanych zadań, zmniejszenie współczynnika sukcesu), silny nadzór and wykorzystaniem środków, zwłaszcza przeznaczonych na działalność statutową jednostek. wstrzymanie finansowania jednostek naukowych i zespołów słabych merytorycznie, nie rokujących szans rozwoju,

POCZĄTEK ZMIAN MNiI

GŁÓWNE WADY OBECNEGO SYSTEMU (1) O PODŁOŻU STRUKTURALNYM * GŁÓWNE WADY OBECNEGO SYSTEMU (1) O PODŁOŻU STRUKTURALNYM REFORMA SYSTEMU REALIZACJI POLITYKI NAUKOWEJ Uwarunkowania przekształceń KBN niedostosowanie do typowych zasad funkcjonowania państwa, odmienność systemowa KBN względem innych resortów, dwoistość strukturalna sektorów nauki i informatyzacji ministerstwa, ograniczenie możliwości decyzyjnych ministra nauki, jednoosobowa odpowiedzialność ministra za kolegialne decyzje KBN, niedostosowanie strukturalne sfery nauki do sytuacji w UE, atomizacja badań naukowych i środowisk naukowych.

GŁÓWNE WADY OBECNEGO SYSTEMU (2) O PODŁOŻU EKONOMICZNYM * GŁÓWNE WADY OBECNEGO SYSTEMU (2) O PODŁOŻU EKONOMICZNYM REFORMA SYSTEMU REALIZACJI POLITYKI NAUKOWEJ Uwarunkowania przekształceń KBN mała efektywność nakładów na naukę, mała skuteczność pozyskiwania środków pozabudżetowych, mała przydatność wyników badań naukowych dla gospodarki, brak skutecznych narzędzi finansowych realizacji polityki naukowej, niedostosowanie systemu finansowania do wykorzystania środków UE, niemożność finansowania transdyscyplinarnych programów badawczych, brak systemowych stymulatorów wzrostu innowacyjności w gospodarce.

NOWE ROZWIĄZANIA W PROJEKCIE USTAWY O FINANSOWANIU NAUKI (1) * NOWE ROZWIĄZANIA W PROJEKCIE USTAWY O FINANSOWANIU NAUKI (1) Konsorcjum naukowe - grupa jednostek organizacyjnych, w skład której wchodzi co najmniej jedna jednostka naukowa, podejmujących na podstawie umowy wspólne przedsięwzięcie obejmujące badania naukowe lub prace rozwojowe, albo inwestycje służące nauce Sieć naukowa – grupa jednostek naukowych posiadających osobowość prawną, podejmujących na podstawie porozumienia zorganizowaną współpracę związaną z prowadzonymi przez nie w sposób ciągły badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi Program ramowy – ustalony przez ministra program określający priorytetowe kierunki badań naukowych i prac rozwojowych służące realizacji polityki naukowej i naukowo – technicznej państwa Program lub przedsięwzięcie określone przez ministra – w zakresie programu ramowego - obejmuje prace na rzecz: dostosowywania infrastruktury nauki i kadr naukowych do potrzeb polityki naukowej i naukowo – technicznej państwa, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju w poszczególnych regionach, rozwoju młodej kadry naukowej, w tym przyznawanie stypendiów naukowych, rozwoju infrastruktury informacyjnej i informatycznej nauki oraz jej zasobów w postaci cyfrowej. Projekt badawczy rozwojowy - mający na celu wykonanie zadania badawczego stanowiącego podstawę do zastosowań praktycznych, stanowiący otwartą ofertę dla mśp Projekt celowy związany z realizacją programów rozwoju regionalnego - zgłaszany przez organy samorządu województwa.

NOWE ROZWIĄZANIA W PROJEKCIE USTAWY O FINANSOWANIU NAUKI (2) * NOWE ROZWIĄZANIA W PROJEKCIE USTAWY O FINANSOWANIU NAUKI (2) Projekty zamawiane – jedno z głównych narzędzi realizacji polityki naukowej państwa - mające na celu: integrację środowiska naukowego oraz powstanie interdyscyplinarnych zespołów badawczych, w tym z udziałem organizacji gospodarczych, umożliwiających podjęcie dużych, złożonych i spójnych programów badań naukowych i prac rozwojowych, powiązanie z tematyką preferowaną w programach międzynarodowych z uwzględnieniem komplementarności tematyki badawczej, rozwój i wzrost konkurencyjności wyspecjalizowanych gałęzi polskiej gospodarki a w szczególności tworzenie polskich specjalności w gospodarce światowej Projekt programu wieloletniego ustanawianego na podstawie przepisów ustawy o finansach publicznych, którego część stanowią badania naukowe lub prace rozwojowe, podlega w tej części opiniowaniu przed przedłożeniem przez właściwego ministra programu do ustanowienia Środki finansowe na organizowanie i finansowanie: konkursów o finansowanie projektów badawczych, konkursów o finansowanie projektów celowych, realizację zadań z zakresu działalności wspomagającej badania, mogą być przyznawane jednostkom organizacyjnym posiadającym osobowość prawną (instytucjom pozarządowym)

MNiI

NARODOWEJ STRATEGII INNOWACJI ZADANIA NARODOWEJ STRATEGII INNOWACJI MNiI stworzenie na szczeblu rządowym, w powiązaniu z administracją terenową i samorządową, nowych zasad koordynacji finansowania i wspierania rozwoju badań, technologii i innowacji, podnoszenie konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez wzrost jej innowacyjności w regionach określenie i upowszechnienie listy dziedzin będących nośnikami GOW na poziomie narodowym i regionalnym, monitorowanie stanu i zmian wykorzystania nośników GOW, lobbying polityczny i społeczny na rzecz GOW w celu osiągania konkurencyjności makro i mikroekonomicznej opracowanie we współpracy z MGPiPS instrumentów wdrażania strategii innowacyjności polskiej gospodarki w układzie regionalnym i narodowym

REGIONALNE STRATEGIE INNOWACJI MNiI REGIONALNE STRATEGIE INNOWACJI Cele strategiczne: Wyrównywanie różnic międzyregionalnych w poziomie życia i rozwoju gospodarczym Zwiększenie udziału sektora zaawansowanych technologii w gospodarce regionu Inwestycje w edukację, szkolenia, infrastrukturę badawczą i innowacje Ukierunkowanie działań na budowę uczącego się regionu

REGIONALNE STRATEGIE INNOWACJI MNiI REGIONALNE STRATEGIE INNOWACJI Cele realizacyjne: Opracowanie regionalnych strategii innowacji i promocji innowacyjności Budowanie trwałego partnerstwa pomiędzy jednostkami naukowymi a przemysłem regionu Podnoszenie konkurencyjności mśp poprzez wprowadzanie nowych technologii Rozwijanie specyficznych umiejętności pracowników w zakresie wdrażania wyników badań i zarządzania innowacjami

DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE MNiI W ZAKRESIE PRZYGOTOWAŃ DO NPR (2) * DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE MNiI W ZAKRESIE PRZYGOTOWAŃ DO NPR (2) konkurs KBN na przygotowanie Regionalnych Strategii Innowacji (RIS) projekty celowe koordynowane przez marszałków koszt do 0.5 mln zł czas trwania 2 lata zasady identyczne z RIS (Enterprise DG, Regional Policy DG) inicjatywy współfinansowane przez Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójności współpraca z Innovation DG doradztwo, szkolenia, implementacja – sieć KPK

PLANOWANE DZIAŁANIA MNiI -UWARUNKOWANIA RIS W NPR 2004-2006 RIS stanowią podstawę wykorzystania środków z Funduszy Strukturalnych i Spójności w ponad 100 regionach UE Napływ w latach 2004-2006 do 11,3 mad Euro z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności RIS w priorytetach Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006: restrukturyzacja bazy ekonomicznej regionów i tworzenie warunków jej dywersyfikacji, rozwój międzynarodowej współpracy regionów.

Projekty celowe dla RIS Projekty realizowane w ramach 5PR MNiI STAN REALIZACJI RIS Mazowieckie Podlaskie Dolnośląskie Lubuskie Lubelskie Łódzkie Małopolskie Świętokrzyskie Pomorskie Podkarpackie Kujawsko-Pomorskie Śląskie Wielkopolskie Zachodnio-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Opolskie Działania nie rozpoczęte Umowy w przygotowaniu Umowy zawarte Projekty celowe dla RIS Projekty realizowane w ramach 5PR

ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI * ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁANIA W GESTII MINISTRA NAUKI I INFORMATYZACJI (1) SPO WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Priorytet 1. Działanie 4. Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką Kryteria wyboru projektów: Wpływ projektu na podniesienie przyszłej konkurencyjności przedsiębiorstw. Możliwości wykorzystania wyników projektu w praktyce gospodarczej. Poziom zaangażowania partnerów gospodarczych w realizację projektu. Innowacyjność projektu w odniesieniu do poziomu krajowego. Intensywność powiązań projektu z działaniami europejskich programów badawczo-rozwojowych. Możliwości powstania nowych firm technologicznych. Zgodność projektu ze strategią i priorytetami SPO WKG. Poziom udziału środków UE: Dla projektów badawczych i badawczo-wdrożeniowych: maksymalnie 80% kosztów kwalifikowanych Dla projektów inwestycyjnych, jeżeli inwestorem jest podmiot publiczny: Dla projektów inwestycyjnych, jeżeli inwestorem jest przedsiębiorstwo: maksymalnie 35% kosztów kwalifikowanych

ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI * ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁANIA W GESTII MINISTRA NAUKI I INFORMATYZACJI (2) SPO WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Priorytet 1. Działanie 4. Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką Plan finansowania (w mln. euro) Działanie 4 Koszty ogółem Ogółem wkład publiczny Ogółem fundusze strukturalne (wyłącznie ERDF) Ogółem krajowy wkład publiczny Środki pry-watne 1=2+5 2=3+4 3 4 5 Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką 139,7 127,0 95,2 31,8 12,7

ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI * ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁANIA W GESTII MINISTRA NAUKI I INFORMATYZACJI (3) SPO WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI Priorytet 1. Działanie 5. Rozwój sytemu dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług publicznych on-line. Kryteria wyboru projektów: 1. Zasięg terytorialny – cały kraj. 2. Według wartości projektu – preferencje dla projektów o wartości powyżej 3 mln Euro. 3. Zgodność z celami SPO WKG. 4. Wpływ na konkurencyjność gospodarki. 5. Liczba stwarzanych usług publicznych dostępnych on-line. 6. Zgodność atrybutów platformy elektronicznej z wymaganiami programu IDA. 7. Zapewnienie wymiany danych z odpowiednimi platformami elektronicznymi krajów członkowskich UE. 8. Zapewnienie łatwego dostępu dla wszystkich użytkowników. Plan finansowania (w mln. euro) 13,4 86,9 181,8 268,7 282,1 5 4 3 2=3+4 1=2+5 Środki prywatne Ogółem krajowy wkład publiczny Ogółem fundusze strukturalne (wyłącznie ERDF) Ogółem wkład publiczny Koszty ogółem Działanie 5. Rozwój systemu dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług publicznych on-line.

ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI * ZASADY FINANSOWANIA POZABUDŻETOWEGO NAUKI ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ DZIAŁANIA W GESTII MINISTRA NAUKI I INFORMATYZACJI (4) SPO Pomoc Techniczna 2004-2006 (częściowo) Cel: zapewnienie wsparcia dla wdrażania SPO – WKG Metody realizacji: efektywne, zgodne z prawem i politykami wspólnotowymi wykorzystanie finansów UE, zapewnienie wysokiej jakości i spójności działań służących wdrażaniu SPO, zagwarantowanie zgodności projektów z prawem i polityką UE, zapewnienie systemu informacji i promocji operacji SPO. Odbiorcy pomocy: ·        punkty informacyjno-doradcze, ·        beneficjenci końcowi (MNI), ·        wnioskodawcy (beneficjenci ostateczni) ·        instytucje gospodarcze, handlowe, zawodowe, ·        inne organizacje społeczne i gospodarcze. Finansowanie: do 10% kosztów kwalifikowanych działań w SPO - WKG

DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE MNiI W ZAKRESIE PRZYGOTOWAŃ DO NPR (3) * DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE MNiI W ZAKRESIE PRZYGOTOWAŃ DO NPR (3) Konkurs MNiI na projekty celowe dla małych i średnich przedsiębiorstw organizowany przez NOT „Nauka bliżej gospodarki” Konkursy na projekty celowe realizowane w regionach, nakłady 10 mln zł w 2002 r. – 119 projektów, czas trwania projektu 1 - 2 lata nakłady 20 mln zł w 2003 r doradztwo, szkolenia, implementacja – sieć NOT

* Offset – szansą dla polskiej gospodarki wspieranej przez naukę i informatyzację

MNOŻNIKI OFFSETOWE * PRZEDMIOT ZOBOWIĄZAŃ OFFSETOWYCH I. INWESTYCJE KAPITAŁOWE I RZECZOWE Zakup od Skarbu Państwa udziałów lub akcji 1,1 – 1,6 Wniesienie wkładu pieniężnego do spółki 1,4 – 1,9 Wniesienie aportu rzeczowego 0,7 – 1,3 IV. PROMOCJA EKSPORTU TOWARÓW PRODUKOWANYCH NA TERYTORIUM RP Sprzedaż towarów wyprodukowanych na terenie RP za pośrednictwem własnej sieci marketingowej 0,5 –1,5 Wsparcie marketingowe i promocyjne dla eksportu polskich wyrobów na rykach trzecich 0,5 - 1,2 Inne działania nie wymienione w pkt. 1 i 2 0,5 –1,2 II. INWESTYCJE NIEMATERIALNE Przekazanie nowoczesnych technologii i know-how 0,9 – 2,0 Przekazanie nowoczesnych licencji 0,9 – 1,7 Bezpośredni zakup wytworzonych na terytorium RP towarów i usług 0,5 – 1,8 V. SZKOLENIE Związane z przekazaniem technologii lub know-how 0,7 –1,1 Inne 0,5 –0,9 iII. ROZWÓJ POTENCJAŁU B+R+W Udział ofsetobiorcy w programie międzynarodowym 1,0 – 2,0 Udział kapitałowy zagranicznego dostawcy w pracach B+R realizowanych przez offsetobiorcę 1,0 –2,0 Wdrożenie polskiego opracowania 1,0 - 2,0 VI. INNE DZIEDZINY NIE WYSZCZEGÓLNIONE W I - VI Inne dziedziny 0,5 – 2,0

Rozmieszczenie projektów offsetowych * Tetra HSW Export Uniwersytet Łódzki Akcelerator Technologiczny High Tech Rozwój Kalisz Lotnictwo Kimball, Polska Motoryzacja Inwestycje Stocznia Szczecińska Statki RGSA Paliwa Prywatyzacja Opel Polska Samochody Radwar Środowisko Mesko Uzbrojenie Utrzymane miejsca pracy Radmor Bezpieczeństwo publiczne Cały kraj PolPharma Farmaceutyki Nowe Technologie Mielec Lotnictwo/Obronność Sprzedaż Skytrucków Rzeszów Silniki odrzutowe Krosno Caterpillar UK Ciężki sprzęt ComputerLand/ Prokom Systemy IT ETC-PZL Aerospace Szkolenie Świdnik Bioton Biotechnologia PZL Hydral Miejsca pracy WZL-2 Bydgoszcz Technologia/Inwestycje Instytut Lotnictwa Transfer technologii Inwestycje/R&D Bartimpex/Izba Handlowa Famet Zakup towarów C2 Polska WZL-4 Bumar Zakupy RUM Polska Technologie Blue Laser Andoria-Mot, SIPMA SA