Wielość reżimów prawnych umowy ubezpieczenia – uporządkowanie materii czy chaos normatywny? Prof. zw. dr hab. Eugeniusz Kowalewski Kierownik Katedry Prawa Cywilnego UMK Kierownik Zakładu Prawa Ubezpieczeniowego UMK Przewodniczący Rady Nadzorczej PZU Życie S.A. Konferencja Fundacji Edukacji Ubezpieczeniowej przy Rzeczniku Ubezpieczonych – Warszawa, 04.04.2008 r.

RÓWNOLEGŁE REŻIMY UMOWY UBEZPIECZENIA 1. Umowa ubezpieczenia morskiego – lądowego 2. Umowa ubezpieczenia dobrowolnego – obowiązkowego PROBLEM: Niejasność kryteriów rozgraniczenia Niejasność wzajemnego stosunku przepisów KC i KM 3) Kontrowersyjny art. 292 § 2 KM (rozciągnięcie ubezpieczenia morskiego na przewóz lądowy, śródlądowy i powietrzny) Niejasny art. 22 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) Rozwinięcie – referat dr K. Ludwichowska

RÓWNOLEGŁE REŻIMY UMOWY UBEZPIECZENIA 3. Umowa ubezpieczenia majątkowego – na życie 4. Umowa ubezpieczenia konsumencka – profesjonalna PROBLEM: Szczupłość regulacji KC odnośnie ubezpieczenia na życie (art. 829 – 834 KC) Niejasność charakteru powinności zakładu ubezpieczeń w art. 13 i 14 ustawy o dział. ub. Leges Imperfectae? Problem zmiany OWU w ubezpieczeniach na życie – Rozwinięcie referat mgr M. Ziemiak 1) Art. 807, a art. 384-385³ KC 2) Trudności rozgraniczenia reżimów (kuriozalność art. 805 § 4 oraz art. 808 § 5 KC)

RÓWNOLEGŁE REŻIMY UMOWY UBEZPIECZENIA 5. Umowa ubezpieczenia komercyjnego – wzajemnego 6. Umowa ubezpieczenia w obrocie krajowym – zagranicznym PROBLEM: Całkowity brak regulacji ubezpieczenia wzajemnego 2) Nieadekwatność wielu regulacji KC o umowie ubezpieczenia (komercyjnego) Wielość reżimów kolizyjnych Niejasne kryteria Rozkawałkowanie reżimów kolizyjnych dla zakładów ubezpieczeń krajowych i zagranicznych

REŻIMY PRZECHODNIE (INTERTEMPORALNE) Ubezpieczenia dobrowolne Ubezpieczenia obowiązkowe Granica reżimów – 10.08.2008 ALE art. 5 ustawy z dnia 13.04.2008 o zmianie ustawy Kodeks Cywilny (…) – do stosunków z umów zawartych przed dnie wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. PROBLEM: 1) Umowy wieloletnie zawarte przed 10.08.2007 następnie prolongowane 2) Co z umowami 1-rocznymi automatycznie prolongowanymi? (jeżeli pierwsza umowa zawarta została przed 10.08.2007) Granica reżimów – 1.01.2004 ALE art. 159 pkt. 1-3 ustawy z dnia 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) – postępowania dot. roszczeń odszkodowawczych wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się wg przepisów dotychczasowych Roszczenia z „długim ogonem”, które zgłoszono przed 01.01.2004 Zob. też art. 442 KC (długie terminy przedawnienia)

KOLIZYJNE REŻIMY UMOWY UBEZPIECZENIA Reżim ustawy PPM z 1965 (art. 25-28) Reżim KM (art. 359) Reżim ustawy o dział. ub. (art. 129-130) Reżim konwencji rzymskiej z 1980 i rozporządzenia R.E. nr 44 Łącznik wyboru ograniczonego + łączniki kaskadowe z art. 26-28 Łącznik nieograniczonego wyboru prawa UWAGA: tylko zagraniczne zakłady ubezpieczeń wykonujące działalność w Polsce Wybór nieograniczony (łącznik najściślejszego związku) PROBLEM: Art. 13a ustawy o dział. ub.: „Zakład ubezpieczeń, przed zawarciem umowy ubezpieczenia, obowiązany jest udzielić ubezpieczającemu, będącemu osobą fizyczną, informacji dotyczących: 1) prawa właściwego dla umowy w razie, gdy strony nie mają swobody wyboru prawa; 2) prawa właściwego, którego wybór proponuje zakład ubezpieczeń, gdy strony mają swobodę wyboru prawa” ODESŁANIE: E. Kowalewski, Problemy kolizyjnego prawa ubezpieczeniowego, PiP, nr 2/2005

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!