WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów WŁĄCZwiek – publiczne debaty o potrzebach seniorów SENAT RP – 29 kwietnia 2009 r. TOOLKIT – zestaw narzędzi do organizacji spotkań z osobami starszymi Wstępne wyniki spotkań Hanna Nowakowska

WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Zestaw narzędzi został zaprojektowany aby dostarczyć organizacjom starszych osób oraz innym zainteresowanym uczestnikom informacje, pomysły, sugestie i wskazówki niezbędne do planowania, organizacji i prowadzenia niewielkich spotkań ze starszymi osobami. 2

Europejski Proces Integracji Społecznej WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Europejski Proces Integracji Społecznej Proces, znany jako Otwarta Metoda Koordynacji, oparty jest na zasadzie, że chociaż formułowanie zasad polityki w obszarze ubóstwa leży w gestii Państw Członkowskich UE, możliwe są znacznie szybsze i efektywniejsze postępy poprzez dzielenie się pomysłami, doświadczeniami oraz wzajemne uczenie się. Stwarza to możliwość nacisku, aby głos starszych osób doświadczających ubóstwa uwzględniono w debatach na temat zasad polityki na poziomie krajowym. 3

Dlaczego taki zestaw narzędzi? WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Dlaczego taki zestaw narzędzi? Toolkit - zestaw narzędzi został napisany w celu zwiększenia roli starszych ludzi doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego przy opracowaniu i następnie wdrożeniu krajowych strategii przeciwko ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. 4

WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Skąd taki pomysł? Zawartość i zasady Toolkit’u w znacznej mierze Oparto na pracach przeprowadzonych przez Brytyjską Koalicję Przeciwko Ubóstwu (UKCoalition Against Poverty) w 2004 roku w kontekście Kampanii „Aby zostać usłyszanym”, którą opisuje się jako „demokratyczny proces zaprojektowany, aby umożliwić ludziom doświadczonym wykluczeniem społecznym wyrażanie swoich poglądów na temat rządowych inicjatyw i polityk przeciwko ubóstwu”. (www.ukcap.org/getheard

Toolkit – zestaw narzędzi - zawartość WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Toolkit – zestaw narzędzi - zawartość Toolkit to przewodnik, w jaki sposób należy organizować spotkania ze starszymi osobami doświadczającymi ubóstwa i/lub wykluczenia. Nie jest to instrukcja, której należy bezwzględnie przestrzegać. To tylko wskazówka. 6

Filozofia uczestnictwa WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Filozofia uczestnictwa Poprzez swoje własne doświadczenia osoby starsze i żyjące w ubóstwie znają się na sprawach, które oddziałują na ich sytuację. Stają się ekspertami życia. Doświadczeń takich należy wysłuchać w ramach debaty politycznej, aby uniknąć pomyłek oraz położyć odpowiedni nacisk na godność ludzką i prawa człowieka. 7

Motywacja do organizacji demokratycznych spotkań WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Motywacja do organizacji demokratycznych spotkań Chociaż zasady uczestnictwa znajdują silne poparcie rzeczywistość wielokrotnie rozczarowuje. Organizacje pozarządowe często są krytycznie nastawione do sposobów, w jaki rządy radzą sobie z głosem grup zagrożonych. Jednak nawet w ramach organizacji pozarządowych słuchanie opinii ludzi doświadczających ubóstwa i uwzględniane ich poglądów w politycznej debacie nie zawsze jest tak proste, jak może się wydawać. 8

Jakie są cele takich spotkań? WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Jakie są cele takich spotkań? umożliwienie starszym ludziom oraz osobom z nimi współpracującym zastanowienie się nad sposobem, w jaki rozumieją swoje ubóstwo i wykluczenie społeczne; identyfikacja i zbadanie metod oddziaływania polityki, programów i inicjatyw na osoby starsze; określenie, w jaki sposób polityka rządowa może efektywniej radzić sobie z ubóstwem doświadczanym przez ludzi starszych; zbadanie różnych sposobów, w jakie ubóstwo szczególnie oddziałuje na osoby starsze; zaproponowanie efektywniejszych rozwiązań w ramach narodowych planów integracji społecznej odnoszących się do radzenia sobie z ubóstwem doświadczanym przez starszych ludzi. 9

Prosty scenariusz: SCENARIUSZ Faza przygotowawcza WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów SCENARIUSZ Prosty scenariusz: Faza przygotowawcza Scenariusz spotkania– rozpisanie przykładowego spotkania Prowadzenie spotkanie Działania podejmowane po spotkaniu 10

Podstawowe korzyści ze spotkań WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Podstawowe korzyści ze spotkań Słuchanie bezradnych starszych osób i gromadzenie informacji, jakie sprawy naprawdę wpływają na ich życie; Zachęcanie organizacji i instytucji, aby rozpoczęły współpracę z osobami starszymi często bezradnymi; Stworzenie uczestnikom szansy na dzielenie się swoimi doświadczeniami oraz budowanie poczucia solidarności;. 11

Podstawowe korzyści ze spotkań WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Podstawowe korzyści ze spotkań Przekazanie uczestnikom pozytywnych doświadczeń – często jest to pierwszy raz, gdy osoby takie czują się wysłuchane; Uczestnicy odkrywają, że ktoś pracuje po to, aby usprawnić ich życie; Stworzenie dobrej okazji do informowania poszczególnych osób o ich prawach; Zwrócenie uwagi na problemy starszych ludzi i podkreślenie możliwych rozwiązań dla zidentyfikowanych problemów

WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne podsumowanie polskich spotkań

Wstępne wyniki spotkań WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań Na potrzeby projektu – 2 ankiety: dla os starszych i dla decydentów Odbyło się 5 spotkań: Tczew, Pruszków, Lublin, Olsztyn, Warszawa Uczestnicy spotkań: osoby starsze, osoby starsze biedne i wykluczone (44), decydenci (14) Zebraliśmy 46 ankiet od os. starszych i 20 od decydentów

WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Ankieta Starsze osoby Starsze osoby ubogie i/lub wykluczone

Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Największe przeszkody, bariery i problemy dnia codziennego wg pytanych osób(od najważniejszego): Zdrowie (zdecydowana większość) Utrudniony dostęp do zabiegów medycznych Samotność/osamotnienie Brak środków na zakup leków Brak poczucia bezpieczeństwa (ulica, parki, klatka schodowa) Instytucje/urzędy – brak zrozumienia ze strony urzędników Bariery architektoniczne Komunikacja miejska

Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Czym spowodowane jest wykluczenie społeczne (wg. osób starszych)? Brakiem pieniędzy (zdecydowana większość) Brakiem życzliwości i zrozumienia Brakiem usług dla osób starszych Problemem w uzyskaniu porady lekarskiej Brakiem bliskich/przyjaciół Brakiem możliwości uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym Trudnościami w korzystaniu ze swoich praw obywatelskich

Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Osoby starsze nie mają wpływu na kształtowanie lokalnej polityki (zdecydowana większość) Osoby starsze powinny uczestniczyć w tworzeniu polityki społecznej na szczeblu lokalnym (prawie wszyscy respondenci) 75% pytanych zadeklarowało chęć aktywnego uczestnictwa w konsultacjach dla władz lokalnych Obecnie nie uczestniczą. A dlaczego nie uczestniczą?

Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z osobami starszymi Nie uczestniczą ponieważ (od najważniejszych): Nikt ich o to nie prosi (zdecydowana większość) Władze nie są zainteresowane Brak informacji na ten temat Osoby starsze nie mają……………nic do powiedzenia Osoby starsze nie są zainteresowane

Wstępne wyniki spotkań z decydentami WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z decydentami Ankieta Co mówią lokalni decydenci?

Wstępne wyniki spotkań z decydentami WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z decydentami 50% ankietowanych twierdzi, że w ich gminie realizowana jest polityka społeczna uwzględniająca potrzeby os. starszych. Gminy, które tworzą taką politykę konsultują swoją politykę z: org. pozarządowymi działającymi na rzecz osób starszych osobami starszymi specjalistami dostawcami usług socjalno-społecznych

Wstępne wyniki spotkań z decydentami WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z decydentami Wszyscy pytani decydenci uważają, że w gminach powinno funkcjonować ciało doradcze, w skład którego powinny wejść osoby starsze. Większość jest zdania, iż w skład takiego ciała doradczego powinni, przed wszystkim, wjeść specjaliści, organizacje pozarządowe i osoby indywidualne.

Wstępne wyniki spotkań z decydentami WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z decydentami Jak zachęcić os. starsze do aktywnego udziału w tworzenie lokalnej polityki społecznej gminy (cytaty z ankiet): należy stworzyć warunki do uczestnictwa pokazywać, że głos os. starszych jest ważny propagować modę na aktywność podmiotowy stosunek do każdej osoby starszej dać głos i SŁUCHAĆ wzmacniać autorytet os. starszych organizować debaty w środowisku lokalnym

Wstępne wyniki spotkań z decydentami WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów Wstępne wyniki spotkań z decydentami opracować mapę zasobów i potrzeb uświadamiać o równych prawach pomagać w samoorganizowaniu się ZAPROSIĆ os. Starsze do współpracy, np. z Radami Osiedli każdorazowo docenić wkład pracy, tak by osoby starsze czuły się potrzebne w samorządzie tworzyć „ciało” doradcze wpierać org. pozarządowe os. starszych i współpracować

FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku ! WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach seniorów DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Fundacja na Rzecz Kobiet JA KOBIETA FORUM 50+ Seniorzy XXI wieku ! ul. Szpitalna 5/5 00-031 Warszawa Tel. 0-22 828 91 28 wew.140 Kom. +48 694 451 604 E-mail: fundacja-jakobieta@o2.pl E-mail: forum50plus@free.ngo.pl 25