« Reformowanie budżetu, zmienianie Europy »

Struktura prezentacji Procedura przeglądu Budżet jako narzędzie zmiany priorytetów Czy jesteśmy przygotowani by sprostać przyszłym wyzwaniom? Realizacja celów polityki UE Źródła finansowania polityki Wniosek Uwaga: O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie wykresy i dane pochodzą ze źródeł Komisji Europejskiej

1. Procedura przeglądu

Najważniejsze cele przedsięwzięcia Analiza długoterminowych wyzwań i problemów, stojących przed UE Przekonanie się o tym, w jaki sposób można już teraz tak ukształtować budżet europejski, aby służył polityce UE, a jednocześnie sprostał wyzwaniom nadchodzących dziesięcioleci W efekcie – poszukiwanie nowego konsensusu w odniesieniu do priorytetów wydatków UE, sposobu, w jaki budżet jest zarządzany i w jaki sposób może być finansowany. Niniejszy przegląd NIE STANOWI propozycji nowych ram finansowych dla UE Propozycja, dotycząca nowych ram finansowych – to zadanie dla następnej komisji.

Mandat polityczny Komisja została poproszona o przeprowadzenie pełnego, kompleksowego przeglądu, obejmującego: wszystkie aspekty wydatków UE, włącznie ze Wspólną Polityką Rolną Wszystkie aspekty zasobów UE, włącznie z korektami, uwzględniającymi stanowisko Wielkiej Brytanii Parlament Europejski będzie na wszystkich etapach procedury związany z niniejszym przeglądem Komisja przedstawi swój raport w okresie 2008/9 Rada Europejska może podejmować decyzje w odniesieniu do wszystkich tematów objętych niniejszym przeglądem, przy pełnym poszanowaniu praw Parlamentu Mandat polityczny został uzgodniony przez Parlament Europejski, Radę i Komisję w kontekście Porozumienia międzyinstytucjonalnego maja 2006 roku, definiującego ramy finansowe na lata 2007-2013.

Harmonogram przeglądu Wrzesień 2007 Połowa kwietnia 2008 Koniec maja 2008 Koniec 2008/2009 Dokument konsultacyjny definiujący wyzwania i problemy stojące przed UE Rozpoczęcie fazy publicznych konsultacji Ostateczny termin na przedstawienie ewentualnych uwag Konferencja zamykająca okres konsultacji Prezentacja przeglądu przez Komisję

2. Budżet jako narzędzie zmiany priorytetów

Budżet UE na 2007 rok – 115,5 mld euro   Zrównoważony wzrost Globalne mocarstwo Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość Wspólna Polityka Rolna: dopłaty bezpośrednie oraz wydatki związane z funkcjonowaniem rynku Rozwój obszarów wiejskich, ochrona środowiska, rybołówstwo Wydatki inne, w tym administracyjne Zaledwie 0.95% dochodu narodowego brutto (DNB) UE Średnio około EUR 64 centy dziennie na każdego z 495 milionów mieszkańców państw UE Mandat polityczny został uzgodniony przez Parlament Europejski, Radę i Komisję w kontekście Porozumienia międzyinstytucjonalnego maja 2006 roku, definiującego ramy finansowe na lata 2007-2013.

Względna wielkość budżetu UE % DNB UE 0,80% 0,90% 1,00% 1,10% 1,20% 1,30% 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Płatności uzgodnione w ramach finansowych Płatności faktycznie realizowane '93-'99 średnio 1,21% '00-'06 średnio 1,08% '07-'13 średnio 0,98% 1,05% 0,92% Wartość budżetu UE liczona jako procent dochodu narodowego zmniejsza się, mimo powiększania UE o kolejne kraje

Odzwierciedlenie ewolucji polityki UE Struktura wydatków (1988-2013) 70,0 60,0 50,0 40,0 1988 % ogółu 30,0 2013 20,0 10,0 0,0 Wspólna Inne dziedziny polityki Polityka spójności Polityka Rolna W miarę upływu lat profil wydatków UE uległ znacznym zmianom Przykład: Wydatki na Wspólną Politykę Rolną (WPR) stanowiły w 1988 roku 61% budżetu. Do 2013 roku, udział tradycyjnych wydatków na WPR zmniejszy się prawie o połowę (32%).

Narzędzie zmiany priorytetów Budżet UE odzwierciedlał najważniejsze etapy integracji europejskiej: Jednolity rynek; Poszerzenie i solidarność; Nowe ukierunkowanie na wzrost gospodarczy i zatrudnienie; Waga przywiązywana do sprawiedliwości i bezpieczeństwa; Zrównoważony rozwój; Polityka zagraniczna, etc. Wprowadzenie znaczących zmian okazało się możliwe – nawet, jeżeli wymagało niekiedy więcej czasu.

Jaka jest Twoja opinia? « Czy budżet UE okazał się wystarczająco elastyczny, aby dostosować się do zmieniających się potrzeb? » « Jak znaleźć równowagę pomiędzy stabilnością i elastycznością w przypadku wieloletnich ram finansowych? »

3. Czy jesteśmy przygotowani by sprostać przyszłym wyzwaniom?

Wyzwanie: Zmieniająca się gospodarcza równowaga sił Udział Azji w światowym PKB jest większy od udziałów, przypadających na Unię Europejską i Stany Zjednoczone... (Udziały w światowym PKB w 2005 roku, w procentach)1 Azja Unia Europejska Stany Zjednoczone Reszta świata 1Wyliczono w oparciu o parytety siły nabywczej Więcej niż kiedykolwiek państw wykorzystuje szanse, jakie daje globalizacja. W drugiej połowie połowie dwudziestego wieku, Stany Zjednoczone, Europa i Japonia rozkręciły gospodarkę globalną. Dzisiaj, przyłączają się do nich coraz bardziej otwarte i ekspansywne gospodarki, w szczególności Chiny i Indie, ale także Brazylia, Rosja i inne kraje. Chiny są już trzecim największym eksporterem i wciągu najbliższych kilku lat staną się drugą co do wielkości gospodarką narodową. W tym samym czasie, Indie mogą w tej klasyfikacji awansować na szóste miejsce. Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, « Finance and Development », czerwiec 2006

UE w obliczu zażartej rywalizacji ... region ten przoduje też w światowym wzroście gospodarczym (udział w światowym wzroście gospodarczym, w procentach)1 1Wyliczono w oparciu o parytety siły nabywczej Azja Unia Europejska Stany Zjednoczone źródło: Międzynarodowy Fundusz Monetarny, « Finance and Development », Czerwiec2006

Wyzwanie: Rosnące znaczenie wiedzy i innowacyjności Krajowe wydatki brutto na działalność badawczo-rozwojową w latach 2001 - 2005 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 2001 2002 2003 2004 2005 % PKB UE (27 państw) USA Japonia Cel postawiony w programie lizbońskim UE pozostaje daleko w tyle, jeśli chodzi o cele postawione w programie lizbońskim w odniesieniu do wydatków na działalność badawczo-rozwojową

Nowa gospodarka wymaga wysokich kwalifikacji Wskaźniki bezrobocia (wśród osób w wieku 25-59 lat) w zależności od poziomu osiągniętego wykształcenia, 2005 10 20 30 UE-25 Belgia Republika Czeska Dania Niemcy Estonia Grecja Hiszpania Francja Irlandia Włochy Cypr Łotwa Litwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia Słowenia Słowacja (1) Finlandia Szwecja Wielka Brytania Wykształcenie przedszkolne, podstawowe i niższy poziom wykształcenia średniego (poziomy ISCED 0 - 2) Wyższy poziom wykształcenia średniego i wykształcenie powyżej średniego (poziomy ISCED 3 i 4) Wykształcenie wyższe (poziomy ISCED 5 i 6) (ISCED:Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Wykształcenia) (1) Wskaźnik bezrobocia wśród ludności w wykształceniem przedszkolnym, podstawowym i niższym poziomem wykształcenia średniego, 50% Wykształcenie jest najlepszą ochroną przed bezrobociem

Wyzwanie: W obliczu nowej struktury demograficznej Współczynnik obciążenia demograficznego (efektywny), 2005 Ludność bierna zawodowo w wieku powyżej 65 lat / ogółu zatrudnionych %) Brak danych Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania) Gujana (Francja) Gwadelupa Martynika Azory (Portugalia) Wyzwanie: W obliczu nowej struktury demograficznej Starzejące się społeczeństwo: Na znacznych obszarach Hiszpanii, Włoch i Grecji na każdą osobę w wieku emerytalnym przypadają zaledwie 2 osoby zatrudnione (średnia UE wynosi ok 3 osób). Czwarty Raport Spójności, maj 2007

Spadek (względny) ludności UE 10 20 30 40 50 60 UE-25 Chiny Indie Japonia Federacja Rosyjska USA Inne kraje lepiej rozwinięte słabiej 1960 2000 2050 W 2050 roku – mniej niż 5% ludności świata!

Starzejące się społeczeństwo: wpływ na finanse publiczne UE25 30 +3.4 25 20 +2,2 % PKB 2004 15 +1.6 2050 10 -0.6 +0.6 5 -0.3 Emerytury Opieka zdrowotna Opieka długotrwała Kształcenie Zasiłki dla bezrobotnych Łącznie Całkowite koszty ponoszone na starzejące się społeczeństwo mogą osiągnąć poziom 3.4% PKB rocznie

Źródło dynamizmu demograficznego, Wyzwaniem w warunkach integracji Presja migracyjna Migracja netto (imigracja do UE minus emigracja z UE), UE-25 (w tysiącach osób) Źródło dynamizmu demograficznego, Wyzwaniem w warunkach integracji

Wyzwanie: Promowanie solidarności i spójności PKB na mieszkańca, 2004 Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania) Gwadelupa Martynika Wyzwanie: Promowanie solidarności i spójności Gujana (Francja) Azory (Portugalia) W 2004 roku, najbogatsze regiony UE (10% ludności UE) dysponowały niemal 5-krotnie wyższym PKB na mieszkańca w porównaniu z najbiedniejszymi regionami (również ok. 10% ludności UE). Czwarty Raport Spójności, maj 2007

Wyzwanie: Zagrożenie konsekwencjami zmian klimatycznych Zmiany na koniec bieżącego stulecia w porównaniu ze zmianami na koniec ubiegłego stulecia Opady atmosferyczne: zmiany w wielkościach rocznych [%] Zmiany w plonach upraw rolnych wg scenariuszaHadCM3/HIRHAM A2 [%] Powyższe dane opierają się na scenariuszu A2 specjalnego raportu w sprawie możliwych scenariuszy emisji (SRES – Special Report on Emission Scenarios), przedstawionego przez grupę ekspertów ds. zmian klimatycznych (GIEC – Groupe d’experts intergouvernemental sur l’evolution du climat). Przewidywania dotyczące skutków zmian klimatycznych zostały ustalone dla okresu 2071-2100 w porównaniu do okresu 1961-1990. Mapki zostały przygotowane w oparciu o dane DMI/PRUDENCE (http://prudence.dmi.dk) i opracowane przez Wspólne Centrum Badań (Centre commun de recherche) w ramach programu badawczego PESETA, finansowanego przez to centrum (http://peseta.jrc.es) Zmiany w opadach atmosferycznych Zmiany w plonach płodów rolnych

Wyzwanie: Znaczenie środowiska wiejskiego i terenów nadmorskich Zmiany klimatu: najbardziej wrażliwe obszary w Europie Regiony górskie Rzeki Tereny przybrzeżne Zmiany klimatu dotkną szczególnie obszary wiejskie i nadmorskie Źródło: Międzynarodowa Grupa Ekspertów ds. Zmian Klimatycznych

Zmieniające się oczekiwania, dotyczące wspólnej polityki rolnej (WPR) oraz społeczeństwa wiejskiego Wydajność Konkurencyjność Zrównoważony rozwój Lata kryzysu (lata 80-te) Lata początkowe (60-te i 70-te) 1992 Reforma WPR Agenda 2000 Reforma WPR 2003 Pogłębienie procesu reform Konkurencyjność Rozwój obszarów wiejskich Redukcja nadwyżek Środowisko Stabilizacja dochodów Stabilizacja budżetu Bezpieczeństwo żywnościowe Poprawa wydajności Stabilizacja rynkowa Dotacje Nadprodukcja Gwałtowny wzrost wydatków Tarcia międzynarodowe Działania strukturalne Orientacja rynkowa Troska o konsumenta Rozwój obszarów wiejskich Środowisko Komentarz: Zmieniające się warunki w tym sektorze, nowe wyzwania oraz ciągłe doskonalenie procesu znajdują swoje odbicie w różnorodnych Reformach w zakresie wspólnej polityki rolnej (WPR). Dlatego, reforma WPR może być traktowana jako proces ciągły. WPR podlegała znacznym zmianom –od lat początkowych, gdy celem jej było krótkoterminowe przeciwdziałania napięciom gospodarczym i społecznym, do stosowanych dzisiaj bezpośrednich dopłat do dochodów, rozwoju obszarów wiejskich oraz podejmowanych działaniach na rzecz środowiska rolniczego.

Wyzwanie: Zapewnienie stabilnych źródeł energii ZALEŻNOŚĆ UE OD IMPORTU (%) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ogółem ropa naftowa gaz ziemny paliwa stałe 2000 2010 2020 2030 UE połowę swoich potrzeb w zakresie energii opiera na imporcie, który może wzrosnąć do 70% w ciągu następnych 20/30 lat. W szczególności, w odniesieniu do ropy naftowej import w roku 2030 przekroczy 90% naszych łącznych potrzeb w tym zakresie. W odniesieniu do gazu, importowanego głównie od trzech dostawców, ta zależność może wzrosnąć nawet do 80%. Jeśli chodzi o rudy metali i koncentraty (rudy wzbogacone), to UE importuje ponad ¾ swojego zapotrzebowania na rudę żelaza, boksyt, rudy miedzi oraz rudy ołowiu. Źródło:Bruksela, 4 październik 2006 SEK(2006) 1230 DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Załącznik do KOMUNIKATU KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW GLOBALNY WYMIAR EUROPY: KONKUROWANIE NA RYNKU ŚWIATOWYM http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/october/tradoc_130370.pdf Zależność UE od zagranicznych źródeł energii stale wzrasta

Wyzwanie: Zagwarantowanie bezpieczeństwa obywatelom UE Nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa są bardziej zróżnicowane, mniej widoczne i gorzej przewidywalne Katastrofy naturalne Zwalczanie przestępczości Bezpieczna żywność Ochrona konsumenta Zapobieganie chorobom

Wyzwanie: Zaangażowanie się we współzależnym świecie Edukacja We współzależnym świecie zaangażowanie i skuteczne rozwiązywanie problemów w innych regionach są koniecznością. Dostęp do wody Pokój i demokracja Ubóstwo

Jaka jest Twoja opinia? « Czy powyższa lista nowych wyzwań politycznych stanowi dobre podsumowanie kluczowych problemów, z jakimi musi się zmierzyć Europa w nadchodzących dziesięcioleciach? »

4. Realizacja celów polityki UE

Przejście próby wartości dodanej Priorytety polityki Co chcemy osiągnąć? Zasada pomocniczości i proporcjonalności Kto powinien to robić? Skuteczność Jakość wydatków Jak to chcemy osiągnąć? Działania UE powinny zapewniać niekwestionowaną wartość dodaną w stosunku do działań podejmowanych przez poszczególne państwa członkowskie: realizacja celów polityki UE, Kierowanie się zasadą solidarności, itp.

Równowaga pomiędzy wydatkami UE i krajowymi Aby ją osiągnąć, muszą być respektowane 2 następujące zasady Respektowanie zasady pomocniczości Określanie poziomu, na którym cele proponowanych działań mogą być zrealizowane z lepszym skutkiem (poziom UE, krajowy, lokalny) Respektowanie zasady proporcjonalności Niewykraczanie poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia zdefiniowanych celów

Zasada pomocniczości i proporcjonalności – w praktyce Zasada proporcjonalności Zasada pomocniczości Wymiar ponadkrajowy Korzyści skali Wymóg masy krytycznej Wspólne preferencje Niskie koszty koordynacji Wydatki Koordynacja Ustawodawstwo Nie wszystkie dziedziny polityki UE wymagają finansowania Z budżetu UE

Przykład wydatków na działalność badawczo-rozwojową... Czy aktualnie osiągana równowaga pomiędzy wydatkami UE i wydatkami krajowymi jest najbardziej efektywna? Przykład wydatków na działalność badawczo-rozwojową... Wydatki na poziomie krajowym 95% Całkowite europejskie publiczne wydatki na działalność badawczo-rozwojową stanowią 1% DNB. Większość z nich jest ponoszonych na poziomie państw członkowskich 5% Wydatki z budżetu UE

Jaka jest Twoja opinia? « Jakie kryteria należy zastosować, aby zapewnić efektywne działanie zgodnie z zasadą europejskiej wartości dodanej? » « W jaki sposób priorytety w zakresie wydatków powinny właściwie odzwierciedlać cele polityczne? Jakie zmiany są konieczne? » « Jak długi powinien być okres przeznaczony na zmianę orientacji? »

Kto zarządza budżetem UE? O większości wydatków UE decydują wspólnie: Komisja i państwa członkowskie (« wspólne zarządzanie ») 18% 80% 2% Komisja Państwa trzecie i partnerzy międzynarodowi Wspólne zarządzanie

Efektywność i skuteczność realizacji celów polityki UE: znalezienie równowagi dla poszczególnych aspektów polityki Fundusze skoncentrowane Zarządzanie scentralizowane Finansowanie wyłącznie z budżetu UE Skoncentrowanie się na problemach zarządzania Fundusze rozłożone Zarządzanie zdecentralizowane Współfinansowanie z władzami krajowymi lub szczebla terytorialnego Przekazanie zarządzania do agencji wykonawczych (outsourcing) i skoncentrowanie się na polityce

Wielostronna odpowiedzialność Parlament Europejski ABSOLUTORIUM BUDŻETOWE Struktura łańcuchowa Europejski Trybunał Obrachunkowy (ECA) Raport roczny ECA Stan aktualny DAS Oświadczenie o wiarygodności (Declaration of assurance) Repliki i przesłuchania w sprawie absolutorium dla EP Raport roczny audytora wewnętrznego Szczebel polityczny Komitet ds. Audytu Raport syntetyczny Komisja Deklaracje Dyrektorów ds. Zasobów (Służba Audytu Wewnętrznego) Roczne sprawozdania z działalności Zatwierdzenie przez głównego księgowego Komisji Szczebel wykonawczy REGIO AGRI AIDCO itp… Oświadczenia ujawniające „ex-ante”, deklaracje wiarygodności „ex-post”, (Minister Finansów) Zapewnienie jakości audytu przez Najwyższe Organa Kontroli Państwowej Szczebel polityczny Republika Czeska itp. Belgia Bułgaria Dania Państwa członkowskie Roczne Oświadczenia od Instytucji Zarządzających Agencji Płatniczych Oświadczenia od audytorów niezależnych Szczebel wykonawczy Hainaut Pomorskie Yugozapaden Toskania Andaluzja itp… Komisja jest politycznie odpowiedzialna przed Parlamentem Europejskim, nie mniej państwa członkowskie odgrywają znaczącą rolę w systemie kontroli znacznej części wydatków.

Elastyczność: poprawa efektywności Aktualnie obowiązujące instrumenty elastyczności zostały ściśle zdefiniowane w Porozumieniu Miedzyinstytucjonalnym (IIA), dotyczącym dyscypliny budżetowej oraz należytego zarządzania finansami. Instrument elastyczności (do EUR 1.4 mld) Fundusz solidarności (do EUR 1 mld/rok) Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (do EUR 3.5 mld) Rezerwa na pomoc nadzwyczajną (do EUR 0.2 mld/rok) IIA zezwala na ograniczone transfery w ramach oraz pomiędzy poszczególnymi działami planów finansowych

Jaka jest Twoja opinia? « W jaki sposób można poprawić skuteczność i wydajność wykonania budżetu? » « Czy można jeszcze bardziej udoskonalić przejrzystość budżetu oraz system kontroli wydatków » « Czy większa elastyczność może przyczynić się do maksymalizacji zysku, jaki przynosi wydawanie środków UE i do zwiększenia zdolności budżetu do reagowania politycznego? »

5. Źródła finansowania polityki

System zasobów własnych UE UE posiada „zasoby własne" do finansowania swoich wydatków. Tradycyjne zasoby własne: głównie opłaty celne; Udział pochodzący z podatku VAT: udział procentowy, przypisany do ujednoliconej dla każdego państwa członkowskiego podstawy podatku VAT Udział zależny od DNB: jednolita stawka procentowa przypisana do aktualnego stanu zamożności każdego państwa członkowskiego; Inne zasoby własne: grzywny za naruszanie reguł konkurencji, podatki płacone przez personel UE, wkłady od państw nie należących do UE. Zasoby własne są gromadzone przez państwa członkowskie w imieniu UE.

Znaczące przesunięcie w finansowaniu budżetu Struktura przychodów (1988-2013) 80 70 60 50 % ogółu 1988 40 2013 30 20 10 Tradycyjne Zasoby własne pochodzące z podatku VAT Zasoby własne oparte na DNB zasoby własne Budżet UE jest w coraz większym stopniu oparty na zasobach pochodzących z DNB, które stanowiły 11% w 1988 i wyniosą 74% w 2013.

Polityka finansowania UE - zasady Obowiązujący system finansowania zapewnia zgromadzenie zasobów wystarczających do finansowania budżetu UE JEDNAKŻE Państwa członkowskie wykazują tendencję do oceniania polityki prowadzonej przez UE w kategoriach „zysku proporcjonalnie do swojego wkładu krajowego”, a nie w oparciu o jej wartość dodaną dla wszystkich obywateli UE.

Brak prostoty i przejrzystości systemu finansowania Debaty nad wielkością udziałów netto doprowadziły do wzrostu ilości budżetowych « korekt » Rabat brytyjski – 66% różnicy pomiędzy brytyjskimi wkładami do budżetu a kwotami z niego otrzymywanymi Zryczałtowane płatności dla Holandii i Szwecji Obniżone stawki poboru VAT oraz zredukowane płatności na pokrycie rabatu brytyjskiego dla Holandii, Szwecji, Niemiec i Austrii Zatrzymanie 25% tradycyjnych zasobów własnych przez wszystkie państwa członkowskie, które je pobierają Brak prostoty i przejrzystości systemu finansowania

Wyzwanie: reforma systemu finansowania Porozumienie w sprawie priorytetów w ramach wydatków mogłoby ułatwić reformę systemu zasobów własnych UE. Czy można uwzględniać uzyskiwanie alternatywnych zasobów własnych, biorąc pod uwagę suwerenność narodową w zakresie polityki fiskalnej? Czy nowy system mógłby lepiej zasilać i wspierać poszczególne gałęzie polityki UE? Ogólna struktura zasobów własnych Unii będzie ważnym elementem przeglądu

Jaka jest Twoja opinia? « Jakie zasady powinny obowiązywać po stronie dochodów budżetu i w jaki sposób należałoby je przełożyć na system zasobów własnych? » « Czy utrzymywanie mechanizmów korekty lub kompensacji jest uzasadnione? » « Jakie powinny być relacje pomiędzy obywatelami, priorytetami politycznymi i finansowaniem budżetu UE? »

6. Wnioski

Komisja Europejska zaprasza Państwa do wzięcia udziału w debacie nad przyszłością budżetu UE

W jaki sposób można wziąć udział? Strona internetowa Komisji prezentuje zagadnienia i zbiera uwagi: http://ec.europa.eu/budget/reform/index_en.htm Uwagi można przesyłać do 15 kwietnia 2008 roku na adres: budget-review@ec.europa.eu

Dziękuję za uwagę