Polityka Open Access w Europie i w Stanach Zjednoczonych Iryna Kuchma eIFL Open Access program manager, eIFL.net Jan Andrzej Nikisch Poznańska Fundacja Bibliotek Naukowych Referat przedstawiony na II Międzynarodowej Konferencji Open Access w Polsce, Toruń 14-15 stycznia 2010

eIFL.net Organizacja non-profit, która za pośrednictwem bibliotek umożliwia dostęp do wiedzy w krajach rozwijających się i będących w fazie transformacji 47 krajów w Europie Wschodniej, na Środkowym Wschodzie i w Azji Centralnej, Azji Południowo-Wschodniej i w Afryce Program eIFL Open Access (OA): prowadzenie polityki na rzecz Open Access oraz ugruntowanie pozycji otwartych repozytoriów We represent eIFL.net – Electronic information for libraries – a not for profit organisation that promotes sustainable access and exchange of knowledge through global leadership of libraries to improve the development of society and the economy in developing and transition countries. eIFL.net’s core activities are negotiating affordable subscriptions on a multi-country consortial basis, supporting national library consortia and maintaining a global knowledge sharing and capacity building network in related areas, such as open access, intellectual property rights and open source software for libraries. eIFL Open Access Program (eIFL-OA) helps to make research outputs from developing and transition countries more visible and more easily accessible locally and globally. We embraced Open Access movement from the very beginning and continue to do so as we believe it contributes to improved education, teaching and research, accelerates innovations and economical developments in the countries. To reach these goals eIFL-OA advocates for the adoption of open access policies and mandates by research funding agencies, Universities and research organisations within the eIFL region, and builds capacities to ensure the sustainability of open repositories (174 open repositories in the eIFL network).

Mechanizmy stymulujące Ekonomia wiedzy E-science, E-research, Wirtualne Środowisko Nauczania (VLE) Odpowiedzialność i ocena Wolność informacji (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera, SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) Open access is now being debated by governments and publishers and mandated by funding bodies and universities throughout the world. There are considerable economic, social and educational benefits to making research outputs available without financial, legal and technical barriers to access [1]. Much still remains to be achieved, but it is clear that open access has permanently changed the field of scholarly communication. Among the drivers of open access policies in Europe and in the US: knowledge economy, e-science, e-research, virtual learning environment, accountability and assessment of science and research and freedom of information. [1] Open Access – What are the economic benefits? A comparison of the United Kingdom, Netherlands and Denmark http://www.knowledge-exchange.info/Admin/Public/DWSDownload.aspx?File=%2fFiles%2fFiler%2fdownloads%2fOA_What_are_the_economic_benefits_-_a_comparison_of_UK-NL-DK__FINAL_logos.pdf The reports of the two countries can be downloaded below: Economic Implications of Alternative Scholarly Publishing Models: Exploring the costs and benefits by John Houghton, Bruce Rasmussen and Peter Sheehan, Victoria University and Charles Oppenheim, Anne Morris, Claire Creaser, Helen Greenwood, Mark Summers and Adrian Gourlay, Loughborough University: http://www.jisc.ac.uk/publications/documents/economicpublishingmodelsfinalreport.aspx; SURF report: Costs and Benefits of Research Communication: The Dutch Situation http://www.surffoundation.nl/wiki/display/economicstudyOA/Home

i najdynamiczniej rozwijającej się gospodarki opartej na wiedzy”. Program Lizboński W marcu 2000 r. przywódcy krajów UE oraz przedstawiciele rządów określili wspólny cel, którym było uczynienie w Unii Europejskiej do 2010 r. „najbardziej konkurencyjnej i najdynamiczniej rozwijającej się gospodarki opartej na wiedzy”. (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera, SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) EU specific driver is the desire to make the EU ‘the most competitive and dynamic knowledge-driven economy’.

w gospodarkę opartą na wiedzy poprzez prowadzenie polityki Program Lizboński 2 Za jeden z najważniejszych środków służących do osiągnięcia tego celu uznano ‘stworzenie warunków do przekształcenia w gospodarkę opartą na wiedzy poprzez prowadzenie polityki na rzecz społeczeństwa informacyjnego oraz badań i rozwoju’, a zwłaszcza poprzez zwiększenie wydatków na badania i rozwój do 3% KPB. (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera, SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) One of the key strategic means of achieving this goal was identified as ‘preparing the transition to a knowledge-based economy and society by better policies for the information society and R&D…’ and specifically increasing investment in R&D to 3% of GDP.

Program Lizboński 3 W gospodarkach postindustrialnych wzrasta świadomość zależności pomiędzy: nakładami na badania i rozwój dostępem do wiedzy transferem technologii wytwarzaniem dóbr (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera,SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) And in a post-industrial economy there is increasing acknowledgement of the relationship between investment in R&D and access to knowledge, technology transfer and wealth creation.

Komisja Europejska Program pilotażowy KE, sierpień 2008 r.: dostęp w modelu Open Access do około 20% wyników projektów badawczych – z dziedziny zdrowia, energetyki, ochrony środowiska, nauk społecznych, technologii informacyjnych i komunikacyjnych - realizowanych w ramach VII Programu Ramowego. In August 2008 the European Commission launched a pilot program to give OA to results from approximately 20% of projects from the 7th Research Framework Programme (FP7) – in health, energy, environment, social sciences and information and communication technologies.

Komisja Europejska 2 Grantobiorcy zobowiązani są do deponowania w repozytorium on-line recenzowanych publikacji naukowych lub ostatecznych wersji prac, powstałych w ramach projektów wspieranych przez VII Program Ramowy, z karencją 6 lub 12 miesięcy (w zależności od dziedziny). Grantees are required to deposit peer reviewed research articles or final manuscripts resulting from their FP7 projects into an online repository, with either six or twelve month embargo (depending on subject area).

Komisja Europejska 2009 W raporcie dotyczącym infrastruktury dla e-science KE obiecała „w ramach FP7 intensyfikację nakładów na tworzenie infrastruktury dla danych naukowych w celu wspierania polityki udostępniania informacji”.  Konferencja Europejskiego Obszaru Badawczego 2009 [European Research Area Conference], Bruksela, 21-23 października 2009 r. „przedstawiła propozycje strategii Open Access, które może wdrożyć Komisja Europejska”.   In 2009 the EC in a report on e-science infrastructure promised to "reinforce [its] catalytic investment under FP7 in scientific data infrastructure, to support accessibility...policies." And during International Open Access Week the EC hosted the European Research Area Conference ‘to come up with recommendations for policies on Open Access that the Commission can take forward."

ERC W grudniu 2007 r. Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) opublikowała Wytyczne dla Open Access, a Rada Naukowa ERC ustaliła następującą pozycję OA: Wszystkie recenzowane publikacje powstałe w wyniku realizacji projektów finansowanych przez ERC mają być deponowane tuż po opublikowaniu w odpowiednim repozytorium naukowym, w którym następnie zostaną udostępnione w trybie OA w ciągu 6 miesięcy od publikacji. (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera, SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) In December 2007 the European Research Council (ERC) issued Guidelines for Open Access and the ERC Scientific Council has established the following interim position on open access: All peer-reviewed publications from ERC-funded research projects be deposited on publication into an appropriate research repository where available and subsequently made Open Access within 6 months of publication.

OpenAIRE Zaplanowany na trzy lata, finansowany ze środków EU, projekt OpenAIRE (Open Access Infrastructure for Research in Europe) ruszył 1 grudnia 2009 r. Bierze w nim udział 38 partnerów z niemal wszystkich 27 państw UE i jednego kraju stowarzyszonego (Norwegia). Celem projektu jest stworzenie infrastruktury elektronicznej i mechanizmów wspierających dla odnajdywania, deponowania, udostępniania i monitorowania artykułów finansowanych przez FP7 oraz ERC. Co-author of this paper Iryna Kuchma sent her excuses that she can’t be at this conference today because she is participating at the OpenAIRE Kick-off meeting in Greece. EU-funded OpenAIRE (Open Access Infrastructure for Research in Europe) project has been launched on December 1, 2009 and its kick off meeting gathered its 38 partners covering almost all 27 European Union member states and one associated state (Norway) in Athens, home to the project coordinator, University of Athens. The project will run for three years and will deliver an electronic infrastructure and supporting mechanisms for the identification, deposition, access, and monitoring of FP7 and ERC funded article. Operational support (where eIFL.net is involved) will be offered in a network of central regional and national Open Access liaison offices, structured in a rough geographic distribution, based on local experience of different organisational cultures, varied levels of expertise, and knowledge of local research networks. Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, is a Polish partner in this project. Iryna will come to the conference tomorrow and will be able to share more details about this project.

EUROHORCs Wszystkie najważniejsze instytucje finansujące badania naukowe z 24 krajów europejskich są członkami EUROHORCs (European Heads of Research Councils). W maju 2008 r. Walne Zgromadzenie EUROHORCs uzgodniło minimalne standardy dotyczące OA dla swoich organizacji członkowskich. Zaproponowane standardy to element pośredni na drodze do stworzenia systemu, w którym zagwarantowany będzie swobodny dostęp do całości informacji naukowej bez ograniczeń narzucanych przez systemy recenzowania, kontroli jakości czy długotrwałego zabezpieczania. (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera, SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) To mention some other European open access policy initiatives: in May 2008 the General Assembly of EUROHORCs agreed to recommend a minimal standard regarding open access to its Member Organisations - all the major public funding agencies in 24 European countries are members of European Heads of Research Councils (EUROHORCs). The proposed minimal standard is an intermediate step towards a system in which free access to all scientific information is guaranteed without jeopardizing the system of peer review, quality control, and long-term preservation.

EUROHORCs 2 EUROHORCs zachęca swoich członków do skrócenia okresu karencji do 6 miesięcy, a z czasem do całkowitego zniesienia. Wszystkie organizacje członkowskie EUROHORCs powinny podpisać Deklarację Berlińską w sprawie Open Access (2003); wszyscy badacze, otrzymujący dotacje od organizacji członkowskich czy też pracujący dla tych organizacji, powinni być informowani o istniejących mechanizmach OA i mocno zachęcani do korzystania z nich. (w oparciu o: Strategie Open Access: przegląd zaprezentowany przez Davida Prossera,SPARC Europe http://www.eifl.net/cps/sections/services/eifl-oa/training/2009-nepal/10-david-prosser) It encourages its members to reduce embargo time to not more than six months and later to zero. All MOs of EUROHORCs should sign the Berlin Declaration on Open Access (2003) and all scientists, either funded by or doing research for MOs, should be informed about the already existing mechanisms for Open Access and strongly advised to make use of them. As Peter Suber wrote in the SPARC Open Access Newsletter, issue #141, January 2, 2010: “The European Science Foundation (ESF) and the EuroHORCs plan to issue a joint OA mandate. The ESF represents 80 member organizations in 30 European countries. If endorsements of mandatory OA from ESF and EuroHORCs incline even half their members to adopt mandates, that would more than double the number of funder OA mandates in the world. Something to watch.” [2] [2] http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/01-02-10.htm

Deklaracja Berlińska powiedzie się tylko w połowie, „Nasza misja rozpowszechniania wiedzy powiedzie się tylko w połowie, jeśli społeczeństwo nie będzie miało szerokiego i łatwego dostępu do informacji”. Sygnatariusze powinni promować Open Access, zachęcając badaczy / grantobiorców do publikowania w OA. Opiekunowie dziedzictwa narodowego także powinni wspierać OA poprzez udostępnianie posiadanych zasobów w Internecie. http://www.zim.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html None of the Polish organisations have signed the Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities yet and we encourage them to do so. This declaration was issued on 22nd October 2003 and as of January 9, 2010, there are 271 signatories world-wide, including funding bodies and institutions. It reads that “Our mission of disseminating knowledge is only half complete if the information is not made widely and readily available to society.’ Signatories should promote open access by encouraging researchers/grant recipients to publish in open access; and encouraging the holders of cultural heritage to support open access by providing their resources on the Internet.

Uczestnicząc w OA, należy spełniać dwa warunki: Deklaracja Berlińska 2 Uczestnicząc w OA, należy spełniać dwa warunki: 1. Autor(rzy) i właściciel(e) praw autorskich przyznają użytkownikom nieograniczone i nieodwołalne prawo dostępu do zasobów i publiczną licencję na kopiowanie, użycie, dystrybuowanie, transmitowanie i wyświetlanie dzieła, także na wykonanie i dystrybuowanie pochodnego dzieła w dowolnej postaci cyfrowej, dla ważnych celów, które to prawa uzależnione są od dokładnego podania atrybucji dotyczących autorstwa (standardy publiczne będą rozwijane tak, by dostarczały mechanizmów dla właściwego wprowadzania w życie przynależnych autorom praw i odpowiedzialnego ich używania, tak jak to się robi teraz) oraz udzielają prawa do zrobienia małej liczby drukowanych kopii dla osobistego użytku. http://www.zim.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html Open access contributions must satisfy two conditions: removing some permission barriers and permitting any users to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts, crawl them for indexing, pass them as data to software, or use them for any other lawful purpose, without financial, legal, or technical barriers. The only constraint on reproduction and distribution, and the only role for copyright in this domain, should be to give authors control over the integrity of their work and the right to be properly acknowledged and cited (based on the open access definition from the Budapest Open Access Initiative: http://www.soros.org/openaccess/read.shtml).

Deklaracja Berlińska 3 2. Kompletna wersja pracy i wszystkie dodatkowe materiały wraz z kopią pozwolenia na wyżej wymienione wykorzystanie, w odpowiednim standardowym elektronicznym formacie, jest deponowana ... w repozytorium on-line... zgodnie z technicznymi standardami (jak w definicji Open Archive), a utrzymywanym i wspieranym przez instytucję akademicką, towarzystwo naukowe, agencję rządową lub inną wiarygodną organizację, która jest w stanie realizować wolny dostęp do wiedzy i nierestrykcyjną dystrybucję z długoterminowym archiwizowaniem. http://www.zim.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html And a second condition is that a complete version of the work is deposited in the open access repository supported and maintained by an academic institution, scholarly society, government agency, or other well-established organization that seeks to enable open access, unrestricted distribution, interoperability, and long-term archiving.

Deklaracja Berlińska 4 Wprowadzenie mechanizmów oceny publikacji OA oraz czasopism on-line w celu zagwarantowania jakości i walorów naukowych. Orędowanie za tym, by publikacje Open Access były akceptowane w obowiązujących systemach i procedurach oceny awansu zawodowego. Berlin declarations also encourages developing means to evaluate open access contributions and online-journals in order to maintain the standards of quality assurance and good scientific practice and to advocate that open access publication be recognized in promotion and tenure evaluation.

Alma Swan in her weblog provided a graph on Open Access mandates to the end of the first half of 2009.

We can see that there is an increasing number of open access policies from research groups and research centres, Universities, funding bodies, governments, national and international bodies. Peter Suber wrote (in the SPARC Open Access Newsletter, issue #141, January 2, 2010) that “2009 was Open Access Year in the Netherlands, but it might have been Open Access Year worldwide. The growth on every front was extraordinary.” [3] [3] http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/01-02-10.htm

According to the ROARMAP – Registry of Open Access Repository Material Archiving Policies – there are 178 Open Access mandates (79 institutional mandates, 18 departmental mandates, 42 funder mandates and 39 thesis mandates).[4] [4] From http://www.eprints.org/openaccess/policysignup/

Wymogi fundatorów Welcome Trust w Wielkiej Brytanii jest pierwszą instytucją finansującą badania naukowe, która nałożyła obowiązek publikowania w OA. Narodowy Instytut Zdrowia (NIH) w Stanach Zjednoczonych nakazał swoim grantobiorcom powszechne udostępnienie artykułów powstałych dzięki funduszom NIH w ciągu 12 miesięcy od opublikowania w recenzowanym czasopiśmie. The Welcome Trust in the UK was the first funder to mandate Open Access – from October 1 2006, it became a condition of funding that copy of any original research paper published in a peer-reviewed journal must be deposited into PubMed Central. Governments have also begun to take an interest in Open Access out of a desire to ensure that the research which they fund reaches the largest possible audience, as well as out of a recognition of the waste of public resources which results from the old system in which taxpayers pay once for research and a second time for access to its results. For example, the U.S. National Institutes of Health (NIH), the largest funder of medical research in the U.S, implemented a policy requiring that its grant recipients make articles resulting from NIH funding publicly available within twelve months of publication in a peer-reviewed journal. This policy, passed by the U.S. Congress and signed into law by the President, went into effect in April 2008. The OA mandate at the NIH was made permanent by a bill passed by both houses of Congress signed by President Obama. A group of high-profile public and private funders sponsored a study that recommended green libre OA mandates for medical research. The co-sponsors, convened by US Institute of Medicine, included the Gates Foundation, Burroughs Wellcome Fund, Merck Company Foundation, Rockefeller Foundation, and three cabinet-level departments in the US. This doesn't mean that the sponsoring organizations will adopt mandates of their own, but it means that they have heard the argument and have some investment in it.

FRPAA Największa inicjatywa na rzecz obligatoryjnego OA - Federal Research Public Access Act (FRPAA) w amerykańskim Senacie. Ustawa, która nałożyłaby na wszystkie federalne agencje finansujące badania naukowe obowiązek publikowania w OA, zyskała poparcie 85 rektorów wyższych uczelni, 41 noblistów, 7 najważniejszych amerykańskich stowarzyszeń bibliotekarskich, 6 największych amerykańskich organizacji studenckich, licznych organizacji pozarządowych, a nawet niektórych środowisk biznesowych. Of proposed mandates, the largest by far was the re-introduction of the Federal Research Public Access Act (FRPAA) in the US Senate. First introduced in 2006, the bill would mandate OA at all the major US federal funding agencies. During the year, the new FRPAA was endorsed by 85 presidents and provosts of US universities, 41 Nobel laureates, seven major US library associations, six major US student organizations, a number of NGOs and even received support from business-oriented groups such as NetCoalition --whose members include Amazon, Bloomberg, Google, and Yahoo-- and the Committee for Economic Development --whose major sponsors include General Electric, IBM, Merrill Lynch, Pfizer, and Toyota North America.

OSTP Prezydent Obama wezwał do dyskusji na temat objęcia polityką OA agencji federalnych. Office of Science and Technology Policy (OSTP) działające przy Białym Domu gromadzi komentarze i jak dotąd większość z nich jest przychylna wprowadzeniu zielonego OA oraz krótkiego okresu karencji. Po zebraniu komentarzy (datę zakończenia akcji wyznaczono na 21.01.2010) OSTP opracuje strategię OA, którą następnie prezydent może wcielić w życie odpowiednim rozporządzeniem. But potentially larger even than FRPAA was President Obama's call for public comments on ways to extend OA policies across the federal government. The White House Office of Science and Technology Policy (OSTP) is collecting comments, so far overwhelmingly in favour of a government-wide green OA mandate with a short embargo period. At the end of the comment period (January 21, 2010), the OSTP will formulate a policy which the President could implement by executive order.

Wymogi fundatorów 2009 Pięć kanadyjskich agencji finansujących badania naukowe wprowadziło obowiązkowy OA: the Michael Smith Foundation for Health Research, the Canadian Breast Cancer Research Alliance, the Fonds de la recherche en sante du Quebec, the Canadian Health Services Research Foundation oraz the Canadian Cancer Society. To sum up, in 2009 there were 15 new funder mandates in ten countries. Five Canadian funding agencies adopted OA mandates in 2009, the most for any country. One was a private funder, the Michael Smith Foundation for Health Research. One was a public-private partnership: The Canadian Breast Cancer Research Alliance, which strengthened its existing OA policy from a request to a requirement. Three were public agencies: the Fonds de la recherche en sante du Quebec, the Canadian Health Services Research Foundation, and the Canadian Cancer Society.

Wymogi fundatorów 2009 The UK Engineering & Physical Sciences Research Council był siódmym z siedmiu brytyjskich komitetów ds. nauki, które przyjęły Open Access. The UK Engineering & Physical Sciences Research Council was the seventh of the seven Research Councils UK to adopt an OA mandate.

Wymogi fundatorów 2009 Obowiązek publikowania w OA wprowadziły także: Chińska Akademia Nauk Węgierska Fundacja Badań Naukowych Norweska Rada ds. Badań Naukowych Szwedzka Rada ds. Badań Naukowych oraz ... hiszpańskie Księstwo Asturii OA mandates were also adopted by the Chinese Academy of Sciences, Hungarian Scientific Research Fund, the Norwegian Research Council, Swedish Research Council, the Spanish principality of Asturias.

Działania rządów Od stycznia 2007 r. na Ukrainie obowiązuje prawo nakazujące publikowania w OA badań finansowanych ze środków publicznych. Podobne prawo wprowadzono także na Litwie. Since January 2007 Ukraine has a law: mandate for open access to publicly funded research. And a new Lithuanian law on science requires public online access for publicly-funded research.

Stowarzyszenia uczelniane Europejskie stowarzyszenia uczelniane: „Uczelnie powinny prowadzić taką politykę, która zapewnia szeroki dostęp do wyników jej badań naukowych, zweryfikowanych pod względem jakości oraz podkreśli obecność uczelni i jej dorobku w środowisku naukowym”. Podstawową zasadą powinno być utworzenie repozytorium instytucjonalnego lub przystąpienie do repozytorium wspólnego dla wielu instytucji. http://www.eua.be/fileadmin/user_upload/files/Policy_Positions/Recommendations_Open_Access_adopted_by_the_EUA_Council_on_26th_of_March_2008_final.pdf The University Associations support open access by introducing recommendations to their members. E.g. the European University Association that represents and supports higher education institutions in 48 countries provided general open access recommendations and explicitly stated that “University institutional policies should require that their researchers deposit (self-archive) their scientific publications in their institutional repository upon acceptance for publication.” [5] 46 organisations in Poland are the members of the European University Association including our host today - Nicolaus Copernicus University. [5] http://www.eua.be/fileadmin/user_upload/files/Policy_Positions/Recommendations_Open_Access_adopted_by_the_EUA_Council_on_26th_of_March_2008_final.pdf

na 26 uczelniach technicznych w Finlandii Finlandia W październiku 2009 r. na 26 uczelniach technicznych w Finlandii wprowadzono obowiązek publikowania w OA. To największa liczba instytucji, które wspólnie wdrożyły otwarty dostęp w historii całego ruchu Open Access. In October, 26 of Finland's Universities of Applied Sciences adopted a joint OA mandate. That is by far the largest number of institutions adopting a common OA policy in the history of OA. The joint mandate is a sign of serious commitment by the 26 rectors and the Finnish Ministry of Education, which governs the 26 institutions. It's also a dramatic reminder to other national ministries and private consortia that joint mandates make a giant step toward OA and without having to reinvent the wheel at individual institutions. In 2009 60 university worldwide adopted OA mandates, compared to 13 in 2008.

Prasa uczelniana Prasa dziesięciu amerykańskich i kanadyjskich uczelni wezwała do objęcia OA badań finansowanych ze środków publicznych. Inicjatorem akcji był Mike Rossner, dyrektor wykonawczy Rockefeller University Press, który w 2009 r. otrzymał tytuł „SPARC Innovator” Ten US and Canadian university presses called for OA to publicly-funded research. Their statement – organised by 2009 SPARC Innovator Mike Rossner, Executive Director of Rockefeller University Press - was the first in support of OA from a group of mostly-TA publishers and the first from a group of mostly-book publishers.

musisz żądać jego stosowania. Opcje strategii OA Opcje strategii Open Access dla agencji finansujących badania naukowe i dla uczelni wyższych. Prosić czy żądać? Jeśli poważnie traktujesz kwestię otwartego dostępu do badań, które sam finansujesz, musisz żądać jego stosowania. (W oparciu o: The SPARC Open Access Newsletter, issue #130 and The SPARC Open Access Newsletter, issue #127, by Peter Suber: http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/02-02-09.htm and http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/11-02-08.htm) If you are interested in introducing open access policy in your institution here are some of the recommendations (based on Peter Suber’s Open access policy options for funding agencies and universities. [6] If you're serious about achieving open access for the research you fund, you must require it. [6] The SPARC Open Access Newsletter, issue #130 and The SPARC Open Access Newsletter, issue #127, by Peter Suber: http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/02-02-09.htm and http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/11-02-08.htm

Zielony czy złoty? Zalecenia: Jeśli decydujesz się raczej prosić i zachęcać do OA, niż uczynić go obligatoryjnym, wówczas możesz nakłaniać do publikowania w czasopismach OA, a także do deponowania prac w otwartych repozytoriach, zwłaszcza, jeśli badacze zwykle publikują w płatnych periodykach. If the institution decides to request and encourage open access, rather than a mandate it, then it can encourage submission to an open access journal and encourage deposit in an open access repository as well.

wprowadzić obowiązkowy OA, Zielony czy złoty? 2 Zalecenia: Ale jeśli decydujesz się wprowadzić obowiązkowy OA, wtedy powinieneś żądać deponowania prac w otwartych repozytoriach, nawet jeśli zachęcasz do publikowania w czasopismach OA. But if it decides to mandate open access, then it should require deposit in an open access repository and not require submission to an open access journal, even if it also encourages submission to an open access journal.

Co deponować? Zalecenia Należy wymagać deponowania: ostatecznych wersji autorskich recenzowanych publikacji, a nie wersji opublikowanych. danych wygenerowanych podczas realizacji dotowanych projektów. W naukach medycznych i społecznych, w których istotna jest kwestia prywatności, OA powinien gwarantować anonimowość. Recenzowana wersja publikacji zdeponowana w otwartym repozytorium powinna zawierać link do wersji opublikowanej. The institutions should require the deposit of the final version of the author’s peer-reviewed manuscript, not the published version. For publishers who worry about circulation of multiple versions of the peer-reviewed text, it could offer the option to replace the author’s manuscript in the repository with the published edition. It should require the deposit of data generated by the funded research project (in medicine and the social sciences, where privacy is an issue, open access data should be anonymised). A peer-reviewed manuscript in an open access repository should include a citation and link to the published edition.

Co deponować? 2 Zalecenia Zezwalać na deponowanie: nierecenzowanych preprintów, artykułów już opublikowanych w czasopismach, prezentacji konferencyjnych (slajdów, tekstu, materiałów audio-wideo), rękopisów książek, metadanych książek (zwłaszcza, gdy autor nie może lub nie zechce zdeponować wersji pełnotekstowej), oraz zawartości czasopism redagowanych czy też publikowanych w uczelni. Uczelnia sama powinna rozstrzygnąć czy chce zamieszczać w repozytoriach także innego typu zasoby, takie jak programy i materiały edukacyjne, dokumenty administracyjne, projekty digitalizacyjne bibliotek oraz prace bronione na uczelni. The University should also allow the deposit of unrefereed preprints, previous journal articles, conference presentations (slides, text, audio, video), book manuscripts, book metadata (especially when the author cannot or will not deposit the full-text), and the contents of journals edited or published on campus. The university itself could consider other categories as well, such as open courseware, administrative records, and digitisation projects from the library, theses and dissertations.

Jaki zakres strategii? Zalecenia: Aby strategia OA była przejrzysta i możliwa do wyegzekwowania, należy pójść w ślady większości agencji finansujących badania naukowe: „stosuj politykę OA do badań, które finansujesz czy to w całości, czy tylko w jakiejś części.” For simplicity and enforceability, it’s better to follow the example of most funding agencies: to apply the open access policy to research the institution funds "in whole or in part".

Jaki okres karencji? Zalecenia Nie dłuższy niż sześć miesięcy. Każda karencja to rodzaj kompromisu z interesem publicznym; nawet jeśli jest do kompromis uzasadniony, im krótsza karencja, tym lepiej. Any embargo is a compromise with the public interest. The shorter they are, the better (no more than six months).

Jakie wyjątki? Zalecenia: Wyjątki od OA prywatne notatki oraz materiały nieprzeznaczone do publikacji, utajnione badania, odkrycia podlegające opatentowaniu (można zastosować karencję na tyle długą, by badacz złożył wniosek patentowy; byłby to specjalny rodzaj karencji stosowany tylko w danym przypadku), książki przynoszące tantiemy (jeśli nie finansujesz badań, których rezultatem są te książki). Private notes and records not intended for publication, classified research and royalty-producing books should be exempted. Patentable discoveries should be either exempted or embargo long enough could be used to allow the researcher apply for a patent.

Dziękuję za uwagę! Jakieś pytania? Iryna Kuchma iryna.kuchma@eifl.net; www.eifl.net Prezentacja na licencji Creative Commons Attribution 3.0 License. Thank you for your attention! You can ask your questions now or leave them till tomorrow when my co-author Iryna is here.