Rola i znaczenie statystyki publicznej we współczesnym świecie Janusz Witkowski Rola i znaczenie statystyki publicznej we współczesnym świecie Warszawa, 1 października 2013 r.

Większe oczekiwania wobec statystyki publicznej w obecnych warunkach

Wzrost zapotrzebowania na dane statystyczne służące do: Diagnoz sytuacji społeczno-gospodarczej, Tworzenia strategii i programów rozwojowych, Monitorowania zmian związanych z realizacją określonych strategii (programów), Sygnalizowania niekorzystnych zjawisk.

Zwiększone wymagania wobec statystyki publicznej Dobra jakość danych, Szeroki zakres tematyczny statystyki publicznej, Szybsze udostępnianie danych – duża dynamika zmian, Łatwiejszy dostęp do danych statystycznych – nowe metody komunikacji społecznej, Elastyczne reagowanie na potrzeby użytkowników.

Statystyka jako podstawa diagnozy

Użyteczność danych statystycznych decyduje o znaczeniu statystyki publicznej PKB – jako miernik wzrostu gospodarczego, Jakość życia (warunki życia, ubóstwo, wykluczenie społeczne). Rynek pracy, Inflacja, Ludność, Poszczególne dziedziny życia społeczno-gospodarczego.

PKB 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

JAKOŚĆ ŻYCIA A WZROST GOSPODARCZY WARUNKI ŻYCIA SUBIEKTYWNY DOBROBYT (DOBROSTAN) MATERIALNE WARUNKI ZYCIA ZDROWIE POZIOM ZADOW0LENIA / SATYSFAKCJA EDUKACJA PRACA LUB INNE GŁÓWNE ZAJĘCIE STANY EMOCJONALNE CZAS WOLNY I RELACJE SPOŁECZNE BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE I FIZYCZNE SYSTEM WARTOŚCI INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO NATURALNE JAKOŚĆ PAŃSTWA I PODSTAWOWE PRAWA

WIELOWYMIAROWOŚĆ OCENY JAKOŚCI ŻYCIA Obiektywna ocena warunków życia w różnych dziedzinach egzystencji człowieka, Subiektywne postrzeganie własnego położenia

Ubóstwo w Polsce w 2012 r. 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

Ubóstwo i wykluczenie społeczne jako istotny element wielowymiarowej analizy jakości życia Źródło: Badanie spójności społecznej

Ocena sytuacji na rynku pracy jako barometr kondycji gospodarki

Rynek pracy

Rynek pracy

Rynek pracy

Rynek pracy

Rynek pracy 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

Inflacja słabnie

Ceny 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

Ceny 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

Demograficzne uwarunkowania rozwoju gospodarczego

Według definicji ludności faktycznej w dniu 31 marca 2011 roku w Polsce mieszkało ok. 38,5 mln osób

Piramida wieku ludności (stan w dniu 30.06.2012 r.)

Ludność według ekonomicznych grup wieku w wybranych latach (stan w dniu 31 XII)

Współczynniki dzietności w latach 1990-2011

Przeciętne trwanie życia w latach 1960-2011

Urodzenia i zgony w latach 1990-2012 oraz prognoza do 2035 roku

Ludność rezydująca Ogółem – 37,2 mln osób Ludność wiejska – 40,9% Mężczyźni – 17,9 mln Kobiety – 19,3 mln Ludność miejska – 59,1% Ludność wiejska – 40,9%

Diagnoza – podstawą budowy strategii i programów rozwoju Międzynarodowych Strategia Lizbońska Europejska Strategia Zatrudnienia Strategia Europa 2020 Krajowych o charakterze strategicznym Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Strategia Rozwoju Regionalnego Strategie wojewódzkie

Statystyka jako podstawa monitorowania

Europa 2020: PRIORYTETY Rozwój inteligentny (smart growth) rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji Rozwój zrównoważony (sustainable growth) wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną

Europa 2020: CELE NADRZĘDNE Zatrudnienie Działalność badawczo-rozwojowa Klimat i energia Edukacja Zwalczanie ubóstwa 5 nadrzędnych celów mierzonych będzie przez zestaw wskaźników głównych

CEL: ZATRUDNIENIE Zwiększyć stopę zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata do co najmniej 75%

CEL: DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZO-ROZWOJOWA Osiągnąć poziom inwestycji w działalność badawczo-rozwojową równy 3% PKB, przede wszystkim poprzez poprawę warunków inwestowania w B+R przez sektor prywatny

CEL: KLIMAT I ENERGIA tzw. cele „20/20/20” Zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomem z 1990 r. lub, jeśli pozwolą na to warunki, o 30%, Zwiększyć do 20% udział energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii, Zwiększyć efektywność energetyczną o 20% tzw. cele „20/20/20”

CEL: EDUKACJA Zmniejszyć liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną poniżej 10% Zwiększyć odsetek osób w wieku 30-34 lata posiadających wykształcenie wyższe lub równoważne do co najmniej 40%

CEL: ZWALCZANIE UBÓSTWA Wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza przez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego co najmniej 20 mln obywateli Wspólnoty

CELE KRAJOWE Nazwa wskaźnika POLSKA UE 2010 2020 Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata 64,6 71,0 68,6 75,0 Nakłady na B + R w % PKB 0,74 1,70 2,00 3,00 Odsetek osób (18-24 lata) nie kontynuujących nauki 5,4 4,5 14,1 10,0 Odsetek osób (30-34 lata) z wyższym wykształceniem 35,3 45,0 33,5 40,0 Szczegółowe informacje: www.stat.gov.pl wskaźniki monitorujące

Statystyka jako narzędzie sygnalizujące zagrożenia Ewaluacja długu i deficytu publicznego głównym wyzwaniem reformatorskim wielu krajów. Wskaźniki monitorowania równowagi makroekonomicznej.

Deficyt i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce Według tzw. kwietniowej notyfikacji fiskalnej: deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 roku wyniósł: 62 698 mln zł, tj. -3,9% PKB (w 2011 roku deficyt wyniósł: 76 094 mln zł, tj. -5,0% PKB) dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2012 roku wyniósł: 886 779 mln zł, tj. 55,6% PKB (w 2011 roku dług wyniósł: 859 076 mln zł, tj. 56,2% PKB) 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych Deficyt i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz jego podsektorów w Polsce (w mln zł) Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 Produkt Krajowy Brutto (PKB) 1 344 505 1 416 585 1 528 127 1 595 264 Deficyt / Nadwyżka sektora instytucji rządowych i samorządowych -99 596 -111 291 -76 094 -62 698 % PKB -7,4 -7,9 -5,0 -3,9 Deficyt / Nadwyżka podsektora instytucji rządowych na szczeblu centralnym -73 164 -90 826 -64 013 -61 538 -5,4 -6,4 -4,2 Deficyt / Nadwyżka podsektora instytucji samorządowych na szczeblu lokalnym -14 304 -17 386 -10 733 -4 519 -1,1 -1,2 -0,7 -0,3 Deficyt / Nadwyżka podsektora funduszy ubezpieczeń społecznych -12 128 -3 079 -1 348 3 359 -0,9 -0,2 -0,1 0,2 Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych 684 082 776 825 859 076 886 779 50,9 54,8 56,2 55,6 33 Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych

System monitorowania rozwoju – STRATEG Projekt realizowany przez GUS we współpracy z MRR

STRATEG – cel projektu Usprawnienie procesu monitorowania i programowania polityki rozwoju, poprzez: Zapewnienie zintegrowanego systemu informacji na potrzeby: monitorowania realizacji strategii rozwojowych i polityk publicznych, programowania i monitorowania nowej perspektywy polityki spójności na lata 2014-2020, monitorowania i analizowania trendów i procesów rozwojowych w ich wymiarze terytorialnym.

STRATEG zakres informacyjny Wskaźniki monitorowania celów dokumentów strategicznych: Strategia Europa 2020 krajowe dokumenty o charakterze strategicznym Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Zintegrowane strategie rozwoju (strategie sektorowe) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Umowa Partnerstwa strategie wojewódzkie (w miarę ich aktualizacji) programy operacyjne (w miarę ich przyjmowania)

STRATEG zakres informacyjny Wskaźniki monitorowania celów polityki spójności Oparty na statystyce publicznej zestaw wskaźników istotnych dla monitorowania polityki rozwoju Informacje dostępne w przekrojach: Polska ogółem Przekroje terytorialne (NTS2-NTS5) Obszary funkcjonalne (Polska Wschodnia) UE, kraje członkowskie, regiony UE

STARTEG sposoby wyboru wskaźników STRATEG Wyszukiwarka Portret JST Strategie i programy Cele polityki spójności Obszary tematyczne

ROLA STATYSTYKI Diagnoza sytuacji Scenariusze rozwoju Ewaluacja INFORMACJE Diagnoza sytuacji Podejmowanie decyzji Scenariusze rozwoju Monitorowanie zmian Ewaluacja

Dziękuję Państwu za uwagę