Ekonomia polityczna – przegląd problematyki slajdy na I ćwiczenia

Ekonomia polityczna transformacji 2

3 REFORMY GOSPODARCZE W KRAJACH POSTSOCJALISTYCZNYCH (zagregowany wskaźnik transformacji EBOiR, 1989–2006) Źródło: Opracowanie na podstawie danych EBOiR (1994–2006). Uwzględnione reformy: - prywatyzacja - liberalizacja - konkurencja - restrukturyzacja - sektor finansowy Różnic w obranych drogach reform i skuteczności ich realizacji nie można wyjaśnić przez odwołanie się jedynie do czynników ze sfery gospodarczej. Kluczowe znaczenie mają czynniki polityczne i instytucjonalne.

4 WYNIK PIERWSZYCH WYBORÓW A REFORMY GOSPODARCZE W KRAJACH POSTSOCJALISTYCZNYCH Źródło: Fish (1998, Rys. 1). Nowe elity rządzące miały więcej bodźców, aby zainicjować proces reform gospodarczych, choćby po to, by osłabić swoich politycznych oponentów. Liberalizacja i stabilizacja mogły prowadzić do ograniczenia władzy urzędników pozostających na stanowiskach od czasów poprzedzających upadek socjalizmu.

5 PKB DLA DWÓCH GRUP KRAJÓW POSTSOCJALISTYCZNYCH (indeks: 1990 = 1, 1990–2007) Źródło: Opracowanie na podstawie danych Banku Światowego (2008). Różnic w sytuacji gospodarczej nie można wyjaśnić przez odwołanie się jedynie do czynników ekonomicznych. Kluczowe znaczenie mają czynniki polityczne i instytucjonalne. Konwergencja czy dywergencja?

Ekonomia polityczna bezrobocia 6

7 Stopy bezrobocia wg OECD (Standardised Unemployment Rates)

8 Bezrobocie w Polsce – województwa

Ekonomia polityczna bezrobocia - pytania Dlaczego w Polsce w okresie transformacji utrzymywał się wysoki poziom bezrobocia, mimo wzrostu PKB? Dlaczego w ostatnich latach bezrobocie w Polsce spadło? Dlaczego w jednych krajach wysoko rozwiniętych stale utrzymują się wyższe stopy bezrobocia niż w innych (Niemcy i Francja kontra W. Brytania, USA, Dania, Norwegia)? Skąd biorą się regionalne różnice w poziomie bezrobocia w ramach jednego kraju? 9

Ekonomia polityczna bezrobocia - pytania Czy polityka rządowa może doprowadzić do trwałego obniżenia stopy bezrobocia? Czy zbliżające się wybory mogą mieć wpływ na poziom bezrobocia? W czyim interesie jest utrzymywanie wysokiej stopy bezrobocia? 10

Ekonomia polityczna handlu międzynarodowego 11

Dlaczego, pomimo licznych teorii i wysiłków ekonomistów, nie mamy wolnego handlu? 12

13 Ustrój państwowy i protekcjonizm w sektorze rolno-spożywczym Źródło: Olper (2008), Constitutional Rules and Agricultural Policy Outcomes

14 Ordynacje wyborcze i protekcjonizm w sektorze rolno-spożywczym Źródło: Olper (2008), Constitutional Rules and Agricultural Policy Outcomes

15 Formy rządów i protekcjonizm w sektorze rolno-spożywczym Źródło: Olper (2008), Constitutional Rules and Agricultural Policy Outcomes

Ekonomia polityczna integracji europejskiej 16

17 Rozdział środków w ramach budżetu UE w latach

18 Rozdział środków w ramach polityki spójności w UE-25 w latach Cel 1 – wspieranie rozwoju i dostosowań strukturalnych regionów opóźnionych, tzn. takich, w których przeciętny PKB per capita jest niższy niż 75% średniej wartości we Wspólnocie Cel 2 – odnosi się do gospodarczej i społecznej rekonwersji regionów, które przeżywają trudności strukturalne, lecz nie spełniają kryteriów celu 1 Cel 3 – ma charakter horyzontalny, dotyczy walki z bezrobociem Inicjatywy wspólnotowe – dotyczą wybranych problemów o szczególnym znaczeniu dla całej Wspólnoty:  Interreg III – aktywizowanie transeuropejskiej współpracy regionalnej  Leader+ - wspieranie lokalnych inicjatyw na obszarach wiejskich  Equal – zwalczanie dyskryminacji i nierówności w dostępie do rynku pracy  Urban II – ekonomiczna i społeczna regeneracja pogrążonych w kryzysie miast

19 Obszar interwencji w UE-25 w latach  Produktywne środowisko Rolnictwo (0,1%) Rozwój obszarów wiejskich (0,9%) Duże przedsiębiorstwa (2,5%) MŚP (12,3%) Turystyka (3,6%) BRT oraz innowacje (5,2%) Inne produktywne środowiska (0,2%)  Inwestowanie w potencjał ludzki Polityka rynku pracy (10,5%) Integracja społeczna (5,8%) Szkolenia edukacyjne i zawodowe (9,1%) Przedsiębiorczość (6,5%) Działania rynku pracy na rzecz kobiet (2,1%) Inne zasoby ludzkie (0,2%)  Podstawowa infrastruktura Transport (19,2%) Infrastruktura telekomunikacyjna (3,1%) Energia (0,7%) Środowisko naturalne (5,3%) Planowanie i rewitalizacja (6,0%) Infrastruktura społeczna i opieka zdrowotna (3,8%) Inna infrastruktura (0,1%)  Różne (2,7%)

20 Koszt uzyskania 1 EUR produkcji rolnej w 2006 r. Relacja % dopłat bezpośrednich do dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego w 2006 r.* *Brak Słowacji gdzie dopłaty nie były w stanie wyrównać poniesionej straty w produkcji